Morgunblaðið - 19.04.1995, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 1995
STJORNARMYNDUN
MORGUNBLAÐIÐ
*
Halldór Asgrímsson
formaður Framsóknarflokksins
Stóðum frammi
fyrir tveimur
kostum
HALLDÓR Ásgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins, sagði að eftir
fund hans og Jóns Baldvins Hanni-
balssonar, formanns Alþýðuflokks-
ins, á mánudag eftir kosningar hefði
það verið hans mat að Framsóknar-
flokkurinn ætti aðeins tvo kosti varð-
andi ríkisstjómarmyndun, annars
vegnar að mynda stjóm með Sjálf-
stæðisflokki eða hins vegar að vera
í stjórnarandstöðu.
„Ég sagði í kosningabaráttunni
að það væri eðlilegt að Framsóknar-
flokkurinn talaði við þáverandi
stjómarandstöðu um ríkisstjórnar-
myndun en það væri hins vegar ljóst
að Framsóknarflokkurinn gengi
óbundinn til kosninganna, eins og
reyndar allir aðrir flokkar gerðu að
Þjóðvaka undanskildum. Framsókn-
arflokkurinn útilokaði ekki myndun
ríkisstjómar með neinum íslenskum
stjómmálaflokki. Það hefur flokkur-
inn aldrei gert og aldrei verið rætt
um af hálfu flokksins að gefa slíkar
yfirlýsingar," sagði Halldór.
Jón Baldvin hafnaði
vinstri stjórn
„Ég taldi eðlilegt í framhaldi af
þessu að hafa samband við forystu-
menn stjómarandstöðunnar á sunnu-
deginum strax að loknum kosning-
um. Ég ræddi við þá um að stjórnar-
andstöðuflokkarnir gætu ekki mynd-
að ríkisstjóm og því væri eðlilegt að
ég ræddi við formann Alþýðuflokks-
ins um þá stöðu sem upp væri kom-
ín. Við vorum öll sammála um það
og þessi fundur var haldinn á heim-
ili mínu á mánudegi eftir kosningar.
Þar átti ég ágætan fund með for-
manni Alþýðuflokksins.
Hann hefur sagt frá þessum fundi
í fjölmiðlum. Ég lít á margt sem þar
fór fram sem trúnaðarmál, en megin
niðurstaðan var sú að Alþýðuflokk-
urinn ætlaði sér að halda áfram
stjórnarsamstarfinu með Sjálfstæð-
isflokknum. Formaður Alþýðuflokks-
ins taldi ekki að það væri grundvöll-
ur til þess, á þeirri stundu, að taka
upp stjórnarmyndunarviðræður við
stjómarandstöðuflokkana, þ.e.
Framsóknarflokk, Alþýðubandalag
og Kvennalista. Það kom jafnframt
fram á þessum fundi að formaður
Alþýðuflokksins taldi ýmis vand-
kvæði á samstarfi þessara flokka,
en tók það skýrt fram að það væru
engin persónuleg vandamál í þing-
flokki Alþýðuflokksins að benda á
mig ef til þess kæmi og ef upp úr
slitnaði milli Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks.
Flokkarnir yrðu að
meta sína stöðu
Eftir þennan fund mat ég stöðuna
þannig að ekki væri grundvöllur til
frekari viðræðna milli þessara flokka
og hafði samband við formann Al-
þýðubandalagsins og skýrði honum
frá þessari niðurstöðu símleiðis og
lét það jafnframt í ljós að ég teldi
að hver flokkur þyrfti nú að meta
sina stöðu. Ég ræddi einnig við Krist-
ínu Ástgeirsdóttur og skýrði henni
frá þessu sama.
Á þessari stundu var mér það ljóst
að það væru tveir kostir í stöðunni
fyrir Framsóknarflokkinn. Annar
væri sá að reyna myndun ríkisstjóm-
ar með Sjálfstæðisflokki, sem var að
sjálfsögðu í lykilaðstöðu eftir kosning-
amar, ekki síst vegna þeirrar yfirlýs-
ingar Alþýðuflokksins að vilja reyna
tii þrautar stjómarmyndun með Sjálf-
stæðisflokki, eða að Framsóknar-
flokkurinn færi í stjómarandstöðu.
