Morgunblaðið - 25.03.1987, Blaðsíða 59

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. MARZ
59
•VELVAKANDI
SVARAR i SÍMA
,691100 KL. 13-14
, FRÁ MÁNUDEGI
iTIL FÖSTUDAGS
H •fMmtPlVIIWl.V1
Baráttuaðferð „Kvenna gegn
klámi“ með öllu óréttmæt
Athugull skrifar:
Kæri Velvakandi. Tilefni þess
að ég rita þetta bréf er það að
Morgunblaðið hefur að undanf-
örnu birt fréttir þess efnis, að nú
standi yfir herferð nokkurra
kvenna hér í Reykjavík gegn
klámi. En hópur þessi nefnir sig
„Konur gegn klámi“. Sagt var frá
því hinn 10. marz síðastliðinn í
blaðinu að baráttuaðferð kvenn-
anna væri sú, að ganga í bóka-
verslanir og benda forráðamönn-
um þeirra á að tiltekin söluvara í
versluninni væri ólögleg sam-
kvæmt „lögum um klám“, svo
vitnað sé í orð bóksala hjá Máli &
menningu. í öðru lagi var sam-
kvæmt áðurgreindri frétt beitt
þeirri röksemd af hálfu kvenna-
hópsins, að ótvírætt væri og löngu
sannað að orsakasamband væri
milli kláms og kynferðisglæpa.
Án þess ég telji mig vera tals-
mann þess að klám sé æsilegur
hlutur, vil ég gera athugasemdir
við baráttuaðferðir „Kvenna gegn
klámi“ og þá sér í lagi þau tvö
atriði sem nefnd voru að ofan,
þ.e. að sala ákveðinna tímarita sé
brot á því ákvæði hegningarlag-
anna sem bannar sölu og út-
breiðslu kláms annars vegar og
að sala á þessum sömu tímaritum
stuðli að kynferðisglæpum hins
vegar.
A. 210. grein almennra hegn-
ingarlaga hljóðar svo:
„Ef klám birtist á prenti, skal
sá, sem ábyrgð ber á birtingu þess
eftir prentlögum, sæta sektum,
varðhaldi eða fangelsi allt að 6
mánuðum.
Sömu refsingu varðar það að
búa til eða flytja inn í útbreiðslu-
skyni, selja, útbýta éða dreifa á
annan hátt út klámritum, klám-
myndum eða öðrum slíkum hlut-
um, eða hafa þá opinberlega til
sýnis, svo og að efna til opinbers
fyrirlestrar, eða leiks, sem er ósið-
legur á sama hátt.
Það varðar enn fremur sömu
refsingu, að láta af hendi við ungl-
inga, yngri en 18 ára, klámrit,
klámmyndir eða aðra slíka hluti.“
Umræddur kvennahópur hefur
bent forráðamönnum bókaversl-
ana á þessa grein og sagt að þeir
væru, með sölu tiltekinna tímarita,
að bijóta gegn lagagreininni.
Hugtakið „klám“, sem er hið
refsiverða samkvæmt lagagrein-
inni, er hvorki skýrgreint í
almennum hegningarlögum né í
öðrum lögum. En við skýringu á
210. gr. almennra hegningarlaga
hafa dómstólar stuðst við álit
fræðimanna á sviði refsiréttar
annars vegar og við venjubundna
skýringu dómstóla á ákvæðinu
hins vegar. Með stoð í þessum
tveimur heimildum má fá nokkuð
skýra mynd af því sem hugtakið
klám nær yfír. í fýrsta lagi er
ljóst, að birting mynda af nöktu
fólki ein sér verður ekki talin klám
án þess að meira komi til. Auk
nektar þarf að koma til kynferðis-
legir tilburðir þess sem nakinn er
á mynd. Norski refsiréttarfræði-
maðurinn J.P. Buhl hefur orðað
skilyrði um kynræna tilburði svo,
að til þess að myndbirting teljist
„klám“, þurfi að sjást kynfæri
tveggja aðila í samfarastellingum.
Þessi afmörkun á hugtakinu
„klám“ hefur hlotið viðurkenningu
hjá Hæstarétti. Jafnframt er til
dómafordæmi Hæstaréttar um
það að myndir sem sýna mis-
þyrmingu á kynfærum manna eru
klám í merkingu áðurnefndrar
210. greinar. Þótt hugtakið klám
sé nokkuð loðið og teygjanlegt,
verður að telja fráleitt að undir
það falli birting mynda af nöktu
fólki án þess að meira komi til,
samanber þau rök sem að ofan
voru nefnd. Til eru að vísu í
skuggahverfum erlendra stór-
borga rit sem gætu fallið undir
hugtakið klám eins og það var
skýrt hér að framan. Hins vegar
eru þau rit sem eru á boðstólum
hérlendis og konurnar beijast
gegn, flest með myndum af nöktu
fólki, án þess að frekari tilfæring-
ar séu á myndunum. Samkvæmt
þessu hafa „Konur gegn klámi",
á fölskum forsendum talið bóksöl-
um trú um það að sala þessara
myndarita væri lögbrot af þeirra
hálfu.
Ekki er hér þó ætlunin að segja
að kvennahópnum sé fyrirmunað
að beijast gegn þessu hugðarefni
sínu, en á það er bent, að sú bar-
áttuaðferð, að bera upp á bóksala
að þeir séu að bijóta lög og hóta
kæru ef kröfum þeirra verði ekki
sinnt, er með öllu óréttmæt.
Kvennahópnum er samt eftir sem
áður fær sú leið að höfða til sið-
ferðisvitundar bóksalanna í þeim
tilgangi að ná fram baráttumáli
sínu.
