Morgunblaðið - 03.09.1991, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. SEPTEMBER 1991
Master floor
Níðsterkt parket
kr. 2.669,— fm.
Þolir Þolir vatn og fitu
vindlingoglóð
Umhverfis- Eldtefjandi
verndandi
PARKET
Gegnheilt-svissneskt
gæðaparket
pússað og lakkað
Eik Beyki
Askur Merbau
verð frá 2.200,—
WC með liarðri setu
kr /3.900,-
Handlang á fæti
kr. 2.300,—
Baðkör 170x70
kr ?t.600,-
íák3U3STAFELL
Bildshöfða 14,112 Reykjavík,
símar 91-672545/676840.
Takið sönsum, félagar
Opið bréf til ráðherra Alþýðuflokksins
eftir Ólínu
Þorvarðardóttur
Frelsið er fagurt hugtak, enda
eitt af hornsteinum jafnaðarstefn-
unnar. Þetta vitið þið manna best
sem kjörnir málsvarar sömu
stefnu. Hún er það dýrmætasta
sem þið höfðuð með í farteskinú
inn í núverandi stjómarsamstarf
að viðbættu ómetanlegu trausti
samheija ykkar í Alþýðuflokknum.
Og menn voru tilbúnir að teygja
sig æði langt — og teygðu sig
reyndar æði langt — til þess að
flokkurinn kæmist til áhrifa með
þessum hætti, og gæti með því
móti komið ákveðnum grundvallar
stefnumiðum á framfæri við
stjómun landsins.
Þjónustugjöld eða skattar?
Skömmu eftir stjórnarmyndun
tóku þó váleg tíðindi að berast um
fyrstu aðgerðir nýstofnaðrar ríkis-
stjórnar og um leið var stigið
óvænt skref í heilbrigðismálum á
íslandi. Sjálfur heilbrigðisráðherra
jafnaðarmanna lét þau boð út
ganga að nú væri tímabært að
umbylta gervöllu lyfjasölukerfi
landsmanna. Það væri allsendis
ótækt að menn gætu bara brutt
rándýr meðul í tíma og ótíma, á
kostnað samfélagsins — og tíma-
bært að kenna alþýðu þessa lands
hvar „Davíð keypti ölið“. Ekki nóg
með það, heldur kæmi einnig vel
til greina að taka upp sjúkrahús-
gjöld.
Ég held það sé ekki ofmælt að
mörgum alþýðuflokksmönnum
hafi verið nokkuð brugðið við
þessa óvæntu stefnumótun, ekki
síst í ljósi þess að í stefnuskrá
Alþýðuflokksins sem flaggað var
fyrir síðustu kosningar segir orð-
rétt að ,jafn aðgangur allra lands-
manna að heilbrigðisþjónustu sé
einn af hornsteinum jafnvægis í
byggð landsins“.
En þá kom annað reiðarslag.
Menntamálaráðherra greip til nið-
urskurðar á lánafyrirgreiðslu
námsmanna með dyggum stuðn-
ingi ráðherra Alþýðuflokksins, og
skömmu síðar tilkynnti ráðherr-
ann að sökum afleitrar stöðu ríkis-
sjóðs væri óhjákvæmilegt annað
en taka upp skólagjöld, til þess
að standa undir ómældum kostn-
aði af rekstri menntakerfisins.
Var nú beðið í nokkru ofvæni
eftir viðbrögðum ykkar, ágætu
ráðherrar við slíkum og þvílíkum
hugmyndum — og menn spurðu
hvort ekki væri nóg að gert með
skerðingu námslána þó ekki væri
nú farið að skattleggja venjulega
framhaldsskólanemendur.
En sú bið var til einskis. „Menn
skulu ekki halda að þeir eigi alla
þá þjónustu sem hið opinbera veit-
ir,“ sagði formaður flokksins í
sjónvarpsviðtali á miðju sumri.
Heilbrigðisráðherra tók heilshugar
í sama streng og bætti við að þeim
sem njóta þjónustunnar beri að
greiða fyrir hana, annað sé ekki
sanngjarnt. Inn í þennan rökstuðn-
ing var svo vafið nýju hugtaki:
„Þjónustugjöldum.“ Stjórnarherr-
arnir höfðu nefnilega lofað því
fyrir kosningar að halda sköttum
í lágmarki og þess vegna var alls
ekki verið að hækka skatta, sögðu
þeir. Það væri „bara“ verið að
taka upp þjónustugjöld. Og ekki
nóg með það — allt.var þetta síð-
an fært í nýjan búning og kallað
„niðurskurður“. Niðurskurður í
formi þjónustugjalda, hefði ein-
hverntíma verið nefndur tekjuöfl-
un á íslensku.
