Morgunblaðið - 29.11.1995, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 29. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Blindur fær sýn.
Kostnaður við gerð Iridium-eftirlitsstöðvar 10 milljónir króna
Fylgist með uppskot-
um 72 gervihnatta
Morgunblaðið/Anna Ingólfsdóttir
FRAMKVÆMDIR við eftirlitsstöðina hófust í september.
KOSTNAÐUR við byggingu eftir-
litsstöðvar fyrir alþjóðlega gervi-
hnattasímkerfíð Iridium við Snjó-
holt skammt frá Egilsstöðum, nem-
ur um 10 milljónum króna, en auk
þess verður fluttur hingað til lands
afar dýrmætur tækjabúnaður að
sögn Kristjáns Bjartmarssonar, yf-
irverkfræðings > gervitunglaíjar-
skiptadeildar Pósts og síma.
Kristján kveðst eiga von á að
tækjabúnaðurinn, sem komi til
landsins í febrúar eða mars, kosti
um 100 milljónir króna. Fram-
kvæmdir hófust í september og er
búið að steypa undirstöður, girða
svæðið, leggja ljósleiðaralögn þang-
að og rafmagn.
í stöðinni verða tvö diskloftnet á
stálgrind, fjórir metrar í þvermál,
umlukin kúlu úr plastefni, og sex
skýli fyrir rafeindabúnað, aflbúnað,
starfsmenn og geymslu efna. Stöð-
inni var valinn staður nærri Egils-
stöðum með tilliti til lítillar úrkomu
og almennrar veðursældar, þar sem
útvarpsbylgjur á þeirri tíðni sem
stöðin mun vinna á deyfast mikið
í úrkomu.
Stöðin á að vera tilbúin í apríl
en síðan tekur við þriggja mánaða
löng þjálfun starfsmanna og er
reiknað með að í júlí á næsta ári
taki stöðin til starfa. Hún verður
ekki mönnuð að staðaldri, heldur
aðeins viku í senn á um tveggja
mánaða fresti, og verður hún í beinu
gagnasambandi við móðurstöð í
Bandaríkjunum. Tveir Bandaríkja-
menn munu starfa við hana og tveir
íslendingar frá P&S.
72 gervitungl á lofti
Motorola-fyrirtækið í Bandaríkj-
unum er einn stærsti eigandi Irid-
ium-símkerfisins, sem taka á notk-
un árið 1998. Skotið verður á loft
66 gervihnöttum sem símnotendur
um heim allan eiga að geta haft
milliliðalausan aðgang að, og 6
gervihnöttum til viðbótar sem eru
til vara, þannig að 72 tungl verða
á lofti.
Motorola hafði samband við P&S
og óskaði þess að fyrirtækið aðstoð-
aði við að útvega stað hérlendis
fyrir eftirlitsstöð og annaðist upp-
setningu hennar, auk rekstrar að
hluta.
„í fyrstu hafði Motorola einnig
Svíþjóð í huga, en eftir samanburð
á þessum löndum töldu þeir að Is-
land væri betur staðsett landfræði-
lega, gagnvart gangi gervitungl-
anna og þeim stöðum sem þeim
verður skotið frá. Reiknað er með
tunglunum verði skotið upp á
tveggja og hálfs árs tímabili, eða á
átta vikna fresti og fara fleiri en
eitt tungl upp með hveiju skoti.
Tunglunum verður skotið upp frá
þremur mismunandi stöðum, þ.e.
Bandaríkjunum, Rússlandi og Kína,
og er misjafnt eftir eldflaugagerð-
um hvað flaugarnar bera mörg
tungl,“ segir Kristján.
Auk þess að vera verktakar við
uppsetningu stöðvarinnar og rekst-
ur, mun P&S annast daglegt eftir-
lit milli uppskota gervitunglanna.
Kristján kveðst gera ráð fyrir að
tekjur íslendinga af stöðinni nemi
nokkrum milljónum króna á ári.
