Morgunblaðið - 20.12.1997, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Meirihluti fjárlaganefndar reiknar með að tekjur ríkissjóðs vaxi minna 1998 en í ár
Stefnt að 154 milljóna
afgangi á fjárlögum
EKKI er gert ráð fyrir að tekjur rík-
issjóðs aukist jafnmikið á næsta ári
og á þessu ári. Jón Kristjánsson,
formaður fjárlaganefndar, segir að
eftir sem áður sé gert ráð fyrir að
ríkissjóður greiði niður skuldir um 5
milljarða á næsta ári og ríkissjóður
verði rekinn með 154 milljóna króna
afgangi. Fjárlagafrumvarpið gerði
ráð fyrir 521 milljónar króna tekju-
afgangi. Þetta er annað árið í röð
sem gert er ráð fyrir að ríkissjóður
verði rekinn með afgangi.
Samkvæmt breytingartillögum
meirihiuta fjárlaganefndar hækka
tekjur ríkissjóðs samtals um 2,3
milljarða frá fjárlagafrumvarpinu.
Þjóðhagsstofnun taldi ekki ástæðu
til að endurskoða þjóðhagsspá sem
lögð var til grundvallar í tekjuáætlun
fjárlagafrumvarpsins. Endurskoðuð
tekjuáætlun byggist því fyrst og
fremst á breytingum sem orðið hafa
á tekjugrunni þessa árs.
Jón sagði að horfur væru á að
tekjur ríkissjóðs á þessu ári yrðu 5,6
milljörðum meiri en gert var ráð
fyrir í fjárlögum. Ekki væri að bú-
ast við að viðlíka vöxtur yrði í tekj-
um ríkissjóðs á næsta ári og á því
sem nú er að líða. Það væri því
gætt varúðar í tekjuáætluninni.
Veltuskattar skila
milljarði í viðbót
Gert er ráð fyrir eins milljarðs
aukningu skatttekna af vöru og
þjónustu, en þar af koma um 600
milljónir af meiri tekjum af vöru-
gjaldi og virðisaukaskatti. Gert er
ráð fyrir að tekjuskattur einstakl-
inga skili ríkissjóði 200 milljónum
minni tekjum en áætlað var í frum-
varpinu og kemur þar m.a. til sú
ákvörðun ríkisstjórnarinnar að rík-
issjóður taki á sig 0,4% lækkun á
tekjuskatti sem áður hafði verið
gert ráð fyrir að sveitarfélögin fjár-
mögnuðu. Breytingartillögurnar
gera einnig ráð fyrir að tekjuskattur
fyrirtækja skili ríkissjóði 200 millj-
ónum króna minna en áður var
reiknað með.
Breytingartillögur fjárlaganefnd-
ar gera ráð fyrir að bifreiðagjöld
skili 271 milljón króna meira í ríkis-
sjóð en áður var reiknað með. Mark-
aðar tekjur vegagerðar verða skertar
um 1.164 milljónir sem renna í ríkis-
sjóð, en það er 100 milljóna króna
hækkun frá frumvarpinu.
Eignasala skili 2,7 milljörðum
í breytingartillögum meirihluta
fjárlaganefndar er gert ráð fyrir að
hagnaður ríkissjóðs verði 2,7 millj-
arðar, sem er hækkun um 800 millj-
ónir frá frumvarpinu. Skýringin á
þessu er að sölu á hlutabréfum ríkis-
ins í Járnblendiverksmiðjunni á
Grundartanga var frestað fram yfir
áramót og mat á verðmæti í Fjárfest-
ingabankanum hefur verið end-
urskoðað með hliðsjón af betri af-
komu banka. Áformað er að selja
49% af hlutabréfum ríkisins í bank-
anum á næsta ári.
Meirihluti fjárlaganefndar lagði
fram við þriðju umræðu tillögur um
1,1 milljarðs útgjöld. 250 milljónir
eru til komnar vegna aukins Iauna-
kostnaðar ríkisins. Þar er um að
ræða kjarasamninga sem gerðir voru
á síðustu mánuðum ársins, m.a. við
lækna og þroskaþjálfa. Einnig er inni
í þessari tölu áætlaður kostnaður af
ákvörðunum kjaranefndar, en hún á
eftir að úrskurða um laun heilsu-
gæslulækna og háskólaprófessora.
Von er á úrskurði nefndarinnar um
laun þessara hópa í janúar.
SHR fær 100 miiyónir
í viðhald
Gert er ráð fyrir að fjárveiting
til málefna barna og ungmenna
verði hækkuð um 20 milljónir og
er það til að mæta kostnaði við
hækkun sjálfræðisaldurs úr 16
árum í 18 ár. Gerð er tillaga um
100 milljóna fjárveitingu til Sjúkra-
húss Reykjavíkur vegna meiri hátt-
ar viðhalds á sjúkrahúsinu. Enn-
fremur eru 25 milljónir ætlaðar til
að kosta áframhaldandi athugun á
aukinni samvinnu eða sameiningu
sjúkrahúsa á höfuðborgarsvæðinu.
