Morgunblaðið - 22.10.1972, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 1972
CWgefandi hf Áivalcur, Rfeyfcjawffc
Fr'flmfcvwmdaS'tjóri HaraWur Sveins-son.
Rft»tjÓrar MatÉhías lohannassan,
Hyv'ólifur Konráð Jónaaon.
A8«to5arrítstíjó-t Sityrrrvtr Gunnersson.
RKatjörrvarftíllitnúi Þorbjörn Guðnrtundaaon
Fréttastjóri Bjöm Jóihanrv&son
Auglýsirtgastjón Árol Gerðar Kriatinsson
Rítstjórn og afgreiðsla Aðalstraeti 6, sfmt 1Ó-100.
Augilýsingar Aðalstraati 6, sfrrví 22-4-60
Asíkiriftarg'ja'M 225,00 kr i tméniuði irvnanlarKÍs
I fausasö'tu 15,00 Ikr eíntflkið
aranna, sem veiða innan 50
mílna fiskveiðimarka íslands
skyldu enga þjónustu fá í
Reykjavíkurhöfn. Það liggur
auðvitað í augum uppi, að
hér er um svo víðfeðmt mál
að ræða að hafnarstjórnir og
sveitarstjórnir verða að hafa
fullt samráð við ríkisstjórn-
ina um slíkar aðgerðir þann-
ig, að hún fái tækifæri til að
meta hvaða áhrif afgreiðslu-
bann gagnvart hjálparskip-
unum kynni að hafa á gang
málsins í heild. Var því um
á mjög viðkvæmu stigi og
allar aðgerðir í því sambandi
af okkar hálfu ber að íhuga
mjög vandlega.
Einar Ágústsson, utanríkis-
ráðberra, hefur gefið til
kynna, að nokkur árangur
hafi náðst í viðræðum emb-
ættismanna á dögunum. Hins
vegar má lítið út af bera til
þess að þær vonir, sem menn
gera sér um samkomulag í
kjölfar þessara embættisvið-
ræðna verði að engu, Þess
vegna vill Morgunblaðið taka
undir þau sjónarmið hóf-
samra afla innan ríkisstjórn-
arinnar, að fara beri að öllu
með varúð og gát. Við stönd-
um fast á okkar rétti, en lát-
um einskis ófreistað að ná
viðunandi samningum og fari
svo, að samningar náist ekki
verður það að vera lýðum
ljóst í öðrum löndum, að það
var ekki vegna þess, að vilja
skorti hjá Íslendingum, held-
ur vegna stífni Breta.
AFGREIÐSLUBANNIÐ
¥ fyrradag sendi samgöngu-
-*• ráðherra, Hannibal Valdi-
marsson, símskeyti til all-
margra hafnarstjórna á land-
inu með tilmælum um, að
hafnirnar veittu ekki land-
helgisbrjótum eða hjálpar-
skipfim þeirra neina þjónustu
nema um veikindatilfelli eða
s!r« væri að ræða. Með þessu
snsitsfieyti hefur samgöngu-
ráðherra fallizt á þau sjónar-
mið, sem Geir Hallgrímsson,
borgarstjóri, setti fram á
fundi borgarstjórnar sl.
fimmtudag, þegar aðstoð við
hjálparskip landhelgisbrjót-
anna var til umræðu, en þar
benti borgarstjóri á, að rík-
isvaldið hlyti eðli málsins
samkvæmt að hafa frum-
kvæði um slíkt afgreiðslu-
bann, þar sem taka yrði á-
kvörðun um það með tilliti
til stöðu landhelgismálsins í
heild.
Þessar umræður í borgar-
stjórn urðu vegna þess, að
borgarfulltrúar minnihluta
flokkanna höfðu lagt fram
tilögu um, að fela hafnar-
stjóra að sjá um, að eftirlits-
og aðstoðarskip erlendu tog-
óheppilegt frumhlaup að
ræða hjá borgarfulltrúum
minnihluta flokkanna í
Reykjavík, en með símskeyti
hefur ríkisstjórnin sýnt, að
hún hefur fallizt á sjónar-
mið Geirs Hallgrímssonar,
borgarstjóra.
Bersýnilegt er, að atburð-
irnir á miðunum undanfarna
daga hafa vakið mikla reiði
í Bretlandi og virðist næsta
augljóst, að frekari átök
muni leiða til þess, að brezk
herskip verði send á íslands-
mið. Landhelgismálið er því
HRÆSNI
YTiö afgreiðslu fjárlaga yfir-
’ standandi árs á Alþingi sl.
