Morgunblaðið - 02.11.1994, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 1994
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Ámi Sigfússon fyrrverandi borgarstjóri:
Gekk frá fimm
leigusamningum
Vááá, sjáðu hvað ég er búin að finna . . .
Benedikt Sveinsson forstjóri íslenskra sjávarafurða
Framleiðendum ekki
skipt með samkomulagi
BENEDIKT Sveinsson forstjóri íslenskra sjávarafurða segist ekki kannast
við að ÍS og Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna hafi skipt framleiðendum á
milli sín með einhverskonar samkomulagi. Í Morgunblaðinu í gær var haft
eftir Friðrik Pálssyni forstjóra SH að hann teldi ÍS hafa brotið heiðursmanna-
samkomulag, sem í gildi hafí verið milli fyrirtækjanna, þegar ÍS keypti 30%
hlut í Vinnslustöðinni í Vestmannaeyjum. „Ég vil þó undirstrika að við höfum
á engan hátt verið að leita sérstaklega eftir því að fá SH-framleiðendur í
viðskipti til okkar,“ sagði Benedikt.
Benedikt sagðist telja að á Islandi
væru fleiri framleiðendur en svo að
ÍS og SH geti skipt þeim upp með
einhvetju samkomulagi, og í rauninni
væru það framleiðendur sem veldu
sér söluaðila. Hins vegar hefðu fyrir-
tækin tvö oft unnið saman að ýmsum
verkefnum.
„Við fengum einfaidlega tækifæri
til að eignast bréf í Vinnslustöðinni
í Vestmannaeyjum, sem ég tel vera
góða íjárfestingu, og það gefur okk-
ur kost á að fá Vinnslustöðina í við-
skipti, sem styrkir þetta félag sem
við vinnum fyrir, og ekki síst það
sem við erum að gera úti á mörkuð-
unum.
Eðlilegt í viðskiptum
Þar með erum við auðvitað einnig
að rækja þá skyldu að reka hér öflugt
og gott hlutafélag í útflutningi til
hagsbóta fyrir eigendur sína og alla
framleiðendur. Ég fæ því ekki séð
að við séum að gera neitt annað en
það sem hlýtur að teljast nokkuð
eðlilegt í viðskiptum."
Ekkert nýtt að fjárfesta
í sjávarútvegi
Hann sagði ljóst að ÍS ætti gegn-
um eignarhaldsfélag sitt í þó nokkr-
um félögum, og því væri það alls
ekkert nýtt fyrir ÍS að fjárfesta í
sjávarútvegi á þennan hátt. A þessu
ári hefðu til dæmis verið fjárfest 20%
í félagj í Namibíu, en allt væri þetta
gert til að styrkja útflutningskerfi
fyrirtækisins og starfsemi þess úti á
mörkuðunum.
Að lokum sagðist Benedikt vonast
til að Vinnslustöðinni yrði styrkur
að samstarfínu við íslenskar sjávar-
afurðir í framtíðinni.
Tveggja ára biðtími eftir glasafijóvgun
Ahugi á að frysta
fósturvísa hérlendis
UM 200 böm hafa fæðst eftir glasa-
fijóvganir hér á landi en meira en
tveggja ára biðtími er nú eftir þess-
ari aðgerð. Verið er að semja laga-
frumvarp um tæknifijóvganir þar
sem fjallað verður um frystingu fóst-
urvísa.
Þetta kom fram í svari Sighvats
Björgvinssonar heilbrigðisráðherra
við fyrirspurn frá Guðmundi Hall-
varðssyni þingmanni Sjálfstæðis-
flokks á Alþingi á mánudag.
