Morgunblaðið - 10.11.1993, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. NÓVEMBER 1993

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. í lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Umbylting í
sjávarútvegi
Starfsumhverfi íslenzks sjáv-
arútvegs hefur gjörbreytzt
síðustu misserin, bæði veiða og
vinnslu. Þegar þessar breytingar
eru skoðaðar má jafnvel ganga
svo langt að tala um byltingu.
Sjávarútvegurinn er laus að
mestu úr áratuga gömlum viðjum
hugarfars og laga, sem hafa taf-
ið þróun hans og sókn á erlendum
vettvangi. Hér er fyrst og fremst
átt við þá miklu breytingu fyrir
fiskvinnsluna, að afnumin hafa
verið sjötíu ára gömul lög um
löndunarbann erlendra fiskiskipa
í íslenzkum höfnum og aðild út-
gerðar- og fiskvinnslufyrirtækja
að sjávarútvegsfyrirtækjum er-
lendis. Aflaniðurskurðurinn og
samdrátturinn í efnahagslífinu
hafa rekið á eftir þessari þróun.
í októberlok var undirritaður
samningur Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna og Tikkoo Corpor-
ation á Indlandi um stofnun fyr-
irtækis þar í landi um veiðar og
vinnslu túnfisks. Fyrirtækin
munu eiga helming hlutafjár
hvort um sig. Indversk stjórnvöld
hafa lofað 50 þúsund tonna tún-
fiskskvóta í indverskri lögsögu,
en þau eru mjög áfram um þróun
sjávarútvegs þar í landi. Sam-
starf þessara tveggja fyrirtækja
komst á fyrir milligöngu Ham-
brosbanka í London og sýnir það
ljóslega, hversu mikils álits SH
nýtur á erlendum vettvangi.
Samstarfssamningurinn gerir
ráð fyrir, að SH leggi fram
tækniþekkingu ýmiss konar,
stjómi útgerðarþættinum, gæða-
stjórnun og markaðssetningu, en
gert er ráð fyrir því, að byggð
verði verksmiðja til að sjóða tún-
fiskinn niður. í upphafi verða
keypt eða leigð eitt eða tvö skip
til veiðanna. Friðrik Pálsson, for-
stjóri SH, sagði eftir undirritun
samstarfssamningsins:
„Við höfum verið að reyna að
nýta okkur ýmis tækifæri til að
auka veltu félagsins og við teljum
að þetta verkefni falli vel að
starfsemi okkar og muni hjálpa
okkur við að ná öðrum tækifær-
um af svipuðu tagi annars staðar
ef vel gengur. Ekki er eftir miklu
að slægjast hér innanlands fyrir'
þann rekstur, sem við höfum
sérhæft okkur í, í þeim þrenging-
um, sem hér em. Það er því
mjög eðlilegt, að við sækjum á
erlend mið eins og við höfum
reyndar gert í vaxandi mæli á
síðustu misserum." í máli Frið-
riks kom einníg fram, að hann
teldi að þarna gæti verið um tals-
vert stórt fyrirtæki að ræða og
nokkrir íslenzkir starfsmenn
myndu starfa við það sem tækn-
iráðgjafar bæði erlendis og hér
heima.
Ummæli Friðriks Pálssonar
sýna, að íslenzk sjávarútvegsfyr-
irtæki era komin á skrið með að
hasla sér völl á erlendum vett-
vangi til að bæta sér upp gríðar-
legan niðurskurð á aflaheimild-
um síðustu ár. Þetta er fyrirtækj-
unum nauðsyn til að afla sér
tekna, verkefna fyrir starfsfólk
og jafnframt til að geta fullnægt
eftirspurn viðskiptavina.
Samstarfsverkefni eins og SH
hefur ráðizt í mun ennfremur
koma fyrirtækinu til góða í fram-
tíðinni með öflun nýrra viðskipta-
sambanda og nýrra tækifæra til
að selja íslenzka verkkunnáttu.
Mikilvægt er út frá þjóðarhags-
munum, að fyrirtæki sem starfa
erlendis beini sem mestum við-
skiptum til fyrirtækja heima fyr-
ir. Þar blasa við fyrst og fremst
viðskipti við hvers kyns þjónustu-
fyrirtæki á sviði sjávarútvegs.
