Morgunblaðið - 11.04.1986, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR il. APRÍL1986
Vandi ullariðnaðarins
Að undanförnu hefur Morgunblaðið greint frá vanda ullariðn
aðarins í viðtölum við Víg’lund Þorsteinsson, formann Félags
íslenskra iðnrekenda, og Pétur Eiríksson, forstjóra Alafoss.
Mikill fjöldi fyrirtælga starfar í þessari atvinnugrein um allt
land og mikill fjöldi fólks á allt sitt undir því að vel gangi.
Morgunblaðið hefur leitað eftir skoðunum forsvarsmanna nokk
urra af þessum fyrirtækjum og kom þá greinilega í ljós að
skoðanir fara ekki alveg saman á því hvað vandinn sé mikill.
Jón Sigurðarson, iðnaðardeild SÍS á Akureyri:
Sofnuðum á
verðinum á vel-
gengnistímabilinu
Akureyri.
„GRUNNORSÖK vandans er tví-
þætt að mínu mati. Önnur ástæðan
er að þessi iðnaður átti mikið vel-
gengnistímabil fram til 1982 og
þá sofnuðu menn dálítið á verðin-
um í vöruþróun — skortur var á
hugmyndum, hin ástæðan er að
iðnaðurinn hefur lent i erfiðu
markaðsástandi — markaðsstarf-
semin hefur ekki verið nógu góð.
A sama tíma erum við með alla
okkar sölu í dollurum. Tekjur í
fyrra jukust um 5-6% vegna geng-
isskráningar en tilkostnaðurinn
jókst um 30%. Það bætist ofan á
fyrri vanda — og þá erum við
orðnir hart keyrðir." Þetta sagði
Jón Sigurðarson, forstjóri iðnaðar-
deildar SÍS á Akureyri, er blaða-
maður ræddi við hann um þann
vanda sem ullariðnaðurinn á ís-
landi á við að etja í dag.
Jón var spurð-
ur hvað væri til
ráða — hvort
hann væri með
lausnir á vandan-
um:
„Já, ég er með
lausnir. Annars
væri ég búinn að
segja upp! Ég gef
mér það að hægt
sé að reka ullar-
iðnað með því að
sinna vöruþróun
og markaðsmál-
um af myndar-
skap. Hitt er svo
aftur annað mál
að fyrirtækjum hefur blætt svo mikið
að þau þurfa aðstoð eins og sjávarút-
vegurinn fékk er hann átti í mestum
vandræðum.
Við höfum lagt ótal hugmyndir á
borð stjómvalda, þ. á m. um að gera
skuldbreytingar og fá vaxtaafslátt
svo eitthvað sé nefnt. Stjómvöld hafa
tekið vel í hugmyndir okkar og ég
hef trú á að efndir verði jafn góðar
og orð hafa verið hingað til."
Hvað var gert til að laga rekst-
urinn f þínu fyrirtæki?
„Við skárum niður fastakostnað —
hagræddum í fyrirtækinu. Við fækk-
uðum stjómunarstörfum í framleiðsl-
unni, minnkuðum yfirbygginguna í
rekstrinum. En þetta dugar auðvitað
ekki til að leysa vandann. Við skipu-
lögðum líka markaðsmál okkar betur
en áður. Skilgreindum lykilmarkað-
ina betur og fjölguðum sölumönnum.
Við höfum lagt áherslu á að auka
þjónustu við viðskiptavinina. Afgreitt
hraðar og sýnt meiri sveigjanleika.
Við höfum reynt að gera okkur grein
fyrir því að við seljum ekki bara ull
heldur líka þjónustu.
Eitt af því sem við höfum líka
gert er að gera starfsmönnum okkar
ljóst við hvaða vanda er að etja og
við sjáum það skila sér í auknum
afköstum og gæðum — og bættri
þjónustu."
Er íslcnska ullin orðin úrelt eins
og menn hafa talað um?