Sú tekjuöflun er í raun og veru
ekkert annað en skattaheimta —
þó hún heiti þjónustugjöld — og
hún kemur harðast niður á þeim
sem síst skyldi, því þjónustugjöld
taka ekki tillit til aðstæðna eða
efnahags.
„Frelsi“ hverra?
Nú vaknar ein spurning: Fyrir
hvað er almenningur að greiða í
formi skatta og hvað ætti að
greiða í formi þjónustugjalda? í
mínum huga, og trúlega flestra
jafnaðarmanna er skattkerfíð til
þess að tryggja velferð og mannúð
Ólína Þorvarðardóttir
„Heilbrigð og menntuð
þjóð er vissulega
grundvöllur farsæls at-
vinnulífs og blómlegs
efnahags. Heilbrigði og
menntun eru fjöregg
hverrar þjóðar — og
helgasta skylda allra
jafnaðarmanna er ein-
mitt sú að vernda það
fjöregg. Verið minnug-
ir þessa ágætu ráðherr-
ar og samflokksmenn,
áður en þið takið upp
þá stefnu að mennta-
kerfið skuli fjármagnað
með skólagjöldum eða
að hinir veiku greiði
sjálfir fyrir sjúkdóm
sinn.“
í þjóðfélagi þar sem sumir eiga
meira en aðrir. Grundvallarhugs-
unin er sú að allir þegnar beri
sameiginlega ábyrgð á velferð og
lífí hvers annars. Þess vegna köll-
um við okkur siðmenntað fólk í
samfélagi þar sem hinn sterki
styður þann veika, og sá sem mik-
ið á lætur eitthvað af hendi rakna
til að tryggja lágmarksöryggi hins
sem minna á. Þess vegna höfum
við aflagt þann sið sem tíðkast í
frumstæðum samfélögum að bera
aldraða og veika út á isinn til þess
að deyja drottni sínum þar. Við
virðum nefnilega „frelsi“ hins
veikburða og rétt hvers einasta
einstaklings til að lifa og vera
með; hafa skoðanir; njóta mennt-
unar; og aðhlynningar í veikindum
og erfiðleikum. Þannig tókst okkur
að útrýma ólæsi, menntunars-
korti, drepsóttum og óþrifnaði —
vegna þess að við létum okkur
varða afdrif þeirra sem minna
mega sín, og við tókum samfélags-
lega ábyrgð á öryggi hvers annars.
Þetta eru helgustu sjónarmið
velferðar- og lýðræðisríkja hins
siðmenntaða heims, og þá grund-
vallarstefnu hafa sósíaldemó-
kratar sett fram í þrem orðum:
frelsi, jöfnuður og réttlæti. Við
erum nefnilega að tala um frelsis-
hugtakið hérna, og það er ansvíti
hart þegar helstu málsvarar frels-
isins taka sér það fyrir hendur að
skerða m.a. frelsi ungs fólks til
náms.
Má ég gerast svo djörf, kæru
félagar, að minna ykkur enn á
stefnuskrá Alþýðuflokksins, þar
sem segir: „Tryggja þarf öllum
þjóðfélagsþegnum jöfn tækifæri
til mennta. Þetta felur í sér að
aðgangur að menntakerfinu sé
ekki bundinn fjárráðum eða fé-
lagslegum aðstæðum og rík
áhersla sé lögð á þýðingu mennt-
unar í þjóðlífinu. “
Hvernig getur það gerst, að
forystusauðir eina jafnaðarmann-
aflokksins á íslandi láta sér það
um munn fara að þegnar þessa
lands eigi ekki þá þjónustu sem
þeir geta ekki greitt fyrir á þeirri
stundu sem þeir þarfnast hennar?
Hveijir eiga þjónustuna? Hafa
skattþegnarnir ekki þegar greitt
fyrir þá þjónustu sem þeir kunna
að þarfnast síðar á lífsleiðinni?
Hafa þeir ekki greitt fyrir mennta-
Rabgreibslur
Samkvæmisdansar: standard og suður-amerískir
Barnadansar - Gömlu dansarnir
Byrjendur - Framhald - Hóptímar - Einkatímar
KENNARAR I VETUR:
Aliir aldurshópar velkomnir:
Börn - Unglingar - Einstaklingar - Pör og hjón
Starfsmannahópar - Félagasamtök
► Erlendir gestakennarar
► Kennum einnig úti á landi
► Seljum hina frábæru Supadance dansskó
Æfingasalur opinn sjö daga vikunnar
/
EMEnÍ&ffl
Bolholti 6, Reykjavík s. 36645
JÓNSPETURSog KORU
r í £
átt!
Innritun í símum;
alla daga
kl. 12 - 21
1.-8. september
Kennsia hefst 11. sept.
Skírteini afhent
í Bolholti 6
Eldri nemendur mán. 9. sept
kl. 12-21
Nýir nemendur þri. 10. sept
kl. 12-21