Morgunblaðið - 20.11.1986, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 1986
Þakka af alhug öllum þeim, sem glöddu mig
meÖ gjöfum, kveðjum eða hlýju handtaki á
afmœli mínu 5. nóvember sl.
Hafið einlœga þökk og guð blessi ykkur öll.
Jón Snorrason,
frá Laxfossi.
Rætur íslenskrar menningar
eftir Einar Pálsson
Allt ritsafnið er nú til. Sjö bækur í vandaðri útgáfu
og fallegu bandi. Atriðaskrá og tilvitnanir.
BÓKAÚTGÁFAN MÍMIR,
SÓLVALLAGÖTU 28, REYJAVÍK,
SÍMI 25149.
Bladburóarfólk
óskast!
AUSTURBÆR ÚTHVERFI
Síðumúli Gnoðarvogur 44-88

Skautar
með góðu stáli.
Stærðir: 31—42.
Verð frá kr. 1.195,-
5% staðgreiðsluafsláttur
IMýtt!!
Tökum á móti Euro og
Visa símagreiðslum.
T°EF
VELTUSUNDI 1
21212
I takt við tímann
Bókmenntir
Jennu Jensdóttur
Sigrún Eldjárn
B2 — Bétveir
Myndir: Sigrún Eldjárn
Forlagið, Reykjavík 1986
Bétveir er sannkölluð nútíma-
saga handa ungfum lesendum.
Drenghnokkinn Áki er að tína blóm
í stóra garðinum. Fíflar, sóleyjar,
baldursbrár.
Hann svipast um eftir bláum og
rauðum blómum í vöndinn sinn.
Hann sér þau uppi á hólnum. Þegar
hann kemur að þeim og ætlar að
slíta þau upp, heyrist skrýtið hljóð:
— „blípp-blípp." Þetta eru þá þreifí-
angar á sérkennilegri veru, sem er
með tvö höfuð, fiórar hendur, íjóra
fætur og sjónvarp framan á magan-
um. Þegar veran ýtir á takka á
maganum á sér getur hún leitað
eftir hvaða tungumáli sem er. Henni
tekst að finna íslenskuna og þau
Áki geta talað óhindrað saman,
Litla veran, sem heitir Bétveir, er
frá stjömu úti í geimnum og hefur
stolist til jarðarinnar af forvitni.
Farartæki hennar er geimbátur.
Áki lætur Bétvo setjast í kerruna
sína og leggur af stað með hann
til eldri systkina sinna, Lóu og
Búa, sem eru 7 ára og vita allt.
Þau eiga heima í leynihúsi í stóra
trénu við girðinguna.
Bétveir segir systkinunum af
hveiju hann sé kominn til jarðarinn-
ar. I stjömukíkinum sínum hefur
hann séð til mannanna á jörðinni —
séð vonsku þeirra og ekki skilið
hana. En það merkilegasta sem
Bétveir hefur komist að um menn-
ina em ritstörf þeirra. Nú er hann
kominn til að fræðast um þau og
af þeim. Börnin fara með hann til
konu, sem skrifar bækur, og þau
fara með hann til afa og ömmu sem
eiga mikið af bókum. Eftir að hafa
lært lestur af bömunum les Bétveir
allar bækumar í bókasafni afa.
„Bétveir les og les. Hann les
margar bækur og er eldfljótur með
hveija. Ljósin á þreifurunum blikka
öðru hveiju og á sjónvarpsskermin-
um á maganum á honum em alls
konar línur á hreyfingu."
Einhvers staðar í nálægð er kon-
an sem skrifar bækur. Hún hefur
ekki legið á liði sínu meðan Bétveir
er í heimsókn á jörðinni. Hún gefur
honum nýja bók þegar hann fer
aftur.
Bétveir er sérstæð barnasaga.
Ekki vegna þess að hún segi frá
geimveru og samskiptum hennar
við jarðarbúa. Mörg em þau ævin-
týri til.
En hér er á ferðinni höfundur
sem gæddur er miklu innsæi í þau
Sigrún Eldjám
verðmæti sem sameinast í gömlu
og nýju. Af næmri snertingu við
lífíð beinir hann hugum ungra les-
enda að fegurð náttúmnnar og
gjafmildi hennar í sínum besta
skrúða.
Jafnvel ánamaðkarnir gleymast
ekki: „Áki liggur á maganum og
horfir ofan í moldina í blómabeðinu.
Hann er að fylgjast með tveim
ánamöðkum. Hann þekkir þessa
tvo, hann hefur áður legið hér og
fylgst með þeim. Þeir em vinir hans
og eiga heima niðri í moldinni."
Bjartsýni er undirtónn frásagnar.
Myndimar em bráðskemmtilegar
og fanga áreiðanlega augu lesenda.
Vönduð útgáfa.
Halló, doktor Ruth,
þátturinn þinn er æði..
