Morgunblaðið - 06.05.1995, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 6. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
SIGRÍÐUR
SIG URJÓNSDÓTTIR
1945. Þau áttu tvö
kjörbörn, Gunnar bónda á
Hurðarbaki, kvæntan Ásthildi
Thorsteinson og eiga þau tvö
börn og eitt bamabarn, og
Þóra, gifta Einari Sigurjóns-
syni lögfræðingi, og eiga þau
tvö börn. Útför Sigríðar fer
fram frá Reykholtskirkju í dag
og hefst athöfnin kl. 14.00.
BÆRINN Hurðarbak í Reykholts-
dal stendur undir fallegu felli,
gömlu bæjarhúsin komin til ára
sinna, líklega 150 ára gömul, hvera-
reykurinn liðast upp úr bæjarhvem-
um og segir heimilisfólkinu af
hvaða átt vindurinn stendur eða
hvort það er einfaldlega logn,
hverabrauðin malla rólega í hvem-
'um og Hvítáin rennur straumþung
niður fyrir Kljáfoss. Þær em marg-
ar góðar minningamar frá þessu
fallega umhverfi og því góða fólki
sem þama hefur búið.
í dag kveðjum við húsfreyjuna á
Hurðarbaki, frænku okkar, Sigríði
Siguijónsdóttur, en við vomm
bræðradætur. Sigga frænka hefur
búið á Hurðarbaki ásamt eigin-
manni Sínum Bjama Þorsteinssyni
í 50 ár en þau tóku við búi af for-
eldrum Bjarna, þeim þorsteini
Bjamasyni og Guðrúnu Sveinbjam-
ardóttur árið 1945, sama ár gengu
þau í hjónaband og áttu þau 50 ára
hjúskaparafmæli þ. 21. apríl sl.
Bjami er fæddur á Hurðarbaki 5.
desember árið 1912.
Sigga frænka fæddist í Reykja-
vík 21. mars 1916, foreldrar hennar
vom þau Sigurbjörg Ásbjörnsdóttir,
f. 31. mars 1892 á Akranesi d. 8.
júní 1975 í Reykjavík og Siguijón
Fjetursson iðnrekandi á Álafossi f.
9. mars 1888 í Skildinganesi d. 3.
maí 1955 í Reykjavík. Hún var elst
þriggja bama Sigurbjargar og Sig-
uijóns, næstur er Pétur f. 30. júlí
1918, kona hans er Halldóra Guð-
johnsen en yngstur var Ásbjörn f.
26. mars 1926, d. 7. júlí 1985,
hans kona er Ingunn Finnbogadótt-
ir, þá ólst upp á heimilinu fóstur-
dóttirin Sæunn Jónsdóttir, f. 14.
desember 1914, d. 26. mars 1990.
Sigga ólst upp í foreldrahúsum í
Reykjavík og á Ála-
fossi. Hún gekk í
Verslunarskóla ís-
lands, útskrifaðist það-
an árið 1933, lauk síð-
an kennaraprófi með
íþróttir sem sérgrein,
stundaði framhalds-
nám bæði í Englandi
og Danmörku. Að námi
loknu kenndi hún sund
við íþróttaskóla föður
síns á Álafossi en árið
1937 réðst hún sem
sundkennari við Sund-
höll Reykjavíkur og var
skipuð forstjóri Sund-
hallarinnar árið 1943, því starfi
gegndi hún til ársins 1945, er hún
giftist Bjarna og gerðist bóndakona
í sveit.
Heimilið þeirra Siggu og Bjarna
á Hurðarbaki var sannkallað menn-
ingarheimili, annálað fyrir gestrisni
og höfðingsskap, gestagangur mik-
ill enda hjónin mjög vinamörg,
maður furðaði sig stundum á fjöld-
anum sem komst fyrir í stofunum,
húsfreyjan lék á als oddi, galdraði
fram úr erminni á augabragði góm-
sætar veitingar, virtist alltaf hafa
nægan tíma til að spjalla við gesti
sína, það var eins og hún gæti gert
alla hluti samtímis og hefði ekkert
fyrir því.
