Morgunblaðið - 13.02.1986, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR13. FEBRÚAR1986
Minning:
Þorlákur Ottesen
Fæddur 20. júlí 1894
Dáinn 3. febrúar 1986
Ótal minningar sækja að, þegar
komið er að því að kveðja minn
gamla vin og ferðafélaga Þorlák
Ottesen.
Við vissum raunar báðir þegar
við hittumst síðast nokkru fyrir jól
að kveðjustundin væri tæpast mjög
langt undan.
Hann hitaði okkur kaffí, það var
sterkt og gott og svo átti hann
kökur með. Hvort ég vildi koníaks-
lögg? Ég var því miður akandi. Við
rifjuðum upp minningar frá liðnum
gleðistundum, sem flestar voru
tengdar ferðalögum á hestum. Við
minntumst ferðafélaganna, sem
famir voru á undan og ræddum um
lífíð og dauðann, sem fyrir Þorláki
var nálæg staðreynd, fyrir mér
e.t.v. dálítið fjarlægari.
Þorlákur óttaðist ekki dauðann,
oft hafði hann komist í návígi við
hann, margan ástvin hafði hann
misst og margan náinn hafði hann
dregið upp úr Reykjavíkurhöfn,
meðan hann stýrði þar störfum.
Dagurinn var orðinn ærið langur,
en góður þegar á heildina var litið
"V og hvfldin því kærkomin fyrr en
síðar.
Okkur varð skrafdijúgt, en ég
sá að honum var brugðið og þó ég
byggist ekki við að þetta væri okkar
kveðrjustund, kom mér ekki á óvart
að hann skömmu síðar var lagður
á sjúkrahús og er nú allur.
Aðrir munu verða til að rekja
æviferil Þorláks og er þar af nægu
að taka. Ég þekkti manninn í sjón
og hafði heyrt af félagsstörfíim
hans löngu áður en leiðir okkar lágu
saman upp úr 1960. Árin og kynnin
sléttuðu út aldursmuninn, sem mér
fannst ærinn í fyrstu. í hestaferða-
lögum — þá, hafði jeppinn ekki tekið
við hlutverki trússhestanna — gat
á stundum verið erfítt að ganga
frá farangrinum einkum ef kláram-
ir sættu sig ekki við hlutverkið. Þá
kom í ljós lagni Þorláks við að fást
við baldna hesta. Tók hann oft við
slíkum að öðrum frágengnum og
gerði sér þá spaka þó sumir þeirra
yrðu ekki við almannaskap.
Síðar frétti ég að þessi hæfileiki
hans hafí ekki eingöngu verið
bundinn við hesta, því í verkstjóm-
artíð hans voru honum stundum
sendir baldnir ungiingar, sem aðrir
höfðu gefíst upp á að stjóma og
urðu þeir Þorláki ekki síður fylgi-
spakir en hestamir.
Mig langar að minnast eins at-
viks úr ferðum okkar sem sýnir
snerpu og harðfylgi hins þá rúmlega
hálfsjötuga manns.
Við höfðum lagt af stað frá
Landmannahelli um fjögurleytið að
morgni á leið í Veiðivötn. Tungná
var þá óbrúuð og við vildum komast
yfír hana áður en hún færi að vaxa
um daginn.
Samspil viðráðanlegra og óvið-
ráðanlegra atvika, varð til þess að
aðeins hluti af hestunum náði landi
vestan árinnar, hinir sneru til sama
lands, stefndu aftur í átt til Land-
mannahellis og byggða og fóru
mikinn. Það kom í hlut okkar Þor-
láks að snúa við flóttanum. Þorlák-
ur hafði tvo til reiðar, ég var ein-
hesta. Spretturinn varð langur og
þegar við áttum eftir nokkum spöl
til að komast fyrir strokuhestana,
sem runnu utan í brekku, gáfust
hestar okkar upp nokkuð jafn
snemma. Þorlákur sveiflaði sér þá
úr hnakknum beint á lausa hestinn,
komst á honum að brekkunni, stökk
af baki, hljóp upp brekkuna og greip
tvo fyrstu strokuhestana. Eftir
nokkuð þóf tókst okkur að snúa
hestunum við, rákum þá til baka
og nú komust allir heilu og höldnu
yfír ána. Tveir af hestum Þorláks
eru mér minnisstæðir, þeir hétu
Börkur og Máni, sá síðamefndi var
viljugur og skapmikill, en þó vel
agaður, flestum hestum þolnari.
