Alþýðublaðið - 17.08.1958, Blaðsíða 4

AlþýSnblaSiS
Sunnudagur 17. ágúst 1958
VE TT VAAf6UR MGS/AfS
ÉG LEIT inn í skjalasafn
Reykjavíkurbæjar í stórhýsinu
áð Skúiatúní á fimmtudaginn. -
í stóra salnum voru menn önn-
um kafnir við að setja upp ljós-
myndir og málverk úr Reykja-
vík. Lárus Sigurbjörnsson
Skjalavörður hafði fangið fullt
af myndum og bókum, hann var
að rýma til fyrir myndunmn,
bví að sýningin sem á að opna á
,mánudaginn verður í tvcimur
sölum.
EGGERT GUÐMUNDSSON
listmálari setur sýninguna upp,
en hann hefur undanfarið unmð
að því að gera líkön af gömlum
bæjum í Reykjavík, vörumog
kunnum stöðum frá fyrri tíð og
er eins og manni sé kippt inn
í fortíðina þegar maður stend-
ur frammi fyrir þessum líkön-
um, af svo sannri list eru þau
búin til og augsýnilegt af hve
mikilli alúð listamaðurinn hefur
starfað.
ÞAÐ VAR snúið sér til fólks
og það beðið að láta safninu í
té ljósmyndir, eða aðrar mynd-
ir úr Reykjavík liðinna áratuga.
Jaárus og Eggert sögðu mér það
báðir, að fólk hefði jafnvel
'torugðist betur við en þeir hefðu
þorað að vona. Þúsundir mynda
hafa borist til asfnsins og flest-
ar hefur fólk gefið því.
„SÝNINGIN er vitanlega að-
alatriðið;‘, sagði Lárus Við mig,
;,en samt þykir mér enn vænna
tsm það, að ég er orðinn sann-
færður um að þetta verður að-
eins upphafið að öðru stærra. —
Heimsókn í Skjalasafn
bæjarins.
Þúsundir Ijósmynda og
málverka á sýningu, sem
opnuð verður á mánudag.
Fólk hefur brugðið mjög
vel við.
Lárus Sigurbjörnsson
og safnið
Fólki hefur skilist að gamlar
myndir og gamlir munir eiga
heima á safni bæjarins, þar
geymast þeir. Við höfum nú
eignas þúsundir rnynda, og mér
hefur þótt gaman að því, að urn
leið hafa borist til okkar myndir
rfá öðrum byggðarlögum. Ég
mun nú afhenda byggðasöfnum
annarra stað þær myndir -— og
jafnvel skipta við þau, því að
gera má ráð fyrir ajtT ágætar
Reykvískar myndir geymist
víða um Iand.“
SÝNINGIN verður á fyrstu
hæð í Skúlatúni og geri ég ráð
fyrir að hún verði mjög fjölsótt,
að minnsta kosti þekki ég a.1-
( ÍÞróttir )
DÓMARAR og línuverðir x
vikunni:
Dómarakynningin: Ingi Ey-
vinds er fæddur 18/2 1922 á
Eyrarbakka, hann fluttist til
Reykjavikur árið 1933. Hann
hóf knattspyrnuferil sinn með
Val 1937 og lék með yngri
flokkum félagsins til 1940,
hann fékk fljótt áhuga fyrir
starfi dómarans og ákvað að
nota fyrsta tsekifæri til að öðl-
ast þau réttindi, en það var þó
- ékki fyrr en árið 1946, er knatt
spyrnudómaranámskeið var
haldið, og íét Ingi þá þegar skrá
sig til þátttöku, og brautskráð
ist hann iþá um sumarið með á
gætis einkunn. Síðan hefur
hann alltaf verið virkur dóm-
sri, eða í 12 ár, einnig hefur
hann starfað mikið að félags
málum dómara, hann hefur átt
sæti í stjórn KDR, í 9 ár, þar
af formaður í 4 ár.

