Morgunblaðið - 30.01.1994, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ IÞROTTIR SUNNUDAGUR 30. JANÚAR 1994
KNATTSPYRNA
„Óhugnanlegur hávaði - flugvélin ruddi niður girðingunni"
6. FEBRÚAR1958 er dagur, sem seint gleymist í Manchest- —
er. Þennan dag var borgin niðurbrotin af sorg, eftir að fréttir
bárust frá Munchen í Þýskalandi, þess efnis að sjö af leikmönn-
um Manchester United hefðu farist íflugslysi og nokkrir væru
þungt haldnir á sjúkrahúsi í Munchen, éftir að flugvél frá Eliza-
bethan-flugfélaginu hafði hlekkst á íflugtaki. 21 lést.
Flugvélin millilenti í Miinchen,
eftir flug frá Belgrad í Júgó-
slavíu, þar sem Manchester United
lék gegn Red Star Belgrad í Evrópu-
keppninni. Slyddusnjór var í S-
Þýskalandi. Komið var við í
Miinchen til að taka bensín og var
stansað stutt. Þegar flugvélin hélt
út á flugbrautina, hægðu hreyflam-
ir á sér, þannig að henni var snúið
á ný að flughöfninni. Eftir tíu mín.
var farþegum sagt að fara aftur i
flugvélina, en hún stöðvaðist aftur
og nú á brautarendanum. Það var
greinilegt eitthvað meira en lítið að,
en samt var þriðja tilraunin gerð
til að koma flugvélinni á loft.
Bobby Charlton, hinn kunni leik-
maður Manchester United, var í
þessari sögulegu ferð og slapp
ómeiddur. Hann lýsti hinni hrylli-
legu lokatilraun þannig: „Vélin hélt
eftir brautinni og jörðin geystist
framhjá glugganum, eftir því sem
hraðinn jókst. Ég hugsaði: „Það
tekur langan tíma að komast á loft.“
Allt í einu sá ég girðinguna við
enda flugbrautarinnar og vissi þá,
að flugvélin myndi aldrei komast
yfir hana — ég sá aðeins girðing-
una. Ég vissi ekki hvað væri hinum
megin við hana. Ég sá aðeins að
við geystumst í átt að girðingunni.
Því næst kom óhugnanlegur há-
vaði, þegar flugvélin ruddi girðing-
unni niður. Eftir það ekkert — ekk-
ert hljóð, og það sem best var eng-
ar minningar. Þegar ég kom aftur
til gálfs mín var ég nokkra metra
frá flugvélinni, enn bundinn við
sætið. Alls staðar var slydda og
vatn. Einmanaleiki, hryllingur.
Ég hélt að ég hefði verið meðvit-
undarlaus nokkrar sekúndur, en það
hljóta að minnsta kosti að hafa
verið meira en tíu mínútur. Harry
Gregg hafði þegar verið inní vélinni
til að hjálpa hinum slösuðu.
Þá sá ég húsið. Við hljótum að
hafa rekist á það. Slökkviliðsmenn
komu hlaupandi í átt til okkar og
hrópandi. Ég var gegnblautur. Eld-
tungur léku um fremsta hluta flug-
vélarinnar. Dennis Violet sat við
hliðina á mér. Nokkrir piltanna lágu
í kring. Enginn hreyfði sig. Ég
hugsaði ekki neitt, því að það var
engin hugsun — aðeins tómleiki.
Gregg kom hlaupandi út úr vélinni,
ég hélt að hinir kæmu á eftir. Ég
vissi þá ekki, að hann hafði tvíveg-
is farið inn í vélina til að aðstoða
konu með böm. Matt Busby lá
skammt frá okkur. Hann reyndi að
setjast upp, en átti í erfíðleikum
með fætuma. Ég losaði ólina og
gekk til hans og Jackie Blanchflow-
er, sem var næstur honum,“ sagði
Charlton m.a. þegar hann rifjaði
upp flugslysið.

