Morgunblaðið - 10.03.1983, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. MARZ 1983
VtLVAKANDI
SVARAR í SÍMA
10100 KL. 11—12
FRÁ MÁNUDEGI
TIL FÖSTUDAGS
nri/MuwuM-utt
þar sem við erum kölluð ýmiskon-
ar gælunöfnum eins og til dæmis
flóttafólk og föðurlandssvikarar,
og þó undan hafi sviðið höfum við
ekki látið það á okkur fá, Keldur
tekið það sem dæmi um ættjarð-
arást og mannkosti þeirra sem
heima sitja, fram yfir okkur. En
þegar við erum svipt kosningarétti
og kjörgengi, veldur það sársauka
eins og hnífstunga í bakið sem síð-
asta kveðja. Það er varla hægt að
skilja þetta öðruvísi en sem dóm
íslenska löggjafarvaldsins um að
við séum sek fundin og dæmd.
En sagan er ekki nema hálfsögð
ef við sem erlendis búum værum
öll dregin í sama dilk, myndum við
reyna að taka þessu með þögn og
þolinmæði, en því er ekki að
heilsa. Hér eru líka fámennir for-
réttindahópar sem samkvæmt ís-
lenskum kosningalögum fá að
halda sínum kosningarétti þótt
þeir séu ekki búsettir á Islandi.
Eru það læknar og námsmenn. Ég
nefni þetta fólk ekki hér vegna öf-
undar eða illvilja, heldur vil ég fá
svar við þeirri spurningu, hvort
þær séu svona réttlætishugmyndir
hins íslenska Alþingis á því herr-
ans ári nítjánhundruð áttatíu og
þrjú. Ef svo er þá er ég viss um að
meirihluti þjóðarinnar er ekki á
sama máli. Þegar þessi mál ber á
góma við norðurlandabúa, þá eiga
þeir bágt með að trúa að þetta sé
satt og lái ég þeim það ekki.
Þær fréttir hafa borist frá ís-
landi að nú vilji þingmenn þar
fjölga sér og hafi þeir staðið að
þessari samþykkt sem einn maður
og eru það stór tíðindi. Almenn-
ingur tekur þessu fálega og telur
þetta aðeins tilraun þingmanna til
þess að auðvelda þeim að fela sig í
fjöldanum; aðrir telja að fjárhag-
ur þjóðarinnar hafi versnað með
fjölgun þingmanna gegnum árin.
Ég læt fljóta með þessum línum
samanburðartölur um íbúafjölda
á hvern þingmann frá Norður-
löndunum.
Sviþjóð þingm. 349, íbúar á þingm.
23.000.
Danmörk þingm. 179, íbúar á
þingm. 30.000
Noregur þingm. 155, íbúar á
þingm. 25.000
Finnland þingm. 200, íbúar á
þingm. 25.000
lsland þingm. 60, íbúar á þingm.
4.500.
Eins og sjá má af þessum tölum
frá nágrannþjóðum okkur eru
þingmenn á Islandi of margir og
sennilega þörf á að fækka þeim i
það minnsta um helming. Er ef til
vil öngþveiti það sem ríkir í
stjórnmálum á íslandi vegna þess
að þjóðin treystir ekki þingmönn-
um sínum? Það er augljóst mál að
fólkið á rétt á að segja álit sitt í
þjóðaratkvæðagreiðslu þegar um
svo mikilvæg mál er að tefla sem
stjórnarskrármál og kosninga-
löggjöf. Eða eru þingmenn hrædd-
ir við dóm þjóðarinnar því
kannski myndu sumir þeirra
missa stólana sína?“
Karlynja
Ásdís Erlingsdóttir skrifar:
Hvernig geta konur troðið upp í
fjölmiðlum og sagt: Ég er maður?
En aumingja karlinn, ekki getur
hann troðið upp og sagt: Eg er
kona. Konan er ekki maður án
þess að vera nefnd kvenmaður, því
að orðið maður er ekki kvenkyns-
orð. Þegar orðið maður kynbreyt-
ist er útkoman manneskja, t.d.
hún er góð manneskja, en um
karlinn má segja: Hann er góður
maður, en ekki hann er góð mann-
eskja. En maður og kona eru
menn; þau má nefna góðar mann-
eskjur. Orðið Adam þýðir maður
og maður er frumheiti karlmanns-
ins. Eva þýðir kona. Kona er
frumheiti karlynjunnar. Ég spyr:
Er hægt að gantast með málfar
heillar þjóðar?