Um síðustu mánaðamót beind-
ust sjónir manna einnig að nýjum
tækifærum í Namibíu, en stjórn-
völd þar hafa sótzt eftir sam-
starfi við íslendinga við að
byggja upp útgerð og fiskvinnslu
þar í landi. Forseti landsins, sjáv-
arútvegsráðherra og fleiri valda-
menn komu hingað í heimsókn
til að leggja áherzlu á þetta, svo
og að afla viðskiptasambanda. Í
ráði er, að íslenzk fyrirtæki ger-
ist meðeigendur með heima-
mönnum að stóra útgerðar- og
fiskvinnslufyrirtæki og stjórni
því. Að þessu standa m.a. útgerð-
arfélagið Skagstrendingur og
eigendur ráðgjafarfyrirtækisins
Nýsis, sem eru ýmis útgerðar-
og þjónustufyrirtæki í sjávarút-
vegi. Er horft til samstarfsins
við Namibíumenn af bjartsýni,
þótt Færeyingar hafi farið illa
út úr viðskiptum sínum við þá
að eigin sögn.
íslenzk fyrirtæki hafa hafið
samstarf við útlendinga í sjávar-
útvegi í flestum heimsálfum,
annaðhvort með beinni eignar-
aðild að erlendum fyrirtækjum,
í samstarfsverkefnum eða með
ráðgjöf. Mörg íslenzk fyrirtæki
hafa nú til athugunar ýmiss kon-
ar starfsemi erlendis til viðbótar
þeim, sem þegar hafa látið til
skarar skríða. Þá hafa íslenzk
skip hafið veiðar í allstórum stíl
á fjarlægum miðum. Með sanni
má því segja, að íslenzkur sjávar-
útvegur hafi hleypt heimdragan-
um.
Til viðbótar þessari framsókn
sjávarútvegsins erlendis er fyrir
dyram umbylting í fiskvinnslu
hér á íandi. Hún verður væntan-
lega eftir næstu áramót, þegar
fyrirtækin taka að hagnýta sér
möguleikana, sem aðild landsins
að Evrópsku efnahagssvæði
skapar þeim til fullvinnslu afurða
og sölu þeirra beint á neytenda-
markað. Þar með hættum við að
vera fyrst og fremst seljendur
hráefnis.
Svona mun Ingólfstorg líta út í framtíðinni.
Verslunareigendur við hið nýja Ingólfstorg kanna málshöfðun
Framkvæmdir hafnar þótt
hönnun væri ekki að fullu lokið
Ráðist í breytingarnar til að búa í haginn fyrir verslun í grenndinni, segir borgarstjóri
EIGENDUR fyrirtækja í grennd við hið nýja Ingólfstorg eru að velta
fyrir sér málsókn á hendur Reykjavíkurborg vegna tafa sem orðið hafa
á framkvæmdum við torgið sem staðið hafa yfir frá i vor. Telur Ivar
Þ. Björnsson gullsmiður að framkvæmdirnar hafi einkennst af klúðri
og skipulagsleysi og kostað verslunareigendur í grenndinni umtalsverð-
ar fjárhæðir. „Við erum hundsvekktir út í borgaryfirvöld og erum að
kanna hvort við eigum kröfu á hendur þeim. Við erum ekki sáttir við
hvernig staðið hefur verið að þessum breytingum," sagði hann í sam-
tali við Morgunblaðið í gær. Grétar Sveinsson verkstjóri hjá Suður-
verki hf. sem sér um byggingarframkvæmdirnar segir verslunareigend-
ur hafa verið ósamvinnuþýða og að framkvæmdir hefðu gengið mun
skjótar fyrir sig ef menn hefðu fengið vinnufrið. Baldur Jóhannesson
hjá verkfræðistofunni Hniti hf. sem sá um hönnun torgsins segir tafirn-
ar eiga sínar eðlilegu skýringar og þótt lokateikning hafi ekki legið
fyrir hafi verið ákveðið að ráðast í framkvæmdir sem fyrst. Þau svör
fengust hjá borgarstjóra að í framkvæmdirnar hefði verið ráðist til
þess að greiða fyrir verslun í þessum bæjarhluta og menn hefðu að
vissu leyti verið að fikra sig áfram. Borgarlögmaður, Magnús Oskars-
son, vildi ekki tjá sig um málshöfðun en minntist þess ekki að slíkt
mál hefði verið dæmt fyrr.