P&S aðili að kerfi
Hann kveðst gera ráð fyrir að
P&S verði aðili að Iridium-símkerf-
inu þegar þar að kemur, þar sem
samið verði við símafyrirtæki á
hveijum stað um „umferðarrétt-
inn“, og þau símtöl sem eiga upptök
eða endi á viðkomandi svæði.
Nokkur svipuð símkerfí eru í bí-
gerð að sögn Kristjáns, þar á með-
al eitt 12 tungla. „Stórfenglegasta
kerfið er hins vegar gervihnattasím-
kerfi á vegum Microsoft sem á að
vera með 840 gervitunglum, og
hefur fyrirtækið nú þegar fengið
einhvem ádrátt um úthlutun á tíðn-
um hjá ITU. Microsoft hyggst
keppa við sæstrengi og bjóða upp
á breiðböndssambönd álfa á milli,“
segir Kristján.
Björgunarskóli Landsbjargar og SVFÍ
Rannsóknir auð-
velda leitarstarf
Björgunarskóli Lands-
bjargar og Slysavarna-
félags íslands var
stofnaður á síðasta ári með
sameiningu fræðslustarfs
björgunarsamtakanna og er
hann því á öðru starfsári.
Skólinn annast þjálfun og
fræðslustarf fyrir björgunar-
sveitirnar í landinu.
Að sögn Markúsar Einars-
sonar skólastjóra Björgunar-
skólans er lögð áhersla á að
vera með námskeiðin úti um
landið þannig að björgunar-
sveitarmenn eigi kost á að
sækja þau í sinni heima-
byggð. Með því móti aukast
möguleikar þeirra á að nýta
sér þjónustu skólans. í náms-
skrá Björgunarskólans er
boðið upp á sextíu mismun-
andi námskeið, allt frá stutt-
um kvöldfyrirlestrum og upp
í ellefu daga námskeið. A síð-
asta skólaári voru haldin 170
námskeið á 80 stöðum og sóttu
þau alls um 2.500 björgunarsveit-
armenn. Auk námskeiða sem hald-
in eru á vegum Björgunarskólans
halda sveitirnar sjálfar fjölda nám-
skeiða ár hvert.
Björgunarskólinn er byggður
upp á fjórum sviðum sem hvert
hefur yfírkennara í hlutastarfi.
Þau eru landbjörgun, skyndihjálp
og almannavarnir, forvamir og
sjóbjörgun. Auk námskeiðahalds-
ins stendur skólinn fyrir öflugu
útgáfustarfí sem tengist öllum
þáttum björgunarstarfsins.
- Getur þú nefnt dæmi um nám-
skeið sem veríð er að halda um
þessar mundir?
„Benda má á námskeiðin sem
haldin voru um síðustu helgi sem
dæmi um fjölbreytnina. Haldin
voru skyndihjálparnámskeið á
Breiðdalsvík og Sauðárkróki.
Námskeið í björgunar- og mðn-
ingsstörfum var á Selfossi og í
aðgerðastjórnun í Öræfunum fyrir
allt Suðausturlandið. Á Austfjörð-
um voru fluttir þrír stuttir fyrir-
lestrar til kynningar á björgunar-
og ruðningsstörfum. Loks var
haldið kafaranámskeið í Reykja-
vík. Fyrir utan þessi námskeið get
ég nefnt að mikill áhugi er á nám-
skeiðum í notkun áttavita og korta
og meðferð björgunarbáta.“
- Hafa orðið breytingar í
áherslum vegna snjóflóðanna í
Súðavík og á Flateyri?
„Við reynum að bjóða upp á það
ijölbreytt úrval námskeiða að allar
björgunarsveitir eigi kost á
fræðslu við hæfi. Það er áberandi
að eftirspurn eftir námskeiðum í
snjóflóðum og snjóflóða-
leit hefur aukist. Þetta
á einkum við um lands-
hluta þar sem mikil
hætta er á snjóflóðum.
