Morgunblaðið - 24.12.1983, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. DESEMBER 1983
Fasteignasalan Hátún
Nóatúni 17, s: 21870,20998.
Gleðileg
jól
Hilmar Valdimarsson,
Ólafur R. Gunnarsson viðskiptafr.
Brynjar Fransson
heimasími 46802.
Óskum öllum
viðskiptavinum
okkar nær ogfjær
gleðilegra jóla
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
Óðinsgötu 4,
símar 11540 — 21700.
Jón Guömundsson, sölustj.,
Lsó E. Löve lögfr.,
Ragnar Tómasson hdl.
esiö
fjöldanum!
o x*£unl)lnfoií>

Óskum viðskipta-
vinum okkar
gleðilegra jóla
2C Eicn«nmpiunin
ti VÍT ÞINGHOLTSSTRÆTI 3
SlMI 27711
Sötustjóri Sverrir Kristínsson
Þorleifur Guómundsson sölumaður
Unnsteinn Beck hrl., sími 12320
Þórólfur Halldórsson lögfr.
Kvöldsími sölumanns 30483.
Gleðileg jól
Óskum viðskiptavin-
um okkar, starfs-
brœðrum og lands-
mönnum öllum,
gleðilegra jóla.
Daníel Arnason,
Ornólfur Örnólfsson,
Húseignir og Skip,
Veltusundi 1, Rvk.
Sími 28444.
Ingólfsstrseti 18 s. 27150
j GleÖileg jól
I Gœfuríkt komandi ár.
I Þökkum viðskiptin á árinu.
? Benedikt ffalldórssoh sölustj.
| Hjalti Steinþórsson hdl.
* Gústaf Þór Tryggvason hdl.
Sverrir Kristjánsson
Hus Verslunarinnar 6. hϚ.
Sðium Guóm. Daót Agúetaa. 7*214.
Óskum vidskiptavinum
gleðilegra jóla
og farsæls komandi árs
ÉtaigDsS œdID
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 223. þáttur
Fyrst eru fáein þakkarorð í
stað þess að nöldra um það
sem miður fer. I hádegisfrétt-
um hinn 15. þessa mánaðar var
frá því skýrt að 24 höfðingjar
hersins í Argentínu hefðu verið
sviptir völdum, ekki hershöfð-
ingjar hersins. Hinn þráláti
staglstíll beið þarna ánægju-
legan ósigur. Ekki veit ég hver
hefur búið fréttina í hendur
þularins, en sá var að þessu
sinni Jón Múli Árnason.
Þá hef ég tekið eftir því í
sjónvarpsauglýsingu, að ný-
yrði sr. Bjarna Sigurðssonar
frá Straumi, gegnheill í stað
massívur, hefur verið notað
svo að vel fer á.
Enn er þess svo getandi, að
ég sé ekki betur en orð eins og
forvörn og forvarnarstarf séu að
festast í málinu, og hefur oft
verið um þau fjallað hér áður.
Þá er hér meginefni bréfs
frá Halldóri Kristjánssyni í
Reykjavík:
„Góðar stundir.
Kvæðið um Goðmund á
Glæsivöllum hefur mér lengi
fundist eitt hið besta kvæði
sem ég þekki.
Til að skilja „en lítt er af
setningi slegið“ finnst mér að
fyrst verði að gera sér ljóst
hvað er slegið. Eg held að þar
sé um að ræða hljóðfærin sem
eiga sinn þátt í gleðinni í höll-
inni og skemmtikraftarnir
nota. Setningi held ég að sé
skylt ásetningi. Hljóðfæra-
sláttur er ekki gerður sam-
kvæmt áætlun eða einhverri
mótaðri stefnu og ásetningi,
heldur ræðst hann af áhrifum
augnabliksins. Og þar sem
bróðernið er flátt og höfðing-
inn brosir þegar blóðið rennur,
þó hann sé kurteis og hýr,
verður áslátturinn og hljóm-
listin með ýmsu móti. Jötnar
einir þola drykkinn. Þegar
drukkið er til botns eða hornin
nærri tæmd, verða menn sljóir
og viðskotaillir — óminnis-
hegri og illra hóta norn undir
niðri í stiklunum þruma — og
feiknstafir svigna í brosi
Goðmundar kóngs þar sem
hann situr kurteis og hýr.
Það eru vandfundnar betur
gerðar hendingar en sumar í
þessu kvæði — eða svo finnst
mér.“
Svo finnst fleirum, og bestu
þakkir færi ég Halldóri frá
Kirkjubóli. En fleiri en hann
leggja sitthvað athyglisvert til
málanna. Næstur kemur Vík-
ingur Guðmundsson á Akur-
eyri:
„Eg þakka þér fyrir alla
þættina þína um íslenskt mál.
Ég er hálfhræddur um að eg
hafi misst af sumum þeirra í
öllu pappírsflóðinu sem er í
kringum mann. Eg var þó að
lesa tvö hundraðasta og nítj-
ánda þáttinn og gat ekki setið
á mér að senda þér línu útaf
tilmælum þínum um skýringar
á kvæði Gríms Thomsens „Á
Glæsivöllum". Þetta kvæði
lærði eg þegar eg var ungling-
ur og held mikið upp á það ...
