Morgunblaðið - 02.04.1989, Blaðsíða 10

ÍI103 C
' ■ MORCUNBLAÐIÐ < SUNNUDÁGUR IgVlU9ðЫ989
Synir Búdda f.v. Gregory Gunnar
markaðsfræðingur, Stephen Jón
rafmagnsverkfræðingur og
tölvufræðingur og Andrew Þór,
verðbréfasali. Telpumar tvær em
dætur Gregory Gunnars, Kristine
(sú eldri) og Kathleen.
^^■budda
BACHMANNS
Hafnaði „framtíðarstödunum" sem
honum buðust hjá
Búnaðarbankanum og Chase
Manhattan á Wall Street og komst
í hóp helstu verðbréfasala
Bandaríkjanna
Missti tvisvar veraldlega aleigu
sína, fyrst af völdum fellibyls og
síðan vegna „gjaldþrots af
mannavöldum"
texti og myndir/Atli Steinarsson
HANN VAR skírður Guðjón, en þegar hann gerðist bandarískur
ríkisborgari í marz 1960 sleppti hann fyrri hluta nafnsins,
„Guð“, sem flestir Bandaríkjamenn áttu svo erfitt með að skilja,
þannig að hann varð alltaf að stafa nafnið sitt. Hann er því
skráður sem Jón Bachmann í „nýja heiminum“. Á íslandi kannast
enginn við hann undir því nafhi, sumir undir Guðjónsnafhinu,
en flestir muna eftir Búdda Bachmann. Búddi var nafhið sem
festist við hann og undan því losnar hann ekki meðal vina og
kunningja.
Hann á liklega alveg einstakan feril af íslendingi að vera. í 31
ár hefur hann starfað sem verðbréfasali í Bandaríkjunum og
um hendur hans hafa gengið kaupum og sölum hlutabréf og
verðbréf af ýmsu tagi fyrir hundruð milljóna dollara. Líklegt
má telja að hann þekki bandaríska verðbréfamarkaðinn betur
en nokkur annar íslendingur. Árið 1982 var hann skráður í hóp
125 virtustu og reyndustu verðbréfasala í Bandaríkjunum, sem
eru yfir 50 þúsund að tölu.
Hann vissi snemma hvað hann vildi, og forðaðist frá upphafi
leiðir sem eru lokaðar í annan endann. Hann vildi ekki strita
upp á einhver sultarlaun og hefúr oft grætt vel og haft það
gott. En hann hefur heldur ekki farið varhluta af hættum
heimsins, bæði mannlegum og náttúrulegum. 1965 missti hann
aleigu sína af veraldlegum auðæfum af völdum fellibyls í Miami
og 1970 tapaði hann aftur aleigunni, 300 þúsund dollurum, er
verðbréfafirma sem hann var meðeigandi í „var sett á hausinn"
með bellibrögðum. Tvisvar hefiir hann því staðið uppi slyppur
og snauður. En það virðist erfitt að bijóta eða beygja Búdda
Bachmann til fúlls. Hann hefúr mörg líf eins og kötturinn og
nú lifir hann góðu en rólegu lífi í Orlando, býr á 14. hæð í einu
af fáum íbúðahýsum borgarinnar, — sem er í um 200 metra
fjarlægð frá vinnustað hans — og af 30 fermetra svölum á
heimili sínu getur hann horft eins og flugstjóri í lúxusþotu yfir
meginhluta borgarsvæðisins.
Milljónaviðskipti 9.000
viðskiptavina
Síðustu tíu árin hefur hann verið
framkvæmdastjóri útibús verðbréfa-
fyrirtækisins Quick and Reilly, Inc.
í Orlando. Skrifstofur þess eru rétt
norðan við miðborgina, yfirlætis-
lausar og án þess íburðar sem oft
einkennir skrifstofur miklu minni
fyrirtækja á íslandi. Þegar hann hóf
rekstur þessa útibús hafði fyrirtækið
engan viðskiptavin á Orlando-svæð-
inu. Nú eru fastir viðskiptavinir þess
rúmlega níu þúsund að tölu og árs-
veltan hleypur á hundruðum milljóna
dollara. Daginn áður en ég hitti
hann á skrifstofu hans, kom þangað
einn af kúnnunum og keypti verð-
bréf fjárfestingarsjóðs fyrir 300 þús-
und dollara eða rúmar 15 milljónir.
