Morgunblaðið - 13.01.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JANUAR 1974
7
Kvikmyndir j
Eftír Björn Vigni Sígurpálsson [!
DON’T Look Now nefnist ný-
leg brezk kvikmynd, sem ís-
lenzkum kvikmyndaunnendum
ætti að þykja nógu forvitnileg,
Donald Sutherland og Julie
Christie leika þar hjón, sem
leita afdreps 1 Feneyjum til að
sleikja sárin eftir sviplegt
fráfall lítillar dóttur þeirra.
Einn góðan veðurdag sitja þau
á útiveitingastað og þá segir
eiginmaðurinn skyndilega:
,,Horfðu ekki núna, en þarna
tveimur borðum frá okkur sitja
tvær rosknar konur, sem eru að
reyna að dáleiða mig." Þessar
rosknu konur verða síðan oftar
á vegi þeirra hjóna, dálítil
kynni takast og í ljós kemur, að
önnur konan er gædd miðils-
hæfileikum og á eða þykist all-
tént eiga að flytja þeim hjónum
aðvörun um yfirvofandi hættu
frá hinni látnu dóttur. Atvikin
haga því þó þannig, að aðvörun-
in ber ekki tilætlaðan árangur,
og útkoman er hrollvekja 1
fremsta gæðaflokki, aðdómi er-
lendra gagnrýnenda.
Höfundur þessarar kvik-
myndar er Nicolas Roeg. Hann
hefur með þessari mynd stað-
fest þann grun margra, að þar
fari einn athyglisverðasti kvik-
myndaleikstjóri, er fram hefur
komið á Vesturlöndum hin síð-
ari ár. Enn sem komið er á
hann aðeins þrjár myndir að
baki — Performance, Walk-
about og ofangreinda Don’t
Look Now. Aðeins sú 1 miðið
hefur verið sýnd hérlendis — í
Nýja bíói á sl. ári.
Roeg er kominn á miðjan ald-
ur og enginn nýgræðingur í fag-
inu — satt að segja er sennilega
leit að kvikmyndagerðarmanni
með meiri reynslu að baki inn-
an kvikmyndaiðnaðarins. A-
hugi hans á kvikmyndum
kviknaði strax á barnsaldri, og
á unglingsárunum var hann
eins og grár köttur í kvik-
myndaverum í Bretlandi og
fékkst þar við ýmis tilfallandi
störf. Áhugi hans beindist þó í
fyrstu einkum að kvikmynda-
töku, og árið 1961 fékk hann
fyrst að spreyta sig sem aðal-
kvikmyndatökumaður — í
myndinni On Information Re-
ceived. Hæfileikar hans fengu
þó fyrst að njóta sín, tveimur
árum síðar er hann var ráð-
inn kvikmyndatökumaður The
Caretaker, sem Clive Donner
gerði eftir samnefndu leikriti
Harold Pinters. Eftir þá mynd
óx hróður hans ört og ýmsir
þekktir kvikmyndaleikstjórar
kepptust um að fá Roeg í lið
með sér. Þannig var hann kvik-
mynatökumaður Roger Corman
f The Masque of the Red Death,
Truffaut réð hann til að annast
tökuna í Fahrertheit 451, John
Schlesinger fékk hann með sér
í Far from the Madding Crowd
og loks réð Richard Lester
hann sem kvikmyndatökumann
bæði að A Funny Thing Happ-
ened on the Way to the Forum
og Petulia.
Nicolas Roeg og
myndir
hans
Af öllum þessum leikstjórum
hefur Roeg, að eigin dómi, orð-
ið fyrir mestum áhrifum frá
Truffaut — eftir að hann fór
sjálfur að fást við kvikmynda-
leikstjórn. „Eg held að Faren-
heit hafi haft gifurleg áhrif á
kvikmyndirnar almennt,” segir
hann, ,,og þá ekki síður á mig.
Francois er mikilsvirtur í kvik-
myndaheiminum. I þessari til-
teknu mynd hafði hann hugsað
'sér að láta framtiðarheiminn
birtast áhorfandanum i gegn-
um mjög glanskenndan og held-
ur hráa kvikmynd — til að und-
irstrika þá staðreynd, að þessi
heimur hefði verið sviptur ýms-
um beztu eiginleikum mannlífs
okkar tíma. Sú hætta var alltaf
fyrir hendi, að gagnrýnendur
og áhorfendur áttuðu sig ekki á
tilgangi hans og það kom líka á
daginn. Truffaut sagði mér eft-
ir á, að hann teldi það sína sök
hvernig til tókst, sér hefði mis-
tekist að draga þetta nógu skýrt
fram í myndinni. Á slíkri af-
stöðu máýmislegt læra.“
Frumraun Roeg i kvikmynda-
gerð á eigin spýtur var annars
Performance, sem hann gerði
1968 og leikstýrði 1 helminga-
skiptum við Donald Cammell.