Þorlákur notaði hann mest hesta
sinna og alltaf ef á reyndi. Hinn
fyrmefndi var fjölhæfur snillingur,
í meðallagi að stærð, en þrekvaxinn
og yfírbragðið höfðinglegt, ljúfur
og þýður töltari, gammvakur. Hann
fékk jafnan að hvfla sig framan af
ferð, en er á leið lagði Þorlákur á
hann, einkum síðari hluta dags og
mátti þá sjá glæsilega skeiðspretti,
sem tóku langt fram þeim sem
Börkur sýndi á hestamótum, því
víðáttan átti vel við þá félaga.
Sagt er að fé sé fóstra lfld. Eigi
það við um Þorlák og hesta hans,
má segja að í þeim tveimur sem
hér era nefndir hafí skapgerð hans
endurspeglast.
í Mána skapfesta, þrek og kapp,
sem stundum jaðraði við hörku, í
Berki glæsilegt yfírbragð og höfð-
ingslund, sem í senn var viðkvæm
og blíð.
Þorlákur var jafnaðarmaður í
þess orðs bestu merkingu, það var
bjargföst sannfæring hans að allir
væra fæddir með sama rétt til
gæða jarðarinnar og að hinum
sterku bæri að styðja hina veiku til
að öðlast þau.
Villukenningin um að líkamlegir
eða andlegir yfírburðir veittu rétt
til stærri skerfs vora honum §arri
skapi.
Með Þorláki er fallinn minnis-
stæður og heilsteyptur maður, það
era forréttindi að hafa átt hann að
vini og samferðamanni. Fyrir þau
forréttindi þökkum við hjónin um
leið og við vottum dætram hans og
fjölskyldu innilegustu samúð.
Árni Björnsson.
Mér finnst ég. verða að segja
fáein orð í tilefni andláts föðurafa
míns, Þorláks G. Ottesen, því vegn^
starfa míns erlendis gefst mér ekki
færi á að fylgja honum síðasta
spölinn og verða viðstaddur útfor
hans.
Ég var svo lánsamur að fá að
hitta hann rúmri viku fyrir andlátið
og átti þá við hann innilegar sam-
ræður sem mér fínnst hugljúft að
minnast nú. Ég hafði aðeins þriggja
daga viðdvöl að þessu sinni og var
ferðin farin vegna frétta af veikind-
um hans. Við höfðum annars mælt
okkur mót þegar sumarið væri
gengið í garð. Hann var mjög hress
og lék á als oddi þegar mig bar að
garði, og við nutum endurfundanna
góða stund og ræddum um það sem
á daga hafði drifíð þau síðastliðin
fjögur ár sem við höfðum ekki hist
og notið félagsskapar hvors annars.
Minni hans og frásagnarhæfileiki
var með ólíkindum, og hann gat
meira að segja látið það eftir sér
að Ieiðrétta rangminni mitt um fá-
ein atriði, sem kom mér að hugsa
um þá ótrúlegu staðreynd að hann
var á 92. aldursári.
Þótt vel liti út um heilsu hans
þennan dag og bjartsýni ríkti um
að bati væri innan sjónmáls, hrakaði
heilsu hans næstu nótt, og þegar
sú stund nálgaðist að við yrðum
að kveðjast, þá leyndist sú vissa í
hugskoti beggja að mjög vafasamt
væri um endurfundi hér á þessari
jörð svo báðir kviðu kveðjustund-
inni. Orðin virtust standa föst og
þögn ríkti um stund, en að lokum
var það hann sem tók framkvæðið,
klappaði mér á öxlina og sagði:
„Heyrðu vinur minn, ég ætla nú
ekkert að vera að reka þig, en ég
held það sé best að við kveðjumst
núna og svo fáum við bara að gera
ráð fyrir að við hittumst að sumri."
