Morgunblaðið - 30.11.1997, Qupperneq 50

50 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
HUGVEKJA
ÍDAG
Líknarár hann
enn þá gefur
í hugvekju dagsins
segir sr. Heimir
Steinsson: Ævarandi
Guð vill í syni sínum,
Jesú Kristi, nema
land í bijósti þínu og
gjörast eitt með þér
um tíma og um eilífð.
TIMATAL er með ýmsum hætti.
Almanaksár hefst fyrsta janúar,
skólaár í ágústbyrjun, reiknings-
ár kann að eiga sér upphaf í enn
annan tíma. Kirkja Krists hefur
sinn hátt á í þessu efni. Kirkjuár-
ið gengur í garð á fyrsta sunnu-
degi í aðventu, fjórum vikum
fyrir jól. Þá verða þau tímamót,
sem séra Valdimar Briem kveður
um: „Líknarár hann enn þá gef-
ur, ár, sem háð ei breyting er,
ár, er sumar ávallt hefur, ávöxt
lífs að færa þér“ sbr. Sálmabók
íslenzku kirkjunnar nr. 57.
Fyrri hluti hvers kirkjuárs
nefnist „hátíðahlutinn". Þar er
að finna þijár höfuðhátíðir kris-
tinna manna, jól, páska og hvíta-
sunnu. Nú er lokið hinni löngu
röð „sunnudaga eftir Þrenning-
arhátíð" og annartími runninn
upp: Jól og nýár fara i hönd, því
næst þrettándinn og sunnudagar
eftir þrettánda, þá níuviknafasta,
dymbilvika og páskar en að svo
búnu gleðidagar eða sunnudagar
eftir páska og loks hvítasunna
og Þrenningarhátíð. Er hér þó
aðeins stiklað á stóru.
Á fyrsta degi nýs kirkjuárs
samfögnum vér hvert öðru og
biðjum sjálfum oss og samferða-
mönnum vorum blessunar um
allar ókomnar stundir. Megi árið
verða þér „líknarár", lesandi
minn góður, náðarár guðlegrar
návistar. Sú náð er öllu ofar að
sannreyna Guð við hjartarætur
og son hans Jesúm Krist, hinn
krossfesta og upprisna. Megi þér
hlotnast sú gæfa í launkofa sálar
þinnar.
Aðventa
Vikumar fjórar fyrir jól nefn-
ast „aðventa", en það merkir
„tilkoma", þ.e.a.s. tilkoma
Krists. Fyrsta guðspjall dagsins
í dag er að finna hjá guðspjalla-
manninum Matteusi (Matt.
21:1-9). Þargreinirfráinnreið
Jesú í Jerúsalem, en þeirri frá-
sögn lýkur með því, að múgur-
inn, sem á undan honum fór og
eftir fylgdi, hrópaði: „Blessaður
sé sá, sem kemur í nafni Drott-
ins.“
„Blessaður sé sá, sem kemur."
Þannig hljóðar grunntónn að-
ventunnar. Vér væntum Krists
hins komanda í dag og næstu
Ðrottinsdaga. „Sjá ég stend við
dymar og kný á“ segir hinn up-
prisni í Opinberun Jóhannesar
(Op. 3:20), en þau orð em meðal
ritningarlestra fyrsta sunnudags
í aðventu. Og áfram heldur frels-
arinn i leyndardómi. „Ef einhver
heyrir raust mína og lýkur upp
dymnum, þá mun ég fara inn til
hans og neyta kvöldverðar með
honum og hann með mér.“
„Raust, dyr, kvöldverður", allt
em þetta táknleg orð. Merking
þeirra er sú, að ævarandi Guð vill
í syni sínum, Jesú Kristi, nema
land í bijósti þínu og gjörast eitt
með þér um tíma og um eilífð.
Aðventan er sá tími ársins, sem
kirkjan hefur sérstaklega valið til
að vekja athygli þína á þessu. Svo
er reyndar um allar stundir „líkn-
arársins" aðrar.
