Morgunblaðið - 28.12.1984, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 28. DESEMBER 1984
Hátíð í tilefni 400 ára
afmælis Guðbrandsbiblíu
Úr Gullna hliðinu, sem frumsýnt var annan dag jóla í sjónvarpinu.
Kerlingin, Guðrún Stephensen, ión, Jón Sigurbjörnsson og Lykla-
Pétur, Róbert Arnfinnsson, karpa um himnavist sálarinnar hans Jóns.
Gylltur frumsýningardagur hjá Agústi:
Næsta verkefni sjónvarps-
leikritið Ást í kjörbúð
„Þetta var mikill dagur, ég komst varla yfir allar veislurnar og er
svona rétt að jafna mig núna," sagði Ágúst Guðmundsson, kvikmynda-
leikstjóri, er blm. Mbl. sló á þráðinn til hans í gær.
Það er víst óhætt að segja að stöðum sem ég hafði ekki búist
annar dagur jóla hafi verið stór við að það gerði það á.
dagur hjá Ágústi, því þá voru Þetta er búið að vera meiri-
frumsýndar samdægurs nýjasta háttar törn frá því í febrúar,"
kvikmynd hans, Gullsandur, og sagði Ágúst, er hann var spurður
leikgerð hans fyrir sjónvarp af hvort árið sem er að líða hefði
Gullna hliðinu eftir Davíð Stef- ekki verið annasamt. „Forvinna
ánsson. Hafa sjónvarpsstöðvar á á Gullna hliðinu tók mjög lang-
öllum hinum Norðurlöndunum an tíma og frá því að upptökum
keypt sýningarétt á Gullna hlið- á því lauk í lok maí og þangað til
inu og er búist við að þær sýni upptökur á kvikmyndinni hófust
leikritið innan skamms. liðu aðeins þrjár vikur.
„Fyrstu viðbrögð, sem ég hef
orðið var við gagnvart báðum Það sem nú tekur við hjá mér
verkunum hafa verið afskaplega er fyrst og fremst hvíld og ég er
jákvæð,“ sagði Ágúst. „Það hafði eiginlega laus næstu ellefu mán-
að vísu verið haldin forsýning á uðina. En seint á næsta ári hef
leikritinnu, svo að ég hafði grun ég með höndum eitt verkefni
um að það myndi gera sig. En fyrir sjónvarpið; leikrit eftir
myndina höfðu afskaplega fáir mínu handriti. Það heitir Ást í
séð, þannig að spennan var meiri kjörbúð og má segja að húmor-
í kringum hana. En frumsýning- inn í því verði eitthvað svipaður
in gékk vel, fólk hló á réttum og í Gullsandi,“ sagði Ágúst
stöðum og meira að segja líka á Guðmundsson.
Á aðfangadag brást kranabfll, sem nota átti við að koma upp skilti með
nafni myndarinnar Gullsandur á Austurbæjarbíói og varð því að leita á
náðir slökkviliðsins. Að endingu tókst að koma skiltinu upp og var
klukkan þá orðin fjögur á aðfangadag.
SUNNUDAGINN 30. desember
verður haldin í Háskólabíói hátíð í
tilefni 400 ára afmælis Guðbrands-
biblíu og hefst hún kl. 15. Hátíðin
verður lokaþáttur hátíðahalda víðs-
vegar um land á þessu ári þar sem
minnst hefur verið fyrstu útgáfu
Biblíunnar á íslensku árið 1584.
Sjö félög standa að lokahátíð-
inni á sunnudaginn — Hið ís-
lenska biblíufélag, Hið íslenska
bókmenntafélag, Stúdentafélag
Reykjavíkur, Sögufélag, Félag
bókagerðarmanna, Félag íslenska
prentiðnaðarins, Félag íslenskra
bókaútgefenda — en auk félags-
manna þeirra er öllum sem áhuga
hafa boðið að taka þátt í hátíðinni.
Setningarávarp flytur dr. theol.
Sigurbjörn Einarsson biskup.
Lánskjara-
vísitala hækk-
ar um 4,9 %
SEÐLABANKINN hefur reiknað
vísitölu lánskjara fyrir janúar-
mánuð og reyndist hún vera 1006
stig og hafði hækkað um 4,9% frá
því er hún síðast var reiknuð út í
desembermánuði. Þessi hækkun
mælir verðbólguhraða á einu ári,
sem er 77,56%.
Á AÐFANGADAG jóla lést í Borg
arspíulanum Emilía Borg, Laufás-
vegi 5, eftir stutU legu.
