Morgunblaðið - 20.04.1997, Blaðsíða 30

30 B SUNNUDAGUR 20. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ
■ý
Viðtökurá
langri leið
Gárur
ÞEGAR leigubíl-
stjórinn til-
kynnir fargjaldið,
ein miiljón 700 þús- ~ E/(nu Pálmadóttur
und, hrekkur ferða- J
maðurinn óneitanlega við. Þótt frá
það sé eðlilegt gjald í Tyrklandi
venst maður illa slíkum upphæð-
um. Ekki síst ef farið er milli
ianda á einum degi, notuð bresk
pund og svo skipt í belgíska
franka í Lúxemborg og loks
franska franka í Strasborg. Gott
þegar komin verður sameiginleg
Evrópumynt. Það á eftir að létta
líf ferðafólks á æ meiri hraðferð
milli landa. Nú þegar er mikill
munur að þegnar Evrópusam-
bandsríkjanna geta farið hindr-
unarlaust í gegn um vegabréfa-
skoðun. Æ nauðsynlegra verður
að samræma alla þjónustu og
ferðir milli landa. Ekki síst þar
sem umferðin og manníjöldinn
eru orðin svo mikil að víða er
illviðráðanlegt. Hlýtur að verða
þótt íhaldssamir
þrjóskist við.
I allri þeirri sam-
ræmingu sem verið
er að gera í Evrópu-
löndum í smáu og
stóru þykir sumt
óþarft. En samt
gengur hægt að
samræma rafmagn
og innstungur. Þótt
ég væri gerð út með
mörg millistykki gat
ég aldrei t.d. sett
tölvuna mína í sam-
band við símann í
hótelum í Tyrklandi
til að senda frá mér.
Burðaðist þó líka
með lítinn prentara
og gat sent fax. En
að bera myndavél
og þessar græjur
þyngir farangurinn
óneitanlega. Slík samræming er
þó á leiðinni, komin víða í Evr-
ópulöndum.
Þrennt hefur mér þó lengi
þótt bráðnauðsynlegt í öllum
þessum samræmingarmálum. í
fyrsta lagi að samræma kerfin í
baðherbergjunum, svo maður sé
ekki í hvert skipti sem komið er
inn á hótel að beijast við að finna
út stillinguna og fá kannski vatn-
ið úr sturtunni yfir sig. Annað
er að samræma hitakönnurnar í
öllum löndum til hagræðis þegar
hella þarf í kaffibolla. Og í þriðja
lagi að samræma kerfin á pen-
ingahólfunum, sem nú er farið
að hafa í hótelherbergjum til að
geyma í verðmæti, stundum í
vínskápnum. Þau verður maður
að sjálfsögðu að stilla sjálfur og
eru sitt með hveiju móti. Mér
finnst að þeir í Brussel sem sitja
og samræma, ættu að láta svona
þarfaþing ganga fyrir.
A löngum, hröðum ferðum
finnur maður vel hve óhemju
miklu máli viðhorf og hjálpsemi
starfsfólks á flugvöllum og járn-
brautastöðum skiptir. Það ýfði
gárur í sinni á sunnudegi, þegar
skyndilega þurfti að komast frá
Istanbul, um London til Strass-
borgar. Klukkan 6 að morgni
byijar maður að ryðjast gegnum
þvöguna á flugvellinum í Istanb-
ul og standa í biðröðum til að
komast í gegn. Ágæt flugferð
með BEA til London tók ekki
nema 3 klst. og 40 mínútur. En
á Lundúnaflugvelli voru allir
þessir farþegar látnir bíða meira
en klukkustund eftir farangrin-
um. í millitíðinni kom farangur
frá Tel Aviv, Budapest, Genf,
París og Reykjavík og fór við-
stöðulítið í gegn. Skýringin að
tafir væru vegna skorts á mann-
skap. Nú var eftir að finna út
framhaldið. Ég þaut því með
þungan farangurinn milli hæða
og bygginga og
fann Flugleiða-
borðið. Þar sat fúll
Breti, sagði að fé-
lagið flygi ekkert
London til Luxemborgar.
