Morgunblaðið - 30.10.1979, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. OKTÓBER 1979
ÓLÖF Grímea Þorláksdóttir er 84 ára gömul en
var þó önnum kafin við að ljúka við olíumálverk er
blaðamaður heimsótti hana á heimili hennar fyrir
nokkru. ólöf tekur nú þátt í sýningu 9 myndlistar-
manna frá íslandi og Færeyjum í Listmunahúsinu
í Lækjargötunni.
„Það eru 15 ár síðan ég hóf að mála,“ sagði Ólöf.
„Þá var ég 69 ára, en ég býst við að löngunin til að
festa hugmyndir mínar á striga hafi alltaf búið innra
með mér.“
Er Ólöf hafði helgað sig myndlistinni settist hún
í Myndlistaskólann í Reykjavík og var þar við nám í
5 ár. Ólöf hefur síðan haldið tvær einkasýningar í
Reykjavík, 1974 og 1975, og einnig tók hún þátt í
samsýningu í Stokkhólmi í Gallery Pro Arte.
Myndefni sitt sækir ólöf oftast í náttúruna.
Blóm, tré, fólk og álfar er henni hugleikið myndefni.
Talið berst síðan að uppvexti
Ólafar í Fljótunum.
„Ég man eftir sögu sem
mamma mín sagði mér þegar
ég var 4 ára. Nokkur börn voru
að leika sér í sandi og teiknuðu
fugla í hann. Síðan kom ljótur
karl og eyðilagði teikningar
barnanna en eitt barnið blés á
fuglinn sinn sem flaug í burtu
áður en karlinn náði að eyði-
leggja hann. Barnið sem blés
var Jesúbarnið en fuglinn varð
að sandlóu. Ekki datt mér í hug
Ljósm. Emilia.
ólöf Grímea Þorláksdóttir er hér að ljúka við málverkið Laufferjur.
Rætt við Olöfu Grímeu Þorláks-
dóttur 84 ára listmálara
„Sumt af því sem ég mála er
mér minnisstætt úr æsku
minni. En oft gríp ég þó á
öðrum verkefnum. Nú er ég að
ljúka við málverk sem ég mun
kalla Laufferjur. Það er málað
við kvæði Ólafs Jóhanns Sig-
urðssonar, „Draumkvæði um
brú“.
Þegar ég var um þrítugt fékk
ég þá fullvissu að einhvern
tímann yrði friður í heiminum.
Síðar er ég heyrði kvæði Ólafs
þótti mér það svo fallegt. Ég
held jafnvel að ekki sé hægt að
hugsa sér fegurra kvæði. Það
samræmdist líka þessari vissu
minni um frið á jörðu. Mér
fannst ég því verða að mála
þetta verk til að svala mér og
miðla þessari fögru fullvissu.
Er hægt að hugsa sér nokkuð
fegurra en frið á jörðu?"
En það er fleira en kvæði og
náttúran sem gefa Ólöfu hug-
myndir að verkum sínum.
„Ég fæ oft hugmyndir að
málverkum þegar ég hlusta á
tónlist, sérstaklega verk eftir
Beethoven og Bach. En flestar
þeirra fæ ég samt sem áður frá
minningu bernskuáranna í
Fljótunum. Minn sælustaður
var í blómaskálinni, eins og ég
kallaði hana. Þar voru klettar á
aðra höndina en tún og engi á
hina. A vorin mynduðust krist-
alstærir lækir sem runnu niður
hlíðina og gerðu það að verkum
að skálin var þarna eins og sett
af mannahöndum. Og inni í
henni var feikimikið blómahaf,
alls konar tegundir í mörgum
litum. Þarna átti ég margar
góðar stundir en langt er nú
síðan ég kom þangað síðast,
líklega ein 40 ár.“
Mála
það
sem
mér
dett-
urí
hug
þá að ljóti karlinn væri skratt-
inn. Það var ekki fyrr en ég fór
að lesa Helga kverið að mér
hugkvæmdist sú skýring á ljóta
karlinum. Ég er nú líka fegin
því. Mér fannst þessi saga nógu
sorgleg og tiíhugsunin um
skrattann hefði gert hana enn
verri.“
Manstu eftir fyrstu mál-
verkasýningunni sem þú sást?