ATT
US
Y
Skoski kolanámudrengurinn
„SIR MATT Busby var ekki aðeins United, heldur miklu meira
en það - hann var Manchester, enda starfaði hann með báðum
félögum borgarinnar. Fyrst sem leikmaður með City, en síðan
framkvæmdastjóri og þá forseti United fram til dauðadags,"
sagði séra John Ahern, þegar hann minntist dýrlingsins Sir
Matts, sem lést 20. janúar sl., 84 ára. Það táruðust margir á
Old Trafford, þegar minningarathöfn fór fram fyrir leik Manchest-
er United og Everton, og þegar sekkjapipuleikari lék lagið „A
Scottish Soldier". Þar í hópi voru kunnir kappar eins og Bobby
Charlton, George Best og Ungverjinn Ferenc Puskas, sem ætl-
aði að heilsa upp á vin sinn ítengslum við dráttinn í Evrópu-
keppni landsliða, sem fór fram í Manchester.
^cusby fæddist í skoska smábænum
Orblston í Lanarkshire 26. maí
1909. Áður en hann varð tíu ára
gamall var faðir hans
drepinn af þýskri
leyniskyttu í fyrri
heimsstyrjöldinni, en
hann sá einnig á eftir
þremur frændum sínum úr Kamerún-
hálandahersveitinni, falla í Frakk-
landi. Nokkrum árum eftir það sótti
móðir hans um að komast sem inn-
flytjandi til Bandaríkjanna, ásamt
syni sínum, og voru þau á biðlista.
Þegar Busby var táningur vann hann
í kolanámu og lék knattspymu með
Denny Hibs á sunnudögum. Hann var
mjög leikinn og hugmyndaríkur inn-
hetji. „Njósnari“ frá Manchester City
kom auga á hæfíleika hans og lét
yfirboðara sína vita. Það var svo þeg-
ar Busby var 19 ára, 1928, að boð
kom frá Manchester City og Busby
skrifaði undir atvinnumannasamning
við félagið. Móðir hans táraðist þegar
hún heyrði fréttimar — sonurinn
bjargaði henni frá því að flytja vestur
um haf.
Busby klæddist landsliðsbúningi
Skota í leik gegn Wales í Cardiff
1933 og hann varð bikarmeistari með
City 1934. Liverpool keypti Busby á
átta þús. pund 1936 og lék hann með
félaginu fram að seinni heimsstyij-
öldinni, lengi sem fyrirliði. Busby
gengdi herþjónustu á stríðsámnum í
Austurlöndum og var liðsforingi í 8.
herdeildinni í Norður-Afríku og í
flóttamannabúðunum í Bari á Ítalíu.
Þar kynntist hann Jimmy Murphy,
fýrrnrn leikmanni WBA og landsliðs
Wales, en þeir áttu síðan eftir að
íitarfa mikið saman hjá United.
Valdi Manchester United
Eftir að seinni heimsstyijöldinni
lauk bauð Liverpool honum starf að-
alþjálfara félagsins. Þá hafði James
Gibson, forseti Manchester United,
samband við hann og bauð honum
starf framkvæmdastjóra félagsins.
Gibson hafði mikið álit á Busby og
sagði' samstarfsmönnum sínum að
Busby væri heiðarlegur og hug-
myndaríkur maður. Það tók Gibson
aðeins örfáar mínútur að fullvissa
sjjórn félagsins um að Busby væri
betrí en nokkur annar til að rétta við
skútuna á Old Trafford. Busby þáði
boðið, en aðkoman var ekki fögur á
Old Trafford. Völlurinn var í rúst
eftir sprengjuárásir Þjóðveija — ónot-
hæfur og áhorfendapallar ónýtir, og
félagið skuldum vafíð. Þegar Busby
tók við stjórninni í febrúar 1945,
varð hann að láta sér nægja skrif-
stofuhúsnæði í hálfgerðum skúrræfli,
og United varð að fá lánaðan leik-
völl Manchester City, Maine Road,
til að leika heimaleiki sína, en þar lék
liðið allt fram til 1949.