LEI6U6ÍLAR
/
Bifreiðastöð Steindórs
! Sfmi 1-15-80
Bifreiðastöð Reykjavíkm
. Sími 1-17-20

Ingi Eyvinds vlil sérstaklega
láta álit sitt í ljós á áhorfend-
um og leikmönnum gagnvart
dömara.
Islenzkir áhorfendur eru þeir
prúðustu, er ég þekki tii (en
einnig kannski daiítið hrifnæm
ir), þó einstaka shimim heyrist
miður heppilegt orðbragð í
garð dómara, en það er þó svo
hér í Reykjavík, að það er
næstum að hverfa, hins vegar
blasir sú staðreynd við að
knattspyrnufélögin leggja of
litla áherzlu á að kenna ung-
lingum þeim, er eru undir um-
sjá þeirra, leikreglur, t. d. mik
ið af þeim Ieikmönnum, er
ieika í mfl., hafa aldrei knatt-
spyrnu'lögin lesið. Á þessu þarf
róttækar breytingar,. með því
mundi hverfa óþarfa misskiln-
ingur á starfi dómara og línu-
varða, sem eingöngu stafar af
c
Bréfakassinn )
„Herra ritstjórl.
ÓSKALAGAÞÆTTIR eru
sem kunnugt er eitthvað það
vinsælasta, sem útvarpið býð-
ur upp á. Aðeins eitt þykir mér
leika lög, sem enginn kannast
við og enginn vill hlusta á-
Oskalög eiga að vera lög, sem
fólk öskar eftir og eru vinsæl.
Ég veit að ég tala hér fyrir
munn margra, og ég ætla að
benda hér á nokkur lög ti| að
sýna við hvað ég á. Til dæmis
Ástardraumur eftir Liszt, dú-
ett eftir Verdi með þeim Þur-
íði og Magnúsi, Nú andar suðr.
ið, Sjá dagar koma og Hamra-
borgin með honum ; Einari
Kristjánssyni, Agnus dei, svo
maður tali nú ekki um Ilrausta
menn hans Guðmundar okkar
og blessaðan MA-kvartettinn.
Svona lög. fáum við aldrei of
oft að heyra. Um dægurlögin
ætla ég ekki að segja margt,
því að þau eru alltaf vel valin
og fjölbreytilega og aldrei leík-
in of oft. tJtvarpið er stundum
að kvarta undan því, að al-
fnenningur bara kritisei'i,. en
komi aldrei með neinar jákvæð
ar tillögur sjálfur,' svo mér dat’t
í hug að koma þessu á fram-
færi. Væri gaman að vita,
hvort margir eru ekki sammála
mér.“
„Ein músíkölsk.“
þýðu Reykjavíkur ekkí rétt ef
hún setur sig úr færi með að
skoða gömlu borgina í myndum.
Ég ætlaði varla að geta slitið
mig frá þesu myndasafni, og þó
var aðeins verið að byrja að
setja myndirnar upp, en safn
lá um öll borð og stóla.
EN UM LEIÐ og ég minnist á
þessa væntanlegu sýningu, vil
ég segja það, að stofnun skjala-
og minjasafns Reykjavíkur er
mikið og gott starf, og það hygg
ég, að varla hefði verið völ á
betri og hæfari manni til að
veita því forstöðu heldur en Lár
usi Sigurbjornssyni. Maður verð
ur áþreifanlega var við það i
viðkynningu viö hann, að þetta
starf er líf hans og list.
HANN GETUR varla hætt að
tala um einstaka muni, urn
muni, sem hann hefur heyrt um
og er að reyna að ná í, um
hugmyndir sínar víðvíkjandi
framtíð safnsins og allt þess hátt
ar, sem stefnlr að því að safna
á einn eða tvo staði öllum fáan-
legum minjum um höfuðstað
landsins. Mig grunar að í fram-
tíðinni muni Lárusar Sigur-
björnssonar verða minnst með
virðingu og aðdáun fyrir það
mikla starf, sem hann hefur
unnið til verndar sögulegum
minjum höfuðstaðar landsins.
