Morgunblaðið - 02.04.1989, Blaðsíða 24

<!£ 2|) C
MORGUNBLAÐIÐ lUSENNINGARSTjRAUIIðAR SUNNUOAGUR 2. APRÍL 1989
uð við því að lesa eins mikið fyrir
hann og ég gerði og mér sagt að
það gæti haft þær afleiðingar að
hann lærði ekki að lesa, þetta
væri mjög algengt vandamál. Ég
hef oft velt tilurð þessarar stað-
hæfíngar fyrir mér. Getur það
verið að böm verði tregari náms-
menn ef mikið er lesið fyrir þau
í æsku? Getur verið að þau verði
latari en önnur böm, vilji bara
liggja upp í loft og láta mata sig?
Er beinlínis hættulegt að lesa fyr-
ir bömin sín? Eða er það kannski
svo að foreldrar hætti að lesa fyr-
ir bömin sín þegar þau fara sjálf
að geta stautað sig áfram í bókum
fyrir yngstu lesenduma, og bömin
mótmæli með því að þykjast ekki
kunna að lesa?
Það virðist vera fremur fátítt
að foreldrar lesi fyrir þau böm
sín, sem sjálf eru farin að geta
lesið. Maður heyrir viðbárur eins
og „mér fínnst það svo leiðin-
legt“, „ég nenni því ekki“, „ég
hef ekki tíma“, eða „hann getur
BÓKMENNTIR/£r hættulegt ad lesa fyrir b'ömin sín?
Húslestur
ísjónvarpsstofu
skynsamur og vel lukkaður, gæti
ekki lært stafína. Sjálfsagt hefði
verið sniðugt að spyija drenginn
að þessu strax um haustið, því
svarið var ekkert leyndarmál: „Ef
ég læri að lesa, hættir hún
mamma að lesa fyrir mig.“
Kennarinn hringdi í mig og bað
mig vinsamlegast að hætta að
lesa fyrir drenginn ef ég kærði
mig um að hann yrði einhverntíma
læs. Ég neitaði og sagðist vera
af þeim sértrúarsöfnuði sem teldi
innihald bóka hið sama, hver sem
læsi, hinsvegar skyldi ég ræða
málið við soninn.
Þegar hann svo kom heim, kaf-
ijóður og hamingjusamur eftir
einhver ærsl með krökkum úr
nágrenninu, beið móðirin með
framhaldssöguna, lauk lestri
dagsins af og spurði svo hvort það
væri rétt að hann gæti ekki lært
að lesa, af því þá mundi ég hætta
að lesa fyrir hann. Sá stutti játti
því. Ég útskýrði fyrir drengnum
að honum væri alveg óhætt að
læra stafína og að lesa úr þeim,
því ég mundi aldrei hætta að lesa
fyrir hann. Ég mundi bara lesa
aðrar bækur en hann gæti lesið
sjálfur. Mér þætti það bara svo
gaman. Næsta dag var drengur-
inn sæmilega læs.
Reyndar hafði ég oft verið vör-
ÞEGAR SONUR minn byrjaði
í skóla kunni hann ekki að lesa.
Hann þekktí ekki einu sinni
stafína. Min afetaða var sú að
það skiptí ekki máli hvenær
bðrn lærðu að lesa, aðalatriðið
væri að lesið væri fyrir þau, svo
þau lærðu að njóta bókmennta.
Enda var ég viss um að skóla-
kerfíð sæi á endanum um að
kenna drengnum að lesa.
En málið var kannski ekki
svona einfalt, því drengurinn
virtist bara alls ekki geta lært
stafína. Það var alveg sama hvaða
aðferðum var beitt. Hann gat
ekki lært stafí —
bara tölustafí.
En þegar líða
tók á vorið, var
annars prýðileg-
ur kennari
drengsins orðinn
eftir Súsönnu þreyttur á því
Svavarsdóttur vonlausa verk-
efni að troða
stöfum í hausinn á honum. Hann
settist niður með baminu og
spurði hvemig stæði á því að hann
sem virtist eiga fremur auðvelt
með að læra og væri tiltölulega
lesið þetta sjálfur seinna", jafn-
vel„hann hefur ekkert gaman af
þessum bókum, les sjálfur það
sem honum fínnst skemmtilegt".
Sonur minn fermist í lok mán-
aðarins og ég les ennþá fyrir
hann. Ég er þó ekki að segja að
ég sé fyrirmyndar móðir, van-
rækslan liggur bara einhvers stað-
ar annars staðar, rétt eins og hjá
öðram. En „húslesturinn," eins
og við köllum hann er ekki bara
lestur lengur, heldur samvera-
stund. Sjálfur les hann
spennubækur eftir Innes og Mac-
lean. Saman lesum við Laxness
og íslendingasögur. Ein tegund
bóka útilokar ekki aðra. Og hús-
lesturinn fer fram, þótt gestir
komi í heimsókn; þeir verða bara
að virða þessa stund, því aðalat-
riðið er að vera ekki með sífelldar
afsakanir fyrir því að ekki er
hægt að lesa í kvöld. Og þannig
fær bamið þá tilfinningu að það
skipti máli; það gengur fyrir og
verður ekki pirrað yfír heimsókn-
um og óvæntum uppákomum.