Meirihluti íjárlaganefndar jeggur
til að Happdrætti Háskóla íslands
verði heimilað að taka allt að 180
milljónir króna að láni til að fjár-
magna byggingu náttúrufræðahúss
fyrir Háskólann. Ríkisútvarpinu
verður heimilað að taka 300 milljón-
ir að láni vegna flutnings sjónvarps-
ins frá Laugavegi í húsnæði RUV
við Efstaleiti. Þá verður flugstöð
Leifs Eiríkssonar heimilað að taka
475 milljónir að láni til að hefjast
handa við stækkun flugstöðvarinn-
ar. Auk þess er Rafmagnsveitum
ríkisins heimilað að taka 160 millj-
ónir að láni til að flýta framkvæmd-
um. Lánsfjárheimild Landsvirkjun-
ar er hækkuð um 800 milljónir og
heimild Húsnæðisstofnunar til út-
gáfu húsbréfa er hækkuð um 500
milljónir og verður 16,5 milljarðar.
Ónákvæmar efnahagsspár
gagnrýndar
Kristinn H. Gunnarsson Alþýðu-
bandalagi mælti fyrir nefndaráliti
minnihluta fjárlaganefndar í gær. í
álitinu er bent á að efnahagsforsend-
ur fjárlaga yfirstandandi árs hafi
reynst fjarri lagi. Einka- og sam-
neysla og fjárfesting hafí verið mun
meiri en gert var ráð fyrir, sömuleið-
is aukning á innnflutningi, þjóðar-
tekjum, ráðstöfunartekjum heimil-
anna og tekjum ríkissjóðs.
Lýst er áhyggjum vegna þessarar
ónákvæmni spádómanna og hvatt til
þess að leitað verði leiða til að bæta
þá. Minnuhlutinn telur að gera megi
ráð fyrir að hagvöxtur á næsta ári
sé vanmetinn, einkum vegna þess að
líklegt sé að einkaneysla verði meiri
en gert sé ráð fyrir í spá Þjóðhags-
stofnunnar. Því verði tekjur ríkissjóðs
iíklega 1-1,5 milljörðum króna meiri
heldur en spáð hefur verið. Einnig
megi gera ráð fyrir að dragi úr fjár-
festingum þegar Iíður á árið.
Tekju- og útgjaldaliðir
ótraustir
Að öðru leyti telur minnihlutinn
efnhagsforsendur fjárlaganna lik-
lega, en telur bæði tekju- og útgjaid-
aliði ótrausta. Háar fjárhæðir vanti
til reksturs
sjúkrahúsa.
Minnihlutinn tel-
ur að uppsafnað-
ur vandi þeirra sé
um einn milljarð-
ur króna og á
næsta ári muni
vanta 1,5 millj-
arða í viðbót. I
áliti minnihlutans
segir einnig að
útgjöld almanna-
trygginga hafi kerfisbundið verið
vanmetin á undanförnum árum. Á
tekjuhliðinni sé líklega ofmetinn
ágóði af sölu eigna.
Minnihluti fjárlaganefndar leggur
til að bætt verði við tekjur ríkissjóðs
með auknu skattaeftirliti, sérstökum
aðgerðum gegn skattsvikum og betri
innheimtu útistandandi krafna ríkis-
sjóðs, auknum sköttum á atvinnu-
rekstur og breyttum lagaákvæðum
um frádrátt einstakra útgjalda frá
tekjum. Bent er á að ónotuð rekstr-
artöp fyrirtækja frá fyrri árum séu
talin nema 78 milljörðum króna, eða
fjórum sinnum hærri fjárhæð en sam-
anlagður tekjustofn allra fyrirtækja.
Minnihlutinn telur að einn milljarð
Alþingi
Stutt
Morgunblaðið/RAX
LÚÐVÍK Bergvinsson og Tómas Ingi Olrich hlusta á umræður.
i'J M Llj Ij 'iS) f'l V;:
Uéjoí; V I!-V-ÍÍUÍÍ J
ALÞINGI
króna megi fá með hækkun á skatt-
hlutfalli hagnaðar fyrirtækja úr 33
í 39% og með 0,5% hækkun trygg-
ingagjalds megi afla 1,2 milljarða
króna. Hann vekur einnig máls á
því að söluhagnaður aflaheimilda
verði skattlagður sérstaklega þegar
fjármagn er fært úr sjávarútvegi.
Kristinn H. Gunnarsson nefndi
einnig í máli sínu að samrekstur
sjúkrahúsanna á höfuðborgarsvæð-
inu myndi leiða til mikils sparnaðar.
Á höfuðborgarsvæðinu mætti einnig
spara með því að styrkja heilsu-
gæslu og draga þannig úr útgjöldum
vegna sérfræði-
lækninga.
