Morgunblaðið - 08.03.1989, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. MARZ 1989
33
kvöldið áður voru ástvinir hans hjá
honum, hann varð þeirra var, þrátt
fyrir að hann mókti vegna sterkra
lyfja. Hann var þakklátur vinum
sínum fyrir nærveru þeirra og
kvaddi þá á sinn ljúfa hátt og nú
í hinsta sinn. Einnig var mér sagt
að Halldór hefði verið mjög ljúfur
og þakklátur sjúklingur. Halldór
var fæddur og uppalinn Akumes-
ingur. For-eldrar hans vom hjónin
Kristín Jonsdóttir, Helgasonar og
k.h. Halldóra Vigfúsdóttir, hún var
af hinni kunnu Gmndarætt, kennd
við Gmnd í Skorradal. Þessi ætt
er mannmörg um Borgarfjarðar-
hérað, Akranes o.v. Faðir Halldórs
var Guðmundur Guðmundsson,
seinni maður Kristínar var Sigurður
Jónsson frá Eyri í Svínadal. Hún
missir hann frá tveimur bömum
þeirra. Ástríður Þórey dó ung
stúlka, en Valdimar bifreiðastjóri
er vistmaður á Dvalarheimilinu
Höfða. Kristín átti svo 10 böm með
Guðmundi, seinni manninum, þau
vom, í aldursröð, þessi: Rósa, dó
bam, Sigríður, Halldór, Sigurrós,
Guðmundur, Jónmundur, dó 1988,
Gréta, Júlía, Petrína og Ester. Þessi
stóri systkinahópur hefur lengi sett
svip á sinn heimabæ. Allt þekkt
dugnaðar- og mannkostafólk. Á
þeim ámm sem Halldór vex úr grasi
er Skipaskagi fiskimanna- og
bændasamfélag. Lífsbjörg Skaga-
manna kom af landinu, menn áttu
nokkrar kindur, sumir kú eða kýr,
mikla kartöflugarða og færðu upp
mó til eldiviðar. Hinsvegar var sjáv-
arbjörgin. Sjórinn gaf einnig tekjur
til annarra nota. Við þessa oft erf-
iðu lífshætti lifði fólkið nægjusömu
og sjálfstæðu lífi. Þetta var fyrir
allt gullaldaræði á íslandi. Engu
að síður virtist fólki líða vel og
bömin döfnuðu, lærðu fljótt til
verka, eflaust af þroska og þekk-
ingu, sem þau bjuggu að alla tíð.
Þessir lífshættir sameinuðu fjöl-
skyldumar, gerðu fólkið hamingju-
samt, glaðvært og þakklátt.
Nútíma fólki þætti lífið sennilega
éitthvað fmmstætt ef í einni svipan
yrði skipt yfir á þetta fyrritíðar
lífsmunstur. Þótt mörgum þætti það
erfitt hlutskipti, þá er eitt víst að
fólkið, sem ólst upp á þeim ámm
hefur reynst góður kynstofn og
traustur. Halldór, sem hér er minnst
og hans systkini sanna það.
Guðmundur faðir Halldórs gerði
sjómennskuna að sfnu aðal
lífsstarfi, hann var úrvals sjómaður,
sem hlaut lofsorð sinnar samtíðar.
Slíkir fjölskyldufeður verða fyrir-
mynd ungra sona sinna. Halldór
mun ungur hafa heillast af sjó-
mennskunni og þeim áhugaverðu
möguleikum sem sjórinn býður upp
á. En sjómannsstarfið útheimtir
þrótt og hugrekki, ef góður árangur
á að nást. Þótt sjórinn búi yfir mikl-
um auðlindum og verði mörgum
ungum áhugamönnum áhugaverð-
ur, þá er hann engu að síður erfið-
ur og áhættusamur í allri viðureign.
