Morgunblaðið - 05.04.1995, Blaðsíða 34

34 MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KRISTÍN
ÓLAFSSON
+ Kristín Sigríður
Hinriksdóttir
Óiafsson fæddist
31. janúar 1905 í
Ebor í Manitoba í
Kanada og lést á
Hjúkrunarheimil-
inu Skjóli 25. mars
sl. Foreldrar Krist-
ínar voru Hinrik
Johnson, f. 1854, d.
1946, og Oddný Ás-
geirsdóttir John-
' son, f. 1865, d. 1953.
Þau voru Vestur-
Islendingar. Hinrik
fæddist að Mosvöll-
um í Önundarfirði og fluttist
síðar með foreldrum sínum Jóni
Jónssyni bónda og Ingibjörgu
Pálsdóttur, frá Tröð í Ónundar-
firði, að Kirkjubóli í Bjarnardal
í Önundarfirði. Hann rak síðar
ásamt Jens Thors verslun í
Borgarnesi. Eftir að verslunin
eyðilagðist í bruna fluttist hann
1885 til Winnipeg í Manitoba í
Kanada. í mai 1887 nam hann
land austan við Lake Winnipeg
sem næstfyrsti landneminn og
varð fyrsti póstmeistarinn á
% þeim slóðum. Ári síðar, 1888,
kvæntist hann Oddnýju sem
hann hafði verið heitbundinn á
íslandi, hóf búskap með henni
og nefndi staðinn sem hann
hafði numið land á Lundar eft-
ir Lundum, fæðingastað
Oddnýjar. Oddný var dóttir
Ásgeirs Finnbogasonar og
Ragnhildar Ólafsdóttur á
Lundum í Stafholtstungum í
Borgarfirði. Ásgeir var bróðir
Jakobs, langafa Vigdísar Finn-
whogadóttur forseta. Ragnhildur
og Ólafur Ólafsson, síðari eig-
inmaður hennar, voru foreldr-
ar Ólafs föður Ragnars eigin-
manns Kristínar Ólafsson.
Kristín og Ragnar voru því
hálfsystkinabörn. Ragnhildur
var einnig móðir Ragnhildar
Ólafsdóttur í Engey, ömmu
Bjarna Benediktssonar forsæt-
isráðhérra. Systur Oddnýjar
voru Sigríður, móðir Áslaugar,
konu Ingvars Vilhjálmssonar
útgerðarmanns, og Guðrún sem
fluttist til Kanada, amma Jóns
R. Johnson, _ lögfræðings og
ræðismanns Islands í Toronto
í Kanada. Þar sem Oddný og
Hinrik bjuggu til að byrja með
í Lundar var harðbýlt og árið
1891 freistuðu þau gæfunnar
og fluttu út á sléttumar miklu.
Flóð og plága hröktu þau það-
an. Þau fluttust þá ásamt fmm-
burði sínum vestur á bóginn
eins langt og jámbrautin náði
og starfaði Hinrik um tíma sem
tímavörður við járnbrautina.
Síðar fluttust þau til þess staðar
er nú heitir Ebor í Manitoba
og bjuggu þar á sveitabæ í 44
ár. Hinrik stundaði ýmis störf,
svo sem komrækt,
kvikfjárrækt, ali-
fuglarækt og garð-
yrkjustörf. Hinrik
var einhentur eftir
slys með skotvopn
frá því á Isiandi.
Oddný og Hinrik
eignuðust ellefu
mannvænleg börn
og komust tíu
þeirra á legg og
náðu flest háum
aldri. Aðeins ein
systirin, Ingibjörg
Cross, 94 ára, er
enn á lífi og býr í
Vancouver í Kanada. Oddný og
Hinrik vom talin forfeður í
héraðinu. Afkomendur Oddnýj-
ar og Hinriks eru margir og
búa víða í Kanada og Banda-
ríkjunum. Kristín Ólafsson var
sú eina sem fluttist til Islands.
Kristín Ólafsson ólst upp í
Ebor, stundaði nám þar og í
Calgary þar sem hún lauk
verslunarprófi og prófi frá
íþróttaskóla. Hún sérhæfði sig
í listdansi á skautum og sund-
kennslu. Kristín starfaði við ís-
lensku deildina á heimssýning-
unni í New York 1939. Kristín
giftist Ragnari Ólafssyni hæst-
arréttarlögmanni og löggiltum
endurskoðanda 1. júní 1940.