í sumum héruðum er
snjóflóðahætta lítil og þar er áhug-
inn minni."
- Eru björgunarsveitarmenn í
góðri þjálfun og í stakk búnir til
að takast á við erfið verkefni?
„Ég leyfi mér að fullyrða að
björgunarmenn leggja ótrúlega
mikið á sig til að standa undir
þeim væntingum sem til þeirra eru
gerðar og vera viðbúnir þegar til
þeirra er leitað. Við skulum hafa
það hugfast að öfugt við það sem
gerist i flestum nágrannalöndum
okkar byggist björgunarstarfið hér
á landi á fórnfúsu starfi sjálfboða-
liða sem hafa metnað til að standa
sig eins og atvinnumenn þegar á
reynir.
Að sjálfsögðu er starfsemi
björgunarsveitanna misjöfn.
Stærri sveitirnar eru í aðstöðu til
að gera meiri kröfur til félags-
manna sinna en minni sveitirnar.
Einnig eru stærri sveitimar í flest-
►MARKÚS Einarsson er fer-
tugur Kópavogsbúi. Hann út-
skrifaðist frá Iþróttakennara-
skólanum á Laugarvatni 1978
og kenndi síðan við grunnskól-
ann í Garðabæ og Safamýrar-
skóla. Hann starfaði hjá Iþrótta-
sambandi fatlaðra frá árinu
1982 til 1990 að hann fór í fram-
haldsnám í Osló, fyrst í íþrótta-
fræði og síðan í markaðsfræði.
Á síðasta ári var hann ráðinn
fyrsti skólastjóri Björgunar-
skóla Landsbjargar og Slysa-
varnafélags Islands. Eiginkona
Markúsar er Margrét Bjarna-
dóttir kennari og eiga þau eina
dóttur.
um tilfellum mun betur tækjum
búnar en þær minni. Þetta þýðir
þó ekki að minni sveitirnar gegni
síður mikilvægu hlutverki í björg-
unarsveitakeðjunni en þær stærri.
Til þess að björgunarmenn geti
sinnt þeim ólíku verkefnum sem
þeim er ætlað að leysa verður þjálf-
unin að vera mjög fjölbreytt því
að í flestum tilfellum þurfa björg-
unarmennirnir að kunna skil á öll-
um þáttum björgunarstarfsins. Þó
hafa fjölmennari sveitirnar á síð-
ari árum skipt starfseminni niður
í minni hópa sem hafa þá sérhæft
sig í einstökum þáttum björgunar-
starfsins. Má þar nefna sjúkra-
flokka, sjóflokka og bílaflokka.“
- Hugmyndir hafa verið um að
auka rannsóknir til að auðvelda
leit að fólki. Hvernig er það hugs-
að?
„Það kom fram á ráðstefnu
svæðisstjóra sem ný-
lega var haldin að þörf
væri á að efla rann-
sóknir og nota tölfræði
meira við starfið. Nauð-
synlegt er að safna
saman upplýsingum um hveija leit
og skrá í tölvu, um leið og henni
er lokið. Ef verið er að leita að
einum manni er til dæmis skráð
hvar maðurinn fannst og í snjó-
flóðum er sömuleiðis skráð hvar
fólkið fannst og hvenær og við
hverju björgunarmenn mega búast
á vettvangi. Slíkar upplýsingar
geta nýst síðar, ef upp koma svip-
aðar aðstæður.
Einnig er lögð aukin áhersla á
að safna sem ítarlegustum upplýs-
ingum um einstaklinginn sem
saknað er þegar í upphafí leitar,
til dæmis um persónuleika og
áhugamál, til þess að reyna að
meta það hvemig hann hefur
brugðist við vanda sínum. Með
upplýsingum um viðkomandi ein-
stakling og fyrri leitir við svipaðar
aðstæður má þrengja leitarsvæðið
verulega og við það aukast líkur
á að góður árangur náist.“
Vilja standa
sig eins og
atvinnumenn