B. Hitt atriði í baráttuaðferð
kvennanna, sem ég tel athuga-
vert, er sú fullyrðing að bein
orsakatengsl séu á milli kláms
annars vegar og kynferðisglæpa
hins vegar. Um þetta atriði vil ég
vitna til ritsins „Sociology" eftir
Ian Robertson (Worth Publ. Inc.,
New York, 1977). En á bls.
198—199 er fjallað um hugsanlegt
samband á milli kláms (porno-
graphy) og kynferðisglæpa.
Bókarhöfundur kemst að gagn-
stæðri niðurstöðu. Hann segir að
klám geti þjónað þeim tilgangi að
vera farvegur fyrir útrás hjá fólki
sem að öðrum kosti leitaði full-
nægju á annan miður æskilegan
hátt. Bókarhöfundur vísar til nið-
urstöðu forsetaskipaðrar nefndar,
sem falið var að fjalla um hugsan-
leg skaðleg áhrif kláms í Banda-
ríkjunum. Nefndin byggði
niðurstöður sínar á fjöldarann-
sóknum og öðrum sönnunargögn-
um. Nefndin komst að þeirri
niðurstöðu að engar sannanir
væru fyrir því, að þeir sem væru
neytendur kláms yrðu af þeim
sökum afbrigðilegir í hegðun,
hvort sem um væri að ræða ung-
menni eða fullorðna. Nefndin
hafnaði sérstaklega þeirri skoðun,
að klámfengið efni hefði skaðleg
áhrif á siðferði, kynlífshugmyndir
eða viðhorf æskufólks. Þessi könn-
un var gerð af hlutlausum aðilum.
Hins vegar er ekki að loku fyrir
það skotið að finna megi niður-
stöðu um hið gagnstæða, ef
könnun fer ekki fram af hálfu hlut-
lausra aðila og markmiðið er það
eitt að niðurstaðan sýni tengsl
milli kláms og kynferðisglæpa. Ef
slík vinnubrögð eru viðhöfð, þjónar
rannsókn því einu að réttlæta
áróðursmálflutning. En það er
annað mál.
Skipstjórnarmenn:
Verið ávallt minnugir ábyrgðar ykkar á öryggi skipveija. Sjáið um
að öll öryggistæki séu í lagi og að hver einast skipveiji kunni með-
ferð þeirra og viti hvernig og hvað hann eigi að gerá á neyðarstundu.
Prófarkalesarar stóðu
dyggan vörð um tunguna
Kæra Elín.
Þakka þér fyrir svar við athuga-
semd minni. Vöður verða móður,
eins og til stóð. En samt er ekki
öll sagan sögð. Fyrirsögnin á svari
þín sannar það: belja rauðar fossa-
móður. — Við skulum alveg sleppa
fossunum en setja í staðinn blossa
móður í tveim orðum. Þetta mun
skáldið hafa séð í anda, þegar
hann orti: blossa móður — elda
fljót. Þar að auki heimtar bragar-
hátturinn b en ekki f.
Ekki tjáir að amast við hinni
nýju tækni í þessu fremur en öðru.
Verst er hvað söknuðurinn er sár
eftir þá góðu, gömlu stétt, pró-
farkalesara, sem lengi stóðu
dyggan vörð um tunguna. Getur
þú ekki stuðlað að því að þeir verði
endurreistir?
Við höfum nýlega séð á bak ein-
um besta manninum úr björgunar-
sveit íslenskunnar, Bjarna
Vilhjálmssyni, yfír móðuna miklu.
Vinir hans og samheijar gerðu
honum bók þegar hann varð sjö-
tugur. Þeir báðu hann að skíra
bókina. Hún heitir „Orð eins og
forðum", sótt í annað dýrindis
kvæði eftir Jónas.
Svo látum við slitið þessu tali.
Með kærri kveðju,
Þorsteinn O. Stephensen
Égkýs
Sjálfstæðis
flokkinn
Eiríkur
Tómasson,
framkvæmdastjóri, Grindavík:
„Ég kýs Sjálfstæðisflokkinn
vegna þess, að ég treysti
honum til að framfylgja skyn-
samlegri efnahagsstefnu
með áherslu á minnkandi
verðbólgu, næga atvinnu og
framþróun í atvinnumálum.
Einnig vegna þess, að ég
treysti honum til að halda
áfram skynsamlegri stjórnun
fiskveiða með einfölduðu
kvótakerfi, koma í veg fyrir
stækkun fiskiskipaflotans og
stuðla að sérstöku átaki í
endurreisn sjávarútvegs á
Suðurnesjum."
X-D
mmREYKjANEsmm
ÁRtrmiBÐ
(gntinenlal®
Betri barðar allt árið
Hjólbarðaverkstæði
Vesturbæjar
Ægissíðu, sími 23470.
meginþorra
þjóóarinnar
daglega!
Auglýsinga-
síminn er224 80
flísaefni
verkfæri
Komið í sýningarsal okkar
og skoðið möguleikana á
notkun Höganás flísa í húsið.
Veljiðsíðan
Höganás
fyrirmynd
' annarraflísa
= HÉÐINN =
SEUAVEGJ 2, REYKJAVÍK
<%\0<

Bjóðum nánast allar
stærðir rafmótora frá
EOF í Danmörku.
EOF rafmótorar eru í
háum gæðaflokki og á
hagkvæmu verði.
Ræðið við okkur um
rafmótora.
= HEÐINN =
SELJAVEGI 2, SÍMI 24260