Morgunblaðið - 20.01.1981, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 1981
31
--------------------------------------------------------------------------------------------^
Gísladeilan — Gísladeilan — Gísladeilan — Gísladeilan — Gísladeilan — Gísladeilan
„Loksins get ég brosað...“
sagði Warren
Christopher
Algeireborg, 19. j»n. — AP.
SAMKOMULAGIÐ um lausn
Kisladeilunnar var undirritað í
litlu herberjfi að viðstðddum að-
eins rúmlcKa tuttuKU blaða-
mönnum og þreytulejfum samn-
inKamönnum sem hafa unnið að
lausn málsins i 14 og hálfan
mánuð.
Warren Christopher aðstoðar-
utanríkisráðherra, sem hefur ver-
ið þögull sem gröfin og svipbrigða-
laus í síðustu lotu samningaum-
leitananna í Algeirsborg, lýsti
tilfinningum sínum með þessum
orðum: „Loksins get ég brosað."
Talsmaður alsírska utanríkis-
ráðuneytisins skýrði fyrstur frá
samkomulaginu um kl. 7.30 að
staðartíma (og Greenwich-tíma).
Á næstu mínútum barst um 200
erlendum blaðamönnum og Ijós-
myndurum þetta til eyrna og þeir
æddu út úr hótelum í leit að
leigubílum. Þegar þeir komu til
utanríkisráðuneytisins, stóð bif-
reið Christophers fyrir utan.
Aðeins örfáir blaðamenn höfðu
heppnina með sér. Þeir sem kom-
ust tímanlega fengu sérstök vega-
bréf og voru leiddir inn i fábrotið
herbergi á annarri hæð. Mikil
ringulreið ríkti fyrir utan. Að
minnsta kosti tólf blaðamönnum
og ljósmyndurum, sem komu
nokkrum mínútum of seint, var
meinaður aðgangur.
í hópnum voru fulltrúar frétta-
stofa, bandarískra stórblaða og
sjónvarpsfyrirtækja, sem hafa
varið of fjár til þess að fylgjast
með viðræðunum um lausn gísla-
deilunnar undanfarna tvo mánuði
í Algeirsborg. Við tóku mikil hróp
og köll, en fátt varð um svör hjá
alsírskum embættismönnum, sem
virtust vera ráðalausir og óvanir
að fást við erlenda blaðamenn.
„Hneyksli, hneyksli," hrópaði
bandarískur fréttaritari. Enginn
embættismaður virtist geta skipað
fyrir.
Uppi í herberginu á annarri
hæð vísuðu embættismenn fyrst
inn sendiherra Bandaríkjanna í
Alsír, Ulrich St. Clair Haynes, og
aðstoðarmönnum hans. Þeir
leyfðu ljósmyndurum að taka
myndir, en Haynes neitaði að
svara spurningum, sem rigndi yfir
hann. „Er þetta allt og sumt?“
spurði blaðamaður hneykslaður.
Rétt á eftir komu Christopher,
utanríkisráðherra Alsírs, Mo-
hamed Benyahia, höfundur sam-
komulagsins, bandarískir samn-
ingamenn og alsírskir milligöngu-
menn inn í herbergið.
Christopher settist við hlið
Bnayhia viö langt borð og þakkaði
ráðherranum, forseta hans,
Chadli Benjedid, og alsírsku þjóð-
inni innilega fyrir mikilsverða
aðstoð.
Klukkan var 8.30 að staðartíma,
þegar Christopher tók upp penna
og hóf að undirritað þrjú skjöl,
sem nú bundu enda á deiluna er
hafði hvílt eins og mara á banda-
rísku þjóðinni og vakið hneykslun
annarra þjóða.
Christopher var þreytulegur
eftir langar vökur, þegar hann
undirritaði samkomulagið. Hann
kom frá Washington 8. janúar til
að ganga frá einstökum atriðum
samkomulagsins í samráði við
Benyahia og samningaviðræðurn-
Fjórir Bretar og
blaðakona í haldi
London. Buffalo. 19. jnn. - AP.
