Morgunblaðið - 09.09.1978, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. SEPTEMBER 1978
Verða ríkisútgjöld
lækkuð um 2 mifljarða?
BRÁÐABIRGÐALÖGIN,
sem vinstri stjórnin gaf út í
gærkvöldi veita henni heim-
ild til þess að lækka ríkisút-
gjöld um 2 milljarða á þessu
ári. I bráðabirgðalögunum er
ekki gerð grein fyrir því,
hvaða útgjaldaliði ríkissjóðs
ríkisstjórnin hyggst lækka.
Mjólkin lækkri um 7,8% -
Smjörið um 43% en undan-
rennan hækkar um 10,7%
Kartiiflur greiddar niður en óvist með nýtt kjötverð
NÝTT verð á mjólk, mjólkurvör-
um og kartöflum tekur KÍldi á
mánudag. I.a kkar smásöluveró á
flestum tes'undum mjólkurvara
vegna aukinna niðurKreiðslna
ríkisins. bannití lækkar verð á
hverjum lítra af nýmjólk í
lítrapökkum úr 155 krónum 1143
krónur eða um 7,8%. Verð á
hverju kílói af smjöri lækkar úr
2240 í 1274 krónur cða í smásölu
um 43% en hver lítri af undan-
rennu hækkar úr 121 krónu í 134
krónur eða um 10,7%. Þá tekur
KÍldi nýtt verð á kartöflum og er
hvert kíló þeirra greitt niður um
100 krónur. Kostar 2Vz kg pokinn
af kartöflum f I. vcrðflokki nú
302 ox fimm kílóapokinn 596
krónur en íslenskar kartöflur
hafa að undanförnu verið seldar
á sumarverði kr. 240 kílóið.
Ekki var í gærkvöldi ljóst
hvenær niðurgreiðslur yrðu aukn-
ar og söluskattur felldur niður af
kjöti og mun ástæðan sú að
kaupmenn telja sig þurfa þarna
nokkurn aðlögunartíma og hitt að
nú er á markaðnum kjöt frá fyrra
hausti en gera má ráð fyrir að
undir næstu helgi komi á markað
nýtt kindakjöt. Er því ekki víst
0
INNLENT
hvort kjötverðið lækkar í byrjun
næstu viku eða ekki fyrr en nýja
kjötið kemur á markaðinn.
Ríkisstjórnin hefur með bráða-
birgðalögum, sem gefin voru út í
gærkvöldi ákveðið að hækka
niðurgreiðslur og hækka niður-
greiðslur á hverjum lítra mjólkur
af þessum sökum úr 46,60 kr. í 86
kr. og verður niðurgreiðslan nú
40,3% af óniðurgreiddu heildsölu-
verði. Niðurgreiðslur á smjöri
hækka úr 578 krónum í 1550 og
verða 57,6% af ógreiddu heildsölu-
verði og þá eru teknar upp
niðurgreiðslur á nokkrum mjólk-
urvara, sem að undanförnu hafa
ekki verið greiddar niður. Er það
rjómi, sem greiddur verður niður
um 300 krónur hver lítri og lækkar
Vfe lítra ferna af rjóma í smásölu
úr 550 í 457 krónur, 45% ostur
verður greiddur niður um 110 kr.
kílóið og hækkar verð á hverju
kílói af þessum osti úr 1564 í 1623
kr. Þá verður skyrkílóið greitt
niður um 178 krónur og undan-
rennan greidd niður um 20 krónur
hver lítri.
I tengslum við þessar verðbreyt-
ingar hefur orðið samkomulag í
sexmannanefnd um að fituríkari
mjólkurafurðir s.s. smjör taki
minni hækkun en fiturýrari s.s.
nýmjólk, undanrenna og skyr. Er
með þessu stigið fyrsta skrefið í þá
átt að hætta að miða verð á
mjólkurvörum að mestu við fitu-
innihald. Verð á hverjum lítra
mjólkur til bónda verður nú 152,26
kr. og fyrir hvert kíló af kartöflum
fær framleiðandinn 155,90 kr.
Kjararáð Bandalags háskólamanna:
Efast um lögmæti
álagðs tekjuskattsauka
Ný ríkisstjórn hefur brugðizt
vonum launþega og ákveðið að
aðeins hluti af þeim samningum,
sem gerðir voru á síðastliðnu ári,
skuli ganga í gildi, — segir í
ályktun Kjararáðs Bandalags
háskólamanna, sem Morgunblað-
inu barst í gær frá Launamála-
ráði BHM. I ályktuninni er og
mótmælt harðlega hækkun álagðs
tekjuskatts og dregur ráðið í efa
lögmæti þessarar nýju skattlagn-
ingar. Mun launamálaráðið
kanna nánar hvort hún fær
staðizt.