„Svo virðist sem kröfurnar um létt-
an, mjúkan og glansandi fatnað séu
rílq'andi nú. Stærri hluti markaðarins
vill ekki íslensku ullina og það þýðir
að við verðum að skoða þann mögu-
leika að framleiða blöndur með henni.
Það er eitt af því sem við erum að
skoða. Hitt er annað að íslenska ullin
er góð í gólfteppi, áklæði og siíka
grófari vefnaðarvöru — en hún er líka
verðminni þannig."
Jón sagði að þau markaðsbrot yrðu
alltaf til sem vildu íslcnsku ullina,
spurningin væri að finna þau.
„Stærsti markaður fyrir hana eru
Sovétríkin. Þar er ekki tískulaust eins
og margir virðast halda en meiri
Jón Sigurðar-
son, fram-
kvæmdastjóri
iðnaðardeildar
SÍS
stöðugleiki — minni tískusveiflur, og
við höfum enga ástæðu til annars en
að ætla að Sovét-viðskiptin verði
áfram eins og þau hafa verið. Mér
þykir miður að þegar rætt er um olíu-
viðskipti okkar, sérstaklega í Morg-
unblaðinu, að menn virðast gleyma
því að hundruð manna í ullariðnaðin-
um eiga starf sitt undir þessum við-
skiptum og ennþá meiri eru hags-
munirnir í sjávarútveginum. A þetta
lagði viðskiptaráðherra mikla áherslu
í sjónvarpsþætti nýlega."
Jón sagði það mikið áhyggjuefni
hve lélega ull iðnaðardeildin fengi
frá mörgum bændum. „Sumir standa
sig mjög vel og frá þeim fáum við
úrvalsvöru. Mikill meirihluti bænda
stendur sig hins vegar ekki nógu vel
og mætti taka sér þessa fáu til fyrir-
myndar. Það myndi auðvelda okkur
starfið mjög mikið."
Jón hefur setið i bæjarstjóm á
Akureyri sem fulltrúi Framsókn-
arflokksins á kjörtimabilinu sem
senn lýkur. Hann hefur margoft
rætt þar um jöfnun aðstöðugjalda
hjá atvinnufyrirtækjum en ekki
fengið mikinn stuðning. Hann var
spurður um það mál.
„Ég hef sem bæjarfulltrúi ekki
verið að beita mér fyrir því að að-
stöðugjöld fyrir iðnaðinn verði endi-
lega lækkuð heldur að allar atvinnu-
greinar eigi að sitja við sama borð.
Eg veit að það er erfitt fyrir Akur-
eyrarbæ að lækka okkar gjöld nema
að hækka þau við suma aðra vegna
þess hvemig atvinnulífíð hér er
samansett. En það er ekki réttlátt
að iðnaðurinn borgi 1% aðstöðugjald
þegar sjávarútvegur og fiskvinnsla
borga undir hálfu prósenti. Ég vil
ekki að tekjur bæjarins af aðstöðu-
gjöldum lækki heldur að allir borgi
það sama,“ sagði Jón.
Rúnar Pétursson, Akrapijóni hfAkranesi:
Erfiðleikamir ekki
óyfirstíganlegir
svo verðmismunur er mikill.
Fyrstu mánuðir ársins eru oft
erfiðir, það er ekkert nýtt hjá
okkur en pantanir hafa aukist
mikið að undanfomu. Ég kom
t.d. i gær í tvö útflutningsfyrir-
tæki og bæði vom þau búinn að
selja meira það sem af er þessu
ári en á sama tíma í fyrra. Ég
get ekki fallist á að íslenska ullin
sé á fallandi fæti sem markaðs-
Akranes.
Á Akranesi er rekið stórt og myndarlegt fyrirtæki í
ullariðnaði, Akraprjón hf., sem hóf starfsemi árið 1970.