„GLEYMDU EKKI“, sagði
Eggert Guðmundsson um leið og
ég kvaddi, „að hvetja fólk til
þess að leita í fórum sínum að
mvndum og murxum og láta okk
ur fá þetta áður en það glatast.“
vanþekkingu á knattspyrnulög
um KSÍ.
Spurning Inga Eyvinds er
sem hér segir:
I landsleiknum sl. mánudag
datt annar íslenzku bakvarð-
anna þegar hann ætlaði að
spyrna knettinum fram völl-
inn, írskur framherji hleypur
þegar fram og ætlar að spyrna
knettinum að marki íslending
anna en bakvörðurinn ,sem
liggur tekur knöttinn milli fóta
sér og kastar honum þannig til
samherja. Dómarinn dæmdj ó-
beina aukaspyrnu á hann fyrir
það.
EN HVERS VEGNA?
Svar við spurningu Guð-
björns Jónssonar frá sl. viku:
Þar sem markvörður brýtur
fyrr af sér skal dæmast víta-
spyrna, en framherjanum
(þeim er sló markvörð) skal
þegar í stáð vísað af leikvelli
og und'antekningarlaust hljóta
leikstraff af hálfu sérráðsdóm-
stóls KRR.
Kirkjuþáttur:
t
BÆNHUSIÐ I GRÖF
FYRIR nokkrum dögum
kom ég í hiðfornhelgabænhús
að Gröf á Höfðaströnd. Hafði
mig, dreymt um það lengi að
komast þangað. Margar hug-
leiðingar vakna, þar sem faðir
séra Hallgríms bjó íorðum, og
Þórður Biskup Þorláksson var
ungur í fóstri. Sem ungir
sveinar hafa þeir sennilega
lifað áhrifamiklar helgistund-
ir í litla bænhúsinu, byggðu
í hinum látiausa, en undur-
fagra íslenzka torfbæjastíl.
LIST GUÐMUNDAR
SNIKKARA
’Þarna má líta hinn fagra
útskurð þess tréskurðar-
meistara, sem einna fremst
hefur staðið slíkra listamanna
hér á landi. Skreyting hans á
bænhúsinu hefur raunar ekki
franx farið fyrr en bæði séra
Hállgrímur og herra Þórður
voru úr grasi vaxnir, en ein-
kénnilegt er að sjá, hversu
vel barokk-stíll Guðmundar
fellur við hina gömlu torf-
byggingu, og verður manni
því á að hugsa, hvort aðrar
yngri stíltegundir hefðxi ekki
getað átt heima í slíkum kirkj
um, ef þetta byggingai-efni
hefði á annað boi'ð haidið á-
fram að vera í tízku.
RIS, EN EKKI HVELFING
Litlar kirkjur á Islandi
hafa stundum virzt býsna há-
ar undir loft. Ástæðan er sú,
að risið naut sín að fullu,
þangað til sá ósiður komst á
að gera þær hvelfdar að inn-
an. Mjög lágar hvelfingar
verka þannig, að kirkjan
verður lágkúrulegri en ella.
Ef gamli stíllinn hefði fengið
að haldast að því leyti. Þótt
kirkjurnar annars væi'u
byggðar úr tirnbri eða stein-
steypu, hefðu þessar bygging-
ar-orðið mun veglegri. Það
var sannarlega misskilning-
ur, þegar íslenzkir kirkju-
smiðir fóru að reyna að stæla
form háhvelfdra, evlendra
dómkirkna, með því að setja
hyelfingar, sem raunverulega
urðu til að gera lægra undir
loft inni í kirkjunni.