Ályktun Kjararáðs BHM er
svohljóðandii
„Fundur í Kjararáði Bandalags
háskólamanna 7.9.’78, mótmælir
harðlega endurteknum árásum
ríkisvaldsins á samningsrétt laun-
þega.
Nefnd til að endur-
skoða visitölumálið
Niðurstöður eiga að liggja fyrir 20. nóvember
RÍKISSTJÓRNIN hefur ákvcðið
að skipa nefnd til að endurskoða
vísitölumálið og á niðurstaða að
liggja fyrir 20. nóvember n.k.
þannig að hún gæti komið til
framkvæmda 1. desember. Ráð-
herrar Alþýðuflokksins beittu sér
fyrir því á ríkisstjórnarfundinum
á fimmtudag að inn í fyrirhuguð
bráðabirgðalög um ráðstafanir í
efnahagsmálum yrði tckið ákvæði
um slíka endurskoðun, en ráð-
herrar Alþýðubandalagsins
lögðust gegn því. Kröfðust ráð-
herrar Alþýðuflokksins þess þá
að sérstök bókun yrði gerð um
samþykkt ríkisstjórnarinnar í
þessu máli og urðu ráðherrar
Alþýðubandalagsins að sam-
þykkja það en ráðherrar Fram-
sóknarflokksins voru meðmæltir
málinu. hvort scm það yrði tekið
inn í bráðabirgðalögin eða
afgreitt með sérstakri bókun.
„Þetta lítur þannig út frá okkar
bæjardyrum séð,“ sagði Magnús
H. Magnússon félagsmálaráðherra
í samtali við Mbl í gær, „að þetta
sé prófsteinn á það, hvort aðilar
vinnumarkaðarins og ríkisstjórnin
sjálf eru tilbúin í slaginn við
verðbólguna, en okkur fannst á
skorta að bráðabirgðalögin kvæðu
næjþlega sterkt á um það.“
A þingflokksfundi Alþýðu-
flokksins á fimmtudag, þar sem
efni fyrirhugaðra bráðabirgðalaga
var til umræðu, var mjög að því
fundið að þau gæfu lítil fyrirheit
um viðnám gegn verðbólgu. „Ráð-
herrum flokksins var falið að sjá
til þess að þannig breytt orðalag
kæmi inn í bráðabirgðalögin að
þau gæfu bendingu um ákveðið
viðnám gegn verðbólgunni eða
tryggja með öðrum hætti að
ríkisstjórnin lýsti ákveðnar stefnu
sinni en fram kemur í bráða-
birgðalögunum sjálfum," sagði
þingmaður Alþýðuflokksins í sam-
tali við Mbl. í gær.
„Þessi bókun lýsir' fyrst og
fremst . almennum vilja ríkis-
stjórnarinnar til að endurskoða
vísitölumálið og er í framhaldi af
samstarfsyfirlýsingu flokkanna
þriggja," sagði Svavar Gestsson
viðskjptaráðherra í samtali við
Mbl. í gær. Svavar kvaðst vilja
benda á í sámbandi við tímamörk
bókunarinnar að forystumenn í
verkalýðshreyfingunni teldu að
slík endurskoðun yrði ekki unnin
á svo skömmum tíma, en reynslan
myndi skera úr um það.“ Afstaða
okkar ráðherra Alþýðubandalags-
ins er alveg ljós,“ sagði Svavar.
„Við erum í þessari ríkisstjórn til
að verja kaupið og við munum
aldrei samþykkja neitt sem gengur
í þá átt að lækka launin.
Samkvæmt bráðabirgðalögun-
um, sem gefin verða út á morgun,
laugardag, er gert ráð fyrir því að
fólk haldi kaupi eftir óbreyttum
vísitölureglum eftir 1. desember,
þó að nýir kjarasamningar háfi
ekki verið gerðir og þó að endur-
skoðun vísitölunnar sé ekki lokið.
Þannig er kaupið tryggt sam-
kvæmt þessum lögum, sem að
sjálfsögðu réð úrslitum um okkar
afstöðu í málinu."
Bókun ríkisstjórnarinnar er
svohljóðandi:
„Ríkisstjórnin samþykkir að
hraða skuli endurskoðun
viðmiðunar launa við vísitölu
þannig að niðurstaða verði fengin
fyrir 20. nóvember 1978.
