Morgunblaðið - 19.11.1978, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. NÓVEMBER 1978
49
Hann er frjálslyndur í skoðunum... Honum
finnst lífið hálf fáránlegt og gerir sér mat úr því
(SJÁ: Svipur)
síðkastið. En það kemur fyrir
ekkn Romero og skoðanabræðr-
um hans hefur vaxið svo fylsi, að
yfirvöld munu líklega verða að
fara að kröfum þeirra að ein-
hverju leyti.
Meðal annars hefur þess verið
krafizt að farið verði að fram-
fylgja dauðadómum á nýjan leik.
I>að hefur staðið til um nokkurt
skeið að afnema dauðarefsinjiu
alveg en ekki orðið af því, m.a.
vejfna Kamaljíróinnar andstöðu
ýmissa hópa. D'Estainjf forseti o>?
Feyrefitte dómsmálaráðherra eru
háðir andvígir dauðarefsingu, en
jafnframt þykir báðum sýnt að
ekki sé enn kominn tími til að
afnema hana formlega. Ekki alls
fyrir löngu mælti franskur þing-
maður fyrir tillögu um það að
fjárveiting til viðhalds fallöxinn-
ar og laun höðuls yrðu tekin af
fjárlögum. Dómsmálaráðherra
reyndi hvað hann gat að eyða
málinu í bili með þvi að lofa
umræðum um það að vori. Tillajr
an hlaut ekki framgang, þótt
tæpt stæði. En ráðherra kom
síðan fram í útvarpi og lofaði
áheyrendum því að dauðarefsing
yrði aldrci afnumin nema „eitt-
hvað ka'mi í staðinn".
Glæpir eru enn ekki jafntíðir
og í Bandaríkjunum og Vest-
ur-Þýzkalandi, þar sem verst
lætur. En rán og þjófnaðir færast
alltaf í vöxt, og sums staðar þykir
almennum borgurum líkast því
sem þeir séu umsetnir ræningja-
her. Til dæmis má nefna það. að í
úthverfi einu í París, Pierrefitte,
drap innbrotsþjófur dreng er
ætlað hafði að koma foreldrum
sínum til hjálpar í viðureign við
hann. Einn þeirra er fylgdu
drengnum til grafar komst þann-
ig að orði við blaðamanni „I>að
hefur verið brotizt 25 sinnum inn
í búðina til mín á síðast liðnum
sjö árum — og að öllu töldu er
búið að ræna vörubirgðunum
fimm sinnum". Það er varla
undrunarcfni, að maðurinn fékk
sér að lokum byssu til varnar.
Elestir kaupmenn í hvcrfinu eru
búnir að fá sér byssu. En nú eru
tveir þeirra ákærðir fyrir það að
hafa sært innbrotsþjófa, og er
þess beðið með mikilli eftirvænt-
ingu hverja dóma þeir fá. Þeir
dómar geta valdið nokkru um
framvindu réttarfars í landinu.
- ROBIN SMYTII.
IT ALIA/DYRTIÐ
Jafnvel banka-
stjórar mega
verða sér úti
um aukavinnu
Það tíðkast yfirleitt ekki i
svonefndum siðmenntuðum
löndum að menn vinni
eftirvinnu að ráði, hvað þá
að þeir gegni tveim eða fleiri
störfum. En svo getur þó farið að
þeir neyðist til, einkum ef
verðbólga magnast.
Nú er verðbólgan á Ítalíu orðin
12% og þykir mikið. Hefur annar
hver verkfær maður þótzt til-
neyddur að fá sér aukavinnu, og
sumir fleiri en eina. Tekjurnar af
þessári aukavinnu eru oft ekki
gefnar upp til skatts, og hafa því
margir meira upp í henni en
aðalstarfinu. Menn vinna aðal-
starfið til þess að öðlast réttindi
til lífeyris, atvinnuleysisstyrks og
ýmissá trygginga annarra. Auka-
vinnan tryggir þeim hins vegar
óbreytt lífskjör þótt framfærslu-
kostnaður aukist sífellt.