Það vita þeir best, sem gert hafa
sjómennsku að lífsstarfi, Halldór
var einn þeirra. Halldór mun hafa
verið bráðþroska unglingur, stór
vexti, þéttur og allur hinn gervileg-
asti maður, kjarkmikill og áhuga-
samur. Maður sem hafði fullan hug
á að verða þátttakandi í erfíðu
ævintýri og áhættusömu, sem sjó-
mennskan er. Það þótti góður skóli
fyrir slíka unga menn, að komast
í skiprúm til þekktra skipstjómar-
manna, sem sköruðu fram úr á sínu
sviði, vegna dugnaðar, hugrekkis
og heppni. Það þóttu meðmæli að
hafa verið með hinum alkunna heið-
ursmanni Bjama Ólafssyni á línu-
veiðaranum Ólafí Bjamasyni, skipi
sem alltaf var í fremstu víglínu á
öllurfT veiðum. Halldór var einn
ungra manna sem þar lærði til
verka og man ég hann tala um þá
lífsréynslu með lotningu.
Halldór lærði siglingafræði og
gerðist ungur skipstjóri. Hann var
með mótorbát sem hét mb. Rjúpan,
seinna kaupir hann ásamt bróður
sínum Jónmundi 26 tonna eikarbát
smíðaðan í Danmörku, það var mb.
Aldan AK 77, Halldór var skip-
stjóri og Jónmundur vélstjóri á þeim
bát um árabil. Þama kynntist ég
þeim bræðmm fyrst þegar ég var
annar vélstjóri hjá Jónmundi í þijú
úthöld. Það var góður skóli ungum
manni, að læra af honum og um-
gangast vélar því hann var úrvals
vélstjóri, hið mesta snyrtimenni og
reglusamur í besta lagi. Okkur Jón-
mundi féll einkar vel, reyndar var
hann hið mesta prúðmenni og góður
drengur. Hann varð bráðkvaddur í
janúar fyrir rúmu ári, svo það varð
rúmt ár á milli þess að þeir bræður
kveðja jarðvistina. Mér líkaði vel
samveran með þeim bræðmm og
öll viðkynning við þá. Sumarið 1940
mun lengi í minni geymt, það er
fagurt sumar í minningunni. Þetta
sumar var góð síldveiði fyrir norður-
landi. Það sem mest háði okkur á
Öldunni, var að báturinn bar ekki
stóran farm að landi úr hverri veiði-
ferð. Kom þetta okkur illa því við
urðum að sæta sömu löngu löndun-
arbiðinni sem stærri skipin.
Halldór var mjög laginn og góður
sfldveiðiskipstjóri. Það gekk vana-
lega fljótt fyrir sig að fylla bátinn
af þessu eftirsótta silfri hafsins,
eins og það var kallað. Mér er einn-
Minning:
Hafsteinn B. Jónsson
Fáskrúðsfírði
Stórt skarð hefur verið höggvið
í íjölskyldu okkar. Hafsteinn Berg-
mann Jónsson, bróðir minn og móð-
urbróðir bama minna, er dáinnn.
Hann lést 25. febrúar.
Með fáum orðum langar okkur
að minnast Hafsteins, sem var
jarðsunginn frá Fossvogskapellu í
gær, þriðjudag.
Hafsteinn var fæddur 28. ágúst
1939 í Sandgerði. Foreldrar hans
vom hjónin Soffía Jóhanna Vatns-
dal Pálsdóttir, hún lést 1953, og
Jón Guðmundsson frá Amarstapa
við Tálknafjörð, síðar skipstjóri og
útgerðarmaður í Keflavík, hann lést
1958.
Hafsteinn var því ungur foreldra-
laus, aðeins 19 ára gamall þurfti
hann alfarið að sjá um sig sjálfur.
Hann stundaði sjómennsku mest
allt sitt líf.
í gegnum tíðina eigum við marg-
ar góðar minningar tengdar Hadda
bróður, alltaf var hann sannur vinur
í raun og bömum mínum reyndist
hann alltaf vel, því bamgóður var
hann alla tíð. Ég minnist sérstak-
lega ársins 1972 er ég kom heim
frá Svíþjóð, þá var hann boðinn og
búinn að hjálpa okkur. Það er alltaf
sárt að missa góðan vin og bróður,
söknuðurinn verður því mikill.
Eftirlifandi eiginkonu hans,
Kristínu Hansdóttur, og fósturdótt-
ur Hadda, Elínu Agnesi, systram
mínum og öðmm ættingjum og vin-
um vottum við samúð okkar.
Guð blessi^ minningu hans.
