Morgunblaðið - 24.06.1990, Blaðsíða 20

20 C
MORGUNBLAÐIÐ MENNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 24. JÚNÍ
ALIFARKA OG FUOTIÐ
EFLAUST minnast margir fyrirtaks tónleika Malí-
mannsins Alis Farkas Toures hér á landi 22. apríl
síðastliðinn. Þar heillaði Ali um 400 áheyrendur uppúr
. skónum með dyggri aðstoð Amadou Toure. Það var
ýmist að menn féllu fyrir afrísku yíírbragði tónlistar-
innar eða því sem þeir kölluðu blúsfrasa.
Nýverið kom út frá Ali
Farka ný plata, The
River, Fljótið, sem gefin er
út af World Circuit-fyrir-
tækinu breska. Sú plata
sker ekki úr um hvort Ali
er að leika afríska tónlist
eða blús, því þó á plötunni
séu lög sem sveiji sig í ætt
við hreina afríska tónlist þá
eru þar einnig lög með frös-
um sem minna óneitanlega
á bandarískan sveitablús.
Ali Farka brást reyndar
hinn versti við því í viðtali
við Morgunblaðið þegar
hann var spurður að því
hvort hann væri að leika
blús og sagðist vera að leika
afríska tónlist og slíkt hið
sama væru bandarískir
blússöngvarar að gera.
Ali lýsti því í þessu sama
viðtali að hann léki tónlist
eftir því sem andinn segði
honum það og það sinnið,
en á plötunni eru nokkur lög
sem eru í grunnþáttum þau
sömu og hann lék á Hótel
Borg. Með Ali á plötunni
leikur Amadou Cisse á cala-
bash og önnur ásláttarhljóð-
færi, en hann fær einnig til
liðs við sig nokkra breska
tónlistarmenn, saxófónleik-
arann Steve Phillips, munn-
hörpuleikarann Rory Mcle-
od og tvo meðlimi írsku
sveitarinnar Chieftains, þá
Sean Keane og Kevin Con-
neff. Þeir eru þó ætíð í
aukahlutverki, enda tók Ali
plötuna alla upp með
Amadou á tveimur tímum,
en aðstoðarmennirnir hvítu
kom ekki til sögunnar fyrr
en verið var að leggja
síðustu hönd á hana.
The River er, ef marka
má fyrri yfirlýsingar Alis,
síðasta plata hans, því hann
hyggst hætta tónlistariðkun
utan heimaþorps síns í Malí
á þessu ári. Ekki er gott að
segja hvort hann standi við
þau örð, því platan hefur
farið einkar vel af stað og
virðist ætla að koma honum
vel á framfæri í Banda-
ríkjunum meðal annars,
aukinheldur sem hún getur
ekki annað en aukið hróður
hans hvarvetna í Vestur-
Evrópu.
DÆGURTONLIST
Til hvers eru safnplöturf
Sumarpopp
og bullvertíd
ÍSLENSKUR plötumarkaður er um margt sérstakur,
enda dreifist útgáfa að mestu á þrjár vikur i nóvem-
ber, sem gefúr ekki mikið svigrúm fyrir metnaðarfúlla
tónlist eða skrumlausa framsetningu. Segja má að einu
plötur sem gefnar cru út utan jólavertíðarinnar og
eitthvað kveður að eru þær plötur sem gefnar eru út
fyrir sumarvertíðina og þá oft safnplötur.
Greifarnir Safnplötusveit nr. 1.
eftir Árna
Motthíosson
Safnplötuútgáfa á ís-
landi hefur reyndar tek-
ið nokkrum breytingum
síðustu ár. í upphafi
tíðkaðist að gefa út plötur
■BBgaaae með vin-
sælum
; Iögum er-
lendum
og Stein-
ar hf.
bvijaði að
skjóta þar
inn lögum
með ís-
lenskum flytjendum fyrir
nokkrum árum. Með auknu
poppflóði í útvarpi og sjón-
varpi breyttist þessi útgáfa
og íslenskt efni sótti í sig
veðrið smám saman. Fyrir
um þremur árum kom svo
út hér á landi fyrsta safn-
platan sem var eingöngu
með íslenskum tónlistar-
mönnum (ekki eru taldar
plötumar Northem Lights
Playhouse eða Geyser, sem
báðar yom gefnar út til að
kynna íslenska tónlist
ytra), Bongóblíða, og síðan
hafa fleiri bæst við. Á
næstu dögum eru svo
væntanlegar safnplötur
sumarsins 1990, ein frá
Stuðmenn Gert út á sumaspilamennsku.
