Morgunblaðið - 18.12.1981, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. DESEMBER 1981

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 100 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 6 kr. eintakið.
Saumað að sjálfum sér
Gunnar Thoroddsen, forsætisráðherra, lýsti því yfir á Alþingi á
miðvikudaginn, að hann efaðist um, að nauðsynlegt væri að hækka
fiskverð um áramótin. í heild hefði rekstur útgerðar staðið betur á þessu
ári en síðastliðin 10 ár. Ráðherrann benti þó jafnframt á það, að afkoma
togaranna, einkum hinna nýrri, mætti vera betri, en úr tapinu þar
mætti kannski bæta með öðru en hækkun á fiskverði. Eins og kunnugt
er hafa sjómenn og útgerðarmenn lýst því yfir, að nauðsynlegt sé að
hækka fiskverð nú um áramótin og fari skip ekki til veiða eftir 25.
desember til áherslu þeirri kröfu. Gunnar Thoroddsen sagði í ræðu sinni
á þingi, að með þessu væru sjómenn og útgerðarmenn að reka á eftir
sjálfum sér, af því að þeir tilnefndu menn í Verðlagsráð sjávarútvegsins,
er ákveður fiskverð.
Menn beita svo sannarlega ólíkum aðferðum til að sauma að sjálfum
sér. Einkennilegast er þó, þegar sjálfur forsætisráðherra gerir það með
því að láta eins og ríkisstjórn hans sé alls ekki til eða skipti engu máli
við úrlausn hinna brýnustu mála. Skömmu áður en gengið var fellt um
6,5%, 10. nóvember síðastliðinn, kepptist forsætisráðherra við að lýsa
því yfir, að ríkisstjórninni kæmu vangaveltur um yfirvofandi gengisfell-
ingu ekkert við, það væri Seðlabankinn, sem fylgdist með gengismálum
og gerði tillögur í þeim. Taldi forsætisráðherra það í hæsta máta óvið-
kunnanlegt, að menn væru að velta fyrir sér breytingu á genginu, úr því
að hann hefði ekkert heyrt um það frá Seðlabankanum. Nú efast for-
sætisráðherra um, að nauðsynlegt sé að hækka fiskverð, enda ekkert
heyrt um það frá Verðlagsráði. Þar fari þeir með ákvörðunarvald sjó-
menn og útgerðarmenn og sé þeim nær að líta í eigin barm en grípa til
róðrastöðvunar.
Ríkisstjórninni er kærast að vera alltaf í feluleik og geta bent á
einhverja aðra, þegar allt fer úrskeiðis. Slíkir starfshættir duga því
miður ekki við stjórn landsins, enda sjást hnignunarmerkin, hvert sem
litið er. Treysti forsætisráðherra og aðrir ráðherrar sér ekki til annars
nú orðið en skjóta sér á bak við aðra, hafa þeir saumað svo mjög að
sjálfum sér, að aðeins afsagnarleiðin sýnist þeim fær.
Friðmæli Framsóknar
Iforystugrein Tímans á miðvikudag friðmælist Framsóknarflokkur-
inn við Alþýðubandalagið, að vísu er kvartað undan því eins og við
kennara eða yfirvald, hvernig tekið hefur verið á Tómasi Árnasyni,
viðskiptaráðherra, en lögð á það höfuðáhersla, að nú sé rétt að sættast
aftur, ríkisstjórnin verði að lafa áfram. Undirlægjuháttur framsókn-
armanna við Alþýðubandalagið og áður fyrr Kommúnistaflokkinn og
Sameiningarflokk alþýðu — sósíalistaflokkinn hefur tekið á sig ýmsar
myndir síðan 1930. Reynslan hefur kennt kommúnistum, að þeir geta
ávallt reitt sig á valdaþorsta framsóknarmanna, klofni þríeykisstjórnir
með framsókn gerist það ekki af völdum framsóknarmanna. Með sjálfan
forsætisráðherrann sem „bandingja" eru því kommúnistar manna
ánægðastir með þessa ríkisstjórn.
