Morgunblaðið - 02.11.1994, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
DEILUR INNAIM SVFÍ
INNLENDUM
VETTVANGI
H
staðið um uppsögnina síðan. Stjórn
og varastjóm SVFÍ ákvað á laugar-
dag að skipa nefnd til að reyna að
koma á sáttum milli deiluaðila, auk
þess að harma að sú „aðferð sem
viðhöfð var við uppsögn Hálfdans
Henryssonar skuli hafi leitt af sér
skaðlega umræðu“ fyrir hann og
félagið. Fyrsti fundur Hálfdans og
sáttanefndar var á mánudagskvöld
og kynnti nefndin stjórnarmönnum
SVFI sáttahugmyndir á þriðjudag.
Innan SVFI eru níutíu björgunar-
sveitir og hafa nú á annan tug
þeirra ályktað í máli Hálfdans, til
að mótmæla uppsögninni, kreijast
frekari skýringa eða sátta. Náist
ekki sættir við Hálfdan, sem hann
og margir þeir sem hann styðja
telja að felist í endurráðningu, hafa
ýmsir björgunarsveitarmenn um
land allt, samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins, íhugað þann
möguleika að krefjast aukaþings
SVFÍ í þeim tilgangi að kollvarpa
núverandi stjóm sem stóð að upp-
sögninni. Aðalfundur SVFÍ er
næsta vor, en þar fer ekki fram
stjómarkjör, og landsþing ekki fyrr
en eftir hálft annað ár. í núverandi
lögum félagsins er ekki gert ráð
fyrir að hægt sé að kalla til auka-
þings, „enda hafa fæstir séð fyrir
uppákomur af þessu tagi,“ segir
Reynir Ragnarsson hjá ___________
björgunarsveitinni Vík-
veija í Vík í Mýrdal sem
á sæti í sáttanefndinni.
Hann segist hafa vitað
af því að þessi möguleiki
Aukaþing
efekki
“ÁLFDANI Henryssyni,
deildarstjóra björgunar-
deildar Slysavamafé-
lags íslands, var fyrir-
varalaust sagt upp störfum fyrir
tæpum hálfum mánuði. Styr hefur
nást sættir
Uppsögn deildarstjóra björgunardeildar
Slysavamafélags íslands hefur vakið deilur
innan félagsins og leitar nefnd á vegum
félagsins sáttaleiðar. Sindri Freysson
kynnti sér deiluefnið.
var vikið úr starfi, en segja í mót-
mælum sínum að á þessari gjörð
stjórnar hafi „engin viðhlítandi
skýring fengist" og lýsa yfír
áhyggjum sínum vegna skerðingar
á starfsöryggi sem blasi við „þegar
þessir nýju stjórnarhættir sem við
nú stöndum frammi fyrir em upp-
teknir hjá SVFÍ“.
Tilbúinn til sátta
Aukaþing
algert neyðar-
úrræði
hafí verið í skoðun, en reyni menn
þá leið sé um algert neyðarúrræði
að ráða. „Við reynum í lengstu lög
að sætta aðila og koma í veg fyrir
að félagið klofni í tvær fylkingar,
með Hálfdani annars vegar og með
stjóm hins vegar,“ segir Reynir.
Allir starfsmenn SVFÍ nema tveir
hafa jafnframt mótmælt uppsögn-
inni harðlega, en annar þessara
tveggja er eftirmaður Hálfdans í
starfi og hinn nýlega ráðinn. Starfs-
mennirnir óskuðu skýringa á upp-
sögninni á starfsmannafundi sem
haldinn var sama dag og Hálfdani
Hálfdan kveðst reiðubúinn að
sættast við SVFÍ en í sínum huga
sé réttlætinu þó „ekki fullnægt fyrr
en ég fæ stöðuna aftur, og get
ekki séð að til greina komi að taka
við annarri stöðu innan félagsins“.
Hálfdan kveðst hafa sent stjóm
félagsins skeyti á föstudag þar sem
________hann óskaði tækifæris til
að hrekja meintar ávirð-
ingar á fyrrnefndum
stjórnarfundi, en bón
hans hafí ekki verið svar-
að. „Ég vil fá meintar
ávirðingar í hendur og svara þeim,“
segir Hálfdan. Ástæður uppsagnar
hafa ekki verið raktar til hlítar á
opinberum vettvangi, en Gunnar
Tómasson, varaforseti félagsins,
segir meginástæðuna samstarfs-
örðugleika, meðal annars hafi Hálf-
dan ekki viljað starfa í samræmi
við ákvarðanir um stefnumótun sem
teknar hafi verið og vísar til sam-
starfs SVFÍ og Landsbjargar um
rekstur björgunarskóla 1 því sam-
bandi. Gunnar segir að margoft
hafí verið rætt við Hálfdan um að
vinna að málum SVFI i samræmi
við ákvarðanir á fundum félagsins,
og ekki hafí verið um neinn per-
sónulegan ágreining að ræða. Að
sögn Gunnars var margoft búið að
reyna að fá Hálfdan „til að breyta
um stefnu en hann fann aldrei neina
sök hjá sér og taldi bara að við
værum á rangri leið“. Stjórn SVFÍ
hafí síðan ákveðið að Hálfdan yrði
að hætta störfum hjá félaginu, og
hafí ákvörðunin verið tekin í kjölfar
þess að framkvæmdaráð fór yfír
málavexti.