Með semingi fékkst hann þó til
að slá upp í tölvunni og sjá að
Luxair ætti flug kl. 2.10. Það
væri þarna dnhvers staðar innar
í salnum. Ég af stað með tösk-
urnar án þess að finna Luxair.
En elskuleg stúlka hjá Air
France sagði mér að gá á milli-
hæðinni. Ef Luxair-borðið væri
autt ætti ég að koma aftur, sem
ég gerði. Þá vísaði hún á lyftuna
niður á næstu hæð og að borði
Air France þar. Elskulegur
franskur afgreiðslumaður tók
málið að sér, fletti upp í tölvum
að næsta flugvél Luxair væri
uppbókuð, líka BEA vélin þang-
að, svo og kvöldvél til Strasborg-
ar og biðlistar.. Ef ekki mundi
hann reyna gegn um París. En
við skyldum byija á Luxair. Ég
keypti miðann sem hann kvaðst
geta endurgreitt ef ég kæmist
ekki. Fór sjálfur með mér að
innritunarborðinu, til að vigta
farangur og fá sætiskort. Sjálf
þurfti ég að komast hið snarasta
langa leið milli hæða með far-
angurinn að útgönguhliðinu. En
þá var mér ekki hleypt út gegn-
um útlendingaeftirlitið. Ég hefði
ekki komið inn í landið, enginn
stimpill í passanum, bara út úr
Tyrklandi. Um morguninn hafði
þó verið stimplað á útfyllt kortið
frá mér. Eftir japl og jaml út-
fyllti ég nýtt kort og var hleypt
í gegn. Þegar ég Ioks kom móð
og másandi að útgönguhliði
Luxair á síðustu stundu með
farangurinn var beðið eftir mér
og mér dembt á fyrsta farrými
til Luxemborgar, þaðan sem
auðvelt er að komast með lest
til Strasborgar. Semsagt þetta
fólk allt af vilja gert.
í Luxemburg sneri ég mér að
stúlku, sem reyndist vera hún
Sólrún hjá Flugleiðum, sem tók
mig af miklum elskulegheitum
að sér, geymdi farangurinn með-
an ég fór í banka og fleira og
hringdi eftir hóteli. Hún var enn
í vinnu síðdegis á sunnudegi, því
hún var að búa sig undir að taka
á móti fullum áætlunarbíl af
öskureiðum farþegum, sem
höfðu átt að koma með Flug-
leiðavél gegnum Frankfurt til
Luxemborgar, en flugmennirnir
höfðu neitað að fljúga lengra.
Notuðu víst þessa aðferð til að
leggja áherslur á kröfur sínar í
samningaviðræðum uppi á Is-
landi. Allt þetta fólk hafði því
strandað í Frankfurt. Sólrún
hefur eflaust tekið á móti þeim
af samúð og sömu elskulegheit-
um, eins og hún gerði líka þegar
ég í bakaleiðinni þurfti á því að
halda. Slíkt skiptir sköpum.
MANNLÍFSSTRAUMAR
Matarlist///vab eryin ogycrng?
Lofsungin og
bannsungin fæða
HINN vestræni heimur er þjakaður
af alls kyns kvillum, misjafnlega
alvarlegum. Flensur, mígreni, hey-
mæði, krabbamein, gigt og maga-
sár má t.d. til telja. En hvers vegna
allir þessir kvillar? Við vitum það
í okkar vitræna og vísindalega
heimi að í nútímaþjóðfélagi okkar
segir tölfræðin okkur að auknar
reglur, lög og álag virðast haldast
í hendur við verri heilsu og aukið
ofbeldi í heiminum. Fólki finnst
þetta vitaskuld hræðileg þróun og
það gerir sér grein fyrir ástandinu,
en hefur samt oft ekki fyrir því
að leita að hinum sönnu rótum
vandans.
Gott dæmi um þetta er að ekki
alls fyrir löngu var krabba-
mein nær óþekkt, en í dag þjáist
einn af hveijum þremur í Bretlandi
og Bandaríkjunum af þessum ill-
víga sjúkdómi.
