Morgunblaðið - 24.04.1975, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. APRtL 1975
27
AudilOOL
Kr. 1.700.00000
Cherokee
Kr. 1.000.000.00
Tvisvar var hann í framboði fyrir
flokkinn i Eyjarfjarðarsýslu.
Einar hefur átt heima á Lauga-
landi samfleytt i hálfa öld, verið
þar bóndi jafnframt þvi sem hann
hefur stundað þau margháttuð
störf, sem getið hefur verið.
Búskapurinn mun nú orðinn litill
hin síðari ár, svo sem við er að
búast, enda minnkuðu afnot
jarðarinnar, þegar heimavistar-
skólinn var byggður þar í túninu.
En það finnst mér raunar við
hæfi, að framtiðarskóli skyldi rísa
svo sem undir handarjaðri braut-
ryðjandans i barnakennslunni í
Þelamörk.
Einar hefur lifað ókvæntur alla
ævi. Um mörg ár hefur Anna
Benediktsdóttir frá Moldhaugum
annast húsmóðurstörf fyrir hann
og unnið að búskapnum. Henni sé
þökk fyrir það. Ég óska mínum
gamla, góða kennara aftanskins á
ævikvöldi í umsjá hennar — veit,
að hún bregzt ekki.
Þess er ég fullviss, að margir
hugsa hlýtt til Einars á Lauga
landi í dag. Eiríkur Stefánsson.
Einar G. Jónasson
Laugalandi nírœöur
Einar Gísli Jónasson, fyrrv.
kennari og hreppstjóri í Glæsi-
bæjarhreppi, er fæddur á sumar-
daginn fyrsta 1885, en þann dag
bar þá upp á 23. apríl. Einar mun
þó alltaf hafa talið sumardaginn
fyrsta afmælisdag sinn, hvað sem
leið mánaðardegi.
Fæðingarstaður hans var Stóra-
gerði í Hörgárdal, eða réttara sagt
i Myrkárdal, sem er afdalur vest-
ur úr fremri hluta Hörgárdals. I
þeim dal yoru tveir bæir byggðir,
er ég mán fyrst, en þeir eru nú
báðir í eyði og er óliklegt, að þeir
byggist á ný. Faðir Einars, Jónas
Jónsson, var Hörgdælingur en
móðir, Guðrún Jóhannesdóttir, af
Svalbarðsströnd. Ætt hans þekki
ég ekki svo, að mér sé unnt að
rekja hana. Ég vil þó geta þess, að
þjóðkunnir menn svo sem Stein-
grimur Eyfjörð, læknir, og
Magnús Jónsson, fyrrv. ráðherra,
eru honum náskyldir. Er Magnús
bröðursonur hans.
Einar var elztur margra
systkina, og vegna fátæktar for-
eldranna varð hann að fara til
vandalausra á ungum aldri. Veit
ég litið um uppvöxt hans og æsku.
En rúmlega tvítugur fer hann í
unglingaskóla eða námskeið að
Ljósavatni í Þingeyjarsýslu, sem
stóð í 12 vikur. Hann lýkur bú-
fræðinámi við Hólaskóla 1909, og
þar með er skólagöngu hans lokið.
Þá gerist hann barnakennari á
Þelamörk og kenndi síðar þar og í
Kræklingahlíð samfellt í 30 ár.
Einar var fyrsti kennari minn
og ekki naut ég kennslu annarra í
barnaskóla. Mjög eru mér kærar
minningar frá skólatímanum.
Þetta var farskóli og kennslu-
tíminn 8 vikur á ári hverju. Skóla-
skyldan var frá 10 ára til ferm-
ingaraldurs. Voru því flest börn 4
vetur í skólanum, eða öllu heldur
8 vikur úr vetri hverjum í 4 ár.
Alltaf hlakkaði ég til þess að skól-
inn byrjaði, og svo mun hafa verið
um börnin yfirleitt.
Svo sem áður getur, var Einar
ekki kennaraskólagenginn. Hann
hefur þvi orðið að byrja kennara-
starf sitt á því að kenna sjalfum
sér að kenna, ef svo má að orði
komast. Þegar ég löngu síðar fór
að kenna börnum án þess að hafa
verið í kennaraskóla, reyndi ég að
þræða hans slóð, m.ö.o. hann