Næstum tveggja ára reynsla af stjórnarsamstarfinu sýnir, að komm-
únistar fara sínu fram í efnahagsmálum, þeir þurfa ekki annað en víkja
að „blaðrinu" í Steingrími Hermannssyni eða „kauplækkunarkröfum"
Tómasar Árnasonar, þá leggst Framsókn í duftið. Svo blása kommúnist-
ar á jafn sjálfsagða framkvæmd og smíði nýrrar flugstöðvar í Keflavík
og Olaf Jóhannesson, utanríkisráðherra, hrekur undan hviðunni.
Kommúnistar segjast hafa horn í síðu Alþjóðaorkumálastofnunarinnar
og vilja ekki að Islendingar taki þátt í henni, án þess þo að færa önnur
rök fyrir máli sínu en ástina á olíuviðskiptunum við Sovétmenn, sem
Einar Olgeirsson kallaði „líftaugina". Auðvitað fer Tómas Árnason að
óskum kommúnista í olíumálum eins og efnahagsmálum.
Friðmæli Framsóknar við kommúnista eru dæmi um einhverja mestu
niðurlægingu í islensku stjórnmálalífi um langt árabil. Engu er líkara
en forystusveit framsóknarmanna hafi tapað öllum metnaði fyrir hönd
eigin flokks og lifi í þeirri trú, að dauðahaldið í ríkisstjórnina og þar
með kommúnista skili einhverjum árangri.
Alþingi götunnar
Breski Verkamannaflokkurinn á í miklum erfiðleikum vegna þess,
hve öfgamenn hafa vaðið þar uppi. Michael Foot, formaður flokks-
ins, hefur sagt þessu róttæklingaliði stríð á hendur. Foot vann mikil-
vægan sigur í fyrradag, þegar hann gat útilokað róttæklinginn Peter
Tatchell frá því að vera í framboði fyrir Verkamannaflokkinn. Hvers
vegna þótti Foot svo nauðsynlegt að stöðva frama Tatchells? Jú, hann
hafði lagt til, að alþingi götunnar tæki völdin í sínar hendur í Bretlandi
og kollvarpaði ríkisstjórn Ihaldsflokksins.
Hér á landi sitja þeir menn í ráðherrastólum, sem hafa predikað
nauðsyn þess í stjórnarandstöðu, að alþingi götunnar kæmi í veg fyrir
framkvæmd laga frá Alþingi íslendinga. Þótt Svavar Gestsson hafi
haldið á loft sömu skoðunum og sá, sem Michael Foot hefur vísað út í
kuldann, er Svavar kjörinn til formennsku í flokki sínum og telur sig
vera í aðstöðu til að segja bæði Gunnari Thoroddsen og Steingrími
Hermannssyni fyrir verkum.
„Ummæli verðlagsstjóra
óvirðing við Hæstarétt“
- segir Árni Brynjólfsson, framkvæmdastjóri Landssambands rafverktaka
„UMMÆLI verðlagsstjóra eru hrein óvirðing við Hæstarétt, sem á síðasta
ári felldi dóm í kærumáli Verðlagsstofnunar á hendur rafverktökum,
vegna samninganna árið 1977, sem vitnað er í,“ sagði Árni Brynjólfsson,
framkvæmdastjóri Landssambands rafverktaka, í samtali við Mbl., er
hann var inntur álits á ummælum verðlagsstjóra í Mbl. þar sem hann
sagði rafverktaka og rafiðnaðarmenn hafa komið sér saman um að hækka
laun sín einhliða með samningura sín á milli, fyrir utan kjarasamningana
1977, og komizt upp með það þrátt fyrir, að málinu hafi verið skotið til
dómstóla.
— Rafverktakar voru í dómi
Hæstaréttar sýknaðir af kæru
verðlagsstjóra og Ríkissjóður var
dæmdur til að greiða málskostnað.
Ég get því ekki séð annað en, að
orð verðlagsstjóra séu ósvífinn
rógburður, eða atvinnurógur af
versta tagi. Það sem meira er, þá
er þetta gagnvart heilli stétt, ekki
aðeins gegn rafverktökum, heldur
einnig gegn rafvirkjum.
Mér finnst því full ástæða til að
skora á verðlagsstjóra, að standa
við þessi orð sín á sama vettvangi.
Það er mun fljótlegri og eðlilegri
aðferð, heldur en að verða dæmd-
ur eftir 2—3 ár, eins og gerðist í
hinu málinu, sagði Árni ennfrem-
ur.