Ráðherrarnir munu beita sér
fyrir þessu og þá þannig að
endurskoðunin feli í sér að dregið
verði úr verðbólguáhrifum af
víxlgangi í verðlags- og kaup-
gjaldsmálum, og stuðlað að tekju-
jöfnun. Nefnd til að vinna að þessu
verði þegar skipuð."
Fundurinn minnir á að aðeins
örfáum mánuðum eftir að Kjara-
dómur hafði kveðið upp dóm um
samninga BHM var sá samningur
skertur með löggjöf. Launamála-
ráð BHM tók fullan þátt í baráttu
launþegasamtaka undir kjörorð-
inu samningana í gildi. Þegar ljóst
var að þeir stjórnmálaflokkar sem
háðu sína kosningabaráttu undir
þessu kjörorði unnu glæsilegan
sigur í kosningunum vöknuðu
vonir launþega um að þessari
kröfu yrði fullnægt.
Ný ríkisstjórn hefur þó brugðist
vonum launþega og ákveðið að
aðeins hluti af þeim samningum,
sem gerðir voru á s.l. ári skulu
ganga í gildi.
Fyrirhugað mun að setja þak á
verðbætur á laun sem voru í ágúst
kr. 233.000 og raska þannig þeim
launahlutföllum sem samið hefur
verið um. Allt virðist benda til að
þessi skerðing muni ná nær
eingöngu til opinberra starfs-
manna þar sem laun ýmissa
launþega á frjálsum markaði eru
reiknuð út frá grunntöxtum, sem
skerðingin nær ekki til, þetta á t.d.
við um þá sem vinna skv.
uppmælingataxta og hafa í flest-
um tilfellum verulega hærri laun
en 233 þús. á mán. Þessi skerðing
mun því sýnilega koma mjög
misjafnlega hart niður á launþeg-
um sem hafa laun yfir greindu
marki.
Launamálaráð hefur áður bent á
að sparnaður ríkisins af þessari
skerðingu er mjög óverulegur eða
um 1% af heildarlaunaútgjöldum
ríkisins, og er þessi sparnaður þvi
vart fullnægjandi ástæða til að
ganga á gerða kjarasamninga og
mun launamálaráð BHM ekki
sætta sig við að samningsréttur
þess sé að engu hafður.
Kjararáð vill jafnframt mót-
mæla harðlega hækkun álagðs
tekjuskatts og dregur raunar í efa
lögmæti þessarar nýju skattlagn-
ingar. Launamálaráð BHM mun
láta kanna nánar hvort hún fær
staðist.
Almennt er nú viðurkennt að
tekjuskattur sé sérstakur skattur
á launþega og telur BHM því að
fremur beri að minnka vægi
tekjuskatts í tekjuöflun ríkisins en
auka það.
Loks má benda á að' sömu
launþegar, og nú eiga að taka á sig
hækkaðan tekjuskatt fá einnig
skertar verðbætur, í sumum til-
fellum jafnvel meiri skerðingu en
samkvæmt kjaraskerðingarlögum
fyrri stjórnar.
Launamálaráð BHM mun halda
áfram baráttu fyrir því að samn-
ingar taki gildi að fullu og mun
beita öllum tiltækum ráðum til að
ná því marki.“
Forseti Skáksam-
bands Brasilíu heitir
Friðrik stuðningi
„ÉG LÍT málin núna bjartsýn-
um augum. Ég hef átt viðræður
við nokkra af forystr.mönnum
skákmála í hinum ýmsu liind-
um og hafa margir heitið mér
stuðningi. Meðal annars ræddi
ég við formann Skáksambands
Brasili'u og tjáði hann mér
stuðning sinn og geri ég mér
nú góðar vonir um að fá
stuðning frá íleiri S-Ameríku-
ríkjum,“ sagði Friðrik Ólafs-
son stórmeistari í samtali við
Mbl. í gær. Friðrik er nú
staddur í Hollandi sem heiðurs-
gestur á Interpolisskákmótinu,
en á milli umferða hefur hann
rætt við forystumenn FIDE og
menn úr alþjóðaskákheim-
inum, sem dvalið hafa í Hol-
landi að undanförnu. Sagði
Friðrik, að fjölmargir í IIol-
landi ynnu af fullum krafti við
að tryggja honum sigur í
forsetakosningum til Alþjóða-
skáksamhandsins og hefðu Hol-
lendingar og raunar margir
útlendingar aðrir sem hann
hefði hitt að máli mikinn áhuga
á að vinna fyrir hann.
Friðrik kvaðst myndu dvelja
í Hollandi framundir 20. sep-
tember n.k. en hvað hann gerði
þá í sambandi við ferðalög
vegna framboðsins til forseta
FIDE vissi hann ekki gjörla
enn.