Þetta er sérstakt dæmi um viðskipt-
in, en flest eru þau minni í sniðum
enda mjög almennt að bandarískir
borgarar leggi sparifé sitt í verðbréf
í von um meiri arð en bankar og
sparisjóðir veita.
„Framtíðin er í Ameríku,“
sagði bankasljórinn
En hver er þessi Búddi Bach-
mann? Hann fæddist 20. júní 1931
í Reykjavík, sonur Guðjóns K. Bach-
manns símritara og uppfinninga-
manns og Hrefnu Karlsdóttur Bach-
manns. Þau eru bæði látin ásamt
systur Búdda, Guðrúnu Kristínu, en
tveir bræður hans eru þekktir at-
hafnamenn í Reykjavík, Hrafn kjöt-
kaupmaður og Benedikt Karl, sem
rekur veislusalina Goðheima í Sig-
túni. Lengst af bjó þessi fjölskylda
á Miklubraut 22 í Reykjavík, en
hafði áður búið í Vesturbænum.
Helsti æskufélagi Búdda var Þorkell
Valdimarsson, eða Keli Valda, eins
og hann er oftast nefndur. Þeir hitt-
ast stundum enn og talast oftar við,
því Keli býr að jöfnu í Pompano
Beach í'Florida og Reykjavík.
Búddi fór í Verslunarskólann og
vann á sumrin í Búnaðarbankanum
við Austurstræti, kannski fyrst og
fremst af því að pabbi hans og Hilm-
ar Stefánsson bankastjóri voru góðir
vinir. Þar fékk hann líka „framtíð-
arvinnu" eftir verslunarskólapróf
1951. En það voru ekki margir
mánuðir liðnir þar til Búdda fannst'
engin framtíð felast í þessari „fram-
tíðarvinnu".
— Ég dauðsá strax eftir að hafa
hætt námi eftir verslunarskólapróf-
ið, en ég gat ekki leiðrétt þá röngu
stefnu fyrr en haustið eftir. Þá sett-
ist ég í 5. bekk Versló og lauk stúd-
entsprófi 1954 ári á eftir hinum eig-
inlegu bekkjarsystkinum mínum.
Eg hafði fengið áhuga á fram-
haldsnámi erlendis og af einhveijum
ástæðum varð University of Manch-
ester í Englandi fyrir valinu í huga
mér. Það þótti viðráðanlegt nám
fyrir mig fjárhagslega séð. Þegar
Hilmar Stefánsson bankastjóri frétti
af þessari áætlun, kvaðst hann
myndu velja bandarískan skóla ef
hann væri í mínum sporum. „Fram-
tíðin er í Ameríku," bætti hann við.
Ég dró það ekkert í efa, en kvaðst
ekki hafa nóga peninga til að fara
í nám þar. Hann tók létt á þeim
vanda, sagði að þegar þar að kæmi
gæti hann komið því til leiðar að ég
fengi lán í bankanum til námsins.
Þetta varð til að opna augu mín
fyrir Ameríku, og þegar ég fór að
hugsa um þetta, fannst mér eins og
Hilmari, að Ameríka væri eini rétti
staðurinn. Ég þurfti ekki á láni að
halda strax, því ég og fjölskyldan
áttum það sem til þurfti til að byija
með. En að því kom að ég hermdi
loforðið upp á bankastjórann og
hann lánaði mér fé til að ljúka nám-
inu. En vitneskjan um það, að ég
gæti fengið lán þegar á þyrfti að
halda, varð tik þess að ég valdi
Ameríku frekar en England. Og ég
hef aldrei séð eftir því.
Minnisstæðir félagar
Önnur tilviljun réð vali skólans.
Það var orðinn stuttur tími til stefnu,
því stúdentsskírteinið fékkst ekki
fyrr en 17. júní og það var reyndar
ekki fyrr en í ágúst, sem afráðið var
að ég færi til Ameríku.
Þá voru þrír Islendingar við nám
við Florida State University í Talla-
hassee, þeir Siguijón Ragnarsson,