Eitt af meistaraverkum ís-
lenzkra bókmennta er sagan „Að-
venta“ eftir Gunnar skáld Gunn-
arsson. Aldrei rennur þessi tími
ársins svo, að ég ekki hafí hönd
á þeirri bók og lesi hana mér til
uppbyggingar og sálubótar. Ég
er ekki einn um þetta. Margir
hafa sagt mér, að þeir gjöri hið
sama. Minnisstæðar em mér
morgunstundir á jólaföstu í Skál-
holtsskóla, er við hjónin störfuð-
um þar. Ámm saman las einn
úr hópi kennaranna „Aðventu"
Gunnars fyrir samverkamenn
sína og nemendur um þetta leyti
vetrar. Ég gleymi ekki þeirri at-
hygli, sem jafnan skein úr augum
ungmennanna undir lestrinum.
I „Aðventu" segir höfundur
frá fjallamanninum Benedikt.
Hann gengur inn í sveitina sína
á fyrsta sunnudag í aðventu
áleiðis til heiða. Erindi hans á
fjöll svo síðla hausts er það að
leita uppi sauðkindur, sem orðið
hafa eftir að loknum öllum leit-
um, og koma þeim heim og á
hús, áður en veturinn læsir
klakaklóm sínum um öræfi og
byggðir.
Næstu vikur er Benedikt á
fjöllum. Margt drífur á daga
hans. Hann lendir í ýmsum
mannraunum. Sagan er beinlínis
„spennandi" og full ástæða til
að mæla með henni á þeim for-
sendum einnig við þá, er ekki
hafa lesið hana. í sögulok kemur
Benedikt fyrir góðra manna tilst-
uðlan heim með það fé, sem hann
hefur náð saman. Endirinn er
þannig ánægjulegur og veldur
engum vonbrigðum.
Bent hefur verið á, að „Að-
venta“ Gunnars Gunnarssonar
sé útlegging á orðum Jesú um
„góða hirðinn“ í 10. kapítula
Jóhannesar guðspjalls. „Ég er
góði hirðirinn," segir Jesús og
bætir við: „Góði hirðirinn leggur
líf sitt í sölurnar fyrir sauðina."
Hið sama gjörir Benedikt í sögu
Gunnars.
Vér mannanna böm erum lík-
ust þeirri hjörð, sem hér greinir
frá. Kristur, góði hirðirinn, kem-
ur til vor og leitar oss uppi, knýr
dyra í sálum vorum og gengur
inn þar sem upp er lokið. Eftir
er að vita, hvort vér tökum und-
ir með Jerúsalemsbúum forðum
og segjum: „Blessaður sé sá, sem
kemur í nafni Drottins."
»í dag“
Þriðja guðspjall fyrsta sunnu-
dags í aðventu er að finna hjá
guðspjallamanninum Lúkasi,
fjórða kapítula, versunum 14 tii
22. Þar segir frá því, að Jesús
kom til Nazaret, gekk á hvíldar-
degi inn í samkunduhúsið og stóð
upp og las söfnuðinum eftirfar-
andi orð úr bók Jesaja spá-
manns: „Andi Drottins er yfír
mér, af því að hann hefur smurt
mig. Hann hefur sent mig til að
flytja fátækum gleðilegan boð-
skap, boða bandingjum lausn og
blindum sýn, láta þjáða lausa og
kunngjöra náðarár Drottins."
Síðan lukti Jesús aftur bókinni
ogtók að tala til þeirra: „í dag
hefur rætzt þessi ritning í áheym
yðar.“
Á þennan veg kynnir Jesús
áheyrendum sínum, að með til-
komu hans renni Guðs ríki upp
meðal mannanna á jörðu. Þau
tíðindi verða „í dag“ segir hann.
Jafn skjótt og hann, sem er
Messías, hinn smurði Drottins,
frelsari mannanna, tók til við að
predika, hljómaði hinn gleðilegi
boðskapur um umskipti allra
hluta. Það fagnaðarerindi kveður
við upp frá því og til heimsslita.
Sömu gleðitíðindi er mér boðið
að heyra í dag - og þér.
VELVAKANDI
Svarað í síma 569 1100 frá 10-12 og 13-15 frá mánudegi til föstudags
ÞESSIR kettlingar voru heppnir þvi þeir hafa
allir eignast gott heimili en mamma þeirra bjó
í Kattholti um hrið.
Kattholt
Mengunarkvóti
OKKAR snjalli forsætis-
ráðherra Davíð Oddsson
setur fram frábæra hug-
mynd á umhverfisráð-
stefnu í Kyoto. Hann ætlar
í krafti okkar hreinu orku-
linda að krefiast sér meng-
unarsamninga fyrir ísland.