í framhaldi af þessu komst á sam-
band milli mín og formanns Sjálf-
stæðisflokksins og við áttum fund
saman sl. sunnudag og höfum auk
þess rætt nokkrum sinnum saman í
síma. Það má segja að það hafi ver-
ið fastmælum bundið sl. sunnudags-
kvöld að við gerðum tilraun til stjórn-
armyndunar Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks.“
Halldór sagði að Framsóknar-
flokkurinn legði áherslu á að viðræð-
Morgunblaðið/RAX
HALLDÓR Ásgrímsson sagði á blaðamannafundi í gær, að segja
mætti, að það hafi verið fastmælum bundið á sunnudagskvöld
að hann og Davíð Oddsson gerðu tilraun til stjórnarmyndunar
Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks.
um flokkanna yrði flýtt. Hann sagð- synlegt væri að flokkarnir næðu
ist ekki telja ástæða til að hafa samkomulagi um nokkur afmörkuð
stjórnarsáttmálann langan, en nauð- mál þannig að enginn misskilningur
væri milli þeirra um hvemig bæri
að halda á málum.
Gagnrýnir vinnubrögð
Ólafs Ragnars
Halldór hafði nokkuð þung orð um
vinnubrögð Ólafs Ragnars Grímsson-
ar, formanns Alþýðubandalagsins,
við að koma á fót vinstri stjórn.
Halldór sagði að Ólafur Ragnar hefði
fyrir kosningar afhent honum í trún-
aði drög að stjórnarsáttmála vinstri
stjórnar, en samdægiírs hefði verið
greint frá efni hans í fjölmiðlum.
Hann hefði síðan verið kynntur á
blaðamannafundi og auglýstur á
síðum Morgunblaðsins.
Halldór sagðist sömuleiðis hafa
verið boðaður til fundar við forystu-
menn Alþýðubandalags, Alþýðu-
flokks og Kvennalista í alþingishús-
inu í fyrrakvöld. Hann sagðist hafa
verið tregur til að mæta til fundar-
ins, en fallist á það að lokum. Það
hefði þó komið mjög á óvart þegar
fréttamaður af einni útvarspsstöð
hefði haft samband við hann skömmu
fyrir fundinn til að spyija hvort það
væri rétt að á fundi í alþingishúsinu
ætti að gera lokatilraun til að mynda
vinstri stjóm. Halldór sagði þessi
vinnubrögð ekki traustvekjandi. Rík-
isstjórn yrði ekki mynduð í fjölmiðl-
um.
Jón Baldvin hafði ekki
samband á laugardag
Halldór sagði að ef möguleiki hefði
átt að vera á myndun vinstri stjórnar
hefði hann orðið að liggja fyrir strax
að loknum kosningum. „Alþýðu-
flokkurinn kaus að reyna til þrautar
að mynda ríkisstjórn með Sjálfstæð-
isflokknum og að mínu mati var ein-
faldlega of seint að taka upp þráðinn
þegar hér var komið sögu. Formaður
Alþýðuflokksins hefur upplýst að
honum hafi verið það ljóst á laugar-
degi að þetta yrði mjög erfitt, en
hann hafði ekki samband við mig
þá.“
Aðspurður sagði Halldór að mál-
efnalega yrði erfitt að koma saman
ríkisstjóm vinstri flokkanna og
nefndi í því sambandi landbúnaðar-
mál, sjávarútvegsmál og Evrópumál.
Hann sagðist gera sér grein fyrir að
ýmis vandamál þyrfti að leysa áður
en ríkisstjóm Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks yrði mynduð.
Hann sagðist t.d. hafa fengið stað-
fest að staða ríkisfjármála væri verri
en komið hefði fram í kosningabar-
áttunni. Halldór sagði mikilvægt að
ný ríkisstjórn talaði einum rómi í
Smugumálinu, en mikið hefði vantað
upp á að sú hefði verið raunin í tíð
fráfarandi stjómar.
MUiguuuiauio/
JÓHANNA Sigurðardóttir sagði fréttamönnum, að það yrðu vonbrigði ef Sjálfstæðisflokkur
og Framsóknarflokkur mynduðu ríkisstjórn og það myndi Ieiða af sér tímabil stöðnunar.
Jóhanna Sigurðardóttir formaður Þjóðvaka
Þjóðvaki varaði við þessu
JÓHANNA Sigurðardóttir, formaður
Þjóðvaka, sagði að loknum fundi með
forseta Islands í gær að hún hefði
enga beina tillögu gert við forseta
um hver ætti að fá umboð til stjórnar-
myndunar en bent á ákveðna kosti.
Jóhanna kvaðst hafa rætt við for-
setann um þá stöðu sem upp væri
komin og bent á að Þjóðvaki vildi
gera allt til að mynduð yrði félags-
hyggjustjórn eins Þjóðvaki hefði ít-
rekað haldið fram. „Að vísu virðast
ekki vera margir kostir í stöðunni
eins og hún lítur út í dag,“ sagði hún.