Steinari og ein frá
Skífunni.
Segja má að safnplötur
komi í stað smáskífuút-
gáfu, sem hefur ekki þrifíst
hér á landi; menn gefa út
plötur til að halda nafni
hljómsveitar í vitund al-
mennings og til að kynna
nýtt efni með gamalli
hljómsveit, eða þreifa fyrir
sér með nýja sveit og
óþekkta. Iðulega er því
einnig svo farið að hljóm-
sveitir nýta sér safnplötur
til að afla meiri vinnu í
ballspilamennsku sumars-
ins; taka upp einskonar
sungnar auglýsingar.
Dæmi um slíkt em fjöl-
mörg, en líklegast er kunn-
ust hljómsveitin Greifarnir,
sem hefur náð lengst á
þessari braut, en sveitin
gefur einmitt út í sumar
plötu sem á er að finna
safn laga sem flest em af
safnplötum, auk fjögurra
nýrra laga. Stuðmenn hafa
einnig gert út á sumar-,
markaðinn af móð, en þá
með breiðskífum, sem hafa
jafnan selst vel. Það ber
þó að hafa í huga að þegar
Stuðmenn selja 4—5.000
eintök að sumri, þá mætti
eins reikna með að sveitin
hefði selt af plötunni 10—
15.000 eintök á jólamark-
aði. Það sem skiptir þó
mestu máli að mati sveitar-
manna er að sumarbreið-
skífurnar tryggja atvinnu
sumarsins, sem er jú helsta
tekjulind hverrar sveitar.
Ásóknin aukist
Steinar Berg hjá Stein-
um hf. sagði að sumir
hefðu agnúast út í safn-
plötuútgáfu í upphafi, en
með tímanum hefði ásókn
í að vera á slíkri plötu auk-
ist til muna. Menn hefðu
áttað sig á að safnplata
gæti orðið til þess að koma
nýrri hljómsveit vel á fram-
færi og að styrkja eldri
sveit á milii þess sem hún
sendi frá sér breiðskífur;
að halda nafni hljómsveit-
arinnar á lofti. Hann nefndi
sem dæmi hljómsveitimar
Todmobile, Nýdönsk og
núverandi mynd af Sálinni
hans Jóns míns, sem hljóm-
sveitir sem hefðu fyrst
komið fyrir hlustir almenn-
ings á safnplötu og síðar
komist í fremstu röð
íslenskra popp- og rokk-
sveita. Steinar sagðist telja
að safnplötuútgáfa á Is-
landi væri að breytast úr
hreinni sumarpoppútgáfu í
að vera metnaðarfyllri,
„safnplatan sem við send-
um frá okkur í sumar er
unnin með það fyrir augum
að gera sem besta plötu,
en ekki endilega sem að-
gengilegasta".
Safnplötur í stað
smáskífa
Pétur Kristjánsson hjá
Skffunni sagði safnplötu-
útgáfuna koma í stað
smáskífuútgáfu hér á
landi, enda hafi smáskífan
jafnan átt erfitt uppdrátt-
ar. Pétur sagði of langt að
láta líða heilt ár á milli
þess sem áheyrendur
heyrðu frá hljómsveit og
tók sem dæmi Síðan skein
sól, en Skífan gaf út fyrstu
breiðskífu sveitarinnar fyr-
ir tveimur árum Sú plata
seldist allvel, í um 5.000
eintökum. Síðasta sumar
átti sveitin svo lög á safn-
plötu sem urðu vinsæl og
næsta breiðskífa, sem út
kom síðasta haust, seldist
í um 8.000 eintökum. Það
væri því góður stígandi í
velgengni sveitarinnar og í
sumar ætti Sólin þrjú lög
á safnplötu. Pétur sagði
Skífuna finna fyrir þrýst-
ingi frá hljómsveitum að
koma lagi á safnplötu til
að tryggja spilamennsku
yfir sumarið, enda væri það
helsta tekjulind manna;
það græddi epginn á plötu-
útgáfu á íslandi, „það
skiptir þessar hljómsveitir
svo miklu að geta fengið
eitthvað inn á þessu þrem-
ur mánuðum sem þær geta
þvælst um landið“.