Ragnar fæddist 2. febrúar 1906
og lést 7. júní 1982. Hann var
frá Lindarbæ í Holtum í Rang-
árvallasýslu. Ragnar var sonur
Ólafs Ólafssonar bónda, hrepp-
stjóra og búfræðings, og
Margrétar Þórðardóttur Guð-
mundssonar, hreppsljóra og
alþingismanns frá Hala í Holt-
um. Ragnar átti þrjá bræður.
Þeir vom Ásgeir heildsali í
Reykjavík, Ólafur og Þórður
bændur í Lindarbæ. Börn Krist-
ínar og Ragnars era Ólafur
Hinrik hæstaréttarlögmaður, f.
16. mars 1941, maki Maria Jó-
hanna Lárasdóttir kennari;
Oddný Margrét, hjúkranar-
fræðingur, f. 16. mars 1941,
maki Hrafnkell Ásgeirsson,
hæstaréttarlögmaður; Kristín
Ragnhildur, meinatæknir, f. 27.
desember 1944, maki Geir A.
Gunnlaugsson framkvæmda-
stjóri; Ragnar verkfræðingur,
maki Dóra Steinunn Ástvalds-
dóttir kennari. Böm barna
Kristínar Ólafsson og Ragnars
Ólafssonar og maka þeirra era
fjórtán talsins. Kristín Ólafsson
stofnaði Islensk-ameríska
kvennaklúbbinn á Islandi fljót-
lega eftir að hún kom til ís-
lands 1940. Hún var einnig
meðal stofnenda „International
Club“ kvenna á íslandi sem
ennþá er starfandi.
Utför Kristínar fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin kl. 15.
SAMEIGINLEGT er það okkur
mönnunum þegar vinir og vanda-
jnenn kveðja þennan jarðneska heim,
áð innra með okkur er líkt og bresti
strengur. Hvers vegna skyldi svo
vera þegar um er að ræða lát vinar
sem á hátt í eina öld að baki, er
orðinn þorrinn öllum lífskrafti og
jafnvanmáttugur og við komu sína
í þennan heim? Þegar svo er komið
er það í raun ekki sorgin sem knýr
dyra því að við erum þess meðvituð
að örmagna manni er að lokinni
langri ævigöngu hvíldin fyrir bestu.
Önnur tilfinning knýr dyra söknuð-
urinn, og um stund dregur ský fyrir
sólu. Söknuðurinn fyllir hugann,
'tíkki síst þegar ástkær móðir er
kvödd. Við vitum að við njótum
hennár ekki lengur nema í minning-
unni sem er litrík og Ijúf.
Mér, sem rita þessar línur, er
efst í huga þakklæti þegar ég minn-
ist látinnar tendamóður minnar
Kristínar Hinriksdóttur Ólafsson.
Með henni er horfin af sjónarsviðinu
glæsileg kona og litríkur persónu-
Ieiki. Kristín var fremur hávaxin,
dökk yfirlitum með svipmót sem eft-
ir var tekið. Yfir henni var reisn og
glæsileiki hvar sem hún fór. Hún
var falleg kona.
Kristín var íslensk að uppruna
en fædd og uppalin í Ebor í Man-
itoba. í hinu harðbýla landi frum-
byggjans ólst Kristín upp í stórum
systkinahópi þar sem lífíð var ekki
alltaf dans á rósum.
Árið 1940 urðu mikil þáttaskil í
lífí Kristínar, en það ár fluttist hún
til íslands, þá 35 ára gömul og gift-
ist Ragnari Ólafssyni hæstaréttar-
lögmanni, sem látinn er fyrir þrettán
árum. Hér á Íslandi beið Kristínar
hamingja fjölskyldulífsins með
ástríkum eiginmanni og fjórum
börnum þeirra hjóna. Ragnar var
virtur lögmaður og löggiltur endur-
skoðandi, prúðmenni og ljúfmenni í
hvívetna og sá heimili sínu farborða
með glæsibrag.
Það má nærri geta hvort ekki
hafi verið viðbrigði fyrir Kristínu að
flytjast hingað til íslands í fámenni
og fátækt, að undangengnum
kreppuárunum, úr stórborgarlífinu
vestra, en hún var þeim kostum
gædd að koma alltaf auga á björtu
hliðamar í hverju sem var. Þessi
dýrmæti eiginleiki hefur eflaust átt
sinn þátt í því að hamingjan var
ávallt hennar förunautur.
Þó að Kristín væri íslensk að
uppruna var hún alltaf útlendingur
að sumu leyti. Hugurinn leitaði oft
heim á æskustöðvar og oft greip hún
til enskunnar, sem var hennar móð-
urmál.