Aukavinna er orðin mjög út-
nælt sér í aukastarf
breidd, og það í flestum starfs-
stéttum. Það eru ekki verkamenn
einir og iðnaðarmenn, sem vinna
aukavinnu, heldur líka pappírs-
vinnumenn hvers kyns, jafnvel
háskólakennarar. Mest er þó um
aukavinnuna meðal iðnverka-
manna. Þar er hún orðin svo
almenn, að félagsvísindadeildir í
sjö háskólum hafa tekið hana til
rannsóknar! Hefur margt at-
hyglisvert komið á daginn í þeim
athugunum. Til að mynda það, að
mikill hluti eiginmanna á Italíu
vildi heldur vinna tvö störf en
hleypa konunum út að vinna ...
í Torino reyndust 20% fastráð-
inna iðnverkamanna (vinna flestir
hjá FIAT) vinna aukavinnu. Þó
var hlutfallið þar í borg miklu
hærra meðal arkítekta, 50% og
hjúkrunarkvenna 80%. í Reggio
Emilia reyndust starfsmenn
almenningsvagnanna þess utan
legfóa jyörva hönd á flest hugsan-
leg störf: sumir gerðu við skó,
aðrir tömdu hunda, bökuðu pizzur,
vísuðu til sætis í kvikmynda-
húsum, seldu tryggingar ellegar
léku í hljómsveit. Ennfremur kom
í ljós, að kennarar eru manna
harðastir í aukavinnunni. Þeir eru
enda lágt launaðir, og lakar en í
meðallagi, en hafa hins vegar
rýmri frítíma en gengur og gerist
um aðrar starfsstéttir.
Það kom á óvart, að mikið er um
það að hálaunamenn vinni auka-
vinnu. Eru mörg dæmi til þess, að
bankastjórar taka að sér fjárhags-
ráðgjöf eftir fastan vinnutíma
sinn, skrifstofustjórar og aðrir
yfirmenn opinberra stofnana
annast ýmiskonar fyrirgreiðslu
gegn þóknun, læknar vinna þre-
falda vinnu — í sjúkrahúsi, á stofu
og kenna loks í háskóla, o.s.frv.
Það vekur athygli, að konur
koma harla lítt við sögu í könnun-
um þessum. U.þ.b. 90% auka-
vinnumanna á Italíu eru karl-
menn. Eru eflaust ýmsar ástæður
til þess, en líklega veldur það
mestu, að flestir ítalskir eigin-
menn eru mjög mótfallnir því að
konur þeirra vinni úti. Það er helzt
í sveitum, að þær vinna utan
heimilis, þar hafa karlarnir minni
möguleika til aukavinnu en í
borgunum.
- NORRIS WILLATT
vinnu“, blaðamennskan reyndist
ekki liggja fyrir honum. Hann fékk
vinnu við íþróttaleikvang, og upp
úr því fór hann að skemmta í
smáum stíl. Hann segir, að
brandararnir sínir hafi ekki verið
fyndnir þá og hafi ekki batnað
neitt með árunum og neitar að
segja þá. En hann skemmti sér
sjálfur, og seinna komu honum í
hug betri brandarar.
Er fram liðu stundir komst hann
í það að segja brandara milli
höfuðatriða á strípisýningum.
Áheyrendur þar munu ekki hafa
verið sérlega uppörvandi. Um leið
og striplinu lauk og Allen kom
fram sökktu þeir sér niður í úrslit
fótboltaleikjanna í kvöldblöðunum.
Áheyrendur veita honum heldur
betri athygli nú orðið, enda er hann
búinn að losa sig við magadans-
meyjarnar.
Allen hefur ákaflega næmt auga
fyrir fáránleika. Allt í einu fitjaði
hann upp á því við mig, að
,4imferðarljósin í New York skipa
manni fyrir. Hefurðu tekið eftir
því? Gangið! segja þau, og Gangið
ekki! Og þau eru svo myndugleg, að
maður gengur jafnvel yfir götuna
af tómri hræðslu þótt mann langi
fjandann ekkert yfir. En mergur-
inn málsins er sá, að þau „umgang-
ast“ mann eins og hálfvita. Mér
finnst að vélar og tæki eigi að
ávarpa menn kurteislega: Ég ráð-
legg yður að ganga ekki yfir...
o.s.frv.. .“.