SAMTÍMA þvi að bandarísku
sendiráðsstarfsmennirnir eru nú
að öllum líkindum að leggja upp
frá íran er athygli á þvi vakin að
þar sitja enn i haldi f jórír Bretar,
sem voru teknir höndum i ágúst
sakaðir um njósnir og bandarisk-
ur blaðamaður, Cynthia Dwyer,
sem var handtekin fyrir sams
konar sakir i maimánuði.
Ekki hefur verið ljáð máls á því
af hálfu Irana að semja um að þetta
fólk verði látið fara frjálst ferða
sinna. Eiginmaður Dwyer sagði í
viðtali við AP í dag að ekki væri
litið á hana sem gísl og hann væri
hreint ekki bjartsýnn á að kona
hans fengi að fara úr landi í bráð.
Þá er einnig í haldi í Mohi Sobhani,
írani að ætt, en bandarískur ríkis-
borgari. Hann var handtekinn í
september og hefur ekki verið
upplýst fyrir hvaða sakir hann
situr inni. Hann hafði stundað
viðskipti í íran.
Talsmaður utanríkisráðuneytis
Bandaríkjanna sagði að farið yrði
með málefni Cynthiu Dwyer og
Sobhani sem sérstök mál og yrði
haldið áfram tilraunum til að fá
þau leyst úr haldi.
Hvað Bretana fjóra snertir er
ekkert sem bendir til að þeir verði
látnir lausir og sagt er að þó svo að
bandarísku gislarnir fái loks að
fara sé allt á huldu um hvað verði
um þá. Bretarnir fjórir eru Jean
Waddell fyrrverandi ritari hjá
biskupi enska trúarsafnaðarins í
Iran, John Coleman og Audrey kona
hans, sem ráku heilsugæzlustöð
fyrir fátækt fólk í Yazd og Andrew
Pyke, kaupsýslumaður.
ar urðu erfiðari með hverjum
deginum sem leið.
Þegar blaðamennirnir, sem
höfðu haft heppnina með sér, þutu
niður stigann til að senda fréttina,
rákust þeir á starfsbræður sína,
sem loksins höfðu fengið að koma
inn í bygginguna. Mikil barátta
hófst fyrir því að komast í síma,
en engan síma var að finna.
Blaðamennirnir urðu að komast
annars staðar í síma til sð skýra
heiminum frá „kveðjugjöf" Cart-
ers forseta, beztu gjöfinni sem
hann gat óskað sér þegar hann
kveður Hvíta húsið.
MAÐUR I FRETTUM
Warren Christopher
Amerísk hetja
á elleítu stundu
SAMKOMULAGIÐ um gísladeil-
una var gert á 11. stundu, rétt
áður en stjórn Carters vikur frá
völdum, og gerði bandariska
hetju á 11. stundu úr Warren
Christopher, diplómat, sem sam-
starfsmenn segja að sé snillingur
i málamiðlunum.
Christopher vildi hætta í fyrra
þegar Carter forseti valdi Edward
Muskie utanríkisráðherra, þótt
Christopher væri talinn rökréttur
arftaki Cyrus Vance. Hann er
sagður heldur kuldalegur í viðmóti,
dulur og yfirvegaður. En hann
nýtur mikillar virðingar fyrir
hæfileika sína, þótt hann sé ekki
ýkja vinsæll.
Christopher hefur tekið þátt í
viðræðum um gísladeiluna frá upp-
hafi. Upphaflega stjórnaði Vance
fyrrum utanríkisráðherra viðræð-
unum, en Christopher hefur verið
aðaltalsmaður BÍandaríkjanna í
deilunni síðan Vance sagði af sér í
apríl sl. eftir hina misheppnuöu
tilraun til að bjarga gíslunum.
