Morgunblaðið - 10.12.1988, Síða 1

88 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
284. tbl. 76. árg.
LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 1988
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Walesa
íParís
Lech Walesa, leiðtogi hinnar
bönnuðu verkalýðshreyfingar
í Póllandi, Samstöðu, kom i
gær til Parísar í tilefni 40 ára
afmælis Mannréttindayfirlýs-
ingarinnar sem er í dag. Við
komuna sagðist Walesa vona
að hann ætti eftir að sjá aust-
ur- og vesturhluta Evrópu sam-
einaða. Óvíst er hvort hann
ræðir við sovéska andófsmann-
inn Andrej Sakharov, sem
frönsk stjórnvöld buðu einnig
til borgarinnar. Þetta er fyrsta
för Walesa til Vesturlanda
síðan 1981 er Samstöðu var
bannað að starfa. Mannrétt-
indayfirlýsingarinnar verður
víða minnst. Frá Tíbet bárust
þær fréttir að kínversk yfir-
völd hefðu aukið mjög við-
búnað lögreglu í höfiiðborg-
inni Lhasa af ótta við róstur
en margir Tíbetar hyggjast
mótmæla yfirráðum Kínveija
í dag.
Náttúruhamfarirnar í Sovét-Armeníu:
Tala látinna sögð meira
en eitt hundrað þúsund
Azerar kveikja í heimiium níu armenskra flölskyldna í Bakú
Moskvu, Ósló, Genf, New York, Durduran í Tyrklandi. Reuter.
ÞJÓÐARSORG ríkir í Sovétríkjunum í dag vegna jarðskjálftanna í
Armeníu en armenska fréttastofan Armenpress skýrði frá því í gær
að hugsanlega hefðu meira en eitt hundrað þúsund manns týnt lífi af
völdum hamfaranna. Talsmenn utanríkisráðuneytisins í Kreml sögðu
að ekki væri hægt að slá neinu fostu um tölu látinna; slitnar símalín-
ur, skemmdar brýr og vegir kæmu í veg fyrir að nákvæmar upplýsing-
ar bærust. Perez de Cuellar, framkvæmdasfjóri Sameinuðu þjóðanna,
sagði að samtökin myndu aðstoða Sovétstjómina eftir mætti við björg-
unarstarfið og barnahjáip SÞ, UNICEF, hefúr þegar boðið fram hjálp
sína. Sovétmenn hugðust í dag, laugardag, senda flugvél eftir 12 lækn-
um og 30 tonnum af ýmsum búnaði sem samtökin „Læknar án landa-
mæra“ í París lögðu til. Alþjóðasamband Rauða kross-félaganna í Sviss
hefúr sent út beiðni til aðildarlandanna um aðstoð og eru fulltrúar
sambandsins komnir til Armeníu. Rauði kross íslands sendi þegar tvær
milljónir króna til hjálparstarfsins. Þrátt fyrir áfallið í Armeníu bár-
ust enn fregnir af ofsóknum gegn Armenum í Azerbajdzhan. Armen-
press sagði að kveikt hefði verið i húsum niu armenskra fjölskyldna
í Bakú, höfuðborg Azerbajdzhan, eftir að sovéskir hermenn voru flutt-
ir á brott til að taka þátt í björgunarstörfiim í Armeníu.
A.m.k. 12.000 hermenn taka þátt
í björgunarstarfinu. Heilbrigðisyfir-
völd sögðu gífurlegan skort vera á
blóði og væri hafin söfnun um allt
landið en gerð væri eyðniprófun á
öllu blóði sem bærist frá útlöndum.
Félög og stofnanir fólks af arm-
enskum ættum í Bandaríkjunum
segjast ekki hafa undan við að svara
fólki sem vill hjálpa fórnarlömbum
jarðskjálftanna. CARE-hjálparstofn-
unin segist munu senda 50.000 mat-
arböggla eftir helgina. Breska stjórn-
in hefur gefíð sem svarar 400 millj-
ónum ísl. kr. Frakkar hafa sent hjálp-
arlið, lækna og hunda, sem kennt
hefur verið að leita að fólki undir
húsarústum. Vestur-þýsk lyfjafyrir-
tæki hafa sent kvalastillandi lyf að
andvirði 26 milljóna ísl. kr. til Arm-
eníu.
Sovéski andófsmaðurinn Andrej
Sakharov hvatti í gær fólk um allan
heim til að hjálpa Armenum. Jafn-
framt sagði hann að yfirvöld í Kreml
ættu að veita erlendum hjálparaðil-
um beinan aðgang að Armeníu.
í sovéskum fjölmiðlum er sagt að
léleg hönnun húsa í Armeníu eigi að
miklu leyti sök á mannfallinu og taka
bandarískir sérfræðingar undir
þetta.
Sjá einnig fréttir
á bls. 34 og 36.
Reiiter
Konur syrgja látna ættingja í borginni Lenínakan i Sovét-Armeníu. Að sögn sovéskra yfirvalda eru
þrír Qórðu hlutar borgarinnar i rústum. Á efri myndinni sjást börn við leifarnar af heimili sínu í borginni.