Ingólfstorg eins og það lítur út í augnablikinu. Opnað verður fyrir
umferð bíla og fótgangandi frá Austurstræti inn í Hafnarstræti 15.
nóvember.
ívar Þ. Björnsson, gullsmiður og
leturgrafari, rekur verslun við Aðal-
stræti. Hann sagði í samtali við
Morgunblaðið að algert hrun hefði
orðið í viðskiptum hjá honum um
viku eftir að framkvæmdirnar hóf-
ust. Sagðist hann hafa tapað milljón-
um í veltu frá í maí á þessu ári.
„Þrátt fyrir almennan samdrátt
hef ég orðið var við tveggja milljóna
króna minnkandi veltu frá í vor.
Áður en framkvæmdir hófust voru
milli 60 og 80 bílar hér á bílaplaninu
á klukkustund. Hið nýja skipulag
Ingólfstorgs gerir ráð fyrir örfáum
bílastæðum. Athugasemdum var
komið á framfæri við fulltrúa borgar-
innar og þau svör fengust að tími
væri til kominn að almenningur lærði
að leggja í bílastæðahúsunum sem
búið væri að koma upp víðs vegar í
miðbænum. Það er segin saga að
fólk leggur bílnum sínum ekki uppi
í bæ og labbar langa leið til þess að
sækja sér þjónustu. Þar að auki eru
þau örfáu bílastæði sem hægt er að
leggja í hér upptekin því verktakarn-
ir og starfsmenn þeirra nota þau.“
Hönnun ekki lokið
ívar sagði að þegar framkvæmdir
hófust í Aðalstræti hefðu engar
teikningar verið fyrir hendi og hefði
það orsakað miklar tafir. „Vinnu-
brögðin voru líka með ólíkindum. Á
tímabili voru litlir hólar á víð og dreif
hér fyrir utan. Á hveijum hól stóð
vinnutæki og ég spurði hvort þeir
væru með einhverskonar vinnuvéla-
sýningu. Einn sá ég skemmta sér
við að henda mold aftur fyrir sig
með skóflunni.
Það er talað um þetta sem útivist-
arsvæði fyrir almenning en þegar
búið verður að byggja nokkrar hæð-
ir ofan á Miðbæjarmarkaðinn mun
ekki skína hér sólarglæta. Svo virð-
ist sem hægri höndin viti ekki hvað
sú vinstri gerir í skipulagsmálum hér
í miðbænum. Það er ætlunin að lífga
upp á miðbæinn en í raun er verið
að eyðileggja hann,“ sagði Ivar.
Rennt blint í sjóinn
Hermann Jónsson úrsmiður segist
hafa orðið var við 30-35% samdrátt
í viðskiptum. „Verslunareigendur
fengu að sjá fyrirhugað skipulag
áður en framkvæmdir hófust og okk-
ur lofað að þær tækju ekki lengri
tíma en þijá mánuði. Við gerðum
athugasemd við fjölda bílastæða en
gert var ráð fyrir að þau yrðu 17 á
öllu svæðinu í stað 70 sem áður voru.
Fyrir þrýsting fengum við þau sex
stæði sem sjá má við dyrnar hjá mér
en þar leggja verktakarnir bílum sín-
um. Mér virðist sem rennt hafi verið
blint í sjóinn með þessar fram-
kvæmdir. Það sem slegið var upp
fyrir einn daginn var rifið þann næsta
því það passaði ekki. Sama holan
kannski grafin tíu sinnum. Engin
skýr svör fengust í kjölfar bréflegra
mótmæla 19 verslunareigenda sem
lögð voru fyrir borgarráð fyrir rúm-
um mánuði. Okkur var sagt að þetta
færi alveg að koma,“ sagði Hermann.