Hún var fædd í Reykjavík 13.
febrúar 1901, dóttir hjónanna frú
Stefaníu Guðmundsdóttur leik-
konu og Borgþórs Jósefssonar
bæjargjaldkera. Leiklist og tónlist
varð vettvangur hennar. Hún lék
með Leikfélagi Reykjavíkur í Iðnó
um árabil, en tónlistarstörf urðu
hennar aðalstarf. Var hún í þeim
hópi tónlistarmanna, sem fyrstir
brautskráðust úr Tónlistarskólan-
um, sem kennari í píanóleik.
Stundaði hún píanókennslu lengst
af starfsævi sinnar. Hún var einn
stofnenda Félags íslenzkra leik-
ara. Var meðal stofnenda kvenna-
klúbbsins Zontaklúbburinn í Rvík
og var heiðursfélagi klúbbsins.
Emilía giftist ekki. Hún stóð
fyrir heimili föður síns eftir frá-
Sigurbjörn Pétur
Kinarsson Sigurgeirsson
Helgi Þorláksson sagnfræðingur,
ritstjóri tímaritsins Sögu, mun
bregða upp stuttri svipmynd af ís-
landi á 16. öld, og Jónas Gíslason
dósent, kirkjusögukennari guð-
fræðideildar Háskóla íslands,
mun segja frá Guðbrandi biskupi
Þorlákssyni og útgáfustarfi hans.
Þá verða lesnir nokkrir textar úr
Guðbrandsbiblíu og nýjustu ís-
lensku biblíuútgáfunni til sam-
anburðar, valdir af séra Árna
Bergi Sigurbjörnssyni en lesarar
verða þau Stefán Karlsson hand-
ritafræðingur og séra Solveig
Lára Guðmundsdóttir.
Á milli þessara þátta dagskrár-
innar munu þau Kristján Jó-
hannsson, Sigríður Ella Magnús-
dóttir og Kristinn Sigmundsson
syngja við undirleik Jónasar Ingi-
mundarsonar og ólafs Alberts-
sonar, og einnig syngur Mótettu-
kór Hallgrímskirkju undir stjórn
Harðar Askelssonar.
fall móður sinnar, á Laufásvegi 5,
en þar átti hún heima í liðlega 70
ár.
Helgi Jónas
Þorláksson Gíslason
Lokaorð hátíðarinnar mun bisk-
up íslands, herra Pétur Sigur-
geirsson, flytja en síðan verður
þjóðsöngurinn sunginn.
í anddyri Háskólabíós verða til
sýnis bæði frumútgáfa Guð-
brandsbiblíu og hin nýja ljósritun
hennar sem út kom fyrr á þessu
ári. En jafnframt er minnt á sýn-
ingu helgaða 400 ára afmæli Guð-
brandsbiblíu, sem nú stendur yfir
í Bogasal Þjóðminjasafnsins.
I frétt frá félögunum sjö, sem að
hátíðinni á sunnudaginn standa,
segir m.a. að útgáfa fyrstu ís-
lensku biblíunnar — Guðbrands-
biblíu — hafi verið mikið afrek og
einstæður atburður í sögu þjóðar-
innar bæði frá sjónarmiði trúar-
lífs og þróunar prentlistar hér á
landi. Biblían í heild hafði aðeins
verið gefin út á sextán tungumál-
um öðrum þegar Guðbrandsbiblía
birtist. Nú fjórum öldum síðar
hefur Biblían eða einstakir hlutar
hennar komið út á 1785 tungumál-
tim, þar af 283 heildarútgáfur.
Vinsældalisti Rásar 2:
Last
Christmas
vinsælast
TÍU vinsælustu lögin á íslandi vik-
una 28. desember til 3. janúar, eru
þessi samkvæmt vinsældarvali
hlustenda rásar 2:
1. Laat Christmaa — Wham!
2. Do they know it’s Christmas — Band-
Aid.
3. The Wild Boys, Duran Duran.
4. One night in Bangkok, Murray Head.
5. Love is love, Culture Club.
6. Heart beat, Wham!
7. Þúsund sinnum segðu já, Grafik.
8. The never ending story, Limahl.
9. Húsið og ég, Grafik.
10. The Riddle, Nick Kershaw.
línubáta á Islandsmiðum. og mið-
ast þær við útgerð við Suðvestur-
land.
í ritgerðinni kemst Ingólfur
meðal annars að eftirfarandi
niðurstöðum:
Línubátarnir hafa meiri stöðug-
leika í hráefnisöflum en togarar,
bæði innan ára og milli einstakra
ára. Þetta þýðir, að sveiflur í hrá-
efnisöflun til hugsanlegra fisk-
iðjuvera í landi verða minni en í
hráefnisöflun skuttogara.