Hálfdan segist hafa heimildir
fyrir því að einn stjórnarmanna
hafí á fundi stjórnar og varastjóm-
ar SVFÍ sl. laugardag kallað
ástæður þær sem gefnar eru fyrir
uppsögn hans „tittlingaskít“ og
„alvanalegar krytur innan fyrir-
tækja sem ekki eru brottrekstrar-
sök“. Eftir þann fund og skipan
sáttanefndar, sagði Gunnar að
Hálfdan fengi „vonandi" frekari
skýringar á uppsögninni og „þegar
við göngum til sátta“. Hann kveðst
telja sáttaleiðina heilladrýgsta og
ekkert annað en sættir komi til
greina.
Eðlilegur skoðanamunur
ekki síst miðað við það mat sitt að
ágreiningur við stjórnendur SVFÍ
hafi verið lítilfjörlegur. Greinilega
hafi málið verið undirbúið í nokkurn
tíma, þar sem stjómendur félagsins
hafi hringt í fólk úti á landi og
gefið í skyn að eitthvað væri hjá
Hálfdani, sem ekki þyldi dagsins
ljós, og þess vegna væri vissara að
spyrja ekki neins. „Þetta fínnst mér
og þeim sem standa mér næst svo
óþverralegt að það taki varla
nokkru tali,“ sagði hann og kveðst
telja að stjómendur hafi hafíð und-
irbúning á aðgerðum sínum sl. sum-
ar. Eftirmaður hans í starfi hafi
verið ráðinn til starfa viku áður en
að uppsögn kom, og verið mættur
til að taka við starfí deildarstjóra
áður en Hálfdan yfirgaf skrifstofu
SVFÍ daginn sem uppsögnin kom
til framkvæmda. Hálfdan starfaði
aðallega við að afgreiða endur-
greiðslur af aðflutnings- og virðis-
aukaskatti til björgunarsveita
vegna tækjakaupa, undirbúa sjálf-
virka tilkynningaskyldu fýrir sjó-
menn, auk þess að annast yfirstjóm
æfinga og þjálfunar björgunar-
sveita þangað til ákveðið var að
stofna sérstakan björgunarskóla.
Esther Guðmundsdóttir, fram-
kvæmdastjóri SVFÍ, og Einar Sig-
uijónsson, forseti SVFI, buðu Hálf-
dani að veita uppsagnarbréfí mót-
töku 20. október sl., vegna „trúnað-
arbrests", eða undirrita að öðmm
kosti bréf þar sem hann segði sjálf-
ur upp störfum. Hálfdan valdi fyrri
kostinn.
Ekki andvígur björgunarskóla
Helsta ástæðan sem nefnd hefur
verið fyrir uppsögn Hálfdans er
deila um stofnun áðurnefnds björg-
unarskóla. Hálfdan segist ekki vera
andvígur stofnun björgunarskólans
og vera í raun einn upphafsmanna
þeirra hugmynda að leiða saman
aðila sem að björgunarmálum
standa, í sameiginlegum björgunar-
skóla. „Ég var eingöngu á móti
þeim kostnaði sem hver __________
björgunarsveit átti að
bera vegna námskeiða
skólans. Sem dæmi um
það get ég nefnt að ungl-
ingadeild sem sótti nám-
lagsins voru lengi vel þær sömu,
þ.e. þessi námskeið ættu að vera
björgunarsveitarfólki að kostnaðar-
lausu eða því sem næst, enda tel
ég það nægjanlegt framlag hjá fólki
að leggja frítíma sinn og aðrar
stundir af mörkum til björgunar-
starfa. En þessi stefnubreyting sem
felur í sér að fólkið greiði þjálfun
sína fullu verði, kemur á sama tíma
og SVFÍ hefur fengið stórauknar
tekjur frá ríkinu og í gegnum spila-
kassa,“ segir hann.
Á fundi stjómar á laugardag
samþykkti stjórn SVFÍ að greiða
niður þessi gjöld gagnvart björgun-
arfélögum, sem Guðbjöm Ólafsson,
skrifstofustjóri SVFÍ, kveðst telja
að feli í sér viðurkenningu á að
gjöldin hafi verið sett of hátt í upp-
hafí og jafnframt vissa viðurkenn-
ingu á sjónarmiðum Hálfdans.