Ég tek dæmi:
Fréttaöflun sem er fréttaþjón-
usta er nefnd fréttamennska.
Hann eða hún stunda blaða-
mennsku. í seinni tíð hefir
starfsheitið aðeins verið stílað á
karlinn, t.d. blaðamaður, frétta-
maður, en ekki ef svo ber undir
blaðakona eða fréttakona.
Á Alþingi sitja bæði menn og
konur, þau starfa á Alþingi og
vinna þingstörf, en í islensku
talmáli er ekki til lengur hún er
alþingiskona, kona á Alþingi,
heldur aðeins karlkynsorðið al-
þingismaður. Einnig er tilveru-
heiti konunnar stungið undir stól í
orðinu mannréttindi. Til eru
kvenréttindi eins og til eru
mannréttindi. Svo að rétt skal
vera rétt. Réttindi beggja eru
mannréttindi.
Mörg starfsheiti eru karlkyns-
orð, t.d. hann er eða hún er lög-
fræðingur, hagfræðingur, dómari
o.fl. Hvar eru málfræðingar eða
þeir sem eiga að gæta að tungu
vorri og hvernig getur annað eins
firru-tal runnið í gegn á opinber-
um vettvangi og það átölulaust?
Er menntun þeirra svona ábóta-
vant eða er þessi ævintýra-
mennska með íslenskt mál svo fín
og flott að enginn þorir að spyrna
við fæti?
Að sinni:
í I. Mós. 2. k. segir: Og Drottinn
Guð leiddi hana til mannsins, þá
sagði maðurinn: Þetta er loks bein
af mínum beinum og hold af mínu
holdi. Hún skai karlynja kallast,
því að hún er af karlmanni tekin
(stytt). En ég segi: Hún, en ekki
hann „karlynjan".
lengri eða skemmri tíma á ári
hverju. Ekki ber þeim að greiða
neitt vegasjóðsgjald aukalega. Það
er bersýnilegt, að hér er ráðist
með óraunhæfri lagagrein á smá-
hóp manna, sem kýs að verja
sumarleyfum sínum í faðmi ís-
lenskrar náttúru. Enn fremur vil
ég ítreka þá spurningu, sem Jón
Otti lagði fram: Hvað gerir sýslu-
nefndin við þessa peninga? Ekki
lagfærir hún vegina. Hvað bar ég
úr býtum sl. sumar eftir að hafa
greitt mitt sýsluvegasjóðsgjald?
Það var framrúðubrot og dældað
þak, hvorutveggja eftir grjót-
hnullunga á óhefluðum og van-
hirtum vegum í uppsveitum Ár-
nessýslu; þar að auki ónýtan
hljóðkút eftir að aka yfir háa
hryggi, sem víða er að finna. Að
lokum vonast ég til, að þeim
ágætu þingmönnum, sem nú hafa
lagt fram frumvarp um niðurfell-
ingu þessa órettláta gjalds, vegni
vel og frumvarp þeirra fái sem
fyrst samþykki Alþingis, þar sem
þetta er að verða mikið hitamál
meðal sumarbústaðaeigenda.
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður.
Þess skal einnig getið, af marggefnu tilefni, að frum-
ort ljóð um hinn látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera
vélrituð og með góðu línubili.
GÆTUM TUNGUNNAR
Sagt var: Þetta ber vott um hollustu.
Rétt væri: Þetta ber vitni um hollustu.
(Ath.: Votturinn ber vitni.)
SlGGA V/öGA £ itLVtVAU
Alltaf á fóstudögum
VISINDASKÁLDSÖGUR
ALDREI VINSÆLLI
Rætt viö James Gunn, rithöfund og bók-
menntafræöing, um þróun og eöli vísinda-
skáldsagna.
JAFNVÆGI HAMINGJUNNAR
Viötal viö kvikmyndaleikstjórann Margar-
ethe von Trotta.
VANDAMÁL
VIDEÓMANNSINS
Siguröur Grímsson fjallar um heimamynd-
gerö.
HÁR ’83
Föstudagsblaðid er gott forskot á helgina
AUGLYSINGASTOFA KRISTlNAR Hf