í Hörgshlíð 28 stóð lengst af
heimili þeirra Kristínar og Ragnars,
en þar reistu þau sér glæsilegt ein-
býlishús. Kristín var listræn og
fékkst nokkuð við myndlist á yngri
árum. Hún hafði fágaðan smekk,
sem endurspeglaðist í fallegu heim-
ili þeirra hjóna. Listrænt næmi henn-
ar kom hvarvetna fram í verkum
hennar er sneru að heimilinu. Söng-
ur og tónlist voru henni ákaflega
hugleikin og naut hún þess að hlusta
og taka þátt í tóníistariðkun. í
Hörgshlíðinni var oft margt um
manninn og veislur haldnar þegar
ástæða var til. Aldrei naut Kristín
sín betur en þegar húsið var fullt
af fólki og allt iðaði af söng og gleði.
Heimilið í Hörgshlíðinni var mik-
ið menningarheimili. Áhersla var
lögð á að mennta börnin og veita
þeim gott veganesti á framtíðar-
braut. Gróska mannlífsins var þeim
hjónum báðum hugleikin.
Ég, sem þetta rita, hlaut að kynn-
ast Kristínu og Ragnari náið þegar
ég kynntist Ragnari syni þeirra fyr-
ir u.þ.b. aldarfjórðungi og gekk með
honum í hjónaband. Lengi mun ég
minnast þeirrar einstöku velvildar
og hlýju sem ég mætti hjá þeim hjón-
um báðum, þegar við ungu hjónin
byrjuðum búskap okkar í lítilli íbúð
í kjallara húss tengdaforeldra minna.
Kristín miðlaði mér af þekkingu og
reynslu sinni í húsmóðurstörfum og
Ragnar var stöðugt að kanna hvort
okkur liði nú nógu vel. Ég fann að
traust og góð vinátta þeirra beggja
hafði fest rætur við fyrstu kynni.
Vinátta ívafin kærleiksríkri um-
hyggju, sem entist alla tíð til hinsta
dags þeirra beggja. Ég á því margs
að minnast og margs að sakna.
Síðustu æviár Kristínar hrakaði
heilsu hennar mjög og dvaldi hún
undanfarin þijú ár á hjúkrunarheim-
ilinu Skjóli. Allt fram til hinstu
stundar var hún umvafin ást og
umhyggju barna sinna og fjöl-
skyldna þeirra. Þau önnuðust hana
af einstakri alúð og kærleika. Er á
engan hallað þó hér sé nefnd Oddný
dóttir hennar sem átti þar hvað
stærstan hlut að máli. Þá skal hér
einnig komið á framfæri innilegu
þakklæti til hjúkrunarfólks á Skjóli
fyrir frábæra umönnun til hinstu
stundar.
Ég vil svo að leiðarlokum þakka
kærri tengdamóður minni fyrir allt
sem hún veitti mér og fjölskyldu
minni, alla velvildina og vináttuna,
sem einkenndist af því að veita öðr-
um sólarsýn. Með söknuði er hún
kvödd. Blessuð sé minning hennar.
Dóra Steinunn Ástvaldsdóttir.
Kristín Hinriksdóttir Ólafsson var
fædd í Kanada. Foreldrar hennar
voru íslensk en höfðu flust búferlum
til Kanada. Kristínu hefur líklega
aldrei dottið það í hug á sínum yngri
árum að hún ætti eftir að flytjast
til íslands. Það breyttist þegar Ragn-
ar Ólafsson kom að heimsækja
frændfólk sitt í Kanada. Hann hafði
fyrst heimsótt foreldra Kristínar í
Winnipeg en þá var hún í heimsókn
hjá ættingjum á vesturströndinni.
Ragnar leitaði hana uppi í Seattle
og þar vaknaði sú ást sem batt þau
saman allt til æviloka. Þau höfðu
ekki þekkst nema í nokkrar vikur
þegar hún ákvað að fylgja Ragnari
til Islands til þess að giftast honum.
Kristín var sú eina af ellefu systk-
inum sem flutti til íslands. Þótt hún
ætti stóra fjölskyldu og marga vini
hér á íslandi þá saknaði hún þess
eflaust að ekkert af systkinum henn-
ar væru búsett hér á landi, enda fór
hún oft til Vesturheims að heim-
sækja þau og aðra ættingja.
Hún bjó Ragnari afa og börnum
þeirra gott heimili. Þau eignuðust
fjögur börn, tvenna tvíbura, í bæði
skiptin strák og stelpu. Að því er
við best vitum þá gaf hún þeim
fqálslegt uppeldi og heimili hennar
var alltaf opið öllum vinum þeirra.
Hún var vissulega barn síns tíma
og lifði fyrir Ragnar og börnin.
