Morgunblaðið - 30.01.1994, Qupperneq 47

Demanturinn frá Dudley
ir miklu áfalli. Það var ljóst að aldrei
fékkst full reynsla á það, hversu liðið
var megnugt í raun og veru, þegar
það hefði hlotið fullan þroska.
Matt Busby slasaðist illa og var í
lífshættu. Hann var lengi á sjúkra-
húsi í Múnchen. Það hefðu margir
brotnað, við að verða fyrir eins miklu
áfalli og Busby — að missa átta af
drengjunum sínum á svipstundu.
Þegar hann kom heim til Englands
veitti eiginkona hans, Jean, honum
mikinn stuðning og hvatti hann ein-
dregið að fara sem fyrst á Old Traff-
ord, þar sem mörg verkefni biðu hans.
Það var lán í óláni að Jimmy Murp-
hy, aðstoðarmaður Busbys, var ekki
í flugvélinni — hann var á sama tíma
að stjórna landsliði Wales í landsleik
gegn ísrael í Cardiff. Á meðan Busby
var á sjúkrahúsi í Múnchen, vann
Murphy hörðum höndum í Manchest-
er. Hans fyrsta verkefni var að
stjórna liðinu í bikarleik gegn Sheffi-
eld Wednesday á Old Trafford. Ljóst
var að aðeins tveir leikmenn sem
fóru til Belgrad, gætu leikið með —
Harry Gregg og Bill Foulkes. Murphy
keypti tvo leikmenn; Emie Taylor frá
Blackpool og Stan Corowther frá
Aston Villa, en aðrir leikmenn voru
sóttir í varaliðið. Leikmenn United
voru einkenndir með númerum í leik-
skránni fyrir leikinn, en ekki nöfnum.
Við upphaf leiksins féll Murphy sam-
an og brast í grát — söknuðurinn var
mikill. Shay Brennan, sem var vanur
að leika sem hægri bakvörður í vara-
liðinu, fékk það hlutverk að leika
vinstra megin í sókn og skoraði hann
tvö mörk í sigurleik, 3:0. Brennan
fagnaði síðan Evrópumeistaratitli á
Wembley tíu árum síðar, 1968, og
þá sem bakvörður. Þegar Manchester
United lék bikarúrslitaleikinn gegn
Bolton á Wembley, náði Bolton að
knýja fram sigur, 2:1, með því að
Nat Lofthouse ruddi Harry Gregg,
markverði, sem hélt á knettinum, inn
fyrir marklínu.
Manchester United vann AC Milan
á Old Trafford, 2:1, í fyrri leik lið-
anna í undanúrslitum Evrópukeppn-
innar, en tapaði, 0:4, á San Siro-leik-
vellinum í Mílanó.
Busby gafst ekki upp
Þrátt fyrir mótlætið gafst Matt
Busby ekki upp. Hann steig mikið
gæfuspor þegar hann keypti Denis
Law frá Tórínó á Ítalíu í júní 1962
á 115 þús. pund, sem var metupphæð
fyrir leikmann. Law v^r afbragðs
knattspyrnumaður, sem virkaði eins
og segull á áhorfendur líkt og Bobby
Charlton. í febrúar keypti Busby
skoska landsliðsmanninn Paddy Crer-
and frá Celtic, sem féll vel að leikað-
ferðum landa síns, Denis Law. Þeir
félagar áttu stóran þátt í að United
varð bikarmeistari 1963 með því að
leggja Leicester að velli, 3:1. Sama
ár kom knattspymukappinn George
Best til Old Trafford, 17 ára. Law
var útnefndur knattspymumaður
Evrópu 1964 og hann skoraði 30
mörk fyrir Manchester United, þegar
félagið endurheimti Englandsmeist-
aratitilinn 1965 og styrkur liðsins var
orðinn mikill 1967 þegar meistaratit-
illinn vai^enn í höfn. Stóra stundin
hjá Mátt Busby rann síðan upp 1968,
þegar Manchester United lagði Real
Madrid að velli, samanlagt 4:3 (1:0,
3:3) og komst í úrslitaleik Evrópu-
keppni meistaraliða á Wembley 29.
maí. Mótheijamir voru Eusebio og
félagar hans hjá Benfica, eða stór
hluti af portúgalska landsliðinu.