Já, það sópaði svo sannarlega
að henni Siggu frænku. Hún var
hávaxin og virðuleg í fasi, einstak-
lega glaðvær, smitaði alla með sín-
um dillandi hlátri, það leiddist eng-
um í návist hennar. Hún hafði mjög
ákveðnar skoðanir og lét þær í ljós,
hún læddist ekki með veggjum held-
ur kom til dyranna eins og hún var
klædd, hún var mjög traust og
trygglynd, maður vissi alltaf hvar
maður hafði hana.
Áhugamálin voru íjölmörg, þú
komst hvergi að tómum kofanum
hjá henni, hún var víðlesin og greind
kona. Hún starfðai mikið að félags-
og menningarmálum, hún átti um
árabil sæti í skólanefnd Húsmæðra-
skólans á Varmalandi, sat í mörg
ár í stjórn Sambands borgfirskra
kvenna og var formaður þess 1962-
1968. Hún var virkur félagi í Kven-
félagi Reykdæla og í Kvenfélaginu
Hringnum í Reykjavík.
Við erum mörg sem minnumst
með hlýhug sumardvalar á Hurðar-
baki, þetta heimili var okkar annað
heimili þá og ævinlega síðan.
Árið 1956 komu tveir sólargeisl-
ar inn í líf Siggu og Bjama er þau
tóku að sér bömin tvö, Gunnar og
Þóru. Þau ólust þar upp við mikið
ástríki foreldra sinna. Gunnar hefur
nú tekið við búinu á Hurðarbaki,
kvæntur Ásthildi Thorsteinsson og
eiga þau 4 börn og eitt barnabam.
Þóra er hjúkrunarfræðingur í
Reykjavík, gift Einari Siguijónssyni
+ Sigríður Sigur-
jónsdóttir hús-
freyja á Hurðar-
baki, fæddist 21.
mars 1916. Hún lést
30. apríl sl. Foreldr-
ar Sigríðar voru
hjónin Siguijón
Pétursson á Ála-
fossi og kona hans,
Sigurbjörg Ás-
björasdóttir. Sig-
ríður giftist Bjaraa
Þorsteinssyni
bónda á Hurðar-
baki hinn 21. maí
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og
útför eiginkonu minnar, móður okkar, tengdamóður og ömmu,
KRISTBJARGAR BJARNADÓTTUR
frá Gerðistekk
i Norðfirði,
til heimilis í Víðimýri 8,
Neskaupstað.
Sigurður Önundarson,
börn, tengdabörn og barnabörn.
Lýður Pálsson,
Steinn Þorgeirsson, Svanhildur Sveinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
MINNINGAR
lögfræðingi og eiga þau 2 börn.
Síðustu mánuðina hafa Sigga og
Bjarni dvalið á Dvalarheimilinu í
Borgarnesi.
Hverareykurinn heldur áfram að
liðast upp úr bæjarhvernum á Hurð-
arbaki, næstu kynslóðir munu fylgj-
ast með vindáttinni og baka hvera-
brauðin á sama hátt og forfeðurnir.
Við kveðjum Siggu frænku með
söknuði.
Unnur og Guðrún
Einarsdætur.
Við fráfall æskuvinkonu minnar
Sigríðar Siguijónsdóttur rifjast upp
margar góðar minningar. Sigga,
eins og hún var kölluð af vinum
sínum, ólst upp á merkisheimili for-
eldra sinna, Sigurbjargar Ásbjörns-
dóttur og Siguijóns Péturssonar,
ásamt bræðrum sínum Pétri og
Ásbirni og fóstursysturinni Sæunni.
Milli fjölskyldna okkar voru góð
tengsl og vinátta. Á heimili hennar
ríkti andi þjóðhollustu og var kjör-
orð Ungmennafélags íslands, „Heil-
brigð sál í hraustum líkama“, í
heiðri haft.
Siguijón var þjóðkunnur maður,
ekki síst fyrir áhuga sinn á íþrótt-
um, sjálfur var hann afreksmaður
á því sviði. Hann stofnaði íþrótta-
skóla á Álafossi, en þar starfrækti
hann Klæðaverksmiðjuna Álafoss.
Sigga var snemma stoð og stytta
pabba síns og kenndi við íþrótta-
skólann og sundlaugina. Árið 1929
var hún kjörin Sunddrottning ís-
lands eftir að hafa sigrað í bringu-
sundi, sem þreytt var í sjónum við
Örfírisey.