Þegar Busby tók við voru leikmenn
liðsins vart komnir heim af vígvellin-
um. Stríðið tók sinn toll af leikmönn-
um United og þegar æfingar hófust
gat Busby talið fyrrverandi 1. deildar-
leikmenn á fíngrum annarrar handar;
Johnny Cary, Stan Pearson, Jack
Rowley, AHenby Chlinton, sem tók
þátt í innrásinni í Normandy 1944,
og Charlie Mitten. Flestir fram-
kvæmdastjóramir í 1. deild settu fyrr-
um 1. deildarleikmenn til hliðar, en
Busby ákvað að halda sínum, en lét
þá gjarnan skipta um hlutverk. Lét
t.d. framheijana Cary og John Aston
leika í stöðum bakvarða, en margir
leikmanna hans urðu síðar landsliðs-
menn. Busby keypti aðeins einn leik-
mann — skoska landsliðsframheijann
Jimmy Delaney frá Celtic. Sterkasta
vopn Busby var að hann náði að láta
leikmenn sína vinna sem eina sterka
liðsheild og bað hann leikmenn sína
alltaf að fara inná völlinn til að
skemmta sjálfum sér — njóta þess
sem þeir voru að fást við. Hann vildi
að leikmenn sínir léku skapandi
knattspyrnu og meiri einhugur og
tengsl væru á milli þeirra, en tíðkað-
ist þegar hann lék með City og
Liverpool. „Einn fyrir alla og allir
fyrir einn.“
Fyrsti bikarinn og
giæsileg tilboð
Það var mikill sigur fyrir Busby
þegar Manchester United varð bikar-
meistari 1948, með því að leggja
Blackpool að velli. Leikmenn
Blackpool skoruðu fyrst — og það
var þá sem skilaboðin komu frá
Busby til John Carey, hins yfírvegaða
fyrirliða frá Irlandi: „Haldið áfram
að leika knattspymu!“ Leikmenn
United gerðu það — komu, sáu og
sigruðu, 4:2. Fyrstu þijú árin í 1.
deild varð United í öðru sæti og einn-
ig fimmta árið, en meistaratitillinn
kom á því sjötta — 1952.
Virðingin sem menn báru fyrir
Busby var takmarkalaus. Mörg félög
vildu fá hann til liðs við sig og buðu
bæði Manchester City og Tottenham
starf. Þá hafði ítalska knattspyrnu-
sambandið samband við Busby og
óskaði eftir að hann gerðist landsliðs-
þjálfari Ítalíu. Busby voru boðin him-
inhá laun. En slík tilboð freistuðu
ekki Matt Busby, sem hafði hugann
við aðeins eitt — Manchester United.
Metnaður hans var að skapa besta
knattspyrnulið í heimi, sem byggt
væri á vináttu, heiðarleik og sam-
heldni. Hann ætlaði sér að koma slíku
liði upp á Old Trafford.
sem gerði Manchester United að stórveldi
Sir Matt Busby gengur á undan leikmönnum sínum á Wembley 1957, þegar United lék bikarúrslitaleik gegn Aston
Villa. Roger Byrn (lést í Munchen), Johnny Berry og Jackie Blanchflowers, sem slösuðust báðir það illa í Munchen, að
þeir léku ekki framar, Ray Wood, Bill Foulkes, Bobby Charlton, Tommy Taylor (lést), Liam Whelan (lést), Duncan
Edwards (lést), Eddie Colman (lést) og David Pegg (lést).
Klukkan á skrifstofubyggingu Manc-
hester United, sem sýnir hvað klukkan
var í Munchen, þegar slysið varð.
Prestamir sagðir „njósna“
fyrir Busby
Matt Busby lagði mikla áherslu á
að ná til Old Trafford stórum hópi
af ungum og efnilegum leikmönnum.
Hann kallaði Jimmy Murphy, sem
varð síðan einnig landsliðsþjálfari
Wales, til liðs við sig. Þeir félagar
ásamt nokkrum öðrum ferðuðust um
alit á Bretlandseyjum í leit að ungum
leikmönnum. Þá kom það Busby til
góða að hann naut mikillar velvildar
hvarvetna og þá ekki síst meðal íjöl-
marga skólastjóra, sem hringdu
rakleitt í Busby þegar þeir komust á
snoðir um að einhver nemandinn bjó
yfir knattspyrnuhæfíleikum. Það
voru margir komnir á þá skoðun að
Manchester United væri kaþólskt fé-
lag — og að allir klerkar landsins
væru helstu „njósnarar" þess.