„... Við írar höfum alla tíð verið
gefnir fyrir samræður, og fyrir
sögur. Og sögurnar okkar eru alltaf
svolítið órökrænar. En þær eru
ekki heimskulegar fyrir það. Ég get
sagt þér eina til dæmis: maður
nokkur er staddur á brautarstöð,
lestin orðin allt of sein og farið að
síga í manninn. Hann sér þá hvar
stöðvarstjórinn, íri að sjálfsögðu,
situr og les í skránni yfir komu- og
brottfarartíma lestanna. Maðurinn
víkur sér að honum og spyr sem
svo: til hvers fjandans er að hafa
tímatöflur þegar lestirnar eru
alltaf á eftir áætlun? Irinn lítur á
hann og svarar með hægð: Nú,
hvernig ættum við annars að sjá
hvað þær eru langt á eftir
áætlun? ...“.
... Hann virðist hæglátur maður
og hugsandi, jafnvel þunglyndur,
sem er furðu algengt um atvinnu-
grínkalla, þótt ekki eigi það við um
hann. „Mönnum finnst ég stundum
fullalvarlegur og eru að ráðleggja
mér að hressa mig við, reyna að
vera ofurlítið glaðlegri. En þeir
vita ekki hvað þeir eru að fara
fram á, aumingja mennirnir, enda
er þeim stundum nóg boðið nokkr-
um mínútum síðar og biðja mig í
öllum bænum að hætta að glotta
áður en ég gleypi á mér eyrun ...“.
Hann líkist lítið þeim skemmti-
kröftum sem mest eru í fréttunum.
„Flestir hafa víst þá hugmynd um
þekkta skemmtikrafta“, segir
hann, „að þeir fái aldrei nóg af
athygli og aðdáun, og þeir lifi
æsilegu lífi. Ég fyrir mitt leyti
kæri mig ekkert um slíkt. Ég vinn
bara mitt verk, og reyni að gera
það eins vel og mér er unnt, og
síðan fer ég heim í matinn;
fjölskyldan, vinir mínir og vinnan
nægja mér ...“.
Hann býr á sveitasetri í
Berkshire, með konu sinni og
fjórum börnum. Judith Stott heitir
konan hans, var forðum leikkona,
og þau hafa verið gift í 14 ár. Þarna
unir Allen sér milli þess sem hann
skemmtir alþjóð, og þjóðum. Hann
hlustar þarna á óperutónlist, málar
og fer, í langar gönguferðir með
börnunum. Þetta er kyrrlátt líf,
enda kærir hann sig ekkert um það
líf sem lifað er í fréttunum.
- JOIIN HEILPERN.
I>etta gerðist líka ...
Fangavíti aftur í fréttum
Talsmenn franska dómsmálaráðuneytisins sverja og sárt við
leggja að Það sé eintómur hugarburöur, en ekki ómerkara blað en
La Figaro fullyrti engu aö síður nú fyrir skemmstu aö frönsk
stjórnvöld vaeru að íhuga að taka fanganýlendur sínar í notkun á
nýjan leik. Þær höfðu hið versta orð á sér, samanber nafnið á Þeirri
illræmdustu, Djöflaey, og Frakkar hættu aö senda fanga Þangað
fyrir rúmlega Þrjátíu árum. En heimildarmenn La Figaro halda Því
fram að Þessar fangageymslur hafi komist aftur á dagskrá í
sambandi viö Þann möguleika sem menn Þykjast nú eygja að
dauðarefsing verði lögð niöur í Frakklandi. (Sjá: „Rán & Gripdeildir“
hér í opnunni).
Upptekið
Bretinn Lennart Persson var fljótur aö hífa upp um sig Þegar hann
brá sér inn í baöherbergíð sitt á dögunum og lyfti lokinu á
salernisskálinni. Hann stóð allt í
einu augliti til auglitis við fjögurra
feta langa kyrkislöngu sem hafði
hreiðrað Þar um sigl Sérfróöir
menn ætla aö dýriö hafi hlykkjað
sig gegnum skolpræsakerfiö og
rambað að lokum á líklega leið úr
prísundinni upp um salernið hjá
aumingja Persson, en hvernig
kvikindið komst á Þessar slóðir til
að byrja með og hvar ferðalagið
hófst er mönnum aftur á móti hulin
ráögáta.