Eg minnist þess að eitt sinn
þegar eg var ungur, heyrði eg
og sá tvær konur dásama vel
gerðan hlut. Önnur konan fór
um hann þessum orðum: „Mik-
ið er þetta settlegt." Eg starði
í forundran á þessa gáfuðu
konu. Mér fannst eg aldrei
hafa heyrt jafnmikið sagt í svo
stuttu máli. Látbragð konunn-
ar og hreimur raddarinnar
gáfu einnig til kynna að um
mikið listaverk væri að
ræða...
Fyrir mér merkir „settlegt"
vel gerður hlutur, hógvær feg-
urð, fínlegt verk, fágað lista-
verk. Mér finnst orðið list svo-
lítið útflatt. Setningur er
þrengra. Það tjáir næma til-
finningu, ynnileika, við-
kvæmni. „en lítt er af setningi
slegið" merkir því fyrir mér:
en lítið er slegið á strengi við-
kvæmni, göfgi og fegurðar.
Enda segir í kvæðislok: kalinn
á hjarta þaðan slapp eg.
Það er rétt hjá þér, þessi
setning er þungamiðja kvæðis-
ins. Kvæðið lýsir hrottaskap,
fláttskap, grályndi og háværri
yfirborðsmennsku. Eg læt mér
detta í huga að Grímur hafi
farið utan fullur tilhugsunar
um háleitar hugsjónir, göfgi
og drengskap og fyrirmyndar
líferni, en orðið fyrir sárum
vonbrigðum. Kvæði hans bera
það með sér að hann hefur ver-
ið viðkvæmur tilfinningamað-
ur. Hetjudýrkun hans vitnar
um það og hetjurnar urðu að
vera göfugmenni. Jafnvel ræn-
ingjar og misindismenn eins
og Arnljótur Gellini urðu að
vera göfugir."
Hér gerir umsjónarmaður
innrás í bréf Víkings Guð-
mundssonar og bíður fram-
haldið næsta þáttar.
Ég færi Víkingi bestu þakkir
fyrir skýringu hans og eftir
allt, sem ég hef þegið af því
tagi, verð ég nú betur undir
það búinn að skilja og skýra
þann hluta í kvæði Gríms sem
ég spurði um. Athyglisvert er
að fáir vilja hagga þeirri
grundvallarkenningu að setn-
ingur eigi við einhvers konar
hljóðfæraslátt.
Þegar þetta birtist verður
lokið mánuðinum ýli, en mör-
sugur tekinn við (21. des.). Eg
hef verið beðinn um skýringar
á þessu skrýtna mánaðarnafni,
ýlir. Ég kann enga nema þá
gömlu, að þetta sé með ein-
hverjum hætti skylt orðinu jól,
jólamánuðurinn.
Margt er óljóst um uppruna
orðsins jóL Þó hallast menn
helst að því, að orðið merki
gleðitíð. Væri það þá skylt
latneska orðinu jocus = leikur,
sbr. þá einnig ensku joke, joker
og joy, en öll þessi orð hafa
svipaða merkingu. Einnig var
til, og ekki má gleyma því í
þessu sambandi, orðið jóln
(hvk.flt.), goðin og óðinn var,
með mörgum öðrum heitum,
nefndur Jólnir.
Að lokum vil ég láta það í
ljósi, að sálmur Sveinbjarnar
Egilssonar Heims um ból sé
frumortur, ekki þýðing, þótt
hann sé undir sama lagi og
þýski sálmurinn Stille Nacht,
heilige Nacht.
P.s.
Á einum stað í síðasta þætti
misprentaðist auga leið fyrir
aufta leift, í afbrigði orðtaksins,
þaft gefur auga leift, fengnu úr
Strandasýslu.
Janus Djurhuus:
Elía spámaður
á Hórebsfjalli
Á Hórebsfjalli hímdi hann dægrin löng,
og hrafnar báru honum vistaföng,
og hárri röddu í sárri neyö hann söng:
„Sjá, ísrael í útlegð rak mig burt.
Á auðnum Hórebs vex ei nokkur jurt,
og enginn býður öörum vott né þurrt.
Sjá, dómarar mig dæma vildu í hel,
því dirfst ég hafði að efla vinarþel,
og hatri eyða úr hjarta ísrael.
Ó, Jahve, lát mig merki um mátt þinn sjá,
svo mæddur þjónn þinn aftur megi fá
þann kjark sem grimmum ótta sigrast á!“
Úr geimsins fjarska stríöa storma bar,
svo stráin jaröar skulfu allstaöar.
En Guösrödd ekki í stunum stormsins var.
Og jörðin skalf, og eldar brunnu og bál,
og brjóstiö nísti angist hvöss sem stál.
í hvæsi elds var ekki Jahves mál.
Um síðir lék um fjalliö blíöur blær,
og burtu rak á svipstund ógnir þær
sem áöur hrelldu. Andi Guös var nær.
Guðmundur Daníelsson
sneri á íslensku.