Svava V. Jonsdóttir, Sævar Jó-
hann Bjarnason, Katrín Bjarna-
dóttir, Soffia Jóna Bjarnadóttir,
Agnes Helga Bjarnadóttir
ig minnisstætt hve góður andi var
um borð í þessu litla skipi. Það
sannaðist þar, að þröngt mega sátt-
ir sitja, eða eftir höfðinu dansa lim-
imir. Halldór og þeir bræður vom
hinir indælustu yfirmenn. Glaðir í
umgengni og góðir félögum sínum.
Báðir vom þeir algjörir reglumenn
á tóbak og vín. Ekki var það sama
hægt að segja um alla þama um
borð. En ég mun lengi í minni
geyma hve Halldór skipstjóri tók
vel á móti sínum mönnum, þegar
þeir komu dmkknir á skipsfjöl.
Hann gekk á móti þeim glaður og
góður, aðstoðaði þá við að komast
um borð og í hvflu og fann aldrei
að við menn sína, þó stundum sýnd-
ist ástæða til. Þetta sýndi hvaða
innri mann Halldór hafði að geyma,
hann var drengskaparmaður og
mönnum leið vel í návist hans.'
Oft verður mér hugsað til sjó-
mannanna og þá ekki síst skip-
stjómarmanna, hve mikil ábyrgðin
er sem þessir menn taka sér á herð-
ar. Það þarf kjark og karlmennsku
til að standa sig í slíku starfi. Það
er mikils krafist af slíkum mönnum.
Þeim er trúað fyrir mörgum manns-
lífum, manna sem em oft fyrirvinna
stórra fjölskyldna. Þeim er trúað
fyrir verðmiklu skipi og veiðarfær-
um, og af þeim er krafist að þeir
færi góðan afla úr sjó í hverri veiði-
ferð, ef það mistekst þá er mannin-
um vikið úr starfi, oft við miður
góðan vitnisburð. Nú sjá allir að
allt er þetta fallvalt og mikið á
valdi forsjónar og örlaga, sem menn
ráða lítt yfír.
Halldór var lengst sinnar löngu
starfsævi skipstjómarmaður. Hann
var hér á Akranesi með marga svo
neftida landróðrabáta. Ég gæti
nefnt nokkur nöfn í viðbót við tvö
áðumefnd skip. Hann var með
mótorbát frá austfjörðum, sem Von
hét, hér á vertíð, bát sem Aðalbjörg
hét, Sæfaxa, Ægi, Svein Guð-
mundsson og fleiri. Halldór var
stýrimaður á fyrstu Akraborginni,
sem hér var í flutningum á leiðinni
Akranes-Reykjavík, síðar um árabil
skipstjóri þar við góðan orðstír.
Hann var stýrimaður á sements-
flutningaskipinu Freyfaxa. Hann
átti sína trillubáta og nú síðast bát
sem bar nafnið Alda, það sýndi hve
kærar honum vom minningamar
um Ölduna AK 77, sem þótti gott
skip og var hans uppáhalds fleyta.
Eftir allan þennan langa skipstjóm-
arferil veitist Halldóri sú gleði og
hamingja að hafa verið lánsmaður
í starfi, aldrei hlekkst á og aldrei
misst mann af slysfömm, eða önnur
áföll orðið á hans langa ábyrgðar-
sama lífsferli, það er mikið guðslán.
Eitt stærsta gæfuspor Halldórs
var þegar hann gekk að eiga sína
góðu glæsilegu konu þann 25. nóv-
ember 1938, hún heitir Guðríður
Halldórsdóttir frá Bolungarvík,
böm þeirra em þrjú: Kristín Guð-
munda f. 1939, g. Magnúsi Ingólfs-
syni, þau em nýflutt til Reykjavík-
ur, Guðríður Halldóra, g. Þorgeiri
Haraldssyni húsasmið, og Halldór
Haukur, kona hans er Hrafnhildur
Hannibalsdóttir, þau tvö systkinin
búa hér á Akranesi. Hér við bætast
bamabömin, augasteinar afa og
ömmu eins og altítt er.
Halldór var aðgætinn og ömggur
skipstjómarmaður, reglusamur,
heiðarlegur og heili í starfi. Mönn-
um sínum góður og nærgætinn
drengskaparmaður. Oftast mættum
við Halldóri all gustmiklum og
ábúðarmiklum, með bros á brá og
hinum hressilegasta í öllu viðmóti,
það var aldrei lognmolla í kringum
þennan heiðursmann.