Gunnar Borg, eigandi verslunar-
innar Litsels í Austurstræti, sagði
að viðskipti við hann hefðu dregist
saman um 20% frá í vor. Hann sagði
lokanir í Austurstræti hafa verið
bagalegar fyrir sig og nefndi sem
dæmi að á mánudag í síðustu viku
hefði hann tekið við 57 filmum til
framköllunar. Síðastliðinn mánudag
hefði hann hinsvegar aðeins afgreitt
fimm filmur enda hefði Austurstræti
verið lokað án viðvörunar. „Þetta er
algert virðingarleysi við okkur versl-.
unareigendur hér í grenndinni,“
sagði Gunnar.
Vilja vinnufrið
Grétar Sveinsson verkstjóri hjá
Suðurverki hf. sem sér um hluta
framkvæmdanna sagði í samtali við
Morgunblaðið að æskilegt hefði verið
að loka svæðinu fyrir umferð. „Við
vorum sífellt að búa til göngubrautir
og brýr vegna kvartana verslunareig-
endanna, sem tafði okkur og skapaði
slysahættu. Ef við hefðum fengið að
sinna okkar starfi óárejttir hefði orð-
ið minna um tafir. Ég hef aldrei
kynnst öðru eins samstarfi og við
þessa menn hér í grenndinni." Að-
spurður kvað hann ekki satt að þeir
væru að klára verkið í tímavinnu.
„Við fáum ennþá greitt fyrir hveija
einingu eins og um var samið þegar
við tókum verkið að okkur. Við viljum
fá að ljúka því í friði,“ sagði Grétar
að lokum.
Brýnt að fara strax af stað
Baldur Jóhannesson hjá verk-
fræðistofunni Hniti hf. sagði að
hönnun hefði ekki verið lokið við
upphaf framkvæmda þótt teikningin
hefði verið tilbúin í stórum dráttum
í maí. „Frekari útfærsla hefði þýtt
að framkvæmdir hefðu frestast um
ár en hjá borginni þótti brýnt að
fara strax af stað. Gatnamálastjóri
vildi saminga við fstak en stjórn Inn-
kaupastofnunar vildi bjóða verkið út.
Suðurverk hf. var með lægsta tilboð-
ið og þótt þeir hafi góða reynslu af
jarðvegsvinnu réðust þeir í miklar
steypuframkvæmdir og það kann að
hafa valdið nokkrum töfum.
Það er ekki rétt sem fram hefur
komið að breytingar frá upphaflegri
teikningu séu 120. Það var gerð ein
stór breyting í júlí, aðrar breytingar
hafa verið smávægilegar og lúta að
útfærslu hugmynda arkitektsins. Það
er einnig svo að verðlaunahugmyndir
arkitekta eru oft því marki brenndar
að snúast meira um hreina hug-
myndafræði. Þær eru tiibúnar í meg-
inatriðum en útfærslu smáatriða
vantar sem þýðir að við framkvæmd-
ir hlýtur verkið að taka einhveijum
breytingum."
Tafir vegna fornleifafunda
Borgarstjóri, Markús Örn Antons-
son, sagði í samtali við Morgunblað-
ið að ekki væri hægt að segja neitt
um hugsanlega lögsókn verslunar-
eigenda í grennd við Ingólfstorg að
svo stöddu. Hann sagði hins vegar
að ráðist hefði verið í þessar fram-
kvæmdir til að búa í haginn fyrir
verslun í grenndinni. Aðspurður
hvort tafir á framkvæmdum við Ing-
ólfstorg mætti hugsanlega rekja til
þess að lokateikning verksins hefði
ekki legið fyrir þegar ráðist var í þær
sagði borgarstjóri að framkvæmdir
á vegum borgarinnar í miðbænum,
t.d. í Aðalstræti og á Arnarhóli,
væru þess eðlis að menn hefðu fikrað
sig áfram og lært af reynslunni. Til
dæmis hefðu endurteknir fornleifa-
fundir sett strik í reikninginn. Hvað
sektir vegna tafa við framkvæmdirn-
ar snerti kvaðst borgarstjóri ekki
vera með nákvæmar dagsetningar á
verkskilum á hraðbergi en taldi þó
ólíklegt að fyrirtækið yrði látið gjalda
tafa sem það ætti ekki sök á.