ár, var tekið inn þriggja
milljón króna framlag til að-
stoðar við þróunarlöndin.
Þessi fjárhæð var tekin inn
á fjárlög vegna vaxandi á-
huga á því, að Ísland legði
eitthvað af mörkum til
aðstoðar við þær þjóðir
sem búa við mesta fátækt og
þjáningar. Hér var ekki um
háa upphæð að ræða, en samt
sem áður getur slík fjárhæð
þó eitthvert gagn gert.
Á undanförnum árum hafa
ýmsir þeir, sem nú sitja í
ríkisstjórn, t.d. Magnús Kjart
ansson, verið manna ákafast-
ir í, að Islendingar leggi fram
verulegar fjárhæðir í þessu
skyni og jafnvel viljað lög-
binda ákveðna prósentu af
þjóðartekjum. En nú bregður
svo við, að þessir sömu menn
□tanda að því að fella alger-
lega niður þetta framlag til
fátækra og þjáðra þjóða
heims. Sú hræsni, sem fram
kemur í því, að tala fagur-
lega um aðstoð við þróunar-
löndin í stjórnarandstöðu, en
standa svo að því í ríkisstjórn
að fella algerlega niður slíkt
framlag er með öllu óafsak-
anleg og þeim ráðherrum til
ævarandi skammar, sem hafa
að því staðið.
Reykjavíkurbréf
Laugardagur 21. okt-
Utanstefnur
Það vaikti almenna kátínu,
þegar M-agnús Kjartansson, iðn-
aðarráðherra, þáði boð auð-
hring'sius alræmda, Alusuisse.
Ilonum var stefnt utan til skirafs
og ráðagerða uun framtiðar-
áform í fjárfestiingum á íslamdi.
Vel var við mannimn gert, eins
og veira ber um tignar-
fólk. Hanm vair marga daga í
ferðalögum og stórfenigilegum
veizluhöldum, og „auðlhriinigur-
inm“ greiddi ekki ei.numigis út-
gjöld þau, sem af dvölimmi ytra
urðu. Ráðihernamm lét hrinigimn
ISka borga ferðakostn'að til og
frá ístamdi. Hefur bamm sjálf-
sagt viljað spara ríkissjóði
nokkurt fé, enda mum ferða-
rei'knimigur ráðherramna og vild-
airvina þeirra orðinn ískyig'gílega
hár.
Þegar iðnaðarráðherra kom
heim, boðaði hamn, að viðræð-
um yrði haldið áfram við Alu-
suisse um byggim'gu nýrrar ál-
verksmiðju á Islamdi, og
skömmu síðar upplýsti hanm,
að „iðn,bylti'ng“ yrði hér á iandi
á mæstu árum (því fram-
taki lýsti hanm sem eiigim
afrekuim, þótt málSð væri
stolið). En ekki er nú hug-
kvæmni ráðherrams ýkja mikil,
úr þvi að hamrn gat ekki komið
auga á ammað S'tórfyrirtæki em
álverksmiiðju til fram'kvæmd'a á
iónþróunaráformuirn, svo mjög
sem hann barðist gegn
byiggingu áltoræðslunmar fyr-
ir fáum árum, en þá voru rök
hans m.a. þessi:
Orku fallvatnan.na á að geyma
tál afnoita fvrir síðari kynslóð-
ir, en ekki að spilla henmi með
því að láta vaitmið renna í gegn-
uim erliendar vélasamstæður. Is-
ingiamhætita er svo mikil, að
orkuverið við Búrfell verð-
ur aldrei notað eims og áform-
að er. Gífurteg mencgum er sam-
fara rekstri álverksmiðju, svo
að gróðuirfar iamdsimis mum stór-
spiliast. Útlendingar mumu seil-
ast til áhrifa í íslenzku.m sitjórn-
málum og að lokum taka völd-
in o.s.frv., o.s.frv.
Já, hugmynda-
auðgin
Huigmyndaauðgi iðnaðarráð-
herra er ekki ýkja mi'kil. Fyrst
tekur hamm iðmiþróumaráætiium,
sem Jóhann Hafsiteim ákvað að
láta gera i simni ráðherratíð, en
Magmús Kjairtansson hefur
hvergi komið næirri. Þessa
áætlun reynir hamm þó að gera
að sinmi, og nú er allt það orð-
ið með ágætum, sem Jóhamm
Hafsteim stefndi að, meðan
hamn var iðn'aðarráðherra.