— Ég er þeirrar skoðunar, að
dómur Hæstaréttar sé endanleg-
ur, en verðlagsstjóri virðist ætla
að fá fjölmennið til að dæma
okkur í gegnum fjölmiðla. Hann er
ekki einungis með auglýsinga-
starfsemi og árásir á okkur vegna
málsins, sem hann er að fara af
stað með núna, heldur er hann að
dæma menn, sem þegar hafa verið
sýknaðir í Hæstarétti. Ef til vill er
hann ekki bara að auglýsa sig,
heldur að reyna að koma fram
hefndum fyrir, að við skyldum
bera hönd fyrir höfuð okkar 1977.
Öðru vísi get ég ekki skilið um-
mæli hans,“ sagði Árni Brynjólfs-
son, framkvæmdastjóri Lands-
sambands rafverktaka að síðustu.
Verzlunarráð íslands:
Innborgunarskyldan er bæði
gagnslaus og skaðleg aðgerð
VERZLUNARRÁÐ íslands mótmæl-
ir harðlega ákvörðun ríkisstjórnar
innar um innborgunarskyldu á inn-
flutt húsgögn og innréttingar, sem
taka á gildi um næstu áramót, segir
m.a. í frétt frá ráðinu. — Verzlunar
ráðið telur slíkar aðgerðir ekki að-
eins gagnslausar heldur einnig skað-
legar bæði fyrir seljendur jafnt inn-
lenda framleiðendur og neytendur.
Með innborgunarskyldunni eru
stjórnvöld að koma sér hjá því, að
beita raunhæfum lausnum við vanda
húsgagnaframleiðenda og vanda at-
vinnulífsins almennt í landinu.
— Af þeirri reynzlu, sem fékkst
af innborgunarskyldunni á hús-
gögn á árunum 1979 og 1980, er
hægt að óraga þá ályktun, að hún
hafi leitt til minni innflutnings.
Þvert á móti jókst innflutningur
húsgagna um nær 46% milli ár-
anna 1979 og 1980, samkvæmt út-
reikningum Verzlunarráðsins.
Þrátt fyrir afnám innborgunar-
skyldunnar hefur aukningin ekki
verið nema 23% milli áranna 1980
og 1981. Þá sýndi reynslan, að inn-
borgunarskyldan hafði aðeins
áhrif fyrstu 5—6 mánuðina, næstu
6 mánuðina fjöruðu áhrifin út og
eftir það var hún gagnslaus. Það
vekur því furðu, ef grípa á til
sömu gervilausna á ný.
Gagnsleysi þessarar aðgerðar
felst m.a. í því, að innborgunarféð
er bundið í 90 daga og eftir það er
bundna féð til reiðu til að kosta
nýjan innflutning að þeim tíma
liðnum. Innflytjendur tapa aðeins
sem nemur mismun á bankavöxt-
um og raunvöxtum. Reynslan sýn-
ir þó, að hjá þessu var hægt að
komast strax með því að fá jafn-
virði innborgunarfjárins strax að
láni í bönkum og nota innborgun-
arféð, sem tryggingu fyrir
greiðslu og fá erlenda seljendur til
að taka þátt í því vaxtatapi, sem
myndaðist.
Sviku út um 60 þús. kr.
TVEIR menn um tvítugt voru handteknir síðastliðinn sunnudag fyrir
ávísanafals og að hafa fé út úr Pósti og Síma. Þeir stofnuðu ávísanareikning
gagngert í þeim tilgangi að ná út fé úr banka, án þess að innistæður væru
fyrir hendi. Annar þeirra átti jafnframt annan bankareikning og ávísuðu þeir
á bæði heftin. Þeir hófu fölsun 3. og 4. desember og voru að gefa út
innistæðulausa tékka framundir síðustu helgi.
Þá fóru þeir inn í þrjú útibú í svikum þessum var óverulegur.
Pósts og Síma og sendu peninga á
milli útibúa og borguðu með inni-
stæðulausum tékkum. Þeir náðu
svo að taka féð út áður en uppvíst
varð um svikin. Þannig munu þeir
hafa náð um 24 þúsund krónum út
úr Pósti og Síma, sem kærði málið
til RLR. Alls munu þeir hafa svik-
ið út um 60 þúsund krónur, eða
sem svarar um 6 milljón.gkrónum.