Bókmenntir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Dr.Ruth Westheimer:Leiðbein-
ingar um gott KYNLIF
Islenzk þýðing: Gauti Krist-
mannsson
TJtg.Frjálst framtak 1986
í formála þessarar bókar, sem
Helen nokkur Kaplan, yfirmaður
kynfræðsludeildar á „sjúkrahúsi"
New Yorkborgar, em okkur tjáð
eftirfarandi sannindi:„ Kynlífsbylt-
ingin“ svokallaða gerði skoðanir
manna fijálslyndari og fækkaði
mörgum fordómum sem stóðu í
vegi framfara í þessum vísindum.
Loks gátu vísindamenn og læknar
rannsakað kynlíf manna á vísinda-
legan hátt, rétt eins og annað atferli
og svo kom að mönnum fannst
þeir bæði geta viðurkennt erfíðleika
sína og leitað hjálpar við þeim eins
og öðmm kvillum...
Síðan segir Helen okkur deili á
Ruth Westheimer. Hún hefur út-
varpsþátt í Amríku, einkar vinsælan
sem heitir Talað um kynlíf. Fólk
hringir í hana og ber undir hana
vandamál sín í símanum og hún
ráðleggur hveijum það, sem henni
finnst við eiga. Vandamálin em
ótal mörg, en Ruth deyr sjaldan
ráðalaus og það, sem hún getur
ekki af þekkingu sinni á mannlegri
náttúm leyst snöfurlega, er vísað
til félagsráðgjafa. Þeir sem hringja
em yfirleitt afar þakklátir og votta
Ruth ótæpilega aðdáun og allt er
þetta haft með, líklega til að við
sjáum, hvað þetta er gagnmerk
kona.
Þetta er firnamrísk bók, í hvim-
leiðustu merkingu þess orðs; að
mínum dómi er hreint ekkert vit í
að taka svona bækur hráar og þýða
þær nema hjálpa upp á textann
annað hvort með einhvers konar
staðfærslu, leita álits sérfróðra
manna hér eða gera eitthvað ann-
að, svo að bókin geti komið að þeim
notum, sem meiningin er. Það er
prýðilegt, að kynlífsumræður skuli
nú vera taldar sjálfsagðar og eðli-
legar og engum dettur í hug að
gera lítið úr þætti þess í mannlegum
Ruth Westheimer
samskiptum. Þess vegna er ljóm-
andi gott að geta leitað ráða en það
er heldur ekki þar með sagt, að
menn eigi að gera hlut kynlífsins
slíkan að ætla mætti, að mannleg
samskipti og lífshamingjan almennt
byggðust algerlega á því hvort
kynlífið væri nú nógu þekkilegt og
vel lukkað.
Það er vitanlega komið inn á
ótal vandamál og dr. Ruth veltir
svo vöngum inn á milli, ýmist við
hlustendur eða lesendur nema
hvorttveggja sé stundum.
Stínu-bækurnar
Bókmenntlr
Jenna Jensdóttir
Kristiina Louhi
Frá morgni tl kvölds með Stínu
Stína og árstíðirnar
Olga Guðrún Ámadóttir þýddi
Mál og menning 1986
Bækur þessar eru ætlaðar yngstu
kynslóðinni. Þær eru í raun
myndabækur með stuttum texta á
hverri síðu.
Þótt ekki sé um það getið hvor
bókin er fyrri í röðinni, má ráða í
að það sé: Frá morgni til kvölds
með Stínu.
Þar er Stína kynnt að morgni
dags er hún vaknar í rúminu milli
pabba og mömmu. Myndir sýna
hana með snuð og pela. Og gefur
texti þar aðrar hugmyndir um
þroska hennar en myndir vísa til.
Böm eru fljót að koma auga á
þetta. Það gerir þeim erfíðara fyrir
að fá samræmda heildarmynd af
Stínu og raunar Óla félaga hennar,
sem mætir til daglegra leikja úti-
klæddur með snuðið sitt í munnin-
um. Frásögn virðist þráðlaus og
tilviljanakennd frá síðu til síðu. Þó
er hún öll úr daglegu lífí bama, sem
komin em það vel á legg að þau
láta í ljósi álit sitt og taka þátt í
leikjum sem em við hæfi þriggja
til fjögurra ára bama.
Myndin utan á þessari bók er í
hrópandi ósamræmi við mynd af
Stínu inni í bókinni (bls. ekki núm-
eraðar), þar sem hún liggur
skælandi af því að hún má ekki
taka sleiki-bijóstsykur í búðinni. Á
þeirrri mynd lítur hún nánast út
eins og komabam.
Vitna ég til þess er 5 ára staut-
fær hlustandi minn sagði: „Ég vil
ekki sjá myndimar þá verður þetta
allt svo mglað.“
í seinni bókinni Stína og árstíð-
irnar em myndir og texti í trúverð-
ugu samræmi. Frásögnin er
heilsteyptari og gefur góða sýn af
atburðum og atferli sem myndir
styrkja.
Yngstu börnin hafa áreiðanlega
gaman af að hlusta á lestur úr
Stínubókunum.
Þýðandi á sinn þátt í því.
NÝTT SI'MANÚMER
69-11-00
Auglýsingar 22480 • Afgreiðsle 83033