Morgunblaðið - 14.05.1971, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. MAÍ 1971
11
Finna leiðir til
áframhaldandi
efnahagssamstarfs
Sagði viðskiptaráðh. Portúgals
FULLTRÚI Portúgals á
EFTA-fundinum er Xavier
Pintado, viðskiptaráðherra.
— Hvað haldið þér að verði
um EFTA nú, þegar augljóst
virðist að Bretland gangi í
EBE?
— Það er varla stórt spurs-
efnahagslega heldur og stjórn
málalega.
— Portúgal hefur einnig
hagsmuna að gæta á öðrum
sviðum, t.d. í sardínufram-
leiðslu, og við munum ein-
beita okkur að því að finna
nýjar leiðir til að halda
áfram efnahagsþróun okkar.
Svíar æskja náinnar
samvinnu við EBE
— en geta ekki hlutleysis vegna orðið aðilar
segir Kjell Olof Feldt — sænskur ráðherra
K.IELL Olof Feldt, viðskipta-
málaráðlierra Svía, er yngst-
ur þeirra ráðherra, sem
sækja EFTA-fundinn i Reykja
vik, en liann varð ráðherra
er Palme-stjómin var mynd-
uð. Mbl. hitti Feldt að máli
í gær. Hann var í fyrstu
spurður um afstöðu Svia til
Verðum að varðveita
það sem áunnizt hef ur
Segir A. Hilbe, frá Liechtenstein
Xavier Pintado
mál, það verða auðvitað mild
ar breytingar og EFTA er
búið að vera í sinni núver-
andi mynd. Nú er eftir að
finna leiðir til að halda
áfram og auka það samstarf
sem orðið hefur til vegna
EFTA. EFTA-löndin skiptast
í tvo hópa, þau sem fá ein-
hvers konar aðild að EBE
og þau sem verða utan við
bandalagið, en þó með ein-
hvers konar viðskiptasamn-
ingum. Vandamálið er að
finna meðalveginn fyrir alla
aðila, og það er ekki lítið
starf.
— Nú á Portúgal við
vandamál að stríða hvað
snertir sölu landbúnaðaraf-
urða; hvernig verða viðhorf-
in í ljósi þessarar þróunar?
— Við erum ekki hugsan-
legir aðilar að EBE, en við
munum fara fram á viðskipta
frelsi við EBE-löndin. Ég tel
nauðsynlegt að halda í það
sem áunnizt hefur með
EFTA, og þótt breytingar
verði á, ætti ekki að reisa
nýja tollmúra þess vegna.
Það myndi hafa neikvæð
áhrif alls staðar, ekki aðeins
DVERGRlKIÐ Liechtenstein
er í tollabandalagi við Sviss
og allir tollasamningar, sem
Sviss gerir, gilda einnig fyr-
ir það, þar á meðal samning-
ar við EFTA-rikin. Liechten-
stein sendi því áheyrnarfull-
trúa á ráðherrafundinn og er
hann A. Hilbe.
— Um það bil helmingur
viðskipta okkar er við Sviss,
en við skiptum auðvitað einn-
ig við mörg önnur lönd, t.d.
eru 25—30% viðskipta okkar
við Efnahagsbandalagsriki.
— Nú er allt útlit fyrir að-
ild Bretlands að EBE og það
jafnvel fyrr en gert var ráð
fyrir að væri mögulegt. Hvaða
áhrif haldið' þér að það hafi
áEFTA?
— Við höfum enn ekki feng-
ið neinar nákvæmar upplýs-
ingar um hugsanlega EBE-
aðild Breta, en hvernig sem
það fer er þetta ekkert nýtt
mál, þetta hefur lengi verið á
döfinni.
— Það er auðvitað óhjá-
kvæmilegt að það verði tölu-
verðar breytingar á EFTA ef
til kemur, en ég held að það,
sem áunnizt hefur, sé alls ekki
unnið fyrir gýg. Þótt breyting-
ar verði á uppbyggingu og
skipulagi EFTA, get ég ekki
ímyndað mér að það leiði til
nýrra tollamúra. Það á skil-
yrðislaust að varðveita það,
sem áunnizt hefur, enda er
það allra hagur. Ég held ekki
að nokkur kæri sig um nýja
tollmúra, það er heldur ekki
aðeins spurning um efnahags-
mál, heldur einnig um stjórn-
málaafskipti.
A. Hilbe
— Haldið þér að skýrsla
Rippons verði til þess, að ein-
hverjar mikilvægar framtíðar
ákvarðanir verði teknar nú á
fundinum?
— Ég get ekki ímyndað mér
það. 1 fyrsta lagi vitum við
ekki gerla hvaða fréttir hann
hefur að færa, og auk þess
eru slíkar ákvarðanir ekki
teknar fyrr en að loknum um-
fangsmiklum rannsóknum.
Hvað sem gerist á þessum
fundi, er það ljóst, að mikið
starf liggur fyrir, því það þarf
þegar að hefja margvíslegar
samningaviðræður og undir-
búning. Það verður mikil
tímapressa á öllum aðilum,
þvi það lítur út fyrir að hlut-
irnir fari nú að gerast hraðar
en við höfðum gert ráð fyrir.