hafði í raun og veru kennt mér að
kenna.
hefur mest að segja, gott skap og
ljúfmennska. En að skapgerð
manna liggja margir dulir
þræðir og er á einskis manns færi
að rekja þá. Skal það ekki heldur
reynt hér um Einar, kennara
minn. En hitt líður mér ekki úr
minni, hve gott var að vera i ná-
vist hans og lúta stjórn har.s, en
það var hvorki hraðstjórn né of-
stjórn.
Fleira mætti telja af þvi, sem
gerði hann að góðum kennara, en
það er aðeins afleiðing eða ávöxt-
ur þess, sem þegar er nefnt. Hann
var t.d. skemmtilega röskur í fasi
og máli, virtist alltaf tala af
áhuga. Viðmótið var jafnan glað-
legt, og oft hló hann hressilega í
kennslustofunni.
— Aldrei datt okkur i hug að
hrekkja kennarann okkar eða
gera á hluta hans viljandi. En við
vorum lika svo hamingjusöm,
flest eða öll börnin, að heyra ekki
annað en velvild og virðing i hans
garð heima. — ef það kom fyrir,
að við heyrðum annað, urðum við
reið.“
Hér hef ég aðeins taiað um
Einar Jónasson sem kennara, en
hann kom viðar við. Þrítugur var
hann kosinn i hreppsnefnd Glæsi-
bæjarhrepps og varð oddviti
hennar litlu siðar. Hreppstjóri
var hann nálægt 30 ár og sýslu-
nefndarmaður um áratugi. Yms-
um fleiri störfum gegndi hann
fyrir sveit sina.
Stjórnmál voru Einari hugstæð
frá ungum aldri. Hygg ég, að þá
hafi hann fylgt Hannesi Hafstein
í Heimastjórnarflokknum, en á
seinni árum fylgdi hann Sjálf-
stæðisflokknum heils hugar.
Sé gerður samanburður á skóla-
menntun Einars Jónassonar og
margra annarra frumherja barna-
kennslunnar, og þess, sem nú er
(háskólamenntunar), má segja,
að munurinn sé líkur því sem er á
hvitu og svörtu. Sé ennfremur
gerður samanburður á ytri að-
búnaði kennara þá og nú, svo sem
húsnæði skólans, kennslutækja,
bókakosti og fleira verður munur-
inn ekki minni. Ef árangur af
starfi barnakennara nútímans er
fremur lítill (en það heyrist
alloft), mætti álykta, að hann
hefði svo sem enginn verið á byrj-
unaráíunum. Eftir þessum for-
sendum mætti því álykta, að
Einar Jónasson hefði lítið sem
ekkert getað kennt okkur,
krökkunum i Glæsibæjarhreppi.
Slíkt er þó fjarri öllum sanni. Ég
treysti mér til að fullyrða, að hon-
um tókst að kenna okkur ótrúlega
mikið á stuttum tima. Á
fullnaóarprófi reiknuðu mörg
börnin prósentureikning og hlut-
föll, einnig talsvert í flatarmáli,
meira að segja hring. Islandssög-
una gerði Einar lifandi og glæddi
ættjarðartilfinningu i brjóstum
okkar, og allar bóklegar náms-
greinar tókst honum að gæða lífi,
þrátt fyrir svo fátæklegan tækja-
kost, að slíkt mundi talið nær
einskis virði nú á tímum.
Þegar Einar kennari var sjötug-
ur, skriíaði ég um hann í tímaritið
Heimili og skóla. Ég vil leyfa mér
að taka hér upp nokkrar linur úr
þeirri grein:
„Hvað var það, sem gerði Einar
að úrvalskennara? Fyrst og
fremst það, að hann vildi kenna.
Starfið var honum bæði hugsjóna-
og áhugamál. I öðru lagi góðar
gáfur og mikið starfsþrek. 1
þriðja lagi það, sem ef til vill
Mercury Monarch
300.000.00

• -*
r

HUSIÐ
■f

GRETTISGOTU 46 ■ REYKJAVIK ■ SIMI 25580

4 NY GLÆSILEG SNIÐ! MARGIR LIT
SENDUM GEGN PÓSTKRÖFU!
FORÐIST EFTIRLIKINGAR!