Útreiknað aflamagn línubáta er
um það bil 65% af ársafla meðal-
skuttogara. Þar sem fjármagns-
kostnaður við kaup á línubát er
um helmingi minni en á togara,
jafnvel minni, er hægt að kaupa
tvo línubáta á móti einum skut-
togara. Þessir tveir línubátar
gætu síðart aflað um það bil 30%
meira á ári en meðalskuttogari.
Algeng röksemd er, að það þurfi
minnst tvo skuttogara til að hrá-
efnisöflun verði stöðug. Fjórir
línubátar gefa meiri stöðugleika,
þar sem þeir myndu landa afla
fjórum sinnum á móti hverjum
tveimur löndunum togaranna.
Auk þess munu fleiri en færri ein-
ingar draga úr óvissu í hráefnis-
öflun og útgerðinni. óöryggið við
útgerð fjögurra línubáta til dæmis
yrði minna en við útgerð tveggja
skuttogara, þar sem frahvarf frá
veiðum vegna bilana eða óhappa
línubátanna myndi hafa minni af-
leiðingar en ef annar tveggja
skuttogara stöðvaðist.
Fleiri, en minni einingar, gera
það mögulegt að hafa stærri lager
varahluta, sem aftur verður til
þess að tryggja að fráhvarf frá
veiðum vegna skorts á varahlutum
verður minna en ella. Útbúnaður
línubáta er tiltölulega einfaldari
en í skuttogurum, sem þýðir að
líkur á bilunum eru minni. Þetta
er þáttur í að tryggja stöðuga út-
gerð.
Auk þess, sem aflasamsetning
línubáta er verðmætari en togara,
verða gæði aflans meiri, þar sem
fiskurinn skemmist ekki vegna
þrýstings, sem oft á sér stað við
togveiðar. Þá verður það einnig
mögulegt að blóðga allan fisk
meðan hann er lifandi.
Það hefur komið í ljós, að mögu-
legt er að reka línubáta með hagn-
aði gagnstætt því, sem er með tog-
ara, sem erfitt er að sjá hvernig
verða reknir með viðunandi
árangri.
Línubátar eru ekki eins háðir
breytingum á heimsmarkaðnum,
bæði hvað varðar olíuverð og fisk-
verð.
Þá getur Ingólfur þess, að laun á
línubátum séu lægri en á togurum
og vinnuálag meira. Því geti það
reynzt erfiðleikum bundið að fá
hæfan mannskap til vinnu um
borð í þeim. Þetta sé nauðsynlegt
að lagfæra og eigi ekki að vera
erfitt, þar sem afkoma línubáta sé
það góð, að hún gefi svigrúm til
launahækkana.
Ingólfur Arnarson starfar nú
sem ráðgjafi hjá Rekstrarstofunni
í Kópavogi.
Útgerð frá Suðvesturlandi:
Línubátar eru hag-
kvæmari en togarar
— segir Ingólfur Arnarson sjávarútvegsfræðingur, sem á undanförnum
misserum hefur borið saman hagkvæmni útgerðar línubáta og togara
SAMKVÆMT athugunum, sem Ingólfur Arnarson, sjávarútvegsfræðingur,
hefur unnið á undanfornum misserum, er það hagkvæmara fyrir frystihús að
gera út línubáta en skuttogara gagnstætt því, sem hingað til hefur verið talið.
Telur Ingóifur línubátana, ekki aðeins skila betra hráefni með minni til-
kostnaði, heldur geti þeir ennfremur skilað hráefninu jafnar að landi.
Athuganir Ingólfs felast i fabrik - sammenligning av hekk-
kandidatsritgerð hans í sjávarút- trálere og mekaniserte bankline-
vegsfræðum við háskólann (
Tromsö í Noregi, sem hann hefur
nýlokið. Ritgerðin ber nafnið hag-
kvæmniathuganir á tegundum
fiskiskipa fyrir frystihús — sam-
anburður skuttogara og tækni-
væddra línubáta (En ökonomisk
analyse av fartöytper for en filet-
báter-). og er hún unnin í sam-
vinnu við Sjávarafurðadeild Sam-
bandsins og Félag Sambands-
frystihúsa.
Athuganir sínar byggir Ingólfur
meðal annars á upplýsingum um
aflabrögð og afkomu togara á ís-
landi svo og aflabrögð færeyskra
Emilía Borg látin