Úr svip hans mátti lesa bæði festu
og skapstillingu sem eitt augnablik
hafði vikið veikindunum til hliðar
til þess að leysa þetta vandamál
okkar beggja.
Þessi viðbrögð hans lýsa betur
en flest annað manninum á bak við
grímuna. Sterkur vilji, hertur í
baráttu lífsins, og mýkt sem svo
auðveldlega fann samhljóm með
mönnum og skepnum.
í íjölskyldu okkar hefur hann
ætíð verið sú þungamiðja og sá
styrkur sem nauðsynlegur er til að
halda saman svo stóram hópi, en
niðjar hans era um það bil 60 tals-
ins. Hann hefur verið ekkjumaður
síðan 1954 og síðustu 15 árin hefur
hann búið á Selásbletti 7 í Reykja-
vík ásamt kláranum sínum, 4—5
að tölu. Þar hefur hann ætíð haft
opið hús fyrir ættingja og vini, sem
era margir, og þar fékk enginn að
ganga um garða án þess að þiggja
rausnarlegar veitingar sem hann
fylgdist grannt með að væra gerð
góð skil og bragðað væri á hverri
sort sem fram var borin.
Hann var af bændum kominn,
einn margra í stóram systkinahópi,
en í bemsku fluttist hann til afa
síns og föðurbróður að Ingunnar-
stöðum í Kjós. Þar mótaðist skap-
gerð hans við iðjusemi og þolgæði
sem seinna kom að góðum notum
í iífínu.
Hugur hans hneigðist að félags-
störfum og þar beindi hann kröftum
sínum að baráttu verkafólks á þeim
tímum þegar mest umbrot vora í
mótun þjóðfélagsins og baráttan
háð til að tryggja sér og sínum
réttindi til brýnustu lífsnauðsynja.
Hestar og hestamannafélagið
Fákur vora honum hjartans mál.
Hann var lengi formaður Fáks og
átti stóran þátt í uppbyggingu þess
félags. í því starfí kom honum að
góðum notum sá hæfíleiki að eiga
auðvelt með að umgangast fólk með
ólíkar skoðanir, og því átti hann
að vinum og kunningjum marga þá
sem ekki vora á sama máli í pólitík-
inni, en í hestamennsku og öðram
góðum félagsskap lætur fólk ekki
slíka hluti spilla ánægjunni.
Af bömum hans sex lifa fimm
dætur. Sonur hans Friðrik, faðir
minn, lést 1978, og var það honum
erfið raun. Hann var alla tíð mjög
heilsuhraustur, en seinustu árin
hefur hann kennt þess sjúkdóms
sem varð honum að aldurtila. Hann
sagði við mig nú seinast þegar við
ræddum saman, að sér fyndist hann
hafa verið lánsamur maður og lífíð
hefði verið sér ríkt, svo eiginlega
væri ekki yfír neinu að kvarta, ef
þessi fyrsta sjúkrahúsvist yrði jafn-
framt hans síðasta. Hann slyppi þá
við þá skapraun að verða ósjálf-
bjarga og öðram til byrði síðustu
æviárin. Hann væri einnig þakklát-
ur fyrir þá hjálp og aðstoð sem
hann hefði orðið aðnjótandi sein-
ustu árin, en þó kannski öðram
fremur Sigríði dóttur sinni og manni
hennar á meðan hann lifði, en það
var oftast til þeirra sem hann leitaði
um aðstoð við útréttingar eða hjálp
á heimilinu.
Þá er ekki annað eftir en að
kveðja þennan aldna heiðursmann
og ættarhöfðingja okkar með kæra
þakklæti fyrir allt.
Hvíli hann í friði.
Noregi í febrúar 1986,
Pétur Ottesen.
Nú mega íslenzk öræfí fella sín
daggartár — höfðingi þeirra er
horfínn á braut. Náttúran öll má
harma ástvin sinn — hestamir
merkisbera sæmdar sinnar.