Þeir gáfu út tékka á eigin nöfn,
þannig að málið liggur nokkuð
ljóst fyrir. Þriðji maðurinn var
einnig handtekinn en þáttur hans
Þess má geta, að talsvert er um
ávísanasvik og yfirdrætti á reikn-
ingum um þessar mundir. Svo
virðist sem fólk gerist stórtækt
síðari hluta árs og gefi út ávísanir
án þess að innistæður séu fyrir
hendi, og jafnframt ber talsvert á
fölsuðum ávísunum. Nú víla fáir
fyrir sér, að taka við ávísunum á
milli 500 og 800 krónur, en þeir
hinir sömu hefðu aldrei tekið við
ávísunum á milli 50 og 80 þúsund
krónur fyrir ári síðan.
Kærum okkur ekki um
svona miðstýringu
- segir Júlíus Hafstein, formaður HSÍ, um nýgerðan samning
milli ISÍ og Flugleiða vegna ferðalaga íþróttamanna
„VIÐ TEIJUM, að með þessum samningi sé sjálfsákvörðunarréttur okkar
skertur til muna og við kærum okkur alls ekki um svona miðstýringu,“ sagði
Júlíus Hafstein, formaður Handknattleikssambands íslands, í samtali við
Mbl., er hann var inntur álits á nýgerðum samningi milli Flugleiða og
íþróttasambands íslands vegna ferðalaga íþróttafólks innanlands og milli
landa. Samningurinn gerir ráð fyrir ákveðnum afslætti á fargjöldum til
handa fþróttafólki, en á móti koma inn ákvæði, sem segja, að íþróttafólkið
skuli aðeins ferðast með flugvélum Flugleiða, engum öðrum.
— Ég er alls ekki farinn að sjá,
að þessi samningur komi betur út
fyrir okkur, en þeir samningar
sem við höfum gert á undanförn-
um árum.
Þá tel ég að íþróttasambandið
hafi enga heimild til að ráðskast
með tekjur og gjöld sérsamband-
anna umfram það er varðar styrk
frá ríkissjóði, auk þess sem samn-
ingurinn var gerður án nokkurs
samráðs við okkur. Eftir á segja
ÍSÍ-menn, að samningurinn sé alls
ekki bindandi fyrir okkur, en hins
vegar segja Flugleiðamenn að
samkvæmt þeirra skilningi sé
reiknað með okkur, enda séu HSÍ
og KSÍ langstærstu aðilarnir í
þessum viðskiptum, sagði Júlíus
Hafstein ennfremur.
— Ég er í sjálfu sér ekkert
óhress út í íþróttasambandið að
semja fyrir einhverja aðila, en
þeir semja ekki fyrir HSÍ meðan
ég sit í formannsstóli. Ég vil
ítreka, að ég er ekki ánægður með
samninginn, sagði Júlíus Haf-
stein, formaður HSÍ, að síðustu.
— Knattspyrnusambandið hef-
ur svo lengi, sem elztu menn muna
gert sína samninga við Flugleiðir
eins og aðra sem við höfum við-
skipti við. Því munum við skoða
þennan samning mjög gaumgæfi-
lega og bera saman við þá samn-
inga, sem við höfum haft. Það
þurfa að mínu mati að vera mjög
ríkar ástæður fyrir því, að við
breyttum út af þessari stefnu
okkar, sagði Ellert Schram, for-
maður Knattspyrnusambands ís-
lands, er hann var inntur álits á
samningnum. Aðspurður sagði
Ellert, að KSÍ -menn hefðu ekki
notið verri kjara hingað til, en
samningurinn gerir ráð fyrir. —
Það hefur ríkt sú grundvallar-
regla, að sérsamböndin hafi
sjálfstæðan fjárhag, beri ábyrgð á
sinni starfsemi og meðan þessi
regla er í gildi, verða sérsambönd-
in að fá að semja um sín viðskipti
sjálf, en ekki láta einhverja aðra
gera það fyrir sig. Það verður því
hver að taka ákvörðun fyrir sig í
þessu máli, enda stendur þessi
samningur okkur aðeins til boða
og við erum ekki skyldugir að
ganga inn í hann, sagði Ellert
Schram, formaður KSÍ, að síðustu.