„Já, það var Kjarvalssýning.
Þetta er ekkert fyrir mig,
hugsaði ég er ég kom inn í
salinn. En síðan er ég fór að
horfa betur á verkin sá ég svo
mikið í þeim. Ég setti mig því
fyrir framan nokkur þeirra og
hefði getað setið þar í marga
daga, svo heilluð var ég. Það
kemst enginn málari nálægt
Kjarval. Hann bókstaflega gaf
okkur landið og þjóðina í
myndum. Hann skildi bæði
náttúruna og þjóðlífið og gaf
okkur þann skilning í málverk-
um.“
Hvernig fellur þér sýningar-
salurinn?
„Mjög vel, salurinn er vist-
legur og ég er hrifin af þessu
framtaki sem mér finnst vera
mjög menningarlegt."
Hefur þú orðið vör við að
fólki fyndist það einkennilegt
að þú skyldir byrja að mála
orðin nær sjötug?
„Nei, ég hef aldrei orðið vör
við það enda væri mér alveg
sama. I málverkum mínum fæ
ég útrás fyrir ýmislegt sem
kemur upp í huga mínum. Ef
ekki væri svo er ég viss um að
mér myndi ekki líða eins vel og
raun er á,“ sagði Ólöf að lokum.
rmn.
Fiðluleikur
Wolfgang Schneiderhan og
Helmut Deutsch léku saman
Sónötur eftir Schubert, Beet-
hoven og Brahms. í sjónvarps-
viðtali taldi Schneiderhan, að
tónleikar þeir sem hann hélt
hér í Reykjavík er hann var 11
ára, hefðu í rauninni verið
fyrstu tónleikar hans með sam-
spili píanós. Sannarlega hefur
mikið vatn runnið til sjávar á
þeim tíma, frá 1926 til dagsins
í dag. Tónleikar Tónlistarfé-
lagsins voru nú eins konar
kveðjutónleikar, sem bæði
marka ákveðinn niðurlagsþátt
í skapandi starfi Tónlistarfé-
lagsins og einnig, að Schnei-
derhan var ekki miklu lengra
frá niðurlaginu og hann var
nærri upphafinu er hann kom
hingað í fyrra skiptið. Schnei-
derhan er samkvæmt fiðluleik-
aratalinu kominn úr hópi sem
rakinn er til Georg Hellmes-
berger (1800—’73) og þar í hópi
eru Morawec, Rostal, Brodsky
og Kreisler. Hann er því einn
af síðustu klassisku einleikur-
unum og áttu hljómleikagestir
von á góðum klassiskum tón-
leikum. Bæði er að ekki má til
samjafnaðar nota hljómplötur
og aldurinn er farinn að segja
til sín í ónákvæmu tóntaki og
því var ekki það bragð að leik
fiðlusnillingsins, er vonast
hafði verið eftir og hlustendur
margir þekktu frá fyrri tíð.
Það má vera að draumur
manna um klassikina hafi
jafnvel breyst og þar með
túlkun hennar og í því efni,
sem öðru, verði ekki litið aftur
um öxl. í Schubert-sónötuna
op. 162, vantaði mikið á þann
syngjandi glæsileik er verkinu
hæfir og í Beethoven-sónötunni
op. 30, nr. 2, sem er að
innihaldi stór sveifla á milli
Hiibner,
Petrosjan
og
Portisch
komust
áfram
Um síðustu helgi lauk keppni
á millisvæðamótinu i Rio de
Janeiro. Þrir skákmenn urðu
jafnir og efstir, þeir Robert
Hiibner, Tigran Petrosjan og
Lajos Portisch, og komast þeir
áfram i áskorendaeinvígin, þar
sem þeir tefla einnig Korchnoi,
Spassky, Tal, Polugajevsky og
einu sæti er enn óráðstafað, en
um það tefla Ungverjarnir
Ribli og Adorjan, en þeir deildu
þriðja sætinu á millisvæðamót-
inu í Riga um daginn.
