Morgunblaðið - 02.02.1997, Blaðsíða 16

16 B SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
San Francisco er ein fallegasta borg í heimi, segja þeir sem telja
sig hafa næga þekkingu á alheimsfegurð. Hanna Katrín Friðrik-
---------^-----*------------------------------------------------
sen og Asdís Asgeirsdóttir ljósmyndari, sem voru þar á ferð síð-
astliðið haust áttu ekki erfítt með að taka þessa fullyrðingu trúan-
lega. Fegurðin felst í landslaginu, byggingum, sögunni og síðast en
ekki síst fjölbreyttu mannlífí og margvíslegum menningaráhrifum.
ÞESSI Iitli snáði naut lífsins á hringekju við eina af bryggjunum fjölsóttu á Fisherman’s Wliarf.
AF 600 kapalvögnum sem runnu um götur borgarinnar fyrir jarðs
*
IBORGINNI við flóann blandast
áhrif ólíkra menningarheima, í
norðri er Seattle, Kanada og
Alaska. í austri Salt Lake City,
Denver og Kansas City. Los Angel-
es, San Diego og Mexflíó eru í suðri
og vestrið geymir Sidney, Singa-
pore og Manila, Hong Kong, Tævan
og Tókíó.
Allir þessir staðir eiga talsmenn í
San Franciseo og því gætir þar
menningaráhrifa sem eru jafn mörg
og margvísleg og nágrannarnir.
Sátt og samlyndi eru einkunnarorð-
in, borgin geymir margar vistarver-
ur þar sem hver unir sáttur við sitt.
Þessi fallega borg teygir sig ekki
yfir stórt landsvæði á bandarískan
mælikvarða. Byggingar San
Francisco þekja litlu stærra svæði
en Manhattan-hverfí í New York.
Ibúar sjálfrar borgarinnar eru um
átta hundruð þúsund, en hið víð-
feðma flóasvæði er heimili um fímm
milljóna manna.
Beðið eftir skjálftanum
Innfæddir, og flestir íbúar San
Francisco vilja telja sig innfædda,
segja það sérstöðu borgarinnar að
hafa enga sérstöðu. London er
óumdeilanlega ensk borg, París
frönsk, Róm ítölsk og Peking er
kínversk. En San Francisco hvílir
ekki á neinum ákveðnum grunni.
Hún er engum öðrum borgum lík,
tekur nýjungum fagnandi og ríg-
heldur ekki í það sem einu sinni var.
Saga borgarinnar er líkt og í mörg-
um lögum, sem liggja hvert ofan á
öðru án þess að blandast að ráði.
Þannig er San Francisco nútímans
gjörólík einni helstu bækistöð
þandaríska sjóhersins í síðari
heimsstyrjöld, jarðskjálftaborginni
1906 eða San Franeisco á tímum
gullæðisins mikla.
Neðsta lagið sker sig þó á ein-
stakan hátt frá öllum öðrum. Frá
því áður en nokkur maður bjó við
flóann, í raun frá því áður en flóinn
myndaðist, áður en nokkur var
þama til að óttast jarðskjálftahætt-
una sem vofir yfir San Francisco-
búum alla daga. Vofír þarna og
verður hluti af lífi fólks, skelfileg en
samt spennandi og eftirsóknarverð
á einhvern einkennilegan hátt.
Kannski finnur það samkennd hjá
fámennri þjóð á eldfjallaeyju norð-
ur í Atlantshafi.
San Andreas-misgengið er undir
San Francisco-flóa, hluti af hinu
mikla jarðskjálftasvæði Kyrrahafs-
ins þar sem um 80% jarðskjálfta í
heiminum eiga upptök sín. Þann 18.
apríl 1906 skók heljarinnar jarð-
skjálfti svæðið við flóann, um fimm
hundruð manns létust og stór hluti
borgarinnar eyðilagðist í skjálftan-
um og eldi sem honum fylgdi. Sam-
kvæmt sögunni verða risajarð-
skjálftar á um eitt hundrað ára
fresti. Því lengra sem líður frá hin-
um síðasta, því styttra er í þann
næsta.
Gullæði og Golden Gate
Indíánar bjuggu við flóann nær
óáreittir af Evrópumönnum til árs-
ins 1776. Þá settust Spánverjar þar
að, vildu líkast til vera á undan
Bretum sem lögðu undir sig sífellt
meira af landsvæðinu vestra. Spán-
verjar áttu hins vegar í erfiðleikum
í Norður-Ameríku og þessi nýja ný-
lenda þeirra varð ekki langlíf. Árið
1821 lýsti Mexíkó yfir sjálfstæði frá
GOLDEN Gate-brúin er helsta einkenni San Francisco. Við opnun hennat- árið 1937 varð bylting í s