Og iðniaðarráðherTamm núver-
andi grípur líka til sömu raka
og stóriðjumenm beittu, þegar
barizt vair fyrir byggiimgu ál-
bræðslunmar. Nú ber brýna
nauðsym til að stórefla iðmaðar-
framleiðsiu til útflutmimigs, þótt
sliíkt væri fásinma, þegar deilur
stóðu um byggimgu áiverk-
smiðjummair og immgöngu okkar
í EFTA. Þá átti affl<t að byggja á
útflutnimigi sjávairafurða og
handiðn fyrir innlendam mark-
•að. Og svo óíirjór er þessi ráð-
herra orðinn, að hanm verður
að girípa til gamaks slag-
orðs andstæðiinganina. 1 útvarps-
u'rmræðumum s.l. þriðjud'aig sagði
hanm, að það yrði að „renna
fleiri stoðum umdiir í.slenzk't at-
viranuliíf“. Þess vegma væri iðm-
byltimg mauðsymleg.
Bréfritairi er sammfærður urn
það, að emginm þeitrra, sem börð-
ust fyrir stórfram'kvæmdumum,
mumdi amast við þvi, þótt ráð-
herranm tæki ræður þeirra og
greinar í heiiu lagi til flutmimigs.
Það mundi auðvelda hom-
um störfin. Harnm þyrfti þá ekki
að eyða tima í að semja ræður.
Þeiim gæti hamm stolið eims og
„iðm'byJtingummi", og emgdmn
mundi amast við. Þá hefði hamn
líka betiri tíma til að
sinna klíkustarfsemdmni í Al-
þýðu'baindalagiinu og klekkja á
samiráðherrum sinum.
Ríkisstjórnir
koma og fara
í nefndri ræðu iðmiaðanráð-
herrans sagði hamm:
„Ríkisstjórmir koma og rikis-
stjórmiir faira, segja menm, og það
er- vissulega alveg rétt.“ Eitt-
hvað virðist ráðamönmum vimstri
stjómarimnar vera orðið órótt,
þegiar þeir tönmlast á þe'Sisari
setnimgu. En iðnaðarráðherr'amm
á sér huggum, hanm segir siðar
í ræðu sinmi:
„Það rætist að sjálfsögðu á
okkur sjömiemmimigumium, að rík-
issitjórnir korna og fara, em ég er
sanmfærður um það, að ef (svo)
íh'aldsöfl'umum tækisrt að steypa
núveraindi rikisðtjórn, þá
tryggði þjóðin, að við tæki önm-
ur ríkisistjórn með sömu megim-
stefnu, enn öflugri, þrótibmeiri
og samstæðari en þessi.“
Hvað er ráðherranm að fara,
spyrja menn. Br þá ríkissrtjórm-
in ekki þróttmikil og samsrtæð,
þegar aiilt kernur ti'l alils. Hintg-
að til hefur það bara verið
„Morgunblaðslýgi", þegar bent
hefur verið á átök og óeiningu
innan ríkiss'tjórnarimmar í helztu
stórmálum þjóðarinmar, eins og
landhelgismái'imu og varnar- og
öryg'gisimálum. Nú viðu'rkennir
einn ráðherranm'a hiins vegar, að
samstaðam sé ek'ki sem skyldi,
og hann huiggar si’g við það, að
ný vinsrtri stjórn mumd sjá daigs-
ins ljós, ef svo fer, að þesisi
hirökklast frá, og húm á að vera
alvörustjórn, stjórn hins miikla
styrklieika, væntamite.ga alþýðu-
stjórn. Aðrar stjórnir hafa ekki
verið að geðþótta þessia marnns,
nemia þá ef vera kynmi nasista-
stjórn Hitters. Hún vair
vist frarnan af a.m.k. „þrótbmiik-
il og samistæð."
Órofa samstaða
1 landheligisbaráttumini hefur
stjórnaraindsrtaðam lagt sig alla
fram um að tryggja einiimgu og
samstöðu. Þótt margrt hafi í lamd
helgismálimu verið gert óhyggi-
tega og gagnstætt vilja sitjóm-
I Ijósaskiptun
r