Það er stundum sagt um okkur
Islendinga, sem emm með bijóstið
fullt af framtíðaráformum og ætl-
umst mikið, að við séum hálfgerðir
loftkastalamenn, eða draumóra-
menn, það má vel vera, það em
mörg umbrot í huga ungra hug-
djarfra manna, þegar blóðið ólgar
heitt í æðum. Eg hygg að þetta
skapist einfaldlega af harðri lífsbar-
áttu. Menn vilja duga vel og stand-
ast þolraunir, koma sér áfram í
lífinu og vera frjálsbomir dugandi
menn, sem standa á eigin fótum.
Þessar hugdettur verða til þegar
ég skrifa minningu Halldórs á Sig-
urðsstöðum. Hann braut hugann
oft um ýmsa hluti. Hann var áhuga-
samur og hugdjarfúr, kjarkmaður,
hraustur til hugar og handa. Vegna
þessara hughrifa og ákafa vildi
Halldór prófa fleira en sjómennsk-
una. Hann keypti jörðina Hávaðs-
staði í Leirársveit og gerðist þar

Radial
stimpildælur
= HEÐINN =
VÉLAVERSLUN SÍMI 624260
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER
Talaðu við
ofefeur um
þvottavélar
SUNDABORG 1 S. 688588 -688589
Talaðu við
ofefeur um
uppþvottavélar
SUNDABORG 1 S. 6885 88 - 688589
bóndi í eitt ár. Ekki held ég að
þetta hafí verið hans fag. Hann var
í blóð og merg Akumesingur og
sjómaður. Sínum bemsku- og
æskubæ unni hann hugástum, það
sama mátti segja um sjómanns-
starfið, hugurinn var bundinn haf-
inu.
Ég tel að Halldór hafi verið fast-
heldinn á sína föstu traustu
lífshætti og því sem þeim tilheyrir.
Hann var mikill heimilismaður og
heimiliskær. Hann var skapfestu-
maður mikill, þó drengur góður,
heill og heiðarlegur, vinur vina
sinna og vel látinn af sinni samtíð.
Halldór var náttúmunnandi, hann
ók ekki bfl, en hann gekk þeim mun
meira, var röskur og reisulegur
maður í umferðinni, sem vakti á sér
athygli. Það er sjónarsviptir að
slíkum mönnum. En minningin lifir
og mynd góðra samferðamanna
grópast í minni. Við Halldór héldum
alla tíð kunningsskapinn, ég hitti
hann oft, hressan sem fyrr, og hafði
orð á hve vel hann héldi sig, svarið
var einfalt: „Ég hefi aldrei reykt
eða dmkkið brennivín, og er við
hestaheilsu, kominn á áttræðisaldur
og ræ enn til sjávar á bát mínum
Öldunni," Allt var þetta þessum
lífsglaða manni að skapi.
Þegar ég var beðinn að minnast
þessa samtíðarmanns, varð ég við
því, vegna góðra minninga frá sam-
vemstundum. Samvemstundimar
geymast vel í minni þó hálfrar ald-
ar gamlar séu.
Mér er þakklætið efst í huga til
þeirra bræðra Halldórs og Jón-
mundar og góðra félaga á Öldunni.
Ég þykist vita að þessi lokalausn
hefur verið Halldóri að skapi, úr
því sem komið var. Megi auðnan
nú sem fyrr stýra hans happafleyi
að eilífðarströndum fyrirheitna
landsins.
Með bestu samúðarkveðjum til
ástvina.
Valgarður L. Jónsson
RESTAURANT
S í M I 1 7 7 5 9
Síldarvagninn
+ B-matseóill
alla virka daga
VESTURGÖTU 10, 101 REYKJAVÍK
TOSHIBA
OG
TATUIMG
sjónvarpstæki
14-15-20-21-22
25 og 28“ skermar.
Tæknilega fullkomin
tæki í öllum
verðflokkum.
Góð greiðslukjör.
Einar Farestveit&Co.hf.
BORQARTÚNl 28, SÍM116995.
LaM 4 stoppar vM dymar
J