Hinn ungi hollenski stór-
meistari Jan Timman, sem spáð
hafði verið mikilli velgengni á
millisvæðamótinu, varð hins
vegar að bita i það súra epli að
lenda í fjórða sæti, aðeins hálf-
um vinningi á eftir sigurvegur-
unum. Spennan fyrir siðustu
umferðina var reyndar raf-
mögnuð, en þá var staðan þessi:
1. Htlbner 11'/2 v. 2. Portisch 11
v. 3.-4. Petrosjan og Timman
IOV2 v. 5. Ivkov 9'/2 v.
Htibner hafði lokið skákum
sinum, hann sat hjá í siðustu
umferðinni, en hinir stóðu allir
í eldlínunni. Portisch tók enga
áhættu og samdi snemma jafn-
tefli við bandariska stórmeist-
arann Shamkovich og fylgdist
síðan af áhuga með skákum
hinna. Ekki tókst að ljúka þeim
í fyrstu setu, skák þeirra Petr-
osjans og Ivkovs fór i bið svo og
skák Timmans og kúbanska
stórmeistarans Garcia. Ivkov
hafði reyndar stjarnfræðilegan
möguleika á þvi að komast
áfram. Hann þurfti að sigra
Petrosjan og ef Timman tapaði
einnig fengi hann aukakeppni
við þá tvo. í biðstöðunum stóðu
þeir Petrosjan og Timman þó
báðir betur, en annaðhvort
taugar eða úrvinnslutækni hol-
lenska stórmeistarans hafa
brugðist, þvi að hann varð að
láta sér nægja jafntefli á meðan
Petrosjan vann sína skák.
Vafalaust hefur þeim Hiibner
og Portisch létt mjög við þessi
málalok, en ýmsir voru farnir að
búast við aukakeppni fjögurra
um öll þrjú sætin, sem hefði
óneitanlega orðið mjög forvitni-
leg fyrir skákáhugamenn. Úrslit
mótsins urðu annars þessi: 1.—3.
Petrosjan (Sovétr.), Htibner
(V-Þýzkal.) og Portisch (Ung-
verjal.) 11V2 v. af 17 mögulegum.
4. Timman (Hollandi) 11 v. 5.-6.
Ivkov (Júgóslavíu) og Sunye
(Brazilíu) 9% v. 7.-9. Sax
(Ungverjal.), Balashov (Sovétr.)
og Torre (Filippseyjum) 9 v.
10.—11. Shamkovich (Band-
aríkjunum) og Smejkal (Tékkó-
slóvakíu 8% v. 12. Vaganjan
(Sovétr.) 8 v. 13.—14. Velimiro-
vic (Júgóslavíu) og G. Garcia
(Kúbu) 7V2 v. 15. Harandi (íran)
6% v. 16. L. Bronstein (Arg-
entínu) 6 v. 17.—18. Hebert
(Kanada) og Kagan (ísrael) 4'Æ
v.
Það sem mest kom á óvart á
mótinu var frammistaða heima-
mannsins Sunye, en hann er 22ja
ára gamall verkfræðistúdent og
fékk að vera með í mótinu vegna
þess að mótið var haldið í
heimalandi hans. Landi hans,
Henrique Mecking, varð hins
vegar að hætta keppni þegar í
upphafi mótsins, en Mecking
mun vera haldinn alvarlegum
hrörnunarsjúkdómi. Er óttast að
skákferill hans sé á enda, en
Mecking, sem er aðeins 27 ára
gamall, hefur þegar unnið sigur
á tveim millisvæðamótum og var
undrabarn á sínum tíma. Þetta
skapaði nokkurn ójöfnuð í dreif-
ingu lita á miili þátttakendanna,
auk þess sem um tvær yfirsetur
var að ræða, sem gerði áhug-
amönnum mjög erfitt um vik
með að meta stöðuna á mótinu.
Við skulum nú virða fyrir
okkur nokkur af mikilvægustu
augnablikunum á millisvæðam-
ótinu í Rio:
Lajos Portisch gekk illa með
minni spámennina á mótinu,
hann tapaði fyrir þeim Sunye og
Kagan. Skák hans við Hebert
var einnig lengi vel í jafnvægi,
þar til eftir bið að Ungverjanum
tókst að finna snöggan blett:
Svart: Portisch Hvítt: Hebert