Roeg hafði þekkt Cammell
lengi, sem var þá einkum kunn-
ur sem málari af súrrealíska
skólanum. Annars hafði hann
fengizt við ýmislegt um dagana,
til dæmis stjórnað einni heldur
misheppnaðra kvikmynd og
hafði nú sett á blað svolitla hug-
mynd um kvikmynd, sem hann
taldi geta orðið að einhverju.
Bar hann þetta undir Roeg, sem
var óðar til í tuskið.
Þar segir frá glæpamanni úr
undirheimum Lundúnáborgar,
sem lendir upp á kant við yfir-
boðara sinn. Hann verður að
flýja borgina og leitar hælis hjá
uppgjafa rokksöngvara, sem
hefur sagt skilið við þjóðfélag-
ið, ef svo má segja. Inntak
myndarinnar er svo þetta sam-
spil þessa atvinnuofbeldis und-
irheimanna og ofbeldisins, sem
siðmenningin hefur bælt í
mannlegri náttúru. Ofbeldið á
hinu líkamlega og ekki síður
andlega sviði er þarna sett í
samhengi við spurninguna um
upprunann, sjálfið í mann-
skeppnunni. Sakamaðurinn er
að leita að nýrri ímynd fyrir
sjálfan sig og hittir fyrir rokk-
söngvarann, sem þurrausið hef-
ur persónuleika sinn á ferli sín-
um og er einmitt í sömu andrá í
leit að nýju sjálfi. Sakamaður-
inn heillar hann svo, að hann
drekkur í sig persónuleika
hans.
Þetta var að vísu ekki að
finna í handritsdrögum
Cammell — heldur er þetta
tillegg Roeg eftir að takan
hófst, og gætir að einhverju
leyti f öllum mynda hans.
Við upphaf tökunnar var
handritið því aðeins til í frum-
drögum, sem Cammell fyllti síð-
an út eftir þörfum og var það
óspart impróvíserað af þeim
báðum. Roeg sá hins vegar al-
veg um tökuna, en báðir leik-
stýrðu þeir myndinni í samein-
ingu. Þeir fengu James Fox og
Mich Jagger (úr Rolling Ston-
es) í aðalhlutverkin. Skemmst
er frá því að segja, að Perfor-
mance hlaut einróma lof gagn-
rýnenda, þó að hún gengi ekki
að sama skapi vel í hinn al-
menna kvikm.vndaáhorfanda;
til þess er myndin of torræð,
þar sem hún rambar beggja
vegna marka veruleikans og
hins óraunverulega, hins nátt-
úrulega og yfirnáttúrulega.
Einnig þessa gætir nokkuð í
siðari myndum Roeg —
kannski í hvað minnstum mæli
í Walkabout, sem fjallar, eins
og kvikmyndaunnendur rekur
eflaust minni til, um tvö hvít
börn, sem verða strandaglópar í
óbyggðum Ástralíu og kynnum
þeirra af pilti af kynflokki
frumbyggja. Hér eru það fyrst
og fremst andstæðurnar milli
siðmenningarinnar og hinnar
frumstæðari menningar, sem
Roeg vill sýna fram á. I Don’t
Look Now er hins vegar sam-
spil veruleikans og hins yfir-
náttúrulega aftur a dagskrá,
eins og fram kom í upphafi. Þar
gætir aftur áhrifa frá argen-
tínska rithöfundinum Jorges
Luis Borges, sem Cammell
kynnti fyrir Roeg í Perfor-
mance og er vfða til hans vitnað
í þeirri mynd.
Allt frá því að þeir félagar
gerðu þá mynd, hefur Roeg hat-
að tæmandi eða fullmótuð
handrit eins og pestina. Hand-
ritið má ekki binda hend-
ur- kvikmyndagerðarmannsins,
kvikmyndin á að aðlaga efnið
myndmáli sínu, en ekki kvik-
myndina að efninu, segir hann
á einum stað. Það er ekki að
furða, þótt áhorfendur beini
fyrst athygli sinni að hinum
myndræna þætti kvikmynda
hans, en Roeg kvartar sjálfur
undan þessu og telur að við það
kunni efnisinntakið að glatast
að einhverju leiti. Það er ekki
veigaminnsti þátturinn í kvik-
myndum hans, því að þar beinir
hann linsu kvikmyndatökuvél-
arinnar að siðmenningunni og
hvernig maðurinn reynir að
bæla frumstæða eðlisþætti inn-
an siðmenningarinnar án þess
að takast til fullnustu, frum-
maðurinn er jafnan skammt
undan.
VANTAR MÚSIK?
Kaktus, Trio leikur borðmúsik,
gömlu dansana, nýju dansana á
árshátíðum, þorrablótum eða
hvers konar dansleikjum,
Pantið I sima 42832.
KEFLAVÍK —
SUÐURNES
Nýkomin efni i samkvæmiskjóla.
pils og peysufatasett
Verzlun Sigriðar Skúladóttur,
Keflavik.
SILKISPÆLFLAUEL
1 5 litir.
Hannyrðabúðin,
Linnetstig 6.
Hafnarfirði, simi 51959.