Sighvatur sagði að ýmsar tækni-
nýjungar við glasafijóvgun, svo sem
frysting fósturvísa og smásjár-
fijóvganir, væru ekki mögulegar í
óbreyttu húsnæði glasafrjóvgunar-
deildar kvennadeildar Landspítala
og kölluðu einnig á dýran tæknibún-
að. Þannig kostaði búnaður til að
frysta fósturvísa tvær milljónir og
tæki til sinásjárfijóvgunar fímm
milljónir. Til viðbótar væri áætlað
að 30-40 milljónir kostaði að breyta
húsnæðinu.
Sighvatur upplýsti að eftirlits-
nefnd Ríkisspítala myndi á næstunni
fara fram á það að starfsreglum
glasafijóvgunardeildarinnar yrði
breytt þannig að frysting fósturvísa
verði heimil.
Hins vegar þyrfti að breyta lögum
til að taka af öli tvímæli og sagði
Sighvatur að á vegum dómsmála-
ráðuneytis starfaði nú nefnd sem
væri að semja lagafrumvarp um
tæknifijóvganir og væri tillagna
hennar að vænta í Iok nóvember.
Þar yrði tekið á atriðum eins og
frystingu fósturvísa.
Tveggja ára bið
Sighvatur sagði að yfír tveggja
ára bið væri eftir þessum aðgerðum.
25 konur gangast nú að jafnaði
undir aðgerð á mánuði. Glasafijóvg-
unardeildin hefur starfað frá árslok-
um 1991 og hafa rúmlega 200 börn
fæðst. Meðferðin skiptist í lyfjameð-
ferð, eggheimtu, fijóvgun og fóstur-
færslu.
Eggheimta er ekki möguleg hjá
öllum konum sem fara í lyfjameð-
ferð og eins tekst fósturfærsla ekki
hjá öllum konum sem fara í egg-
heimtu. 30% allra meðferðartilrauna
hafa leitt til fæðingar barns eða
bama og meðferðin hefur borið
árangur hjá nærri helmingi þeirra
kvenna sem fara í fósturfærslu.
Umboðsmaður barna
Hlustar á börn
og setur si g
í þeirra spor
Þórhildur Líndal
Fyrsti umboðsmaður
barna á íslandi tek-
ur til starfa hinn
1. janúar næstkomandi.
Þórhildur Líndal lögfræð-
ingur mun gegna embætt-
inu en þess má geta að
börn og ungmenni eru um
30% manníjölda hérlendig.
- Hvernig er barn skil-
greint lagalega?
„Það eru einstaklingar
frá fæðingu til 18 ára ald-
urs.“
- Hvernig sérð þú
starfið fyrir þér?
„Það er kannski erfitt
að segja fýrir um það á
þessari stundu en það
fyrsta sem ég kem til með
að gera er að gera tillögur
að reglugerð um starfs-
hætti umboðsmannsins.
Þar með verður starfíð mótað."
- Á hverju verða þær tillögur
byggðar?
„Eg mun að sjálfsögðu afla
fanga. Til dæmis frá Norðurlönd-
um og hvernig haldið hefur verið
á þessum málum þar. Umboðs-
maður barna hefur starfað í
Noregi frá 1981 og sett voru lög
um umboðsmann bama í Svíþjóð
í fyrra.“
- Hvernig er hlutverk um-
boðsmanns skiigreint lagalega
hérlendis?
„í lögum þar að lútandi segir
að umboðsmaður skuli hafa það
hlutverk að bæta hag bama og
standa vörð um hagsmuni þeirra,
þarfir og réttindi. Einnig segir
að umboðsmaður skuli vinna að
því að stjómvöld, félög, einstak-
lingar, önnur samtök einstaklinga
og fyrirsvarsmenn lögpersóna
taki fullt tillit til fyrrgreindra at-
riða. Auk þess að koma með til-
lögur um úrbætur sem snerta
hag barna á öllum sviðum samfé-
lagsins. En það sem er mikilvægt
að taka fram er það að umboðs-
manni er ætlað að taka almennt
á þessum málum. Hann tekur
ekki á málum einstakra. barna."