Það byrjaði smátt en því hefur vaxið ásmegin með ári
hverju. Fyrirtækið skapar nú yfir 50 manns atvinnu. Til
ársins 1981 var stöðug aukning í framleiðslunni en síðan
hefur verið haldið nokkuð vel í horfinu. Ljóst er að fyrir-
tæki í þessum iðnaði eiga við mikla erfiðleika að etja og
sumir telja að dagar þeirra séu senn taldir eða að breyta
verði rekstri þeirra til að aðlaga þau breyttum aðstæðum.
En ekki eru allir á sama máli hvað þetta varðar og meðal
þeirra er Rúnar Pétursson, framkvæmdastjóri Akraprjóns
hf. Við ræddum við hann um vandann í ullariðnaðinum og
fleira tengt rekstri hans fyrirtækis og spurðum hann fyrst
um stöðuna í dag.
„Vissulega eru erfiðleikar fyrir
hendi í okkar framleiðslu, eins
og hjá mörgum öðrum, en það
er ekkert sem við komumst ekki
yfir. Sölumöguleikar eru góðir á
ullarvörunni en okkur gengur
erfiðlega að fá hækkað verð á
núverandi framleiðslu, en ef við
komum með nýja og breytta
vöru opnast þeir trúlega."
— Hvað viltu segja um full-
yrðingar sem settar hafa verið
fram um að núverandi hráefni
sé gengið sér til húðar?
„Ég álít að svo sé ekki. Milli
áranna 1984—85 varð söluaukn-
ing á framleiðslunni til útlanda
þegar á heildina er litið, þó sala
til mikils viðskiptalands eins og
Sovétríkjanna hefði dregist
saman en þangað er selt fyrir
lakasta verðið. Til þeirra seljum
við tonnið á 709 kr. en t.d. til
Bermunda fyrir 2.532 kr. tonnið
Morgunblaðið/Jón Gunnlaugsson
Rúnar Pétursson, framkvæmdastjóri Akrapijóns hf.; Akranesi.
Morgunbiaðið/Ami Sœberg
Bjarni Björnsson, forstjóri verksmiðjunnar Dúks hf. i Reykjavik.
Bjarni Björnsson, Dúk hf. í Reykjavík:
Oft veríð auð-
veldara en í dag
„ÞAD verður að segjast eins og er að oft hefur reksturinn verið
auðveldari en í dag. En ég lít þó á þetta sem tímabundið vandamál
í eitt til þijú ár,“ sagði Bjarni Björnsson forstjóri verksmiðjunnar
Dúks hf. í Reykjavík. Dúkur saumar ullarfatnað til útflutnings,
mest fyrir Álafoss hf. og er með 40 manns í vinnu. Bjarni er einnig
i stjórn Alafoss hf.
Bjami sagði að samdráttur í
eftirspum á fatnaði hefði þær af-
leiðingar fyrir saumastofumar að
þær næðu ekki æskilegri nýtingu á
afkastagetu sinni. Hann sagði að
20% samdráttur væri orðinn og
ynnist hann ekki upp á árinu, þó
eitthvað betri viðbrögð hefðu orðið
við nýrri fatalfnu frá útflytjendun-
um en við var búist.
Bjami sagði að afkoman á síð-
asta ári hefði verið viðunandi, Dúk-
ur hefði sloppið við tap, en það
væri ekki rekstrargrundvöllur til
að byggja á til framtíðarinnar.
Hann sagði að framleiðnin væri
minni en æskilegt væri vegna minni
verkefna en ef eyður yrðu í fram-
leiðslunni minnkaði framleiðnin enn
meira.
„Frá okkar bæjardyrum séð eru
það hönnunin og markaðsmálin sem
fyrst og fremst þarf að bæta. Ef
þessir hlutir eru ekki í lagi kemur
keðjuverkandi afturkippur niður
allan framleiðslustigann, sem kem-
ur meðal annars niður á okkur og
starfsfólki okkar," sagði Bjami.