Hin raunverulega uppbygging á
„draumaliðinu" hófst 1952, en þá
komu margir ungir leikmenn til fé-
lagsins, eins og perlan Duncan Edw-
ards, sem fæddist í Dudley — rétt
við húsvegg Úlfanna — 1936. Matt
Busby fékk fréttir af honum og var
ekki lengi að sjá út hæfileika stráks-
ins, sem hann tók með sér til Old
Trafford. Edwards skrifaði undir
áhugamannasamning 16 ára og lék
sinn fyrsta leik fyrir United á sama
aldursári, skrifaði undir atvinnu-
mannasamning 17 ára og 18 ára og
183 daga lék hann sinn fyrsta lands-
leik — í sigurleik, 7:2, gegn Skotum
á Wembley. Aðrir ungir leikmenn
voru Bobby Charlton, Eddie Colman,
David Pegg og margir fleiri. Það var
á þessum árum sem almenningur og
fjölmiðlar á Bretlandseyjum byijuðu
að kalla leikmenn Manchester United
„Busby Babes“ — bömin hans Busby.
Busby leitaði útum allt að hlutum
í púsluspil sitt og var Tommy Tayl-
or, sem byijaði að leika með Bamsley
17 ára 1949, fljótlega kominn undir
smásjá Busbys. Taylor vildi ekki fara
frá Bamsley og félögum sínum, en
hann gaf sig 1953. United borgaði
29.999 pund fyrir hann.
Undir stjóm Busbys og Murphys
hófst hörð vinna á Old Trafford.
Margir snjallir leikmenn hópuðust til
Old Trafford og þeir komust fljótt
að því að það væri ekkert gefíð —
lífið væri ekki leikurinn einn. Þegar
menn bönkuðu uppá hjá Matt Busby,
komust þeir ekki hjá því að sjá skilt-
ið sem hékk á hurðinni — skilti sem
letrað var á: „Ekkert kemur í stað
harðrar vinnu.“
Það vom aðeins þrír spilarar í stór-
um leikmannahópi United sgm vom
keyptir til Old Trafford — Taylor,
Ray Wood, markvörður, og Liam
Whelan. Með ungu strákana sína,
meðalaldurinn 22 ára, jafnaði United
stigamet, 60 stig, í 1. deildarkeppn-
inni — varð Englandsmeistari 1956
með ellefu stiga forskot, sem var
met. Busby notaði fleiri leikmenn en
nokkurt annað félag og var það ekki
í neyð, heldur til að gefa sem flestum
ungum leikmönnum tækifæri til að
spreyta sig. Árið eftir endurtóku leik-
menn félagsins leikinn, auk þess að
komast í undanúrslit í Evrópukeppni
meistaraliða — töpuðu samtals 3:5
fyrir Evrópumeistumm Real Madrid.
Þetta ár, 1957, átti United möguleika
á að vinna „tvöfalt" — bæði deild og
bikar, en leikið var til úrslita í bikar-
keppninni gegn Aston Villa á Wembl-
ey. Það má segja að Peter McParland
hjá Villa hafi „rænt“ möguleikanum
frá United, með því að hlaupa Wood
markvörð niður eftir aðeins átta mín.,
þannig að hann kjálkabrotnaði. Eftir
það léku leikmenn United aðeins tíu
og Jackie Blanchflower fór í markið.
Martröðin í Múnchen
Manchester United hafði sett
stefnuna á Evrópumeistaratitilinn
1958, lagt Dukla Prag að velli og
tryggði sér síðan sæti í undanúrslit-
um með því að slá Red Star í Belgrad
að velli. Það var þá sem draumurinn
um „Bömin hans Busbys“ varð að
martröð. Átta leikmenn létust í flug-
slysi í Munchen. Fýrirliðinn Roger
Byme, Geoff Bent, Eddie Colman,
Mark Jories, David Pegg, Tommy
Taylor og Liam Whelan létust strax,
en eftir sextán daga legu á sjúkra-
húsi í Miinchen, lést Duncan Edw-
ards. Þjálfaramir Bert Whalley og
Tom Curry, létust einnig ásamt
blaðamanninum Frank Swift, fyrrum
landsliðsmarkverði Englands, sem lék
með Manchester City.
Tveir leikmenn meiddust það alvar-
lega, að þeir léku ekki knattspymu
framar — Johnny Berry og Jackie
Blanchflower. Þeir leikmenn sem
sluppu ómeiddir eða með smáskrám-
ur, vom: Bobby Charlton, Dennis
Viollet, Ken Morgan, Billy Foulkes
og Harry Gregg.
Knattspyman í heiminum varð fyr-