Þrælahald
Thailenska lögreglan hefur handtekið eiganda sælgætisverk-
smiöju í Bangkok og frelsað úr klóm hans 56 börn á aldrinum tíu til
fimmtán ára sem hann hafði nánast hneppt í Þræidóm að sögn
yfirvalda. Lögreglan upplýsti að flest barnanna væru lítið annað en
skinn og bein, tvö væru lömuð af meðferðinni og mörg Þjáðust af
næringarskorti á hæsta stigi.
Barnaskapur?
Gadi Markovitz, tíu ára strákur í ísrael, hefur tilkynnt opinberlega
að hann hafi afráðiö aö verða í framboöi í næstu Þingkosningum,
sem verða að öllu óbreyttu innan tveggja ára. Hinn upprennandi
stjórnmálamaður, sem virðist pegar orðinn nokkuð séður, lýsti
samtímis yfir að hann hefði kunngert framboð sitt svona snemma til
Þess aö geta notað hiö „alÞjóðlega barnaár“ Sameinuðu Þjóðanna
sér til framdráttar. Gadi er leiðtogi „barnaflokks ísraels“ og berst
fyrir auknum réttindum barna.
Varðliðunum vikið úr leik
Það hefur ekki farið mikið fyrir Því í fréttum, en samtök Rauöu
varðliðanna, sem Mao formaður beitti fyrir sig í „menningarbylting-
um“ sínum á síðastliönum áratug, hafa verið leyst upp. Japönsk
blöð sögðu frá Þessu í síðastliðinni viku og gátu upplýst að opinber
tilkynning í pessa veru hefði Þá nýlega verið birt í Dagblaði
albýöunnar í Peking. Samtímis Þessu hafa kínversk stjórnvöld tekið
að boða nýja línu í fræðslumálum, sem felur í sér strangari
námskröfur meðal annars og svo aukna líkamsrækt „til Þess að búa
æskuna undir að taka við stjórntaumum kommúnistaflokksins“,
eins og Þaö er orðað núna. — Eins og menn rekur væntanlega minni
til höfðu Rauðu varðliðarnir sig mjög í frammi í hinum tíðu
„menningarbyltingum“ Maos og Þóttu Þá vægast sagt haröir í horn
að taka. Stjórnendur mennta- og vísindastofnana urðu fremur
öðrum fyrir baröinu á Þeim, og svo hart var gengið til verks að
starfsemi háskólanna til dæmis lagöist að heita má niður frá 1966 til
1971.
Ein afleiðingin sem nú er aö koma í Ijós: tilfinnanlegur skortur á
Þjálfuðum vísinda- og tæknimönnum.
Lengi getur vont versnoð
Fyrirtæki í London, sem hefur gengíö bölvanlega að innheimta
skuldir hjá viðskiptavinum sínum, hefur nú fundið upp á Þeim
lúalega mótleik að láta rukkara
sína af báöum kynjum klæða sig
eins og verstu umrenninga og
senda Þá Þannig útrústaða — og
helst löörandi af óÞverra — ýmist
heim til hinna skuldseigu söku-
dólga eða á vinnustaö Þeirra.
Forstöðumenn fyrirtækisins reikna
fastlega meö Því að menn rjúki til í
ofboði og greiði skuldir sínar
fremur en að eiga yfir höfði sér
I fleiri heimsóknir af Þessu tagi. —
Nú upplýsir The Guardian, aö auki,
að hugvitsamur náungi í Bandaríkj-
(unum sé byrjaður að framleiða
sérstaka gerö af reikningseyðu-
blööum sem ýmis raforkuver Þar
vestra hafi augastaö á. Þessi
eyðublöð eru gædd Þeim eiginleika
að Þegar Þau hafa verið í vörslu móttakenda í um Það bil viku, Þá
byrja Þau að gefa frá sér svo magnaðan fnyk að varla er Ifft í návist
Þeirra. Hugsunin á bakvið er auðvitað sú aö allur Þorri manna vilji
fremur vera sæmilega skilvís en sitja uppi með fýluna. The
Guardian botnar samt frétt sína með peim orðum að Því finnist hinn
megnasti ópefur af tiltækinu.