Bobby Charlton (2), George Best og
Brian Kidd skoruðu mörkin í sigur-
leik, 4:1.
Fögnuðurinn var geysilegur ! her-
búðum Manchester United, en skugg-
inn frá 1958 hvíldi enn yfir. 500
þús. íbúar Manchester, helmingur
borgarbúa 1968, tóku á móti leik-
mönnum þegar þeir komu heim með
Evrópubikarinn í opnum tveggja
hæða strætisvagni.
Gleðin var þá mikil, en sorgin var
einnig mikil þegar það fréttist 20.
janúar sl. að Sir Matt Busby, sem
var aðlaður 1969, væri látinn. Tug-
þúsundir manna streymdu eftir Sir
Matt Busby- strætinu, sem liggur að
Old Trafford, lögðu blómvendi við
völlinn og klukkan á skrifstofubygg-
ingu félagsins, sem sýnir nákvæm-
lega hvað klukkan var þegar slysið
í Múnchen varð, 6. febrúar 1958, var
þakin blómum.
Leiðtoginn var fallinn, það var við
hæfí að félagið geymdi Englands-
meistarabikarinn þegar Sir Matt
Busby féll frá.
-'i'/l ó'iev munlrmarl i luunyqeimnH
MORGUNBLAÐIÐ
IÞROTTIR
SUNNUDAGUR 30 JANUAR 1994
Duncan Edwards er sá leikmaður
Manchester United, sem verður
alltaf minnst sem besta knattspymu-
mannsins sem hefur leikið á Old
Trafford. „Ég hef leikið með og á
móti mörgum frábærum leikmönn-
um, en engum eins og Duncan. Hann
hafði svo góð áhrif á leik okkar, að
það var eins og liðið léki saman eins
og einleikari. Pele var ekki eins sterk-
ur og yfirvegaður og Duncan, en
Duncan var ekki eins leikinn með
knöttinn og Pele. Ef ég stæði nú á
þeim tímamótum, að ég ætti eftir
að leika knattspyrnu í mörg ár —
og ég mætti velja einn leikmann til
að leika við hlið mér, myndi ég velja
Duncan," sagði knattspyrnukappinn
Bobby Charlton, sem var einu ári
eldri en Duncan. Þegar Duncan lést
á sjúkrahúsi í Múnchen 21 árs, var
hann búinn að leika 18 landsleiki,
Bobby Charlton engan. Charlton átti
eftir að leika 106 landsleiki og skora
49 mörk í þeim, sem er met.
Duncan var yngsti leikmaðurinn
sem hafði klæðst landsliðsbúningi
Englands, þegar hann lék sinn fyrsta
landsleik gegn Skotlandi á Wembley
— 18 ára og 183 daga gamall 1955.
Duncan kom, sá og sigraði og einnig
árið eftir, þegar hann fór á kostum
í Berlín — skoraði fyrsta markið
þegar Englendingar lögðu heims-
meistara V-Þjóðveija, 3:1.
Englendingar höfðu eignast leik-
mann, sem átti eftir að fær þeim
marga sigra. Með honum léku tveir
aðrir leikmenn frá United, Roger
Byrne og Tommy Taylor, sem skor-
aði 16 mörk í 19 leikjum fyrir Eng-
land. Englendingar fengu ekki lengi
að njóta krafta þeirra, því að þessir
þrír snjöllu leikmenn létust í flugslys-
inu í Múnchen og Englendingar sökn-
uðu þeirra sárt í heimsmeistara-
keppninni í Svíþjóð 1958. Taylor lést
strax, en Duncan sextán dögum síð-
ar í sjúkrahúsi í Múnchen.