Henni fannst það til dæmis einkenni-
legt að Kristín dóttir hennar viðraði
ekki fötin eða burstaði skóna fyrir
eiginmanninn ef þau voru að fara í
veislu. Það gerði hún alltaf fyrir
Ragnar eiginmann sinn.
Amma Kristín eins og við kölluð-
um hana bjó með okkur i Hörgshlíð-
inni í yfir tíu ár eftir andlát afa
Ragnars. Á þeim tíma kynntumst
við henni vel og ekki var hægt að
hugsa sér þægilegri manneskju að
búa með. Við munum alltaf eftir því
hvað hún var jákvæð kona og er það
okkur hvað efst í huga þegar við
hugsum til hennar. Ef eitthvað bját-
aði á þá sá hún alltaf eitthvað ják-
vætt við hlutina.
Amma Kristín var mjög glæsileg
og tignarleg kona. Hún hafði fallegt
svart hár, húð hennar hafði dökkan
blæ og aldur hennar sýndi sig ekki
í laglegu andliti hennar. Það var
tekið eftir henni hvar sem hún fór.
Okkur er sagt að þegar hún kom
til íslands þá hafi hún vakið mikla
athygli og margir hafi spurt hver
hún væri þessi heimskona sem kom-
in væri í bæinn.
Hún var mjög félagslynd og hafði
unun af því að fara á mannfagnaði
og vildi alltaf hafa fólk í kringum
sig. Hún var líka þekkt fyrir það
að geta haldið stórveislur með stutt-
um fyrirvara. Aldrei munum við eft-
ir því að hún hafí látið kvef eða ein-
hveija pest hindra sig í að fara í
veislu með afa. Það skipti ekki máli
hversu gömul hún var - hún vildi
alltaf gera eitthvað skemmtilegt og
vera umkringd fólki.
Hún hafði mikla ánægju af því
að fræða barnabörnin sín um
Kanada og sín fyrri heimkynni auk
þess sem hún hafði gaman af því
að segja þeim sögur af ferðum sínum
og afa til Afríku og Asíu. Hún byij-
aði snemma að kenna barnabörnun-
um ensku og sund og búa þau öll
vel að þeirri kennslu. Amma Kristín
var mikil íþróttakona á sínum yngri
árum og vann til verðlauna i bæði
skautadansi og sundi. Hún fór í sund
á nánast hveijum degi og þó svo að
heilsunni hrakaði vildi hún alltaf
fara í sund.
Kristín var góð amma og tengda-
mamma. Við munum alltaf muna
eftir öllum ánægjulegu stundunum
sem við áttum með henni. Hún mun
alla tíð lifa í huga okkar.
Geir og Amar, Ragnhildur
og Heiður Rós Geirsbörn.
25 ár eru nokkuð langur tími í
mannsævi. Ekki er óeðlilegt að litið
sé til baka og horft yfir þessi ár um
leið og kvödd er kona, sem ég hefi
haft mikið samband við þessi ár. Það
er tæpur aldarijórðungur frá því,
að ég gekk að eiga dóttur Kristínar,
Oddnýju Margréti. Aldrei gekk eitt
einasta styggðaryrði á milli okkar
og samskipti okkar og samband var
mjög gott og innilegt, eins og ég
held að eigi að vera á milli tengda-
móður og tengdasonar. Listin er sú
að kunna að virða skoðanir annarra
og taka tillit til þeirra, því að það
er ekki víst, að sú skoðun sem mað-
ur sjálfur hefur, sé ætíð sú eina rétta.
- Þessa list kunni Kristín svo sann-
arlega, ég man aldrei til þess, að
hún hreyfði athugasemdum til okk-
ar; hún var svo sannarlega ekki lík
þeirri tengdamömmu, sem sögumar
segja frá, sem skiptir sér af öllu og
öllum. - Viðmót Kristínar var slíkt,
að allir fögnuðu henni, þegar hún
kom í heimsókn, ekki síst bömin.
Samband konu minnar og móður
hennar var einstaklega gott og bar
þar aldrei skugga á. -Það er haft
eftir starfsfólki á Skjóli, þar sem hún
dvaldi síðustu árin, að aldrei hringdi
hún bjöllu til þess að biðja um að-
stoð. Gæti hún ekki hjálpað sér sjálf,
beið hún þar til einhver kæmi; hún
vissi að það kæmi að henni eins og
öðrum. Oddný hefur sagt mér, að
hún hefði aldrei séð móður sína
vikna, hún flíkaði ekki tilfinningum
sínum á torgum. - Ég minnist þess,
þegar hún kom að dánarbeði eigin-
manns síns, Ragnars Ólafssonar.
Kristín hafði skroppið frá og var
ekki viðstödd þegar hann skildi við.
