Morgunblaðið - 16.01.1982, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. JANÚAR 1982 19
Skipt um yfirmenn
spænska heraflans
Madrid, 15. janúar. Al*.
LEOPOLDO ('alvo Sotelo, forsætis-
ráðherra Spánar, útnefndi í dag nýj-
an forseta herráðsins en áður höfdu
fjórir helstu yfirmenn heraflans látið
af embættum sínum. I’essar breyt-
ingar eru gerdar þegar fyrir dyrum
stendur innganga Spánverja í Atl-
antshafsbandalagið og réttarhöld yf-
ir þeim foringjum hersins, sem
reyndu að ræna völdunum í febrúar
sl.
Hin opinbera fréttastofa Spán-
ar, EFE, sagði, að Ramon Ascanio,
hershöfðingi, yfirmaður Vallad-
olid-herstjórnarsvæðisins, hefði
verið skipaður forseti herráðsins
og greindi einnig frá nöfnum
þeirra, sem tekið hafa við sem yf-
irmenn landhers, flughers og
flota.
Réttarhöldin yfir þeim, sem
reyndu að ræna völdunum fyrir
ári, 29 foringjum og þremur
hershöfðingjum, eiga að hefjast
um miðjan næsta mánuð en emb-
ættismenn ríkisstjórnarinnar
neita, að mannaskiptin hafi verið
gerð þeirra vegna. I fréttatilkynn-
ingu varnarmálaráðuneytisins í
gær sagði, að ástæðan væri fyrir-
hugaðar viðræður vegna inngöngu
Spánar í NATO, sem hefði í för
með sér endurskoðun á varnar-
stefnunni, og sú að auki, að yfir-
mennirnir fyrrverandi hefðu verið
að komast á eftirlaunaaldur. Eftir
Koivisto
Uclsinki, 15. janúar. Al*.
FORSETAKOSNINGAR verða í
Finnlandi um helgina, sunnudag og
mánudag, og verður þá kjörinn 301
kjörmaður, sem síðan mun kjósa eft-
irmann llrho Kekkonens, sem láta
varð af embætti 27. október sl.
vegna veikinda.
Mauno Koivisto.
öðrum heimildum innan stjórnar-
innar er þó haft, að réttarhöldin
væntanlegu eigi ekki hvað sístan
þátt í breytingunum.
Juan Carlos konungur, æðstí yf-
irmaður spánska hersins, á eftir
að staðfesta þessa nýju skipan en í
L skoðanakönnunum, sem gerð-
ar hafa verið að undanförnu, kem-
ur fram, að Mauno Koivisto, for-
sætisráðherra jafnaðarmanna og
forseti í forföllum Kekkonens,
nýtur fylgis um 50% þeirra 3,9
milljóna manna, sem á kjörskrá
eru. Þrátt fyrir það er alls ekki
víst, að hann verði fyrir valinu að
lokum og Koivisto hefur sjálfur
sagt, að svo kunni að fara að lykt-
um, að sá verði forseti, sem
minnst fylgi hefur með þjóðinni.
Urho Kekkonen var forseti frá
1956, í 25 ár, og gat sér einkum orð
fyrir utanríkisstefnuna, sem fólst
í hlutleysi og góðum samskiptum
við Sovétmenn. Mörgum finnst, að
Rússar hafi full mikil áhrif á
finnsk innanlandsmál og vitað er,
að þeir vildu, að Kekkonen veldi
sér sjálfur eftirmanninn. Það
gerði hann ekki og er enginn
frambjóðendanna Rússum sér-
staklega að skapi, kannski hvað
síst Koivisto.
ræðu, sem hann hélt 6. janúar sl.,
sagðist hann hafa áhyggjur af
rógi, sem hann væri borinn innan
hersins, og krafðist betri aga af
honum. Forystumenn stjórnar-
andstöðunnar, jafnaðarmanna og
kommúnista, hafa ekki enn tjáð
sig neitt um málin.
Kommúnistar, sem á sínum
tíma réðu kjöri Kekkonens, horfa
fram á dapurlegar kosningar enda
flokkurinn klofinn og frambjóð-
andi þeirra, Kalevi Kivist, fær að-
eins fylgi 4% í skoðanakönnunum.