SKEMMTILEG TEIKNING
Sóknarprestur hins gamla
bænhúss er presturinn á Hofs
ósi, séra Árni Sigurðsson,
ungur maður með næma til-
finningu fyrir listrænni feg-
urð. Hann sýndi mér teikn-
ingu af kirkjukór að innan,
sem hann hafðt fengið list-
i’ænari mann til að gera, en
sjálfur hygg ég að hann hafi
átt verulegan þátt í hugmynd
inni. Höfuðkostur teikningar-
innar er sá, að hún varðveitir
nokkuð af svip hinnar gömlu
torfkirkju með sperrum og
risi, án þess þó að vera stæl-
ing. Hún er einföid að gerð,
en mér finnst, að hún myndi
eiga vel við í kirkju af þeirri
i stærð,. er. þykir’ hæfileg fýrir
flest íslenzk þorp. Væri á-
nægjulegt, ef séra Árna tæk-
ist að fá þessa teikningu not-
aða einhvers staðar.
eru nú að koma fram nýjung-
ar í kirkjulegum* stíl. Ekki er
gott um það að segja, hvað
eru tízkufyrirbæri og hvað
heldur velli, en víst er um
það, að í þessum efnum sem
öðrum mun þróunin halda á-
fram. Fáar þjóðir hafa byggt
svo mikið af kirkjum á tveim
ur síðustu m'annsöldrum sem
ísiendingar, og er það vel.
Þó er ekki því að leyna, að
fram til síðustu ára hefur ver
ið lítil tilbreyting í þessum
efnum, og er orsökin senni-
lega fyrst og fremst sú, að
söfnuðirnir eru litlir, og hafa
orðið að fá teikningarnar með
auðveldasta móti, frá skríf-
stofu húsamfeistara ríkisins,
sem auðvitað hefur engan
veginn nógu starísliði á að
skipa til að unnt sé að sinna
kröfunum með öðrum hætti
en þeim;, að grípa til þúrra
teikninga, er fyrir hafa legið
og nota þær með iitium eða
engum bréytingum' á mörgum
stöðum í landinu. Nú virðist
þó vera orðin breyting á þessu
og ný form eru að ryðja sér
til rúms.
UNGIR HÚSAMEISTARAR
Stundum heyrast raddir frá
ungum húsameisturum um
Það, að þeim gefist ekkj kost-
ur á að spreyta sig á kirkju-
teikningum. Því ber sannar-
lega að fagna, að þessi áhugi
kemur fram, og með einhverj
. um ráðum verður að koma
þessurn málum svo fvrir, að
þessir ungu menn fái að njóta
sín. Sumar kirkjuteikningar,
sem ég hef séð eftir þá, eru
líklegar tiil að blessast, og
nefni ég þar t. d. teikningu
þá að Bjarnanes-kirkju, sem
séra Rögnvaldxir hefur látið
gera. Sú kirkja er engan veg-
inn „nýtízkuleg“ og felur ekki
í sér neina róttæka breyíingu
frá því, sem fólk á að venjast,
en er fögur, einföld og hrein
í línum.
TILBEIÐSLAN
Eitt má þó ekki gleymast í
þessu samtoandi. Gömlu kirkj
urnar voru byggðar aí kirkju
rækinni kynslóð. sem af eigin
reynslu fann og skildi, hvern
ig helgidómur átti að vera til
að fela í sér tiltoeiðslu og
vekja tilbeiðslu. ,,Kirkjan;
mikla messar sjálf,“ segir
Jakob Ttoorarensen um kirkj
una í Niðarósi. Þeir húsameist
arar, sem byggja kii'kjur, og
aðrir, sem einhverju 'vilja
ráða um kirkjubyggingar,
verða sjálfir að byggjast npp
í tilbeiðslu og guðsdýrkun,
taka þátt í guðsþjónustum,
kynna sér messuformið og
sögu þess til hlítar, og 3ifa sig
inn í messuna, eins og hún fer
fram. inriári kirkjuyeggjanna.
AÖ öðrum kosti vexða kirkj-
urnar ekki anriað en -þokka-
le.g s’amkömúhús ■’ og fyrir-
. lestirasáiir. fám orðuni
sagt: Þegar tiibfeiðsla þjóðar-
innar verðiir aftúr lifandi og
bænarhugurijm ríkjandi , i
' söfnuðunum, risa þær kirkj-
ur; setííifí'abítíðin hefur þörf
á. <x' \. ’ '
Jákob Jónssori.

NÝIR TfMAR