Morgunblaðið - 01.07.1984, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR L JÚLÍ 1984
Áttræður er á
morgun Sveinbjörn
Árnason sem unnið
hefur í verslun í 64
ár. Hér ræðir hann
um gullstrætið
Austurstræti og
tímabilið 1920—
1930 í íslenskri
verslun.
“E
g er fæddur í
Olafsvík 2.
Ijúlí 1904 og
dvaldi þar öll mín
bernskuár. Til Reykja-
víkur kom ég á gaml-
ársdagskvöld um mið-
nætti árið 1919, og ég
man að bærinn tók vel á
móti mér, því þetta var
bær þá en ekki borg. Ég
kom með skipi og höfn-
in var öll ísi lögð, þann-
ig að við rétt gátum
lagst að bryggjunni. Það
var margt um manninn
við höfnina og bærinn
uppljómaður, þó ekki
væri það í tilefni þess að
ég kæmi í bæinn!“
Það er Sveinbjörn Árnason
kaupmaður í Fatabúðinni við
Skólavörðustig sem hefur orðið,
en við heimsóttum hann á heimili
hans og konu hans, Súsönnu
Grímsdóttur, á Hávallagötunni í
vikunni. Tilefnið er áttræðisaf-
mæli Sveinbjarnar, en hann á
einnig að baki langa starfsævi
sem verslunarmaður, búinn að
starfa í verslun í rúm 64 ár og
heldur enn fullri starfsorku. Lengi
framan af, eða í allt að 40 ár, vann
hann i Haraldarbúð í Austur-
stræti sem var ein af helstu versl-
unum bæjarins i þá daga, en
Gullstrætið Austurstræti i irunum 1920—30.

spái því aö stórar
fallegar verslanir
komi aftur“
Sveinbjörn Arnason
Ljósm. RAX.
WJ
f Jt
stofnaði svo Fatabúðina við Skóla-
vörðustíg og hefur unnið þar fram
á þennan dag. Sveinbjörn hefur
þvi góða yfirsýn yfir þróunina í
íslenskri verslunarsögu. Hvaða
tímabil finnst honum hafa verið
skemmtilegast í islenskri verslun?
„Árin milli 1920 og 1930,“ svarar
hann án þess að hugsa sig um. „Þá
voru islenskir kaupsýslumenn að
hasla sér völl innan verslunarinn-
ar sem hefur verið í sífelldri þróun
frá þeim tíma. íslensk verslun-
arstétt blómgast með sjálfstæði
landsins 1918, og tímabilið
1920—1930 er því skemmtilegast f
mínum huga því þar er grundvöll-
urinn lagður að fjölbreyttri versl-
un. Mér eru þessi ár líka sérstak-
lega minnisstæð, enda nýkominn
til Reykjavikur, unglingur utan af
landi. Það var mikið líf og fjör í
miðbæ Reykjavíkur á þessum ár-
um. Fyrsta veturinn minn í bæn-
um bjó ég úti á Nesi og ég man vel
eftir þeim verslunum sem settu
svip sinn á miðbæinn. Við Vestur-
götuna var verslun Björns Krist-
jánssonar, gróin og góð verslun.
Þá var fínasta matvöruverslun
bæjarins, Liverpool, i kjallaranum
þar skáhallt á móti, þar sem nú er
verslunin Kjallarinn. Duus-
verslun var þar sem verslunin
Geysir er nú, en það var mjög
skemmtileg búð, verslað með gler
og gjafavöru. Það var útgerðar- og
verslunarfyrirtæki sem stóð að
þeirri verslun, og þar sem íslensk-
ur heimilisiðnaður er í dag var
vefnaðarvörubúð frá Duus.
Það var mikið um klæðskera á
þessum tima og þar sem Morgun-
blaðshúsið er nú var klæðskerinn
G.H. Bjarnason og Fjeldsted. Rétt
þar hjá var Breiðfjörðsbúð, þá
kom Verslun Gunnþórunnar,
Hannyrðaverslun Ágústu Svend-
sen og svo klæðskeraverslunin
Andersen og synir. Á horninu þar
á móti, gegnt Herkastalanum,
voru Uppsalir, þekktur veitinga-
og matsölustaður. Brown-verslun-
in var þar sem nú er Miðbæjar-
markaðurinn, þar næst kom
Brynjólfur Bjarnason sem versl-
aði með járn- og byggingarvörur
og svo Vöruhúsið í gríðarlega
stóru húsi sem hét Hótel ísland.
I Austurstræti var Thorvald-
senbasar á sama stað og hann er
nú og þar voru einnig margar
smáverslanir. Leðurverslun Jóns
Brynjólfssonar var á horninu á
móti Thorvaldsenbasar, ísafold-
arprentsmiðja var þar sem versl-
unin ísafold er f dag, en mikið var
enn um óbyggð svæði i Austur-
stræti eftir brunann 1915, stórt
óbyggt svæði var t.d. þar sem
Torgið er nú. Fleiri verslanir voru
í Austurstræti svo sem Sápuhúsið,
tóbaksverslun og einhver hatta-
búð. Eymundsen var þar sem hann
er nú, en þar sem Hressingarskál-
inn er var íbúðarhús.
Á þessum tíma voru tvær versl-
anir mér sérstaklega minnisstæð-
ar, Halldór Sigurðsson úra- og
silfurverslun, á horninu á Hafnar-
stræti og Pósthússtræti, sem kall-
að var Ingólfshvoll, en þetta var
sérstaklega skrautleg verslun. Hin
verslunin var Hjaltested, hún var
á horninu þar sem nú er verslunin
Jurtin, mjög skemmtileg gjafa-
vörubúð.