Eftir að hafa lokið prófí frá
Verslunarskóla íslands lá leiðin til
London og síðan til Danmerkur á
íþróttaskólann í Ollerup. Hún
kenndi svo leikfími við Kvennaskól-
ann í Reykjavík og sund í Sundhöll
Reykjavíkur. Árið 1943 var hún
skipuð forstjóri Sundhallarinnar.
Þegar ákveðið var að senda böm
í sveit á stríðsárunum var hún beð-
in um að fara í Reykholt í Borgar-
fírði ásamt Þórhildi Ólafsdóttur,
sem var forstöðukona Sumargjafar,
með hóp bama til dvalar. Þetta
urðu tvö sumur. Á þeim tíma kynnt-
ist hún myndarlegum og elskuleg-
um manni, Bjarna Þorsteinsáyni frá
Hurðarbaki í Reykholtsdal. Þau
giftu sig 1945 og tóku við búi að
Hurðarbaki. Þar hefur höfðingleg
gestrisni og alúðlegt viðmót ráðið
ríkjum og hafa margir notið þess,
ekki síst böm og unglingar, sem
mörg hafa dvalið sumarlangt og
eiga þaðan góðar minningar. Þar á
meðal em dætur okkar Hannesar,
Una og Guðrún, sem nutu þar frá-
bærrar hlýju og vináttu hjónanna
og barna þeirra Þóru og Gunnars.
Vinkona mín var mjög félagslynd
kona og tók virkan þátt í framfara-
málum sveitar sinnar, svo sem
skóla- og íþróttamálum. Formaður
Sambands borgfirskra kvenna var
hún árin 1962-1968.
Hér í Reykjavík höfum við nokkr-
ar vinkonur starfað saman í sauma-
klúbbi um árabil og söknuðum við
Siggu þegar hún flutti í Borgar-
fjörðinn. Sambandið rofnaði þó
ekki, síður en svo. Hún var dugleg
að drífa sig í bæinn og vera með
okkur alltaf þegar tilefni og tæki-
færi gafst. Eins var tekið rausnar-
lega á móti okkur að Hurðarbaki
alla tíð.
Til liðs við Kvenfélagið Hringinn
gekk hún ásamt okkur vinkonunum
fyrir meir en 50 árum, og hún bar
hag félagsins og málefni þess mjög
fyrir bijósti og veitti því styrk og
stuðning.
Það hefur aldrei verið deyfð í
návist Siggu vinkonu minnar. Með
sínum glaða hlátri og Ijúfa viðmóti
hreif hún fólk með sér og var oft
hrókur alls fagnaðar. Á góðra vina
fundum, þar sem mikið var hlegið
og sungið, settist Sigga gjaman við
píanóið, henni var margt til lista
lagt. Hún hafði yndi af söng og tók
þátt í kórstarfi, meðal annars sungu
þau Bjarni í kirkjukór Reykholts-
kirkju.
Á okkar yngri árum fórum við
Sigga í ferðalög í hópi vina með
Ferðafélagi íslands eða í skíðaferð-
ir. Þá var oft glatt á hjalla og margs
að minnast frá þessum dögum.
Sigga og Bjarni voru einstaklega
höfðingleg hjón og sópaði að þeim
hvar sem þau fóru. í heilsuleysi
vinkonu minnar síðustu árin var
Bjami henni stoð og stytta og mat
hún það mikils.
Elsku Bjarni, við Hannes og
börnin okkar viljum að lokum þakka
ykkur Siggu tryggð og vináttu lið-
inna ára um leið og við vottum
þér, Þóm, Gunnari og fjölskyldum
innilega samúð.
Kærri vinkonu óskum við Guðs
blessunar.
Anna Hjartardóttir.
Foreldrar Sigríðar voru hjónin
Siguijón Pétursson og Sigurbjörg
Ásbjörnsdóttir, sem kennd voru við
Álafoss í Mosfellssveit. Þar hafði
Siguqon á árinu 1919 keypt klæða-
verksmiðju og rak hana til æviloka.
Þessi verksmiðja var stofnsett fyrir
aldamót af Birni Þorlákssyni bónda
á Varmá, en hann setti niður tó-
vinnuvélar við fo'ssinn.