Efnahagsbandalagsins og
Feldt svaraði:
— Um afstöðu okíkar til
Efnahagsbandalagsinis skal
það tekið fraim, að um hana
má fjalla á tvo vegu. Við lít-
um á bandalagið sem mjög
miikiivæga stofnun fyrir Vest-
ur-Evrópu og gerum okkur
Ijóst, að styrkur iandanna,
sem þau njóta í skjóli Efna-
hagsbandailagsins, er mikili.
Á hinn bóginn er ljóst að sú
tvístrun á verziunarsviðinu,
sem skapazt hefur síðastliðin
10 til 15 ár cr af pölitiskum
toga. Afstaða okkar Svía er
sú, að oktour sé ekki kteiiflt að
gerast aðilar að Efnahags-
bandalaginu sökum hlutleysis
stefnunnar.
— Ófctast Svíar efcki að þeir
verði utangarðs viðskiptalega
án þátttöku í Eínahagsbanda-
laginu?
— Við Svíar munum óska
eftir náinni samvinnu við
bandalagið, eins konar tóllla-
bandalagi við það, sem nái til
affls iðnaðarvamings og land-
búnaðarafurða. Á þann hátt
viljum við tryggja sænskum
vamingi aðgamg að mörkuð-
um Vestur-Evrópu og mumu
þá löndin innan bandalags
ins að sjálliflsögðu njóta
sömu kjara í Svíiþjóð. Þá vilj-
um við einnig eiga pólitiska
samvinnu við bandaiagið á
sviði iðmvæðinigar og tækni,
samanber Kölmansamþykktin
— en þar er fjallað um gagn-
kvæma ráðgjöf.
— Hvað um norræmt efna-
hagssamband og samvinnu?
— Fríverzlunin innan EFTA
er nú orðin ein af undirstöð-
um góðna líflskjara og það
er sfeoðun mín að efla eigi
samvinnu Norðurlamdamna og
breikka grundvöll fríverzlun-
ar meðal þeirra. Þetta þýðir
þó ekki að Nordek geti orðið
tímabært á ný, því að það
heyrir nú fortíðinni til með
inngöngu Dana og Norð-
manna í Efnohagsbandalag-
ið.
— Hvað um efnahags-
ástandið í Svíþjóð?
Elftir tímabil mjög mi’kila
verðhækkana og halla á við-
skiptajöfnuði landsins höfum
við nú náð nokkru jafnvægi
Kjell Olof Feldt.
hið síðasta hálfa ár. Þessum
áfanga höfum við m. a. náð
mieð verðstöðvun svo sem þið
íslendingar, en eimnig hefur
tekizt að ná fram nokkrum
bata í vöruski pta j öfnu ði
landsins og í fyrsta sinn í 7 ár
er viðskiptajöfinuðurinn nú
jákvæður. Auking þjóðar-
framleiðslunnar mun í ár lik
lega verða um 2 til 3%, en
var í fyrra 6%.
Við eigum við tvö vanda-
mál að striða. Nauðsyniegt er
að aufca fjárfestin/gu í iðnaði
og aufca afkastagetu hans. —
Hitt vandamiálið er ástandið
á vinnumarkaðinum. Tölu-
verður órói hefur verið vegna
samninga og þurft hefur að
gripa til lagaboða til að stilla
til friðar. Mikið bar í milli,
en lífeur eru þó á að mæstu
víkur geti orðið aídrifaríkar
og niðurstöður fáist.
— Vilduð þér segja eitt-
hvað að lokum?
— Já — það hefur verið
mjög ánægjulegt að vinna
hér á EFTA-funtíinum í
Reykjavik og andrúmsdoftið
hefur verið gott meðal fund-
armannanna. Unnið hefur
verið að þvi að skapa grund-
vöffl að starfi ráðsins næstu
mánuði og hvemig fceri að snú
ast við breytitum viðhorfum
gagnvart Efn ahagisbandalag-
inu. Mér finnst fundurinn
hafa orðið gagnlegur, sagði
Kjeffl Olof Feldt að lokum.
— Toppfundur
Framhald af bls. 1
okkur til hamingju með það.“
Brugger flutti síðan stutta
ra?ðu og gerði grein fyrir geng-
ishækkun svissneska frankans
og sagði, að sú hækkun hefði ver-
ið nauðsynleg vegna stöðu Sviss
I fjármálaheiminum. Ákvörðun-
in hefði verið erfið, en þaS hefði
ástand mála einnig verið. Hann
sagði, að stjórn Sviss vonaði að
gengishækkunin myndi hafa góð
áhrif í fjármálaheiminum svo og
í efnahagsmálum Sviss. Hann
gat þess, að Sviss hefði orðið að
kaupa 1.5 milljarð dollara á ein-
pm og hálfum degi, þar af 600
mfflljónir dofflara á tveimur
klukkustundum.