Christopher var hlynntur björg-
unartilrauninni. Þegar Muskie var
valinn utanríkisráðherra kvaðst
Christopher hafa viljað hætta, svo
að Muskie gæti valið sinn eigin
MAÐUR í FRETTUM
staðgengil. Christopher taldi að
valið hefði tekizt vel hjá Carter og
kvaðst hafa fallizt á að gegna
starfinu áfram fyrir þrábeiðni for-
setans.
Síðan í nóvember hefur Christ-
opher verið stöðugt í ferðum milli
Washington og Algeirsborgar og
andlit hans er orðið kunnuglegt í
sjónvarpsfréttum. Hann er sagður
mikill vinnuþjarkur.
Christopher er fæddur 27. okt.
■1925 í Scranton, Norður-Dakota, en
býr nú í Los Angeles. Hann lauk
prófi með mjög góðum vitnisburði
frá Kaliforníu-háskóla í Los Ange-
les 1945 og stundaði nám við
lagadeild Stanford-háskóla 1946 til
1949. Hann var aðstoðarmaður
William 0. Douglas hæstaréttar-
dómara í eitt ár að námi loknu og
tók siðan upp lögfræðistörf.
Hann kynntist Vance þegar hann
var varadómsmálaráðherra 1967 til
1%9 og þegar Vance var skipaður
utanríkisráðherra valdi hann
Christopher staðgengil sinn.
Christopher er kvæntur Marie
Josephine Wyllis og eiga þau fjögur
börn á aldrinum 18 til 28 ára.
Nýlega kvaðst hann óviss um
framtíðina, en gera ráð fyrir að
taka aftur upplögfræðistörf.
Fulltrúi Alsírs er
dugandi ráðherra
Alsírskir
Teheran i gær
skoðn bnndnríska gislinn Elixabeth Ann Swift
AlKeirsborK. 19. jan. AP.
MOHAMED Seddik Benyahia,
hinn dugandi utanrikisráðherra
Alsirs, sem hefur haft milligöngu
í gisladeilunni, átti eitt sinn að
verða sendiherra i Washington,
en var i staðinn skipaður upplýs-
ingaráðherra.
Þetta var í október 1966, þegar
þáverandi upplýsingaráðherra,
Bachir Boumaza, flúði land til að
ganga í lið með andstæðingum
Houari Boumedienne forseta.
Benyahia verður 49 ára 30. janú-
ar og er fæddur í bænum Jijelli. Á
skólaárum sínum var hann forseti
deildar stúdentafélags múham-
eðstrúarmanna í Algeirsborg.
Hann lauk lögfræðiprófi og 24 ára
gamall var hann skipaður fasta-
fulltrúi Þjóðfrelsisfylkingarinnar í
Indónesíu.
Benyahia tók þátt í friðarviðræð-
unum í Evian og varð sendiherra í
Moskvu 1962, ári eftir að Alsír
hlaut sjálfstæði. Skömmu eftir
byltinguna gegn Ben Bella í júní
1965 var hann skipakður sendi-
herra í Bretlandi en fór aldrei til
London, þar sem Alsír sleit stjórn-
málasambandi við Bretland út af
Rhódesíu-deilunni.
í staðinn varð hann samstarfs-
maður Abdelaziz Bouteflika utan-
ríkisráðherra unz hann var skipað-
ur upplýsinga- og menningarráð-
herra. Því starfi gegndi hann til
1977 þegar hann var skipaður
menntamálaráðherra.
Hann var fjármálaráðherra um
skeið 1979. Seinna á árinu varð
hann fulltrúi í stjórnmálaráði
Þjóðfrelsisfylkingarinnar og utan-
ríkisráðherra.
Mohamed Seddik Benyahia
Samkomulagið
talið sigur
fyrir Carter
ALMENN ánægja rikir viðast
hvar vegna lausnar gíslamáls-
ins. Er hún talin skref i þá átt
að bæta sambúð þjóða heims-
ins. Einnig telja ýmsir stjórn-
málaleiAtogar og dagblöA
lausnina vera mikinn sigur
fyrir Carter forseta sem nú
lætur af völdum.
