Morgunblaðið - 02.02.1984, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1984
25

irs: Eins og sjá má er hann léttur og þægilegur í flutningum, audvelt er ad taka hann
sest er í hann er ekki unnt aö merkja að viðkomandi sitji í „klappstól" og útlitið ber
sér.
>nar fram-
intaka á ári
með stálið, þá veit ég ekki hvort þetta
væri orðið að veruleika.
En mikilvægast fyrir mig er að
þessari góðu móttökur hafa vakið
áhuga framleiðenda á mér sem hönn-
uði. Ég hef t.d. nú þegar fengið tilboð
um að vinna fyrir aðra erlenda fram-
leiðendur og ég kem til með að vinna
meira fyrir KUSCH-verksmiðjurn-
ar.“
Hvert er ætlunin
aö selja stólinn?
„Hugmyndin er að selja stólinn til
veitingastaða, í opinber fyrirtæki,
sýningarsali og samkomustaði, og
einnig á heimili. Hann kemur til
dæmis mjög vel til greina sem eld-
hússtóll. Það er meðal annars með
þessa fjölbreytilegu notkun í huga,
sem ákveðið var að framleiða hann í
28 mismunandi afbrigðum, þar sem
stóllinn er alls staðar hinn sami, en
litur mismunandi, áklæði og seta
breytileg og fleira í þeim dúr.
Verðið er svipað eða örlitlu hærra
en á venjulegum eldhússtól í Þýska-
landi, um 2.500 íslenskar krónur út úr
búð.“
Annar stóll
í Danmörk
— Þú ert með annan stól í Dan-
mörk, er það önnur og alveg óskyld
gerð?
„Já, það er rétt, Samnorræna sam-
vinnusambandið stefnir að því að
sýna þann stól á húsgagnasýningunni
í Bella Center í maí. Eg vona að við
náum að ljúka við stólinn fyrir þann
tíma. Sá stóll er um margt frábrugð-
inn þeim þýska, en hann byggir á
sama felliútbúnaði."
Skilningsleysi á
mikilvægi hugvitsins
— Þú nefndir hér fyrr, að áhuga-
leysi og skilningsleysi hefði valdið því
að íslenskir framleiðendur vildu ekki
framleiða stólinn.
„Já, ég reyndi að koma hugmynd-
inni á framfæri hér, en áhugi var
ekki fyrir hendi og ekki heldur skiln-
ingur á mikilvægi þess, að hugað
væri að nýjungum sem þessum. Mér
finnst æði oft vanta hér á landi bæði
upphaf og endi, til þess að um góðan
árangur geti orðið að ræða.
Með upphafinu á ég við það, að hér
er engin áhersla lögð á að hlú að
þeim, sem fást við tilraunir eða hönn-
un á hvers kyns nýjungum. Tiltölu-
lega auðvelt er að fá fé til að endur-
skipuleggja framleiðslu fyrirtækja og
hingað koma sérfræðingar frá Finn-
landi og Guð má vita hvaðan þeirra
erinda. Síst ætla ég að gera lítið úr
slíku starfi, en þó finnst mér einenni-
legt, að á sama tíma og varið er fjár-
munum í að finna bættar rekstrarað-
ferðir, virðist enginn skilningur vera
á nauðsyn þess að hugsa út nýja og
betri vöru til að framleiða. Það er til
dæmis nær útilokað fyrir einstakling
að fá fé til að þróa nýjar hugmyndir í
hönnun, nema í samvinnu við fyrir-
tæki, sem oft á tíðum hafa fengið fé
undir yfirskini að þau séu að þróa
vöru í samvinnu við hönnuð, en notað
peningana í annað. Ég hef það lika á
tilfinningunni að þeir misskilji hönn-
uði, haldi að þeir birtist með teikn-
ingar af framleiðslunni viku eftir að
hringt er í þá og það sé ekkert að gera
nema stilla vélarnar og hefja fram-
leiðslu. Þróunin stóð t.d. yfir í ár hjá
mér og KUSCH. Og hafi þeir eitthvað
til hönnunarinnar að leggja, finnst
þeim sem hugverkið sé þeirra og því
hönnuðurinn óþarfur.