Hjálparvana og ýmist grátandi eða
með stirðnaða andlitsdrætti fylgdist
fólk, sem komst lífs af, með björgun-
armönnum er þeir leituðu í húsa-
rústum. Talsmaður yfirvalda, Lev
Vosnesensky, sagði ftillvíst að tala
látinna ætti eftir að hækka. „Við
getum heyrt ópin í fólki sem grafíð
er undir rústunum; þau verða sífellt
daufari eftir því sem lengri tími
líður.“ Hann sagði gijóthrúgur valda
björgunarmönnum mestum erfiðleik-
um enda væri mikill skortur á stór-
virkum vélum. Tækin væru á leiðinni
en tefðust þar sem vegir og járn-
brautalínur hefðu víða skemmst. Ibú-
ar tyrkneskra þorpa skammt frá
Lenínakan, tíu km handan sovésku
landamæranna, sögðust ekki myndu
snúa strax aftur til heimila sinna þar
sem enn mætti greina jarðhræring-
ar. „Við gátum áður séð háar bygg-
ingar, ljósadýrð á nóttunni. Nú sést
ekkert," sagði einn íbúanna og benti
í átt til borgarinnar sem mistur hvílir
yfír.
Ar liðið frá því uppreisn Palestínumanna hófst:
—
Israelar ráðast á stöðvar
Palestmumanna í Líbanon
Shamir sagður samþykkja alþjóðlega friðarráðsteftiu
Jerúsalem, Beirút og Dohwa í Líbanon. Reuter.
íSRAELSKAR árásarsveitir, búnar þyrlum, réðust á Palestínuskæruliða
í Líbanon á aðfaranótt föstudags og segjast hafa sundrað helstu bæki-
stöð þeirra áður en hermennirnir sneru aftur til síns heima. 20 skæru-
liðar hafi verið felldir en aðeins einn ísraeli hafi týnt lífi.
Þyrlur ísraelsku sveitanna vörp-
uðu sprengjum á æfingasvæði, skot-
færageymslur og ýmsar byggingar
og vegi skammt frá Beirút. Ahmed
Jibril, leiðtogi skæruliðahreyfingar-
innar PLFP-GC, sem varð fyrir mikl-
um skakkaföllum í árásinni, sagði
að ísraelsku hersveitirnar hefðu sent
hunda með sprengjur á bakinu til
árása á stöðvar skæruliða.
George Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, lýsti í gær yfír
-óánægju stjórnvalda þar vegna árás-
arinnar á Líbanon. Breska stjórnin,
sem oftast er hliðholl ísrael, for-
dæmdi árásina.
I gær var eitt ár liðið frá því upp-
reisn Palestínumanna á hernumdu
svæðunum í ísrael, „intifadan", hófst
og höfðu yfirvöld mikinn viðbúnað
vegna ótta við átök. Mörg þúsund
ísraelskir hermenn voru á varðbergi
á hernumdu svæðunum og á Gaza-
svæðinu var útgöngubann.
Yasser Arafat, leiðtogi Frelsis-
samtaka Palestínu, PLO, lýsti yfir
því í gær að uppreisninni yrði haldið
áfram en lagði jafnframt áherslu á
að samtökin vildu bætt samskipti við
stjómvöld í Bandaríkjunum. „Þetta
er undir Israelum komið, vilji þeir
frið þá er það vel, vilji þeir stríð erum
við tilbúnir," sagði hann.
Heimildarmenn innan ísraels-
stjórnar skýrðu frá því í gær að
helsti aðstoðarmaður Yitzhaks
Shamirs, forsætisráðherra ísraels,
hefði fyrir tveimur vikum tilkynnt
einum af ráðgjöfum George Bush,
verðandi forseta Bandaríkjanna, að
ísraelar væru reiðubúnir til að sam-
þykkja alþjóðlega friðarráðstefnu um
málefni Mið-Austurlanda undir yfir-
stjórn risaveldanna tveggja.
Norskur eldislax fryst-
ur vegna offramboðs
BÚIST er við, að þriðjungur lax-
eldisframleiðslu í Noregi á þessu
ári verði verði að fara beint í
frystingu. Veldur þessu ofliram-
boð á markaðnum og það, að
skyndimarkaðurinn svokallaði
með iax er nú að heita má úr
sögunni, að sögn norska blaðsins
Fiskaren.
Útflytjendur norsks eldislax
hafa að undanförnu verið að skera
niður pantanir hjá fískeldisfyrir-
tækjunum. Er þetta í fyrsta sinn
frá 1986, að ekki er unnt að selja
allan laxinn óðara en honum er
slátrað.
Einn af frammámönnum í laxút-
flutningnum sagði, að enn fengist
sama verð fyrir frosinn lax og
ferskan og þakkaði það að vel hef-
ur verið vandað til við frystinguna.
Til dæmis væri enginn lax frystur
hefði hann áður verið meðhöndlað-
ur með það í huga að selja hann
sem ferskan.