TILSÖLU
MERCURY COMET 1973. Ekinn
6 þús. km Útvarp Snjódekk
Upplýsingar í simum 86894 og
14662.
ÍBÚÐ TIL LEIGU
i Landspítalahverfinu, íbúðin er 3
til 4 herb. Allt sér, Tilboð sendist
Mbl. fyrir 1 7. þm. merkt ,,4862"
VERZLUN KRISTI'NAR,
KEFLAVÍK
Útsalan hefst mánudaginn 14.
janúar. Mikill afsláttur vegna lok-
unar verzlunarinnar
VANUR HÁSETI
óskar eftir plássi á loðnubát. Uppl.
I sima 31 382.
UNGTPAR
óskar eftir lltilli ibúð, sem fyrst.
Helst i Austurbænum Tilboð
merkt: „3124", sendist afgr Mbl
fyrir fimmtudag n.k.
VÖN MATRÁÐSKONA
óskar að taka að sér mötuneyti i
Reykjavik eða nágrenni. Upplýs-
ingar I simum 18400, 21851,
81836
TIL LEIGU
um lengri eða skemmri tlma 2 VW
Micro — BUS og VW 1300.
Tilboð sendist Mbl. merkt
„1361".
ÍSLENZK MYNT
íslenzk myntsöfn, vompl. 1922
— 1 973 og einnig án gullpenings
Jóns Sigurðssonar I möppu til
sölu. Tilboð merkt: „Mynt —
4860" sendist Mbl.
TILSÖLU JARÐNÆÐI
1—2 hektarar rétt við Geysir i
Haukadal. Hentugt fyrir hótel-
byggingar, sjoppu eða sumarbú-
staði. Tilboð sendist afgr. Mbl.
merkt: „Ágóði — 4859."
FRANSKA C.D.
BÓMULLARGARNIÐ
I öllum litum. Fjölbreytt úrval i
gobelinteppum frá Gunnari Peter-
sen
Hannyrðaverzlunin Grimsbæ
við Bústaðaveg
Simi 86922
TIL LEIGU
Ný, fullgerð og teppal. 4ra herb
ibúð með þvottahúsi i Norðurbæn-
um I Hafnarf. Skilyrði: Reglusemi
og góð umgengni, Tilboð. ásamt
uppl. um fjölskyldust., sendist
Mbl, merkt: íbúð — 4861
4RA HERBERGJA
íbúð óskast til leigu sem fyrst.
Upplýsingar I sima 18536 kl, 7
— 1 0 á kvöldin
VEL MED FARIN
snittvél óskast keypt. Uþplýsingar
i sima 31 276
VÖRUBÍLL TIL SÖLU
Man 650 árg, 1967 I góðu
standi Upplýsingar I síma 92-
8169
PEUGEOT 404 '68
Sérlega góður einkabill til sölu
Samkomulag með greiðslu. Simi
1628-9
BRONCO 66
Mjög góður. Ný dekk. Útvarp Til
sölu. Samkomulag með greiðslu.
Slmi 16289.
FRÍMERKI
Notuð islenzk, kaupir hæsta verði:
J.S Kvaran, Villa Islandia,
SOLYMAR, Benalmadena, Costa,
Malaga, Espana.
ÞÝZKA
fyrir byrjendur og þá sem eru
lengra komnir. Talmál, þýðingar.
Rússneska fyrir byrjendur Úifur
Friðriksson, Karlagötu 4, kjallara,
eftir kl 19.
SKATTFRAMTÖL
Veitum aðstoð við skattframtöl.
Pantið tima sem fyrst,. Simar
41095 og 85789.
Framtalsþjónusta
Magnús H. Bjarnason,
Þórólfur Kristján Beck.
KEFLAVÍK — ÍBÚÐ
4ra herb. ibúð ca, 130 fm til
leigu. Umsóknir sendist Mbl. i
Keflavik, merktar „1 febrúar
954".
KEFLAVÍK
Höfum kaupanda að nýlegri 3ja
— 4ra herb. ibúð Há útborgun
Fasteignasala Vilhjálms og Guð-
finns,
simar 1 263 og 2890
SKÁPASMIÐI
Smiðum svefnherbergis- og bað-
skápa. Fagmenn vinna verkið. Föst
verðtilboð Uppl. I síma 13969
eftir kl. 18.
NÝKOMIÐ MIKIÐ ÚRVAL
af hannyrðavörum. Dúkaefni fjöl-
breyttir litir og munstur. Flosnálar
og teppi, Höldur á klukkustrengi I
öllum stærðum.
Hannyrðaverzlunin Grimsbæ
við Bústaðaveg
Sími 86922
KÓRSKÓLINN
Nýtt framhaldsnámskeið hefst í Vogaskóla mánudags-
kvöld, 14. janúar kl 20.00. Kennt verður 2 stundir I
senn á mánudagskvöldum á 10 vikna námsskeiði.
Kennarar: Ruth Magnússon og Ingólfur Guðbrandsson
söngstjóri.
Innritun í síma 2 66 1 1 .
PÓLÝFÓNKÓRINN.