Með endinum á ég við, að hér vant-
ar allt, sem heitir sala og markaðs-
setning vörunnar. Sölu- og kynn-
ingarstarfið er í molum, og við erum
langt á eftir öðrum þjóðum í þessu
efni.
Þessa tvo þætti verðum við að
leggja meiri áherslu á í framtíðinni,
eigi íslenskur iðnaður að getd orðið
það stórveldi sem hugur og hæfileik-
ar standa til. Síst af öllu má láta sem
hugvitið sé einsis virði, því það er
einmitt það, sem allir hinir þættirnir
byggjast á,“ sagði Valdimar að lok-
um.
Jafntefli dugöu Piu til
að halda forystunni
Skák
Margeir Pétursson
S/KNSKA stúlkan Pia ('ramling heldur
ennþá forystunni á Búnaóarbanka-
skákmótinu. Hún hefur að vísu aðeins
gert jafntefli í tveimur síðustu skákum
sínum en helstu keppinautar hennar
hafa þó ekki náð að brúa bilið, en
fylgja fast á hæla hennar með hálfum
vinningi minna. Að fimm umferðum
loknum hefur Pia þrjá og hálfan vinn-
ing, en næstur er Nick deFirmian með
þrjá vinninga og lakari biðskák. Helgi
Ólafsson, Jóhann Hjartarson og Mil-
orad Knezevic hafa allir þrjá vinninga,
Margeir Pétursson, Shamkovich og
Guðmundur Sigurjónsson hafa tvo
vinninga og biðskák, Sævar Bjarnason
einn og hálfan vinning, Lev Alburt
einn vinning og tvær biðskákir, Jón L.
Árnason hefur hálfan vinning og tvær
biðskákir og Jón Kristinsson rekur
lestina með hálfan vinning og eina
biðskák, sem hann hefur betur í.
í fimmtu umferðinni sem tefld var
í gærkvöldi kom fátt á óvart.
Snemma var samið jafntefli í skák
Helga Ólafssonar og Margeirs Pét-
urssonar og skák Jóhanns Hjartar-
sonar og Knezevics. Þá tilkynnti Jó-
hann í upphafi umferðarinnar að
hann hefði ákveðið að þiggja jafn-
teflisboð Piu Cramling í skák þeirra
úr fjórðu umferð.
A öðrum borðum var hins vegar
barist af fullri hörku. Jón Kristins-
son virtist hafa jafnað taflið gegn
deFirmian eftir byrjunina, en mis-
steig sig þá illilega. Fyrst gaf hann
Bandaríkjamanninum færi á að ná
betri stöðu og skömmu síðar kórón-
aði hann slysið með því að leika sig
beint í mát.
Sævar Bjarnason tefldi af öryggi
gegn Piu Cramling og náði smávægi-
legum stöðuyfirburðum eftir byrjun-
ina. Pia var þó ekki léttvæg fundin,
náði mótspili og eftir mikil uppskipti
var ekki um annað að ræða en semja
jafntefli, enda tilgangslaust að setja
steindauða jafnteflisstöðu í bið.
Lev Alburt, stigahæsta stórmeist-
aranum á mótinu og sigurvegara sið-
asta Reykjavíkurskákmóts, gengur
afar erfiðlega að vinna skák. í
gærkvöldi átti hann í höggi við Guð-
mund Sigurjónsson og virtist Albert
fá þægilegt endatafl, því hann hafði
öflugt frípeð á miðborðinu. Guð-
mundur var í mikilli tímaþröng, en
varðist samt af nákvæmni. Þegar
skákin fór í bið þráaðist Alburt samt
við og biðstaðan er þessi:
Svart: Guðmundur Sigurjónsson
a b c d • f o h
Hvítt: Lev Alburt
Svartur lék biðleik. Sem sjá má
hefur Guðmundi nú tekist að skorða
hvíta frípeðið rækilega og blasir
jafnteflið því við.