Deilt um aðferðir innan SVFÍ
Hálfdan vill
svara ávirð-
ingunum
skeið í skyndihjálp á Eskifirði fyrir
skömmu, átti að borga rúmar 100
þúsund krónur fyrir 36 unglinga,
en áður hefði deildin þurft að greiða
30 þúsund. Björgunarsveitir
um
Hálfdan kveðst ekki gera sér að
fullu grein fyrir hvað sér sé gefíð
að sök, en það sem hafi verið nefnt
sé einvörðungu dæmi um eðlilegan
skoðanamun manna á milli. Hann
hafí aldrei rofið trúnað með því að
ræða við fjölmiðla eða aðra um
þessi ágreiningsmál. Aðfarimar við
uppsögnina hafi verið harkalegar,
alls staðar af landinu hringdu í mig
og kvörtuðu, og ég bar skilaboðin
áfram til framkvæmdastjóra, en var
í staðinn sakaður um að reyna að
spilla fyrir félaginu. I sumar hafði
þessi ágreiningur vaxið því öllu
varðandi þennan skóla var haldið
frá mér og ég ekki spurður álits á
einu eða neinu um þetta,“ sagði
Hálfdan. „Skoðanir mínar og fé-
i
I
>
Hálfdan telur „raunverulegar"
ástæður brottrekstrarins fleiri og
tengir þær meðal annars deilum um
stjórnunaraðferðir innan SVFI sem
hafi ekki farið hátt. Á seinustu
árum hafí nýtt fólk innan félagsins
reynt að leggja hefðbundnar aðferð-
ir fyrir róða og, koma á aðferðum
sem henti ekki félaginu. Meðal ann-
ars hafi framkvæmdaráðið, sem
meðal annars er skipað forseta og
varaforseta SVFÍ, rofnað úr tengsl-
um við starfsfólk SVFÍ á seinustu
árum og fjarlægst þau mál sem
efst hafa verið á baugi hjá björgun-
arsveitum eða félaginu yfirhöfuð.
„Það^ er verið að reyna að breyta
SVFÍ í samræmi við einhvem fýrir-
tækjabrag sem hentar illa þessari
grasrótarhreyfingu sem byggist
eingöngu upp á fólkinu í björgunar-
sveitunum,“ segir Hálfdan. Sem
dæmir um þetta nefnir hann að
launa hafi átt alla leiðbeinendur á
námskeiðum björgunarskólans, en
til þessa hafi áhuginn og sjálfboða-
starfið verið stærsti aflvaki starf-
seminnar og haldið henni saman.
Hann hafí talið að þessi stefnu-
breyting myndi fyrr eða síðar
breyta viðhorfi þeirra sem að björg-
unarmálum starfa og ganga loks
að félaginu dauðu.
Esther Guðmundsdóttir, fram-
kvæmdastjóri SVFÍ, vísar þessari
gagnrýni Hálfdans á bug. Hún seg-
ir að á þeim tveimur ámm sem lið-
in eru síðan hún hóf störf hjá félag-
inu, hafi ekki orðið neinar gífurleg-
ar breytingar á rekstri og stjórnun
félagsins frá því sem áður var.
Reksturinn sé tvíþættur, annars
vegar sjálfboðaliðastarf sem sé und-
irstaða félagsins, og hins vegar
umfangsmiklir verktökusamningar
fyrir ríkisvaldið sem kalli á rekstur
og svo hafi einnig verið áður en
hún var ráðin til starfa. Fram-
kvæmdaráðið sé í góðum tengslum
við „grasrótina“ og hafí síður en
svo fjarlægst markmið SVFÍ í sinni
stefnumótun. Hvað varðar launa-
greiðslur til leiðbeinenda, hafi fé-
lagið í gegnum tíðina launað leið-
beinendum á stundum og oft átt í
basli með að senda sjálfboðaliða út
á land án nokkurrar umbunar,
þannig að eingöngu sé um eðlis-
breytingu að ræða sem sé ekki stór-
vægileg.
„Eitt af stærri málunum“
Í
I,
»
í
I
s
Aðspurður um hvort brottrekst-
ur Hálfdans sé angi af togstreitu
tveggja fylkinga innan SVFÍ um
________ stjórnunarhætti, neitar
Gunnar Tómasson, vara-
forseti SVFÍ, því að
ástæður uppsagnar séu
aðrar en samstarfsörð-
ugleikar milli stjórnar
félagsins og Hálfdans, þar á meðal
í tengslum við stofnun björgunar-
skólans. Ástæðan sé þó kannski
ekki „það eina mál frekar en önn-
ur. Þetta er hins vegar eitt af stærri
málunum," segir Gunnar. Hann
rekur aðdragandann að uppsögn
Hálfdans aftur til landsþings SVFÍ
1992 þar sem meðal annars var
sett á stefnuskrána samvinna við
aðra aðila sem ynnu að svipuðum
málum og Slysavarnafélagið, þar
á meðal að unnið skyldi að því að
koma á fót björgunarskóla í sam-
vinnu við Landsbjörg.
i