Magnús Óskarsson borgarlögmað-
ur sagði í samtali við Morgunblaðið
að ekkert hefði reynt á það ennþá
hvort sekta ætti verktakann enda
væri það ekki gert í lok hvers dags.
Það ætti eftir að athuga það. Um
málshöfðun verslunareigenda í Kvo-
sinni sagði borgarlögmaður þetta:
„Ég minnist þess ekki að slíkt mál
hafi verið dæmt.“
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. NOVEMBER 1993
23
Árni Sigfússon, formaður skólamálaráðs, um óánægju starfsmanna heilsdagsskóla
Gagnrýni of hávær miðað við
þann fjölda sem nýtur góðs af
Starfsfólk segir uppeldismarkmið ekki nást vegna mikils fjölda barna og ónógs undirbúnings
NOKKURRAR óánægju gætir meðal hluta starfsfólks við heilsdags-
skóla sem settur var á laggirnar í grunnskólum Reykjavíkurborgar í
haust. Gagnrýni starfsfólks beinist að undirbúningi verkefnisins, hann
hafi verið ónógur. Þá séu börn sums staðar of mörg miðað við starfs-
mannafjölda til að hægt sé að ná fram uppeldislegum markmiðum
starfsins. Að auki hefur fyrirhuguð samræming á Iaunakjörum ófag-
lærðra starfsmanna heilsdagsskólans valdið óánægju hjá þeim starfs-
mönnum sem verða fyrir launalækkun við breytinguna. Arni Sigfús-
son, formaður skólamálaráðs, harmar neikvæða umræðu um heilsdags-
skóla og segir hann hafa bætt úr brýnni þörf. Það sé staðreynd að
áður en hann hafi verið settur á laggirnar hafi eitt af hverjum sex
níu ára börnum verið eitt heima fjóra tíma eða lengur á hveijum ein-
asta degi.
Skólaskrifstofa Reykjavíkur hef-
ur sent ófaglærðu starfsfólki heils-
dagsskóla bréf um breytingu á ráðn-
ingarsamningi og er Guðný Zíta
Pétursdóttir, starfsmaður heilsdags-
skóla Hólabrekkuskóla, ein þeirra
sem fengið hafa slíkt bréf en hún á
að færast úr Sókn yfir í Starfsmann-
afélag Reykjavíkurborgar 1. janúar
nk. Hún segir að þetta muni þýða
um 10.000 króna launalækkun á
mánuði fyrir sig. „Eftir breytingu
verða starfsreynsla og námskeið
sem ég hef tekið ekki metin og ég
mun lækka um u.þ.b. 10.000 krónur
í launum á mánuði. Við höfum ekk-
ert út á skólann hér eða skólastjór-
ann að setja. Við erum örugglega
með eitt besta húsnæðið í bænum
fyrir svona starfsemi, óánægja okk-
ar beinist að Skólaskrifstofunni.
Okkur finnst vanta uppeldislega
þáttinn í starfsemina. Fjöldi barn-
anna sýnir hins vegar að full þörf
virðist vera fyrir hana. Fólk hefur
verið mjög ánægt með þetta og til-
raunastarfið sl. vetur heppnaðist
mjög vel. Maður reiknaði með að
þetta yrði svipað í vetur en álagið
núna er mun meira en var þá,“ sagði
Guðný.
Góður aðbúnaður í Foldaskóla
Að sögn Ragnars Gíslasonar,
skólastjóra Foldaskóla í Grafarvogi,
er starfsemi heilsdagsskólans þar
þrískipt, fyrir nemendur 1.-3.
bekkjar, 4.-7. bekkjar og 7.-10.
bekkjar. í starfinu felst gæsla, að-
stoð við heimanám, útivera og bein
fræðsla og eru áherslur mismunandi
eftir aldri nemenda. Auk þess býðst
eldri nemendum tómstundastarf í
félagsmiðstöðinni Fjörgyn. Starfs-
menn heilsdagsskóla eru kennarar
auk ófaglærðs fólks. Fyrir yngstu
nemendurna býðst einnig gæsla til
kl. 17.30. Örfá börn eru því í skólan-
um frá kl. 6.50 á morgnana til 17.30
á daginn.