Leonid Shamkovich varð á óná-
kvæmni í byrjun skákar sinnar við
Jón L. Árnason og lenti í þekktri
gildru. Hann missti peð án þess að fá
fullnægjandi gagnfæri í staðinn, en
Jón er greinilega ekki enn búinn að
finna sig og eftir alltof hægfara tafl-
mennsku af hans hálfu kom þessi
staða upp:
Svart: Jón L. Árnason
36. Hxd6! - Hxd6, 37. Hxb7 — Hxg4,
38. Kxg4 — Hg8, 39. Kh3 — Hdd8, 40.
Hc7 — Hb8! og nú fór skákin í bið.
Þó Shamkovich sé skiptamun undir í
biðstöðunni hefur hann samt betri
möguleika því svarta peðið á c5 er
dauðans matur. Með síðasta leik sín-
um fyrir bið kom Jón þó öðrum hróki
sínum á opna línu og hefur því ein-
hver gagnfæri.
Jón er ekki öfundsverður þessa
dagana, eftir afar slæma byrjun á
mótinu hefur hann nú tvær mjög
flóknar biðskákir við bandarísku
stórmeistarana Alburt og Shamko-
vich. Gegn Alburt virðist hann
standa betur og á því möguleika á að
rétta hlut sinn.
Svo virtist sem áhorfendur hefðu
fundið á sér að keppendur yrðu ekki
í eins miklum vígahug og í upphafi
mótsins því aðeins rúmlega hundrað
manns fylgdust með skákunum í
gærkvöldi. Dallas hefur líka án efa
veitt skákgyðjunni harða keppni.
Búast má við því að staðan á mót-
inu skýrist eftir að biðskákir hafa
verið tefldar í kvöld, en ef þeim lýk-
ur eins og búst má við verða þátt-
takendur allir á bilinu l‘/2 v. til 3‘/fe
v. Það er því útlit fyrir geysilega
harða keppni í síðari hluta mótsins
og enn er enginn útilokaður frá því
að blanda sér í toppbaráttuna.
Hér fer að lokum eina vinnings-
skákin frá í gær:
Hvítt: Nick deKirmian
Svart: Jón Kri.stins.son
Spænski leikurinn.
I. e4 — e5,2. Rf3 — Rc6, 3. Bb5 — a6,
4. Ba4 — Rf6, 5. 0-0 — Rxe4,
Opna afbrigðið sem lengi hefur
verið í uppáhaldi hjá Jóni.
6. d4 — b5, 7. Bb3 — d5, 8. dxe5 —
Be6, 9. Rd2 — Rxd2, 10. Bxd2 — Be7,
II. c3 — 0-0, 12. Bf4 — Dd7, 13. Dd3
— Had8, 14. Hadl — Ra5, 15. Bc2 —
g6, 16. Rd4 — Rc4, 17. Hbl — c5, 18.
Rxe6 — Dxe6, 19. Dg3 — f6, 20. exf6
— Dxf6, 21. Bh6 — Bd6, 22. Dh3 —
22. — HI7?
Eftir skákina sagðist Jón hafa ein-
blínt á að halda pressu gegn hvíta
peðinu á f2, en 22. — Hfe8! er mun
rökréttari leikur, því þá er hróknum
leikið á opna línu.
23. f4! — He8, 24. Hbel! —
Nú nær hvítur línunni.
24. — Hxel, 25. Hxel — He7?? og Jón
gafst upp um leið án þess að bíða
eftir 26. Dc8 — sem leggur svörtu
stöðuna samstundis í rúst.
Arnarflug óskar eftir
45 milljóna ríkisábyrgð
ARNARKLUG hefur farið fram á
ríkisábyrgó að upphæð allt að 1,5
milljónum dollara, eða sem samsvar-
ar um 45 millj. íslenzkra króna. Ké-
lagið hyggst breyta erlendum
skammtímaskuldum í lán til lengri
tíma, ennfremur afla sér rekstrar-
fjár.
Agnar Friðriksson, fram-
kvæmdastjóri Arnarflugs, sagði í
viðtali við blm. Mbl. að stjórn
fyrirtækisins hefði samþykkt á
fundi sínum 25. janúar sl. að fara
fram á umrædda ríkisábyrgð.