Jóhanna sagði í samtali við Morg-
unblaðið að stjórnarsamtstarf Sjálf-
stæðisflokks og Framsóknarflokks
hefði verið það sem hún hefði óttast
fyrir kosningarnar að gæti komið
upp. Við þessu hefði íjóðvaki varað
og bent á að leiðin til að koma í veg
fyrir það væri að styrkja Þjóðvaka
til þess að hér yrði mynduð félags-
hyggjustjórn.
„Við bentum á það strax að lokn-
um kosningum að þessi ríkisstjórn
væri í raun fallin, sem nú er komið
á daginn, en það tók Davíð Oddsson
rúma viku að sjá að þetta var bara
eins manns meirihluti,“ sagði hún.
Veldur vonbrigðum
Jóhanna sagði það valda vonbrigð-
um ef sú yrði niðurstaðan að Sjálf-
stæðisflokkur og Framsóknarflokkur
mynduðu ríkisstjóm og það myndi
leiða af sér tímabil stöðnunar. Hún
teldi hins vegar ólíklegt að niðurstað-
an yrði önnur en að af stjórnarsam-
starfi flokkanna yrði.
„Ég verð þó að trúa því í lengstu
lög að menn meini það sem þeir
sögðu fyrir kosningar. Þetta hefur
vissulega valdið mér vonbrigðum að
formaður Framsóknarflokksins tekur
þannig á máli eins og raun ber vitni,
að skuldbinda sig til samstarfs við
Sjálfstæðisflokkinn og telja sig þess
vegna ekki geta rætt við félags-
hyggjuöflin um myndun ríkisstjórn-
ar,“ sagði Jóhanna.
Ólafur Ragnar Grímsson
formaður Alþýðubandalagsins
Halldór gekk á
bak orða sinna
ÓLAFUR Ragnar Grímsson, formað-
ur Alþýðubandalagsins, segir að
Halldór Ásgrímsson hafí gengið á
bak orða sinna með því að ákveða
að ganga til viðræðna við Davíð
Oddsson um stjórnarmyndun Fram-
sóknarflokks og Sjálfstæðisflokks.
Þá vísar Ólafur Ragnar því alfarið
á bug að Alþýðubandalagið hefði í
síðustu viku gert Sjálfstæðisflokkn-
um tilboð um stjórnarmyndunarvið-
ræður. „Alþýðubandalagið hefur ekki
gefíð neinar slíkar yfirlýsingar,"
sagði hann.
Á fundi með forseta íslands í gær
bar Ólafur Ragnar formlega upp þá
tillögu þingflokks Alþýðubandalags-
ins, að Halldór Ásgrímsson fengi
umboð til að mynda ríkisstjórn
stjórnarandstöðuflokkanna. Eftir
fundinn sagði Ólafur Ragnar að þetta
væri í samræmi við það sem flokks-
menn hefðu sagt að undanförnu og
í samræmi við það sem þeir teldu
vera eðlilegt.
„Við sáum ekki ástæðu tii að hvika
frá þeirri afstöðu þótt á síðasta sólar-
hring hafi komist upp um þetta holl-
ustubandalag sem Halldór Ásgríms-
son hefur sóst í með Davíð Odds-
syni,“ sagði Ólafur Ragnar.
Á bak orða sinna
Fyrir fundinn með forseta íslands
var Ólafur Ragnar mjög harðorður
í garð Halldórs Ásgrímssonar fyrir
að veita Davíð Oddsson stuðning til
stjórnarmyndunar.
„Það sem snýr að okkur og þjóð-
inni er að fyrir kosningar gaf Hall-
dór Ásgrímsson þá yfirlýsingu, að
hann myndi leita eftir viðræðum við
stjórnarandstöðuflokkana og bað
þjóðina um umboð til þess. Nú var
honum tilkynnt [á mánudagskvöld]
af hálfu þriggja stjórnmálaflokka að
hann gæti fengið slíkt umboð og
meirihluti þingsins væri á bak við
það. Þá kom í Ijós að hann hafði
engan áhuga á slíku umboði og hafði
deginum áður gengið frá því við
Davíð Oddsson að mæla með því við
forseta lýðveldisins að Davíð fengi
stjórnarmyndunarumboð. Þær við-
ræður sem Halldór Ásgrímsson lof-
aði þjóðinni fóru því aldrei fram,“
sagði Ólafur Ragnar.
Hann sagðist telja það alveg skýrt