Og viti menn, mikill meng-
unarkvóti skal knúður
fram fyrir landið, svo að
við getum sett niður í hvert
krummaskuð olíuhreinsi-
stöðvar, stóriðju og aðra
álíka starfsemi. Og nú mun
verða „kátt í höllinni", nýr
kvóti búinn til á mengun
og ekkert smá svæði sem
hægt verður að versla við,
öll heimsbyggðin iiggur
fyrir fótum okkar hreinu
orkulinda.
Ef að líkum lætur verða
okkar bráðsnjöllu „kvóta-
greifar" fljótir að átta sig
á „guðsgjöf* Davíðs og
munu nú geta látið meng-
unargullið renna í vasa
sína með ógnarhraða.
Heimsbyggðin mun verða
að losa sig við óhreinindin
og fallega „hreina“ ísland
tekur bara við. Það munu
þeir snjöllu hugmynda-
smiðir Davíðs forsætisráð-
herra, Halldór utanríkis-
ráðherra, Guðmundur um-
hverfisráðherra og Finnur
iðnaðarráðherra, sjá um.
Skítt með Golfstraum-
inn, hvað kemur hann þeim
við?
Hildur.
Tapað/fundið
Poki tekinn í
misgripum á
Vesturgötu 7
PLASTPOKI með handa-
vinnu í var tekinn í mis-
gripum í félagsmiðstöðinni
Vesturgötu 7 í byijun júní.
Pokinn var merktur á
horninu með bleiku um-
slagi þar sem á stóð nafn
og sími. Ef einhver kann-
ast við þetta er hann beð-
inn að hafa samband við
Helgu í síma 566 8997.
í KATTHOLTI hafa sjald-
an verið fleiri skjólstæðing-
ar en nú, en þar eru um
80 kettir í fóstri. Vantar
þessa ketti sárlega eigend-
ur því annars bíður þeirra
sprautan. Kettir sem koma
inn í Kattholt koma yfir-
leitt frá lögreglu eða mein-
dýraeyði. Allir kettir sem
eru í Kattholti eru fyrrver-
andi heimiliskettir og frá
Kattholti hafa kettir verið
settir í fóstur um allt land.
HÖGNIHREKKVÍSI
SVARTUR á leik og heldur jafntefli D87 24. Dxg7+
- Kxg7 25. Hxe6
STAÐAN kom upp á In-
vestbanka stórmótinu í
Belgrad, sem lauk nýlega.
Indveijinn Vyswanathan
Anand (2.765) var með
hvítt, en Alexander
Bejjavskí (2.710), Úkraínu,
og hér var samið jafntefli.
Hraðskákmót Kópavogs
fer fram i dag í félagsheim-
ili.TK, Hamraborg 5, 3. hæð
og hefst kl. 14. Tefldar
verða fimm mínútna skákir
og eru góð verðlaun í boði.
SKÁK
Umsjón Margeir
Pétursson
var með svart og átti leik.
Anand hefur náð að stilla
upp stórhættulegri sóknar-
stöðu og virðist með unnið
tafl. En Beljavskí fann lag-
lega björgun:
16. - Rfxg4!! 17.
fxg4 - g5 (Nú
hótar svartur að
leika 18. - f6 og
19. - Rf7 og
vinna Tivítu
drottninguna. Nú
er það Anand sem
má hafa sig allan
við) 18. Rxe6 -
fxe6 19. Hdfl -
Hf8 20. Rdl -
Hf7! 21. Bc4 -
Hxfl 22. Hxfl -
Rxc4 23. Hf6 -
Víkveiji skrifar...
IDAG er fyrsti sunnudagur í að-
ventu, en hún spannar fjórar
síðustu vikumar fyrir jólin. 1 hönd
fer jólafastan, mikil verzlunarver-
tíð, ekki sízt bóksöluvertíð, og krón-
ur og krítarkort ganga handa á
milli hraðar en auga á festi.
Á morgun, mánudag, er á hinn
bóginn 1. desember, fullveldisdagur
íslenzku þjóðarinnar. Þann dag árið
1918 varð ísland fullvalda ríki.