Þarna í dalverpinu við Varmá
reis svo nokkur húsaþyrping og
höfðu flestir íbúanna framfæri sitt
af verksmiðjurekstrinum. Þarna var
leyst af hendi brautryðjandastarf í
iðnaði, þar sem unnið var úr ís-
lenskri ull, með vatnsafl og jarðhita
sem orkugjafa. Sannarlega lofsvert
framtak, sem sýndi glögglega um-
bótavilja - og reyndar hugrekki að
leggja allt undir.
En Siguijón lét ekki sitja við
verksmiðjureksturinn einan. Hann
var einn af vormönnum íslands og
vildi efla alla dáð. Ekki var nóg að
tala um sjálfstæði. Líka varð að
sækja að því í verki. Því var nauð-
synlegt að efla hreysti og heilbrigði
líkamans. Það gerði hann með því
að koma á fót íþróttaskóla og
byggja sundlaug. Þangað átti æsk-
an að sækja sér þrótt og heilbrigði.
Þetta var það umhverfi, sem Sig-
ríður Siguijónsdóttir ólst upp í frá
blautu barnsbeini. Hún var því enn
á unglingsárum er hún byijaði að
hjálpa föður sínum við íþróttastarf-
semina og sundkennsluna. Sjálf var
hún vel af guði gerð, hávaxin, styrk
og tíguleg. En hún var líka iðjusöm
við nám og vel gefin stúlka. Það
þótti því Ijómi yfír Álafossi. Sigur-
jón var glímukappi íslands og
ólympíufari í London 1908 og
Stokkhólmi 1912. Skautameistari
íslands og marverðlaunaður frjáls-
íþróttamaður. Sigríður snemma
kunn fyrir sundafrek og leiðsögn í
málum unga fólksins.
Það var því ekki að furða að
bæði foreldrar barna og unglinga
og auðvitað ungviðið sjálft í ná-
grenninu, sæktust eftir því að kom-
ast í íþróttir og sund á Álafossi.
Og þar var frelsinu ekki gleymt.
Síðustu hömlur á sjálfstæði landsins
þurfti að slíta, svo við yrðum al-
fijáls. Gott veganesti fyrir ung-
menni að bera að braut sinni. Það
voru fleiri í þessari fjölskyldu, sem
ekki töldu nægilegt að tala um sjálf-
stæði. Tákn þess þurfti að sýna í
verki. Lengi verður í minnum haft
þegar Einar, bróðir Siguijóns, reri
um Reykjavíkurhöfn með bláhvíta
fánann í stafni og kóngsins menn
af dönsku varðskipi reru lífróður á
eftir honum að hindra slíka ögrun.
Verst að hvítbláinn varð ekki end-
anlegur fáni okkar.
En svona var nú veröldin í þá
daga. Árin liðu, þótt hægt færu.
Sigríður ákvað að hefja framhalds-
nám og það gerði hún með því að
nema og Ijúka prófi í Verzlunar-
skóla íslands vorið 1933 og síðan
íþróttaskólaprófi með kennararétt-
indum í íþróttum 1934. Hún hóf
svo störf sem íþróttakennari og þá
aðallega sundkennari. Hún kenndi
áfram á Álafossi, við Laugames-
skólann í Reykjavík 1936-1937.
Síðan varð hún sundkennari við
Sundhöll Reykjavíkur 1937-1943.
En það ár var hún ráðin forstjóri
Sundhallarinnar. Það var nú á þeim
árum sem gata kvenna til slíkra
stjómunarstarfa var ekki greið og
voru það því ærin tíðindi þegar hún
tók við þessari stöðu. Sjálf gladdist
hún yfir þeim trúnaði, sem henni
var þá sýndur og taldi réttilega að
þama væri nokkurt fordæmi gefið.
Ættu konur að sækja á brattann
og leita jafnréttis við karla? Hún
skildi vel að slíkt yrði að gerast í
áföngum. Eftir aldahefð tæki lang-
an tíma að breyta almenningsálitinu
í þessum efnum. En þetta hefur
reynst rétt. Staða konunnar í þjóð-
félaginu hefur batnað, þótt hægt
fari og á Sigríður sinn þátt í þeim
ávinningi.