Samt hefur hinn
vísindalegi heimur
okkar ekki enn
fundið lækningu
við honum, þó oft
takist að komast
fyrir sjúkdóminn
sé gripið nógu
fljótt í taumana.
Menn vita ekki heidur almennilega
hvað það er sem veldur, þó vitað
sé um ákveðna hluti sem séu bein-
línis krabbameinsvaldandi.
Kínveijar segja rót vandans hins
vegar liggja í skorti á innri og
ytri orku eða alheimsorku í vefjum
líkamans og í taugakerfinu. Þenn-
an skort segja þeir leiða til mikils
ójafnvægis í líkamanum sem fyrir
vikið verður vanhæfari til að tak-
ast á við krabbamein. Það þarf sem
sagt að nema brott orsök vandans
og þá nær sjúkdómurinn sér ekki
á strik. Þetta þýðir m.a. að mikil-
vægt er að hugsa um jafnvægi
fæðunnar sem við látum í okkur,
því maður er jú það sem maður
borðar, en ekki það sem maður
klæðist, sem virðist vera nokkuð
útbreiddur misskilningur. Eftir því
sem við fjarlægjumst náttúruna
meira, því verr hlýtur líkaminn að
vera undir lífsbaráttuna búinn.
Flúorblandað vatn, DDT-skordýra-
eitur, tilbúnir réttir með alls kyns
aukaefnum, litarefni ýmiss konar,
rotvarnarefni og ýmis lyf taka sinn
toll. Líkaminn geymir e.t.v., en
hann gleymir ekki.
Við getum ekki án matar verið
og þörfnumst hans jafnt líkamlega
sem andlega. Úr matnum fáum við
næringu til að lifa og annaðhvort
gefur maturinn okkur orku eða
tekur frá okkur orku. Það fer eftir
fæðunni náttúrlega. Það eru ekki
margir held ég sem borða eingöngu
náttúrulegan kost, enn fleiri hafa
verið lokkaðir af framleiðendum
ýmsum til að borða oft „rangan"
mat, þar sem peningasjónamiðin
eru sett ofar næringarfræðilegum
oft á tíðum. í auglýsingum er
matur úðaður og málaður til að
auka aðdráttarafl hans, sama er í
gangi með manneskjurnar, maður
á helst að nota 5 krem og maska
til þess að geta látið sjá sig úti á
götu samkvæmt snyrtivörufram-
leiðendum. Ég ýki nú e.t.v. aðeins,
en staðreyndin er samt sú að öll
þessi ónáttúrulegheit eru að sigla
manneskjunni í strand og tími til
kominn að grípa í taumana. Ef
maður vill breyta heiminum þá
byijar maður á kjarna hans, sjálf-
um sér, ekki satt?
Yin og yang er tákn Taoismans
fyrir skiptivirkni hinna andstæðu
afla yin og yang. Hver yin hefur
yang-kjarna og öfugt, eins ber öll
gleði með sér einhvern sársauka.
Ekkert er til sem er algerlega yin
eða yang. Það er ekkert í alheimin-
Yin og yang!
um sem er algerlega sannað og
heldur ekkert sem er alveg ósann-
að. Þetta tvennt helst ætíð í hend-
ur. Nokkur dæmi um yin og yang
eru: úti-inni, uppi-niðri, kaldur-
heitur, vatn-eldur, C-vítamín-A-,
D- og K-vítamín, sumar-vetur,
maður-kona, vetur og kuldi-sumar
og hiti, afslöppun-einbeiting
o.s.frv.
Hér er gróf flokkun á yin og
yang í fæðukeðjunni. Sætuefni,
sýrðar mjólkurvörur, ávextir, vatn,
grænmeti og jurtafita er yin.