I stað þess að vikna við dánarbeðið
rétti úr sér, var bein í baki og horfði
yfir okkur. Lífíð hafði kennt henni,
að öllum hlutum ætti að taka með
festu.
Kristín og Ragnar Ólafsson voru
miklir félagar, algjörlega óaðskilj-
anleg. Fjölskyldan var þeim númer
eitt, tvö og þijú. Þau reyndu að
nálgast og skilja hugsunarhátt unga
fólksins. Ég minnist þess, að á efri
ámm höfðu þau ánægju af því að
fara með börnum, tengdabörnum og
bamabörnum í útilegur og voru ekk-
ert að víla fyrir sér að liggja á hörð-
um botni í tjaldi.
Lífshlaup Kristínar var all sér-
stætt.
Foreldrar hennar höfðu flust til
Kanada á síðari hluta níunda áratug-
ar nítjándu aldar. Faðir hennar, Hin-
rik Jónsson, var frá Vestfjörðum,
en móðir hennar, Oddný Asgeirs-
dóttir, úr Borgarfirðinum. Ég hefi
séð við athugun á æviskrám þeirra,
að þó nokkrir ættingja þeirra beggja
fluttu til Vesturheims um þetta sama
leyti. Lífsbarátta þessa fólks var
yfirleitt erfið, það varð að vinna
mikið. En erfiðið herti það upp.
Bömin voru hörkudugleg og bjuggu
flest í Kanada, bæði í miðríkjunum
svo og á vesturströndinni en ein
systir bjó á austurströnd Bandaríkj-
anna. Áfkomendur þeirra systkina
em dreifðir um Kanada og Banda-
ríkin.
Kristín var sú eina, sem flutti til
gamla landsins. Heimili Kristínar og
Ragnars Ólafssonar var myndarlegt
og mikið menningarheimili. Þar var
haldið utan um fjölskylduna svo og
stórfjölskylduna, sem gjarnan var
boðið, þegar ættingjar að vestan
komu í heimsókn. Vestur-íslending-
ar áttu gjarnan afdrep hjá þeim hjón-
um, oft svo vikum skipti.
Kristín var heimskona. Hún hafði
gert víðreist um heiminn, fyrst og
fremst með Ragnari, þegar hann var
á lífi, en einnig eftir að hann kvaddi.
Ekki síst naut hún þess að heim-
sækja hinn stóra frændgarð í
Kanada og Bandaríkjunum og þar
var tekið á móti henni með fögnuði
og alúð, og það var hún fyrst og
fremst, sem hélt og treysti bönd
ættingjanna við gamla landið. - Öll
þessi ferðalög kenndu henni að meta
betur landið okkar og fjölskylduna
heima.
Ein systurdóttir Kristínar, sem
býr í Bandaríkjunum, hringdi í konu
mína, eftir að hún frétti lát Kristín-
ar, og tjáði henni að hana langaði
til þess að gróðursetja tré í minningu
hennar. Þetta væri mjög oft gert
fyrir vestan. Kristín heitin var mjög
mikil ræktunar- og blómakona.
Óhætt er að segja, að hún hafi haft
sérstaklega „græna fingur". - Þess
vegna hafa afkomendur Kristinar
ákveðið að fá lund hér í nágrenninu
til minningar um hana, þar sem
frænkan að vestan mun ásamt öðr-
um gróðursetja tré nú í sumar og
afkomendur Kristínar munu rækta
hann upp í anda þess dugnaðar, sem
Kristín sýndi sjálf við ræktun á garð-
inum í Hörgshlíðinni.
Þegar ég sagði móður minni, sem
er jafngömul Kristínu, frá láti henn-
ar, sagði hún við mig, að þar sem
Kristín var orðin svo lasburða og
fullorðin samfagnaði hún okkur en
samhryggðist ekki. - Þannig mælir
sá, sem er trúaður og trúir því, að
lífið haldi áfram og horfnir ástvinir
taki á móti hinum látna, þegar hann
kemur yfir móðuna miklu.
Góð og dugleg kona er horfin, ég
fagna því að hafa orðið þess aðnjót-
andi að hafa kynnst henni. Megi
minning hennar lifa._
Hrafnkell Ásgeirsson.
Það var óvenjulegt andrúmsloft
við banabeðinn hennar tengdamóð-
ur minnar. Hún var líka óvenjuleg
kona, lífsglöð með afbrigðum, elsk-
aði margmenni og glaðværð. Það
var því í samræmi við lífshlaup
hennar og lífsskoðanir þegar ys og
þys myndaðist á stofunni hennar
síðustu vikurnar. Sjálf svaf hún