Hún beitti sér fyrir mörgum góð-
um málum til hagsbóta fyrir konur
- reyndar fyrir alla, þegar hún var
formaður Sambands borgfirskra
kvenna á árunum 1952-1968. Voru
það ekki sízt mennta- og menning-
armál kvenna sem hún lét til sín
taka.
Hún tók einnig talsverðan þátt í
stjórnmálastarfí á Vesturlandi. Var
í framboði fyrir Sjálfstæðisflokkinn
og einnig var hún fyrsti formaður
Sjálfstæðiskvennafélags Borgar-
fjarðar. Hún tók þá dijúgan þátt í
störfum þessara samtaka og hafði
alltaf mikinn áhuga á framfara- og
velfarnaðarmálum landsmanna.
Árið 1945 giftist Sigríður eftirlif-
andi manni sínum, Bjarna Þor-
steinssyni bónda á Hurðarbaki í
Borgarfírði. Var það mikið gæfu-
spor fyrir þau bæði. Þau voru ætíð
einkar samrýmd hjón og samtaka
um að leysa úr vanda dagsins og
lífsins eins og hann birtist á hveij-
um tíma. Þessi góðu hjón þroskuðu
með sér þann virðuleika, sem aðeins
verður til fyrir hreint hugarfar og
mannkosti. Heimili þeirra á Hurðar-
baki, í hjarta Borgarfjarðar, var
þekkt fyrir gestrisni og myndar-
skap. Lágu margra leiðir þar um
garð.
Kjörbörn eignuðust þau Sigríður
og Bjami. Eru það þau Gunnar
bóndi á Hurðarbaki, sem er kvænt-
ur Ásthildi Thorsteinson og eiga
þau fjögur börn. Og Þóra, hjúkmn-
arfræðingur, sem er gift Einari Sig-
uijónssyni lögfræðingi. Þau eiga tvö
böm.
Sigríður var vissulega glaðvær á
góðri stund og gat hlegið hjartan-
lega ef góðlátleg málefni voru efst
á baugi. Það var því ætíð gott að
vera í návist hennar. Vi$ Sigrún
áttum þess oft kost að vera í félags-
skap þeirra Bjama og Sigríðar.
Fyrir það þökkum við og munum
geyma vel minningu um hlýja,
trausta og glaða vini, sem vom
tengd okkur svo traustum böndum,
í svo langan tíma lífs okkar.
Eftir því sem árunum fjölgar líða
þau hraðar. Hin mikla móða hrífur
stöðugt fleiri samferðamenn og
flytur þá með sér í hið óræða haf.
Allir fara þá leið að lokum. En eitt
mun þó lifa. Góður orðstír. Lengi
mun því minning Sigríðar Sigur-
jónsdóttur lifa.
Þessum línum fylgja hjartanlegar
samúðarkveðjur okkar hjóna til
Bjarna á Hurðarbaki, barna hans
og fjölskyldu allrar.
Ásgeir Pétursson.
Það var ekkert smátt við Sigríði
á Hurðarbaki. Allt var stórt í kring-
um hana. Hún var stór í viðhorfum
sínum og gerðum, stór í lund og
ekki sízt hjartað. Hún var glæsileg
kona, hávaxin, en virtist alltaf
stærri en aðrir vegna þess hvað hún
hafði mikla reisn. Hún skar sig alls
staðar úr, bar af öllum öðrum.
Litla stofan í gamla bænum á
Hurðarbaki varð stór, þegar þau
Sigríður og Bjami settust niður
yfir kaffibolla með gestum sínum
innan um gamla muni og mikil lista-
verk. Húsið virtist stækka, þegar
Sigríður birtist á hlaðinu og fagn-
aði manni, „má ekki bjóða ykkur
inn?“. Jafnvel Borgartjörðurinn,
sem breiddi úr sér fyrir fótum
manns, virtist stækka, víðáttan
aukast, loftið verða tærara. Sigríð-
ur hefði getað búið í argasta koti
og það hefði breytzt í höll, en hún
hefði aldrei getað búið nema „þar
sem víðsýnið skín“.
Sigriði var eðlislægt að vera stór
í sniðum. Það var hennar arfur og
uppeldi frá báðum foreldrum. Sig-
uijón á Álafossi, faðir hennar, var
meira áberandi í þjóðlífínu, eins og