Þorláki Ottesen hæfir ekkert
annað heiti en höfðingjanafn. í
viðmóti sínu, hijúfu eða ljúfu eftir
atvikum, var hann heill og sannur.
Enginn hafði næmari taug til þeirr-
ar lífskeðju, er bindur menn og
málleysingja, öldunga og börn —
þess fijómagns, er stafar af heil-
lyndri sáttmálsörk manns og nátt-
úra. Af þeim branni þáðu margir
mikinn þroska.
Ungum dreng var það uppspretta
meiri lífsfyllingar og lærdóms en
skilgreint verði að vera návistum
við Þorlák Ottesen á ögurstundum
í ríki náttúrannar og heimi hestsins.
Þótt áratugir væra á milli, var ná-
lægðin óendanlega sterk. Hann
veitti leiðsögn og uppeldi með for-
dæmi sínu. Hann dýpkaði skilning
þess, sem vildi nema — kenndi
honum að kröfur era gerðar til
manndóms. Það fundu fleiri en ég
— af því gat enginn verið ósnortinn.
t
Móöir okkar,
JÓNA MARTEINSDÓTTIR
frá Fáskrúðsfirði,
lést 11. febrúar í Landakotsspítaia.
Már, Þór og Sigurður Elfssynir.
t
Útför föður okkar og tengdafööur,
HJALTA GUNNARSSONAR,
útgerðarmanns,
Ásbrún,
Reyðarfirði,
sem lóst þann 9. febrúar, verður gerð frá Reyöarfjarðarkirkju
laugardaginn 15. febrúar kl. 14.00.
Blóm og kransar vinsamlega afþakkaðir en þeir sem vilja minnast
hans eru beöniraö láta Slysavarnafélag íslands njóta þess.
Sigurbjörg Hjaltadóttir,
Vilbergur Hjaltason, Jenný Ingvarsdóttir,
Álfheiður Hjaltadóttir, Kristján Kristjánsson,
Gunnar Hjaltason, Halla Einarsdóttir,
Erla Hjaltadóttir, Amþór Magnússon
og barnabörn.
t
Föðurbróðir okkar,
JÓHANNES KRISTJÁNSSON,
fulltrúi,
er lést að heimili sínu, Skeiðarvogi 127, þann 6. febrúar síðastliö-
inn, verður jarðsunginn frá Eyrarbakkakirkju laugardaginn 15.
febrúarkl. 14.00.
Kristján Sigurðsson,
Elín Sigurðardóttir,
Jón Sigurðsson
og aðrir aðstandendur.
t
Eiginkona mfn, móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
KRISTÍN SIGURÐARDÓTTIR,
Selvogsgötu 18, Hafnarfirði,
verður jarðsungin frá Fríkirkjunni í Hafnarfiröi föstudaginn 14.
febrúarkl. 13.30.
Blóm og kransar vinsamlegast afþökkuð en þeim sem vildu
minnast hennar er bent á Fríkirkjuna í Hafnarfirði.
Ólafur Frimannsson,
Birgir Ólafsson, Stella Olsen,
Sigurður Ólafsson, Ingunn E. Viktorsdóttir,
Guðrún Ólafsdóttir, Kristján J. Kristjánsson,
Einar Ólafsson, Ingibjörg Magnúsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Þökkum innilega öllum þeim sem sýndu okkur samúð, hjálp og
hlýhug við andlát og útför eiginkonu minnar, móður, tengdamóð-
ur, ömmu og dóttur,
GUÐRÚNAR ÞÓRARINSDÓTTUR.
Björn Berndsen,
Reynir Björn Björnsson,
Þórarinn Björnsson, Gyða Karlsdóttir,
Sólveig Þórarinsdóttir,
Guðbjörg Árnadóttir.
Lokað
Skrifstofa okkar verður lokuð í dag, fimmmtudaginn 13.
febrúar, vegna jarðarfarar ÓLAFS Þ. PÁLSSONAR
múrarameistara.
Múrarameistarafélag
Reykjavíkur.