Ætlunin væri að breyta erlendum
viðskiptaskuldum, bæði bankalán-
um og öðrum skuldum í fast erlent
lán, en til þess þyrfti ríkisábyrgð.
Þá sagði hann rekstrarfjárskort
hafa háð starfsemi félagsins í
skamman tíma og hluti þessarar
upphæðar væri ætlaður til að
bæta þá stöðu.
Agnar sagði ennfremur, að
hluta af þessu dæmi mætti rekja
til þess, að félagið hefði í hyggju
að skipta um flugvél um mánaða-
mótin marz—apríl og slíkt hefði
ætíð í för með sér ærin útgjöld í
formi tryggingarfjár. Að sögn
Agnars hefur ekkert verið ákveðið
um hvar leitað verður eftir lán-
töku, fyrst yrði beðið eftir undir-
tektum stjórnvalda.
Hér birtast spurningar lesenda utn skattamál og svör
ríkisskattstjóra, Sigurbjarnar 1‘orbjörnssonar. I>eir lesendur,
sem hafa spurningar fram aö færa, geta hringt í síma 10100 milli
klukkan 2 og 3 alla virka daga.
Tannviögeröir
Kristján Birgisson, Álfhólsvegi 129,
Kópavogi, spyr:
Eru tannviðgerðir, sem gerðar eru
vegna annarra veikinda, frádráttar-
bærar frá skatti?
Svar:
Kostnaður við tannviðgerðir er
skki frádráttarbær frá tekjum. Ef
kostnaður við tannviðgerð, sem talin
ir vera nauðsynleg vegna afleiðinga
veikinda eða slyss, hefur skert gjald-
þol manns verulega geta menn sótt
im lækkun tekjuskattsstofns (íviln-
an) til skattstjóra. Sérstakt eyðublað
ív fyrir slíka umsókn „Umsókn A skv.
56. gr. ... Re.05“, sjá 2. tl.
Fæðiskostnaður
ekki frádráttarbær
Jakob Ágústsson, Breiðagerði 2,
Reykjavík, spyr:
Er launþega heimilt að færa til
frádráttar sannanlegan fæðiskostnað
á vinnustað utan þéttbýlis, þar sem
ekkert mötuneyti er og vinnuveitandi
lætur ekki í té fæðisgreiðslur, heldur
þarf launþegi sjálfur að sjá sér fyrir
fæði?
Svar:
Nei, slík heimild er ekki fyrir hendi
í gildandi skattalögum, þó fá sjó-
menn á íslenskum fiskiskipum, sem
þurfa sjálfir að sjá sér fyrir fæði og
njóta ekki fæðisgreiðslu frá áhafna-
deild aflatryggingarsjóðs, fæðisfrá-
drátt, 95 kr., fyrir hvern úthaldsdag.
Verðbætur
Lárus Jóhannsson, Spóahólum 12,
Reykjavík, spyr:
Eru verðbætur, sem greiddar eru
af verðtryggðum lánum sem tekin
eru til íbúðarkaupa eða íbúðarbygg-
ingar, frádráttarbærar til skatts,
samsvarandi vöxtum af hliðstæðum
lánum?
Svar:
Verðbætur á afborganir og vexti
sem greiddar eru á árinu 1983 (gjald-
fallnar verðbætur), þ.m.t. vísitölu-
álag lána Húsnæðisstofnunar ríkis-
ins, teljast til vaxtagjalda ársins.
Frádráttur vegna
skólagiingu barns
Anna Kristjánsdóltir, Strýtuseli 5,
Reykjavík spyr:
Éær forráðamaður barns frádrátt
frá skatti vegna skólagöngu og uppi-
halds þess?
Svar:
Ef barnið er innan 16 ára á tekju-
árinu er enginn frádráttur vegna
skólagöngu eða uppihalds þess.
Barnabætur eru greiddar með því.
Ef barnið er 16 eða eldra á tekjuár-
inu getur forráðandi sótt um lækkun
á tekjuskattsstofni (ívilnun) vegna
menntunarkostnaðar barnsins. Sér-
stakt eyðublað er fyrir slíka umsókn
„Umsókn B skv. 4. tl. 66. gr. R3.06".