Manneskjan er bland af hvoru
tveggja. Mjólk, ostur og korn eru
bæði yin og yang. Eggjahvíta, fisk-
ur og kjöt eru yang. Hafa ber í
huga að innan hvers fæðuflokks
er flokkað í yin og yang, en fæðu-
tegundirnar hér að ofan eru alltaf
sterkari í þeirri flokkun en í svo-
kallaðri undirflokkun fæðutegund-
anna. Til dæmis um þetta getur
maður ekki sett samasemmerki á
milli kjöts af dádýri og eplis þó
þau séu bæði yang, af því að kjöt-
vörur eru með mun sterkara yang
en ávextir hins vegar yin.
Hvað á maður svo að borða til
að viðhalda þessu blessaða yin og
yang jafnvægi? Hvað má ekki
borða og hvernig getur maður eig-
inlega vitað hvort að maður sé í
jafnvægi? Við skulum fyrst aðeins
spá í yin og yang fólk. Eins og
eftir Álfheiði Hönnu
Friðriksdóttur
TXKNlA/irif bílsins á karlmanninn
Verðum við hættulegir í um-
ferðinni afsálrænum ástæðum?
ÞAÐ er með ráðum gert að rita hættulegir en ekki
hættuleg í spurningunni hér að framan. Það er nefni-
lega verulegur munur á hegðun karla og kvenna í
umferðinni. Furðu algengt er að hinir dagfarsprúð-
ustu menn sem eru hinir undirgefnustu í vinnu sinni
breytast í hálfgerða djöfla úti á vegum, sem ógna
lífi sjálfs sín og annarra. Margt myndi heyrast,
væri leynilegum hljóðnema komið fyrir í bílum og
hljóðinu útvarpað. Margt kemur til. Við karlmenn
breytum sjálfsmynd okkar við að fá stálkassa utan
um okkur, vél sem framlengingu vöðvaafls og stýri
á milli fingra, - tæki til að hrinda stefnumarkandi
ákvörðun í framkvæmd. Hraðinn breytir okkur einn-
ig. Hraði er tákn frelsis. Bílaumboð auglýsa bíla sem
tæki til að menn ákveði sjálfir að þeir fari nákvæm-
lega á þann stað sem þeim kann að detta í hug.
Töfrar hraðans orka á alla, en einkum á karlmenn,
- en mest á unga karlmenn. Kappakstursmenn lýsa
því að lifun þeirra sé fullkomin þegar hraðinn er
nægur til að líf þeirra sé í hættu. Landamærin á
milli ótta og lífstöfra eru miðjan í landi lífsfullkomn-
unarinnar.
Menn bijóta ógjarnan reglur
daglegs lífs. Þeir standa
prúðir og þolinmóðir í biðröð í
banka og stórmarkaði. í umferð-
inni geta þeir hinir sömu verið að
olnboga sig áfram á ská akreina
á milli eftir Miklubrautinni, þvers-
um inn fyrir prúðari ökumenn,
virða hina ekki einu sinni stefnu-
ljóss. Þeir eru öruggir um sig inni
í hljóðeinangruðum stálkassa. Bíll-
inn bætir við og margfaldar yfir-
Litli maðurinn í fyrirtækinu nær sér niðri á yfir-
mönnunum í bílnum á leið heim úr vinnunni.
má ekki taka upp og ekki má senda
út. Miklu hlutverki gegnir fram-
úraksturinn. Ástæða þess að bílar
seljast vegna vélarstyrks er ekki
slst sú að í framúrakstri er sett
valdabarátta á svið - opinberlega.
Má ekki sjá á Hellisheiði háð ein-
vígi, þar sem mér hefur orðið á
að fara fram úr viðkvæmum
manni, sem er lítill kall í einkalífi
sínu. Honum er misboðið, svo að
hann herðir á sér, dregur mig uppi,
ráðasvæði okkar,
sem er það svæði
sem við viljum
ekki að aðrir komi
inn á. Við eigum
bílinn og minnsta
kosti fimmtíu
metra af akrein-
inni fram undan.
Vei þeim sem kemur inn á þetta
svæði. Sá fær frá okkur illilegan
svip og orð sem leynilegi hátalarinn
eftir Egil
Egilsson