Þrátt fyrir frægðina var Duncan
langt frá því að vera spilltur og hann
var laus við að láta velgengni sína
stíga sér til höfuðs. Hann var mjög
glaðlegur, vingjarnlegur og tillitsam-
ur. „Hann var mér sem faðir,“ sagði
Bobby Charlton. Þegar Sir Matt
Busby og Jimmy Murphy komu inn
í búningsklefa leikmanna I leikhléi,
var Duncan vanur að slá á öxl þeirra
og segja: „Úpp með léttleikann, pilt-
ar, ég á eftir að skora nokkur mörk
5 seinni hálfleik." Murphy sagði eitt
sinn um Duncan: „Hann er de-
manturinn í skartgripaskríni Un-
ited.“ Sagt er að ef Duncan hefði
borið gæfu til lengra lífs, hefði hann
tekið við heimsmeistarastyttunni á
Wembley 1966, en ekki Bobby Mo-
ore. Hann hefði staðið framar en
Pele, Franz Beckenbauer og Johan
Cruyff. Hann gat allt, hann vildi allt,
knattspyrnan var hans líf og yndi.
Hann réði yfir allri þeirri tækni, sem
góður knattspymumaður þurfti;
hafði gott vald á knettinum, skilning
á leiknum, næmt auga fyrir samleik,
var harður í horn að taka og hafði
yfir að ráða geysilegri skothörku.
Duncan Edwards varð fljótt átrún-
aðargoð í Englandi og var þekktur
undir nafninu „Stóri Dunk“ vegna
þess hvað stór og sterkur hann var
— stöðugur sem stórt eikartré. Eng-
inn leikmaður hefur enn komið fram
í Englandi, sem hefur snilldargáfu á
við Duncan, sem gat leikið allar stöð-
ur á vellinum. Yfirferð hans var
geysileg — og krafturinn eftir því.
Sjálfstraust hans var svo mikið. að
það gerði honum kleift að fara fram
í fremstu víglínu og skorað þijú
mörk gegn landsliðsvörnum, draga
sig síðan aftur og stjórna miðvallar-
spilinu.
Margar smásögur hafa myndast
um þennan einstaka leikmann. Eitt
sinn lék Duncan með enska landslið-
inu gegn því welska. Svo skemmti-
lega vildi til að þjálfari landsliðs
Wales, var Jimmy Murphy, aðstoðar-
maður Sir Matts Busby hjá United
— og þekkti hann því Duncan vel.
Murphy lagði sínum mönnum lífs-
reglur fyrir leikinn og reyndi að telja
sínum mönnum trú um, að þeir
myndu vinna sigur á Englendingum.
Þegar leikmenn hans hlupu inn á
völlinn, hikaði einn þeirra, greip um
handlegg Murphys og sagði: „Ég hef
heyrt svo mikið talað um Duncan.
Hvernig er best að leika gegn hon-
um?“ Murphy svaraði að bragði,
hreinskilinn að vanda: „Gerðu sjálf-
um þér greiða — vertu ekki fyrir
honum.“
Það var mikil sorg í Durley,
heimabæ Duncans, þegar líkkista
hans var flutt heim frá Múnchen, en
hann var jarðsettur með viðhöfn. Sir
Matt Busby sagði eitt sinn: „Við
munum koma til með að sjá knatt-
spyrnusnillinga aftur, en það mun
aldrei verða til nema einn Duncan
Edwards.“
dIIo Oom n yn
Slr Matt Busby er hér ásamt Duncan Edwards, mesta knattspyrnumanni sem hefur leikið á
Old Trafford. Duncan lést í Múnchen, 21 árs, en þá var hann búinn að leika átján landsleiki fyr-
ir England. Sir Matt Busby lét glerskurðarmann hanna rúður í St. Francis-kirkjuna í Dudley,
heimabæ Duncans. Sagt er að Sir Matt hafí alltaf tárast, þegar hann gekk fram hjá minningar-
glugganum — en það gerði hann 6. febrúar á hveiju ári. Sir Matt gat aldrei sætt sig við hvað
gerðist þennan dag í Múnchen 1958.
Blll Foulkes og Bobby Charlton með Evrópubikarinn 1968. Þeir voru einu mennirnir sem
léku þá gegn Benfica, sem lentu í flugslysinu í Múnchen.