„Við erum lánsöm hér í Folda-
skóla að því leyti að við höfum gott
húsnæði en ég tel það skipta máli
hvar starfsemin er staðsett í húsinu.
Auk þess höfum við fengið að kaupa
góðan búnað til starfsins, svo er
Reykjavíkurborg fyrir að þakka,“
sagði Ragnar.
1.700 börn nýta sér þjónustuna
„Við gerðum tilraun í sex skólum
á síðasta skólaári sem gaf mjög
góða raun og sýndi að full þörf
væri fyrir svona þjónustu enda eru
nú um 1.700 börn sem nýta sér
hana,“ segir Árni Sigfússon. „Mark-
miðið með henni er að gefa börnum
kost á að búa við öryggi lengri tíma
á degi hveijum en annars væri ef
enginn er heima til að sinna þeim.
Þegar hafa komið fram skýr dæmi
um börn sem væru á vergangi ef
heilsdagsskólinn hefði ekki komið
til. Þessi börn sýna aukið jafnvægi
í hegðun og skila meiri námsárangri.
I svona stóru verkefni koma ýms-
ir hnökrar í ljós í byijun, einkum hjá
þeim skólum sem ekki hófu undir-
búning strax í vor. Ég viðurkenni
að hjá ákveðnum starfsmönnum voru
launamál ekki nægilega skýr og
hefur það valdið óánægju sem búið
er að leysa að stærstum hluta. Hluti
ófaglærðra starfsmanna fór af Sókn-
artaxta yfir á launasamninga
Reykjavíkurborgar og hefur það haft
áhrif á nokkra einstaklinga til læk-
kunnar þótt meirihlutinn hafi notið
hækkunar. Þá hafa fóstrur ekki
sömu launamöguleika og þær höfðu
í gegnum stjórn Dagvistar barna þar
sem ákveðin ábatakerfi eru í gangi.
Þetta hefur valdið óánægju sem er
skiljanleg.“
Skólarnir hafa svigrúm
„Skólarnir hafa mikið svigrúm,
sumir tengja starfsemina mjög mikið
beinni fræðslu í bland við undirbún-
ing við heimanám og gæslu. Skólayf-
irvöld eru tilbúin að halda metnaði
í verkefninu og veita þann stuðning
sem þarf til að gera það að mjög
boðlegri þjónustu fyrir börn og for-
eldra. Ábendingar um þörf á starfs-
mönnum eru skoðaðar af fullri al-
vöru en okkur hefur virst að heppi-
legur Ijöldi barna á hvem starfs-
mann sé 12-15. Mér finnst neikvæð
umræða um heilsdagsskóla vera of
áberandi fjölmiðlum miðað við þann
mikla fjölda sem nýtur góðs af verk-
efninu. Það er eins og verið sé að
skemma fyrir einhveijum bömum
Og foreldrum. Það er verið að leggja
mikinn metnað í þetta af okkar hálfu.
Við erum ekki að ráðast á gmnn-
skólamenntun heldur að bjóða börn-
um sem annars væru ein heima góð-
an kost,“ sagði Árni Sigfússon.
Morgunblaðið/Kristinn
Skóli eftir skóla
í HÓLABREKKUSKÓLA er góð aðstaða fyrir starfsemi heilsdagsskóla en starfsfólk þar segir að börnin
séu of mörg miðað við starfsmannafjölda. Þar eru rúmlega 80 börn skráð í heilsdagsskóla og þegar mest
er eru þau 50-60 í einu með fjórum starfsmönnum.
Forseti ASI segir hag launþega bet-
ur borgið með lækkun matarskatts
BENEDIKT Davíðsson, forseti Alþýðusambands íslands, vísar því á
bug að hagsmunum launþega hefði verið betur borgið með því að
velja frekar þá leið að virðisaukaskattur á matvæli lækki ekki gegn
því að persónuafsláttur og launabætur hækki.