Frá tónleikum Sykurmolanna í Hressó.
UTIDÚR í HRESSO
LISTAHÁTlÐ er fyrir alla
er sagt við hátíðleg tæki-
færi og á meðan stór-
stjörnur erlendar fóru
brattan I tónleikasölum og
leikhúsum var „lágmenn-
ingunni" sinnt í Hressó.
Þar var til húsa klúbbur
Listahátíðar, sem nefndist
Utidúr, og komu þar fram
fjölmargir listamenn, auk-
inheldur sem á miklu sviði
á Lækjartorgi var jafiian
mikið á seyði.
Klúbburinn í Hressó
vakti mikla hrifningu,
reyndar meiri en aðstand-
endur hans töldu æskilega,
og seinni viku hátíðarinnar
skapaðist iðulega vand-
ræðaástand, þegar færri
komust að en vildu. Svo
hart sóttu menn að komast
inn á staðinn að dyraverðir
þurftu að hafa sig alla við
að hindra fólk í að klifrast
inn um glugga eða yfir þök
nærliggjandi húsa.
Ýmsir listamenn sýndu
gjörninga eða fluttu ljóð
þessar tvær vikur, s.s. Matt-
hías Johannessen, Ingibjörg
Haraldsdóttir, Þorgeir Þor-
geirsson, Vilborg Dag-
bjartsdóttir, Þorsteinn frá
Hamri, Elísabet Þorgeirs-
dóttir o.fl., trúbadúrar léku,
Bergur Þórðarson, Benóný
Ægisson og fleiri, leikhópar
sýndu og hljómsveitirnar
Júpíters, Orgill, Risaeðlan,
Inferno 5, Interferon 6,
Ganymedes, Langi Seli og
Skuggarnir, Blússveinar
Andreu, vinir Dóra, og Syk-
urmolarnir léku. Margt
fleira var á boðstólum þó
ekki sé það talið hér.
fimleikar
BLINDI gítarsnillingurinn
Jeff Healey vakti feikna
hrifningu með sinni fyrstu
breiðskífu, See the Light,
enda töldu menn sig ekki
hafa áður héyrt önnur eins
tök á gítar. Á plötunni var
að finna keyrslu blúsrokk
með miklum gítarfimleik-
um og í síðustu viku kom
út önnur breiðskífa hans.
Þar ber mikið á gítarleik
Healeys, en ekki siður á
söng hans og lagasmíðum.
See the Light, sem nú
hefur selst í yfir tveimur
milljónum eintaka, skaut
Healey upp á stjörnuhimin-
inn og sveit Jeff Healeys,
sem skipuð er auk hans bas-
saleikaranum Joe Rockman
og trymblinum Tom Stephen,
var á nánast samfelldu tón-
leikaferðalagi þar til þeir fé-
lagarnir tóku sér loks frí
síðasta haust til að semja lög
og taka upp nýja plötu.
Lögin á plötuna voru valin
úr 20 lögum, frumsömdum
og eftir aðra. Á plötunni eru
ellefu lög, þar af sex eftir
Healey og félaga, en meðal
hinna laganna er gamla
bítlalagið While My Guitar
Gently Weeps, þar sem Ge-
orge Harrison kemur við
sögu, Let it all Go, eftir John
Hiatt og I Think I Love You
too Much, sem Mark Knopfl-
er samdi sérstaklega fyrir
sveitina, og leikur hann á
gítar sem gestur í laginu.
Jeff Healey Blindur gítar-
snillingur.^^
FOIK
IPLÖTUR Roberts
Nesta Marleys verða allar
endurútgefnar á geisla-
diskum innan skamms.
Þær hafa áður verið til á
geislum, en hljómgæði
þóttu í minna lagi. í nýju
útgáfunni voru notuð
upprunaleg master-hljóm-
bönd og segja kunnugir
að miklu muni.