FeÆdt, viðs'kiptaráðherra Sví-
þjóðar, skýrði frá hinium nýja
samningi um rannsóknir á lyfj-
um, sem tekur gildi 26. þessa
mánaðar.
Að lokum var lögð fram starfs-
Skýrsla framkvæmdastjórnar
EFTA og urðu um hana litlar
urftræður. Fundarhlé var gert
um kl. 11.55.
Fundur hófst að nýju kl. 15
og byrjaði með ræðu Rippons,
sem talaði í um 30 mínútur. Þar
rakti ráðherrann í stærstum
dráttum það, sem hann sagði á
blaðamannafundinum um hádeg-
ið, og sem Mbl. segir frá á for-
síðu. Ráðherrann bætti þar þó
við að hann teldi að toppfundur
Edwards Heaths forsætisráð-
herra Bretlands, og Georges
Pompidous, Frakklandsforseta,
20.—21. þessa mánaðar yrði hald
inn í jákvæðu og þægilegu and-
rúmslofti. Hann taldi að viðræð-
ur leiðtoganna myndu fyrst og
fremst snúast um framtíðarhlut-
verk Evrópu í heiminum, en ekki
EBE-samningana. Rippon sagði,
að tilgangur þeirra með þessum
samningum væri að brjóta niður
viðskipbahöft en ekki að
koma á nýjum. Hann sagði einn-
ig, að Bretar vonuðust til að öll
EFTA-löndin gætu á næstu mán-
uðum gert samninga við EBE,
sem allir nytu góðs af.
Eftir að Rippon hafði lokið
máli sínu skýrðu dönsku og
norsku ráðherrarnir frá viðræð-
um sinna landa við EBE og hinir
ráðherrarnir frá viðræðum um
sérsamninga. Hlé var gert á
fundinum um kl. 17.35, en fund-
inum verður framhaldið kl. 10
árdegis í dag og þá rædd ýmis
mál sem eftir eru.
1 gærkvöldi sátu fundarmenn
og ýmsir aðrir gestir kvöldverð-
arboð Ernst Bruggers og svissn-
esku rikisstjórnarinnar að Hótel
Sögu.
— Listinn yfir
Framhald af bls. 1
nú, eins og áður, lagt á það
megin áherzlu að komast að
samkomulagi, sem miðar að
því að tryggja efnahagslegt
öryggi þessara landa, þannig
að innflutningshöft verði ekki
til þess að skaða aðalatvinnu-
veg og útflutningsframleiðslu
þeirra. Meðal mála, sem þarf
að leysa í þessu sambandi,
er mjólkuriðnaður Nýja-Sjá-
lands og smjörútflutningur
þess til Bretlands."
Rippon var að því spurður
hvort Bretland hefði nú feng-
ið grænt ljós til inngöngu í
EBE. Hann svaraði þvi til,
brosandi, að það væri kannski
ekki hægt að segja grænt ljós,
en gula Ijósið væri komið á.
Hann sagði, að Bretar stefndu
ekki að því að komast inn í
EBE á þessu ári, heldur 1.
janúar 1973. Þó að stórt spor
hefði verið stigið í samkomu-
lagsátt, væri enn mjög margt,
sem þyrfti að ræða og ýmis
vandamál, sem þyrfti að
leysa.
Varðandi greiðslur Breta til
EBE sagði ráðherrann að nýju
aðferðirnar, sem Frakkar
hefðu lagt til að yrðu notaðar
til að reikna út framlagið,
væru mjög jákvæðar, en Bret-
ar vildu fá að sjá tölur áður
en þeir tækju afstöðu til
þeirra. Rippon lagði á það
áherzlu, að hann teldi ekki
að samningarnir um greiðsl-
urnar þyrftu að verða hindr-
un í veginum.
Þá ræddi Rippon stuttlega
um fiskveiðimálið, sem eftir
er að leysa, og sagði, að það
væri eðlilegt að þær þjóðir,
sem byggðu afkomu sína að
miklu leyti á fiskveiðum,
fengju sérsamninga við EBE.
Hann sagði, að þetta mál yrði
að leysa áður en Bretar
gengju endanlega í EBE.
Lauk blaðamannafundinum
í þessu og ráðherrann fór til
herbergis síns i Loftleiðahótel-
inu til að undirbúa skýrslu
sína til ráðherrafundar EFTA
síðdegis í gær, en þá skýrði
hann nákvæmlega frá öllú,
sem fram fór á fundunum I
Brussel.
Franskt herskip
í Reykjavík
FRANSKA herskipið „Commaind
ant Bourdais" kemur til Reykja-
vikur föstudagmn 14. maí. Skip
þetta, sem hefur nokkrum simn-
um verið hér á ferð, síðast 1
júniímánuði í fyrrasumar, vegur
2000 tonn, er 103 metrar á lengd
og 11,5 metrar á breidd. Ahöfn
skipsins eru 162 menm. Skipið
verður til sýhis fyrir almenning
dagana 15,—18. maí kl. 14.00 til
17.00. — (Fréttatilkyimdmg írá
framiska sendiráðinu).