Ráðherrar Alþýðuflokksins hafa
gagnrýnt verkalýðshreyfinguna fyr-
ir að halda fast við að lækkun virðis-
aukaskatts á matvæli komi til fram-
kvæmda. Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra sagði meðal ann-
ars í útvarpsviðtali í gær, að ávinn-
ingur launþega af þessu sé aðeins
um 2-400 krónur á mánuði. Brýn-
ustu lífsnauðsynjar séu þegar með
14% virðisaukaskatti og lækki því
ekki og menn taki á sig aukna skatta
í staðinn sem þurrki að mestu út
ávinning af lækkun annarra mat-
væla. Hins vegar yrði ávinningurinn
a.m.k. um tvö þúsund krónur á
mánuði miðað við að virðisauka-
skattur á matvæli sé ekki lækkaður
því þá myndi persónuafsláttur
hækka, breytt útfærsla á launabót-
um atvinnurekenda myndi skila
a.m.k. þúsund krónum á mánuði til
einstaklinga og tekjuskattur og bif-
reiðagjöld myndu ekki hækka.
Ruglaðir talnaleikir
Benedikt Davíðsson vísaði þessum
útreikningum á bug og sagði ljóst
að það sem utanríkisráðherra hefði
verið að halda fram í talnaleikjum
væri hreint rugl. Hann vísaði einnig
á bug þeirri fullyrðingu utanríkisráð-
herra að engar Iíkur væru á að lækk-
un skattsins skilaði sér til neytenda
að fullu. Benti Benedikt meðal ann-
ars á orð framkvæmdastjóra Kaup-
mannasamtakanna í útvarpsviðtali
um að ekki væru sjáanlegir neinir
tæknilegir annmarkar á framkvæmd
þess að lækka skattþrepið og líklega
yrðu 100% skil á skattinum.
Benedikt sagði að auðvitað væri
hugsanlegt að eitthvað tapaðist af
innheimtum skatti og einnig væri
hugsanlegt að einhveijir freistuðust
til að hækka álagningu á móti lækk-
un virðisaukaskattsins. Hins vegar
væri ákaflega mikil samkeppni í
matvöruverslun á Stór-Reykjavíkur-
svæðinu og í stærri byggðarkjörnum
og því heldur ólíklegt að verslanir
myndu hagnast á að hækka vöru-
verð.
Verðlagseftirlit
„Auðvitað gerum við ráð fyrir ein-
hveijum afföllum en ég á ekki von
á öðru en þau verði örlítið brot af
því sem þessir menn eru að tala um.
Það hafa staðið yfir viðræður milli
okkar í Alþýðusambandinu og BSRB
og Neytendasamtakanna um að taka
upp verðlagseftirlit til að hafa sem
besta vitneskju um það hvernig þró-
unin er og geta þá brugðist við með
réttum hætti ef útaf er brugðið,"
sagði Benedikt.
Hann sagðist telja að utanríkis-
ráðherra væri með málflutningi sín
um einkum að tala fyrir hagsmunun
ríkisins. Þegar Benedikt var spurðui
hvort þar væri ekki einnig um hags
muni verkalýðshreyfingarinnar að
ræða, svaraði hann að auðvitað
mætti segja að það væru allra hags-
munir að ríkið væri vel rekið. „Er
mér sýnist að þar þurfi verulega ac
gera átak, ef sú lýsing á við sem
aðstoðarmaður utanríkisráðherra
hefur birt í fjölmiðlum að aðeins 40%
af innheimtum skatti skili sér. Og
ef sú lýsing sem fram kom í viðtal
við yfirskoðunarmenn ríkisreikningí
og ríkisendurskoðanda, að virðis
aukaskattkerfið sé eins og gatasigti
er rétt þá er auðvitað full ástæða ti
að endurskoða starfshættina og þ;
eru það okkar hagsmunir allra a<
settur sé kraftur í að rannsaka neð
anjarðarhagkerfið til að breyt;
þessu. Það eru auðvitað okkar hags
munir allra að innheimtan sé sen
best,“ sagði Benedikt Davíðsson.