Hálf til ein klukkustund á kvöldi
er ekki langur tími, en getur ver-
ið ómetanlegur með bömum sem
era orðin það sjálfbjarga að hætta
er á að þau verði útundan í erli
dagsins.
Það að lesa fyrir bamið sem
sjálft getur lesið þýðir ekki að
maður þurfí endalaust að lesa
bama- og unglingabækur. Það
geta þau sjálf gert. Heldur getur
foreldrið lesið þá bók sem það
sjálft langar að lesa, þannig að
húslesturinn verður ekki kvöð,
heldur skemmtileg samverastund,
sem getur opnað möguleika á
umræðum út frá upplifun bams-
ins á bókinni. Spumingar sem
vakna hjá baminu endurspegla
oft líðan þess og vangaveltur um
lífið og tilverana og ég mæli ein-
dregið með þessari uppskrift. Hún
veldur alltént ekki sambandsleysi.
Við veitum þér:
® Þitt eigið eðlilega hár
sem vex svo lengi sem þú lifir.
• Ókeypis ráðgjöf hjá
okkur eða heima hjá þér.
• Skriflega Irfstíðar ábyrgð.
• Framkvæmt af færustu læknum.
Hafðu samband
í síma 657076 (á kvöldin)
eða skrifaðu til okkar og
þú færð sendan upplýsingabækling.
SKANHÁR Aps
ráðgefandi stofnun gegn hártapi,
pósthólf 372, 212 Garðabæ.
Nafn:__________________________
Heimilisf.t
Sími:______
Tveir notaðir iyftarar til sölu.
21/a tonna TCM dísellyftari með veltigöfflum og
4 tonna STILL dísellyftari.
Upplýsingar í síma 92-14534.
KVIKMYNDIR/íslensku vesturfaramir í furbuheimif
Sléttusúrrealismi
ú Gimlispítala
Einhvem tímann heyrt um Guy
Maddin? Hélt ekki. En Einmana
Einar? („Einer the Lonely")? Ekki
heldur? Þá hafíð þið öragglega ekki
heyrt um Sögur af Gimlispítala
(„Tales From the
Gimli Hospital"),
kanadískri bíó-
mynd sem fékk
ekki inni á kvik-
myndahátíðinni í
Toronto fyrir ára-
eftir Arnald mót („Hneyksli,“
Indrióason sagði einhver
gagnrýnandinn í
Quebec) en hefur verið kölluð besta
mynd síðasta árs í Kanada ef marka
má grein í desemberhefti Film
Comment
Sögur af Gimlispítala gerist á
slóðum íslenskra vesturfara í
Winnipeg í Kanada, nánar tiltekið
í bænum Gimli. Það er undurfurðu-
legt melódrama í svart/hvftu sem
minnir lítillega á „Eraserhead" og
er sannarlega nógu „vírað" fyrir
samlíkinguna.
Þetta er fyrsta mynd Maddens
að mér skilst en hún er framleiddaf-
„Winnipeg Film Group", sem gerði
m.a. sléttusúrrealisma John Paiz,
„Crime Wave“. í mjmd Maddens,
sem gerist um aldamótin, sofa
Gimlingar, að líkindum íslendingar,
undir ábreiðum af skít, þvo sér í
framan með heyi og nota fiskiolíu
(kreist fersk úr lifandi fískum) til
að setja í hárið — íslenskt brillj-
antín. Þess má geta að Madden er
af vestur-íslenskum ættum.
Þegar sagan hefst gengur hræði-
leg pest yfir landið sem myndar sár
á líkama hins geðvonda en graða
fiskimanns, Einmana Einars. Gimli-
spítalinn er þegar settin- á fót í
hlöðu fullri af kúm og hænsnum
en þar ganga hjúkkur um í inniskóm
og með þykka augnskugga og fást
við sjúkdóminn með því að nudda
dauðum máfum yfír opin sárin.
Kvíði og ofsóknarbijálæði skipt-
ast á þar til Einmana Einar fer að
grana að þokkafullu hjúkkuraar
taki vin hans, Gunnar hinn feita,
framyfír hann en Gunnar skemmtir
hjúkkunum marga kalda nóttina
með því að klippa út litla fiska úr
trjáberki.
Það er stutt í átök þama á milli
en líklega fáum við aldrei að vita
hvemig fer þvl Sögur af Gimlispít-
ala er ekki svona mynd sem bíóin
beijast um. Það er helst að reyna
að fá hana á kvikmyndahátíð því
hér er greinilega á ferðinni athyglis-
verð Islendingasaga sem gaman
væri að skoða. „Ómótstæðilegt,"
stendur í Film Comment og ekki
síst fyrir okkur skyldi maður halda.
Sögur af Gimlispítal — Gunnar sýnir hjúkkunni fískinn sinn.