Skelfileg reynsla
WaHhinKton. 19. jnn. — AP.
FULLTRÚAR bæði demókrata
og republikana á bandaríska
þinginu lýstu yfir mikilli ánægju
með lausn gíslamálsins í dag.
Kváðu þeir fargi af sér létt og
hrósuðu Carter og öðrum sem
hlut hafa átt að máli.
Charles Percy, formaður utan-
ríkismálanefndar þingsins, sagði
að samkomulagið hefði hrakið
burtu þann kvíða sem hver fjöl-
skylda, hver Bandaríkjamaður
hefði lifað við. Percy hrósaði
Carter forseta, Edmund Muskie
utanríkisráöherra og Warren
Christopher aðstoðarutanríkis-
ráðherra fyrir „stórkostlegt af-
rek“.
Fulltrúi demokrata á þinginu,
Robert Byrd, kvaðst ánægður
yfir því að gísiarnir yrðu nú
leystir úr haldi. „Við höfum beðið
lengi, þetta hefur verið skelfileg
reynsla."
Skref í rétta átt
Kmiró. 19. jan. - AP.
KAMAL Hassan Aly, utanríkis-
ráðherra Egyptalands, sagði að
samkomulag Bandarikjanna og
Iran væri „skref í rétta átt til að
bæta sambúð þjóða heimsins og
til að binda enda á viðsjár i
þessum heimshluta".
„Þróun sem við fögnum“
Nýjn Drlhi. 19. j«n. - AP.
ÁNÆGJA ríkti á Indlandi í dag
með samkomulag Bandaríkjanna
og Iran. „Þetta er þróun sem við
fögnum «11,* sagði talsmaður
indversku stjórnarinnar.
Fellur írönum vel í geð
Tehermn. 19. jmn. - AP.
SAMKOMULAGIÐ fellur vel í
geð írönsku þjóðarinnar, að sögn
talsmanns á skrifstofu forsætis-
ráðherra Irans.
Hann sagði að samkomulagið
félli í góðan jarðveg vegna þess
m.a. að „þjóðin þarf ekki lengur
að eyða peningum i að gæta
gíslanna. Irönum finnst líka sem
þeir hafi náð fram rétti sínum og
hafi knúið Bandaríkin til þess að
mæta kröfum sínum,“ sagði
hann.
Svissneskur sendiráðsmaður í
Teheran sagði að lausn gisla-
málsins væri ekki mikið mál
meðal almennings í íran. „Það
virðist ekki vera litið á það sem
meiriháttar pólitískt mál,“ sagði
hann.
Hussein óttast
samkomulagið
Kuwmit. 19. jmn. — AP.
SADDAM Hussein, forseti írak,
varaði við því í dag að gíslamálið
yrði leyst á kostnað íraka. Hann
sagði að þjóð sín hefði ekki farið
í stríð við írani til að hjálpa
Bandaríkjamönnum við að leysa
gíslamálið.
Hussein virðist óttast það að
eftir lausn gíslamáisins muni
Bandaríkjamenn senda trönum
hergögn og varahluti sem gætu
skipt skopum fyrir þá í styrjöld-
inni við íraka.
Ullsten lætur
í ljósi ánægju
Stokkhólmi. Kauumi.nnahófn. Róm.
OLA Ullsten, utanríkisráðherru
Svía, lét í ljósi ánægju sína með
samkomulagið og sagði, að von-
andi endurtæki atburður sem
þessi sig ekki. Hann sagði að
sendiráðstakan í íran væri brot á
öllum reglum um friðhelgi sendi-
ráða. Dönsk blöð lýstu samkomu-
lagi Bandaríkjanna og írana,
sem miklum sigri fyrir Jimmy
Carter. Arnaldo Forlani, forsæt-
isráðherra Ítalíu, sagði að lausn
deilunnar staðfesti ábyrga af-
stöðu bandarískra stjórnvalda í
málinu.