- Er hann þá stefnumótandi
fyrst og fremst?
„Já, það má segja það. Sjái
hann að eitthvað bjáti á í löggjöf
varðandi böm á hann að vekja
athygli á því, koma með ábend-
ingar og tillögur til úrbóta.“
- Undir hvern heyrir hann?
„Hann er sjálfstæð-
ur og óháður embætt-
ismaður. Hann heyrir
undir forsætisráðu-
neytið en það hefur
ekki boðvald yfír um-
boðsmanninum. Hins vegar hefur
það eftirlit með fjárreiðum emb-
ættisins."
- Hvernig mun hann tengjast
öðrum í stjómkerfinu?
„Hann þarf að fylgjast með
því sem er að gerast í löggjöf.
Til dæmis þarf hann að fá fmm-
vörp sem varða böm send til sín
og láta vita í framhaldi af því
komi hann auga á agnúa. Einnig
kemur hann til með að hafa sam-
band við ýmsa í þjóðfélaginu;
stjórnvöld, einstaklinga og fé-
lög.“
— Getur ein manneskja sinnt
þessu öllu?
„Það verður bara að koma í
ljós en þetta gerist ekki í einni
svipan. Framan af næsta ári fer
tíminn að öllum líkindum í að
móta embættið.“
- Hverju er ætlað að bæta
► ÞÓRHILDUR Líndal fædd-
ist 28. janúar 1951 í Reykjavík
og er dóttir hjónanna Páls Lín-
dals og Evu Ulfarsdóttur. Hún
varð stúdent frá Menntaskól-
anum í Hamrahlíð árið 1971
og tók embættispróf I lögfræði
árið 1977 frá Háskóla íslands.
Þórhildur starfaði sem fulltrúi
hjá yfirborgardómaranum í
Reykjavík frá 1977. Árið 1985
varð hún yfirlögfræðingur í
félagsmálaráðuneytinu og síð-
ar deildarstjóri í sama ráðu-
neyti. Frá 1993 hefur hún
starfað sem löfræðingur í for-
sætisráðuneytinu. Hún er gift
Eiríki Tómassyni hrl. og eiga
þau þrjá syni.
við réttindi barna með þessu
starfi?
„Bömum em tryggð ýmis rétt-
indi nú þegar, til dæmis í bama-
lögum um bamavernd, heilbrigð-
isþjónustu og fræðslumál. En
þjóðfélaginu er stjórnað af full-
orðnum og börn hafa ekki átt sér
sérstakan málsvara til þess að
koma sínum réttindamálum til
skila. Umboðsmanni er ætlað að
koma málum þeirra rétta boð-
leið.“
- Geta börn þá leitað til um-
boðsmannsins?
„Já.“
- Hvernig myndu þau bera
sig að?
„Það em engar sérstakar
formkröfur gerðar og
því hægt að leita til
umboðsmanns símleið-
is eða með því að skrifa
eða koma á skrifstofu
hans. En þetta á eftir
að móta eins og annað. Það er
hægt að koma með rökstuddar
ábendingar til hans en einnig
getur hann átt frumkvæði að því
að taka upp tiltekið mál sem
varðar börn almennt. Hann tekur
þó ekki á deilum einstaklinga við
önnur stjórnvöld, til dæmis í for-
sjár- og umgengnisdeilum."
- Kemur ekki til greina að
móta starfið í samvinnu við börn?
„Hluti af starfí umboðsmanns
er að hlusta á raddir bama og
að setja sig í þeirra spor.“
- En er það ekki erfitt fyrir
fullorðinn?
„Það má vel vera að svo sé en
ég á þijá syni sem em 11 ára,
16 ára og tuttugu ára. Sem móð-
ir er ég því búin að kynnast kerf-
inu frá ungbarnaeftirliti upp í
framhaldsskóla og það hlýtur að
koma að góðum notum í starfínu."
Börn hafa
ekki átt sér
málsvara