Borgaraflokkarnir eru sex og hafa
þeir, sem mest mega sín í þeim
hópi, Johannes Virolainen, fram-
Enver Hoxa
bjóðandi Miðflokksins, og Harri
Holkeri, frambjóðandi íhalds-
flokksins, lýst því yfir, að valið
muni standa á milli Koivisto og
einhvers frambjóðanda borgara-
flokkanna. Þar er helst talinn
koma til greina Jan-Magnus
Jansson, frambjóðandi Sænska
þjóðarflokksins.
Nýr leið-
togi eftir
hreinsun
í Albaníu
Vin. 15. janúar. Al’.
ADIL CARCANI var í dag kjörinn
forsætisrádherra Albaníu í stað
Mehmet Shehu, sém fréttir herma
að hafi svipt sig lífi í síðasta mán-
uði, og hét því á þingfundi að
fylgja í einu og öllu stefnu Envers
Hoxha.
Albanska fréttastofan og Tir-
ana-útvarpið hafa sent frá sér
langar fréttir um að Hoxha hafi
komið fram á þingfundi í gær,
greinilega til að kveða niður sögu-
sagnir um að Hoxha hafi látizt af
sárum eftir skotbardaga við
Shehu.
Vísað var á bug fréttum frá
Belgrad um að Hoxha hefði ekki
sézt í útsendingu albanska sjón-
varpsins frá þingfundinum.
Starfsmaður sendiráðs Albaníu í
Vín kvað fréttirnar frá Belgrad
„grófan róg“ og sagði að Hoxha
hefði sézt lengi í sjónvarpssend-
ingunni.
Carcani gaf í skyn í ávarpi til
þingsins að Albanir kynnu að
rjúfa einangrun sína og bæta sam-
skiptin við austræn og vestræn
ríki, en lagði áherzlu á að haldið
yrði fast við þá réttlínustefnu sem
albanskir kommúnistar hafa
fylgt. Talsmaður í Belgrad taldi að
engin meiriháttar breyting yrði á
stefnu Albana.
Júgóslavneska fréttastofan
Tanjug segir að val ráðherra í
nýja stjórn Carcani bendi til að
hafin sé hreinsun stuðningsmanna
Shehu innan flokksins og stjórn-
arinnar. Pecol Shehu, frænda
Mehmet Shehu, hefur verið vikið
úr stöðu innanríkisráðherra og
Tanjug segir það sýna að „Mehmet
Shehu hafi ekki framið svokallað
sjálfsmorð af fúsum vilja." Þrír
aðrir ráðherrar voru reknir.
„The Times“ í London hefur eft-
ir júgóslavneskum ferðamönnum
að hluti geysistórrar andlitsmynd-
ar af Hoxha við landamærastöð-
ina Bozuj hafi verið fjarlægður og
að þetta sé talið fyrsta skrefið í þá
átt að fjarlægja öll ummerki um
Hoxha. Júgóslavneskir tollverðir
segja að myndir af Hoxha sjáist
ekki lengur í albönskum vörubíl-
um, sem fara um Júgóslavíu til
Vestur-Evrópu.
Belgrad-blaðið „Borba“ telur of
mikla einföldun að segja að
hreinsunin stafi af ágreiningi um
hvort opna skuli Albaníu umheim-
inum og segir að komið hafi fram
stefnuágreiningur Hoxha og
Shehu á flokksþinginu í haust.
Shehu hafi varað við efnahags-
erfiðleikum, en Hoxha barizt fyrir
því að jafnvel jarðarskikar smá-
bænda yrðu teknir eignarnámi.
Shehu hafi einnig skilið nauðsyn
þess að bæta „félagsleg samskipti
til sveita“. Auk þess hafi Shehu
sagt að ekki hafi náðst fram fyrir-
hugaðar kjarabætur handa verka-
mönnum.
„Borba“ segir að Shehu hafi
viljað ennþá meiri einingu, þótt
því sé haldið fram að albanska
þjóðin standi saman sem einn
maður.