Kolanámudrengimir
Þrír af þeim mönnum sem hafa markað hvað dýpst spor
í knattspyrnuna á Bretlandseyjum, eiga það sameigin-
legt að vera Skotar, og það sem meira er — þeir eru
fæddir á 20 km svæði fyrir sunnan Glasgow. Það eru
þeir Sir Matt Busby, sem lést úr blóðkrabba fyrr í þess-
um mánuði, Bill Shankly, sem lést eftir hjartaslag 1981
og Jock Stein, sem lést eftir hjartaslag á Ninian Park
í Cardiff, eftir landsleik Wales og Skotlands fyrir nokkr-
um árum.
Sir Matt Busby fæddist 1909 í Orbliston, Bill Shan-
kley í Glenbuck 1913 og Jock Stein í Bambank 1922.
Allir eiga þeir það sameiginlegt að hafa unnið í kolanám-
um áður en þeir helguðu sig knattspymunni — sem
leikmenn og framkvæmdastjórar. Shankly var fram-
kvæmdastjóri hins sigursæla liðs Liverpool, en Stein
stjórnaði Celtic og undir hans stjóm varð félagið Skot-
landsmeistari niu ár í röð. Hann var síðan framkvæmda-
stjóri Leeds og þjálfari skoska landsliðsins.
upp stigann
Bobby Charlton, segir að eitt eftirminnilegasta augna-
blik í lífí sínu, hafí verið á Russell hótelinu, eftir að
United hafði orðið Evrópumeistari í Londonn 1968.
„Fögnuðurinn var mikill, en ég ákvað að fara upp á
herbergi — vildi hvílast og láta hugann reika. Þar sem
ég lá í rúmi mínu, til að láta líða úr mér, líkamlega og
andlega, heyrði ég skoska rödd sem ekki var hægt að
villast á — hijóma upp stigann. Það var rödd Sir Matts,
sem var að syngja: „What a Wonderful World."
„Allir þekktu Sir Matt
og Edwards“
Egidius Braun, forseti knattspyrnusambands Þýska-
lands, sagði í Manchester, þegar dregið var í Evrópu-
keppni landsliða, að fólk í Þýskalandi væri ekki búið
að gleyma hinu hryllilega flugslysi í Múnchen 1958.
„Margir í Þýskalandi þekkja ekki marga af frægustu
leiðtogum og stjórnmálamönnum heims, en það þekkja
allir Sir Matt Busby og Duncan Edwards."
„Stór Qölskylda“
Nobby Stiles, sem varð heimsmeistari með Englandi
1966 og Evrópumeistari með United 1968, sagði að
Sir Matt hafí verið stórkostlegur persónuleiki. „Þegar
ég kom til Old Trafford 1957, var Sir Matt búinn að
ná fjölskylduandrúmslofti. Við vorum eins og ein stór
ijölskylda. Eitt mitt fyrsta verkefni var að pússa skó
eldri leikmannanna. Það var enginn eins og Sir Matt.
Þó við töpuðum leikjum illa, missti hann aldrei stjórn
á skapi sínu og maður heyrði hann aldrei skammast."
„Stórkostlegt lið“
Sir Matt Busby sagði eitt sinn um liðið sem lék í Belgrad
að það hafí verið skipað svo góðum leikmönnum að
erfítt hefði verið að vinna sæti þeirra næstu tiu árin á
eftir. „Leikmenn mínir voru þannig, að mér fannst stund
um að móthetjarnir hefðu þurft að skora mark hjá
okkur fljótlega — aðeins til að kveikja neistann, þannig
að leikmenn mínir léku eftir það eins og þeir gerðu best.“
Jef Mermans, þjálfari Anderlecht, sem mátti þola
stórtap, 0:10, fyrir United í Evrópukeppni meistaraliða
1966-57, sagði eftir leikinn: „Hvers vegna er liðinu
ekki teflt fram sem landsliði Englands. Sterkasta lið
Ungveijalands hefði aldrei náð að leika okkur svo grátt"