Konungssamband hélzt við Dani
fram að hemámi Danmerkur á
fimmta áratugnum. Því sambandi
var formlega slitið með lýveldis-
stofnun árið 1944.
Los komst á samband íslands og
Danmerkur á árum fyrri heims-
styijaldar, 1914 til 1918. Hug-
myndir um sjáifsákvörðunarrétt
þjóða og þjóðabrota fengu byr í
segl. Danir hugðu m.a. að mögu-
leikum til að endurheimta Slésvík,
sem þeir misstu til Þjóðveija 1864.
Þeir töldu þeim málstað til tekna
að sýna íslendingum samningslip-
urð. Eitt leiddi af öðru og niðurstað-
an varð fullvalda íslenzkt ríki. Dan-
ir fóm þó um sinn áfram með utan-
ríkismál íslands. Þeir sáu og um
landhelgisgæzlu okkar. Ríkisborg-
araréttur var aðskilinn en var þó
gagnkvæmur.
Fullveldisdagurinn er einn
stærsti sigurdagur í sögu þjóðarinn-
ar. Víkveiji ámar landsmönnum
heilla á þessum merka degi, 1. des-
ember, sem stúdentar hafa gert að
sínum degi í seinni tíð. Það fer vel
á því þar sem menntun - sívaxandi
menntun og þekking - er lykillinn
að farsæld og framtíðarfullveldi ís-
lenzkrar þjóðar.
xxx
AÐ ER stundum haft á orði
að engir vegir af mönnum
gerðir hafi verið til í landi okkar
fyrr en á 20. öldinni. Þá er að sjálf-
sögðu átt við akvegi. Þegar á þjóð-
veldisöld vom þjóðleiðir um landið,
m.a. til Þingvalla, vöð fundin á ám,
feijur settar [sæluskip], brýr reistar
yfir ár og fljót og torfæmr mddar.
Getið er um feijur þegar á land-
námsöld, samanber Sandhólafeiju
á Þjórsá. Ákvæði um almennings-
feijur og feijumenn er að finna
þegar í Grágás og Jónsbók. í tíund-
arlögum frá 1096 segir að fé gefið
til Guðs þakkar, þar á meðal til
sæluskipa, sé tíundarfijálst, þ.e.
skattfrjálst. Snemma hafa lands-
feður kunnað þá list að að nýta
skattafslátt til fijálsrar fjáröflunar,
ef svo má að orði komast.
Umsjón með feijum var að ein-
hveiju leyti í höndum kirkjunnar.
Hreppstjórar vom í öðmm tilfellum
skyldir til að halda lögfeijur. Stund-
um og máski að jafnaði var greidd-
ur feijutollur.
Ferðaþjónusta, sem margir segja
vaxtarbroddinn í þjóðarbúskap nú
um stundir, sem og ferðatollur á
væntanlegum akvegi undir Hval-
fjarðarbotn, em m.ö.o. ekki jafn ný
af nál í þjóðarsögunni og sumir vilja
vera láta!
XXX
ATVINNULEYSI náði hámarki
hér á landi árið 1995. Síðan
hefur það hjaðnað jafnt og þétt sem
betur fer, enda rétturinn til vinnu
og sjálfsbjargar hluti af almennum
mannréttindum í flestra augum. í
augu stingur samt sem áður hve
atvinnuleysi kvenna er mikið, eink-
um í sjálfri höfuðborginni, Reykja-
vík.
í þjóðhagsáætlun fyrir árið 1998
segir að atvinnuleysi karla á fyrstu
sjö mánuðum líðandi árs hafi verið
2,9% en 3,5% í fyrra. Á sama tíma
var atvinnuleysi kvenna 5,9% en
var 6% í fyrra.
Það vekur ekki sízt athygli Vík-
veija, hve atvinnuleysi meðal
kvenna er mikið í Reykjavík, eða
5,3% samkvæmt yfirliti Vinnumála-
stofnunar í septembermánuði sl.,
einkum og sér í lagi vegna þess að
það er stundum talað um „kvenna-
völd“ í borgarstjóm þetta kjörtíma-
bilið. Á sama tíma sem meðaltalsat-
vinnuleysi á landinu mælist 2,9%
ganga 5,3% reykvískra kvenna á
vinnualdri án atvinnu. Það þætti
ekki góð latína ef „íhaldið“ væri
við stýrið í höfuðborginni!