Lífstíð fyrir ellefu morð
Vanrouvor. 15. janúar. Al’.
CLIFFÖRD Robert Olson, bygg-
ingarverkamaður, var dæmdur í
lífstíðarfangelsi í dag eftir að hann
viðurkenndi á fimmtudag að hafa
myrt ellefu ungmenni á aldrinum
níu til átján ára og falið illa leikin
lík þeirra í grjótnámum og fenjum
viða í suðvesturhluta brezku Kól-
umbíu.
Dómarinn sagði, er hann las
upp dómsorðið, að ekki væri til
nógu hörð refsing við óskapaglæp
þessum. Samkvæmt kanadískri
löggjöf gæti Olson hlotið náðun
eftir 25 ára fangelsisvist, en dóm-
arinn sagðist mundu leggja til við
nefnd er fjallar um náðun glæpa-
manna að Olson fengi aldrei um
frjálst höfuð að strjúka á ný.
Olson á að baki langan afbrota-
feril, og upplýst var að sex morð-
anna framdi hann eftir að hann
hóf að aðstoða lögreglu við að
uppljóstra um alls kyns glæpi
gegn peningagreiðslum. Þá hefur
því verið haldið fram, að Olson
hafi verið borgað eitt hundrað
þúsund dollarar fyrir að benda á
staðina sem lík fórnardýra hans
voru falin, en það brýtur gegn
kanadískum lögum.
Frá flóðunum í Póllandi. Myndin er tekin í Plock-héraðinu þar sem Wisla flæddi yfir bakka sína og olli talsverðu tjóni.
Hér er gamall bóndabær umflotinn vatni.
Tilraunaverksmiðjur Alcoa:
Þriðjungi minni rafmagnsnotkun f
álframleiðslu og engin flúormengun
ÁL.SAMSTEYPAN Alcoa er um
þessar mundir ad gera tilraunir
með nýja aðferð við álframleiðslu,
en við þá aðferð þarf þriðjungi
minni raforku en við hina hefð-
bundnu aðferð, rafgreiningu súr
áls. f tveimur tilraunaverksmiðjum
í Vesturálfu er álklóríð notað sem
hráefni í stað álóxíðs (súráls).
Jafnframt fer framleiðslan í til-
raunaverksmiðjunum fram í lokuð-
um pottum og spúa þær ekki frá
sér neinu flúor, sem er fylgifiskur
venjulegrar álframleiðslu.
Samkvæmt þeim upplýsingum
sem Morgunblaðið hefur aflað
sér hjá ísal er þessi framleiðslu-
aðferð Alcoa ennþá á algeru til-
raunastigi og einhver ár munu
líða þar-til hægt verður að beita
þessari tækni í stórum stíl. Enn
hefur ekki tekist að yfirstíga
ýmis umfangsmikil og erfið
tæknivandamál, einkum hefur
gífurleg tæring í tækjabúnaði
valdið erfiðleikum, en álklóríð
veldur örri tæringu.
Hins vegar hvílir mikil leynd
yfir tilraunaframleiðslu Alcoa,
og því ekki hægt að segja um
með fullri vissu hvort langt sé í
land með að þessi framleiðsluað-
ferð verði að veruleika. Allar
þær álverksmiðjur sem verið er
að byggja í dag munu framleiða
ál með rafgreiningu súráls.
Þá er verið að gera tilraunir
með vinnslu súráls úr leir á veg-
um fyrirtækisins Pechiney í
Frakklandi, og ef þær takast vel
yrði áliðnaðurinn ekki jafn háð-
ur boxítvinnslu í þróunarlönd-
um. Beitt er svokallaðri H+-að-
ferð, sem felur í sér sýruböðun á
ýmsum stigum úrvinnslunnar.
Fyrri tilraunir til að framleiða
súrál úr leir hafa reynst óhag-
kvæmar þar sem aðferðirnar
hafa reynst mjög orkufrekar og
þótt H+-aðferðin sé nokkuð
orkufrek fæst með henni súrál
sem er gæðameira en súrál sem
unnið er úr boxíti.
Finnsku forsetakosningarnar um helgina:
með fylgi helmings Finna