Minnihlutinn
gagnrýnir að far-
ið sé út í fjöl-
margar stórfram-
kvæmdir fyrir
lánsfé á vegum
ríkisins á tímum
góðæris þegar
merki ofþenslu
séu farin að sjást.
í álitinu eru með-
al annars nefndar framkvæmdir við
stækkun á Leifsstöð, framkvæmdir
við hús Ríkisútvarpsins og byggingu
Náttúrufi-æðahúss.
Byggingarsjóður verkamanna
í gjaldþrot?
Einnig er gagnrýndur niðurskurð-
ur á framlögum til Byggingarsjóðs
verkamanna, sem nemi 275 milljón-
um króna nú, en ætti samkvæmt
ákvörðun ríkisstjórnarinnar frá 1992
að nema 1.308 milljónum króna.
Afleiðingin er mikill hallarekstur
sjóðsins sem stefnir honum smám
saman í gjaldþrot og fækkun fram-
kvæmdalána.
Kristinn H. Gunnarsson lagði til
í framsögu sinni að auknum fjár-
munum yrði varið til uppbyggingar
dreifikerfis Ríkisútvarpsins, enda
væru móttökuskilyrði víða slæm fyr-
ir sjónvarp, til dæmis í Keflavík og
á Snæfellsnesi og á norðanverðum
Vestfjörðum. Lítil sanngirni væri í
því að innheimta afnotagjald við slík-
ar aðstæður.
Sturla Böðvarsson, varaformaður
fjárlaganefndar, kom einnig inn á
málefni Ríkisútvarpsins. Sagði hann
að jafnhliða þeim framkvæmdum
sem fyrirhugaðar væru til að koma
útvarpi og sjónvarpi undir eitt þak
yrði að bæta úr hlustunarskilyrðum
útvarps og sjónvarps. Það væri al-
gjörlega óþolandi það ástand sem
væri í dag að útvarp og sjónvarp
skuli hiklaust efna til kostnaðar við
dagskrárgerð án þess að vera viss
um að allir landsmenn nái efninu.
„Ég held að það hljóti að vera verk-
efni nýs útvarpsstjóra að láta verða
þarna breytingar á,“ sagði hann.
Gísli S. Einarsson, þingflokki jafn-
aðarmanna, sagði m.a. í umræðum
á eftir að fjárlögin væru í raun með
halla sem næmu a.m.k. tveimur til
tveimur og hálfum milljarði. Þessa
fullyrðingu staðfesti hann með þeirri
skýringu að hluti tekna ríkissjóðs
eða 2,7 milljarðar vegna eignasölu
stæðist ekki. Sagðist hann reyndar
fallast á að hluti þessarar eignasölu
þ.e. 500 milljónir vegna sölu járn-
blendifélagsins kæmi í ríkissjóð þeg-
ar af sölu verði. Þá sagðist hann líka
geta fallist á að sala hlutabréfa í
fjárfestingabanka gefi 300 milljónir
í auknar tekjur frá fyrri áformum.
„En nítján hundruð milljónir sem
eftir standa munu ekki koma í ríkis-
sjóð,“ sagði hann. „Af þeim sökum
verður að fjármagna ríkissjóð með
lántökum," sagði hann ennfremur.
Framkvæmda-
áætlun um jafn-
rétti kynjanna
PÁLL Pétursson félagsmála-
ráðherra hefur lagt fram á Al-
þingi þingsályktunartillögu
þess efnis að Alþingi álykti að
fela ríkisstjórninni að vinna
samkvæmt meðfylgjandi fram-
kvæmdaáætlun til fjögurra ára
til að ná fram jafnrétti kynj-
anna.
í framkvæmdaáætluninni,
sem er 14 síðna þingskjal, er
að finna markmið ríkisstjórnar-
innar í jafnréttismálum en leið-
arljós áætlunarinnar er að sjón-
armið jafnréttis verði fléttað
inn í alla þætti stefnumótunar,
ákvarðana og aðgerða á vegum
ríkisins.
í inngangi framkvæmdaáætl-
unarinnar segir að íslenskum
stjórnvöldum beri, á grundvelli
laga sem og vegna alþjóðlegra
sáttmála sem þau hafi staðfest,
að sýna fordæmi og eiga frum-
kvæði að aðgerðum til að auka
jafnrétti kynjanna. „Jafn réttur
og jöfn staða kynjanna verða
þó ekki tryggð með stjórn-
valdsaðgerðum einum saman.
Nauðsynlegt er að margir legg-
ist hér á eitt, félagasamtök,
fjölmiðlar, vinnuveitendur sem
og verkalýðsfélög."
Framkvæmdaáætlunin er
þannig úr garði gerð að sérhver
ráðherra hefur sett sér að unn-
ið verði að tilteknum verkefnum
á málasviði síns ráðuneytis, en
auk þess hefur ríkisstjórnin
ákveðið að vinna í sameiningu
að nokkrum verkefnum, að því
er kemur fram í áætluninni.
Sex frumvörp
samþykkt
GUÐMUNDUR Hallvarðsson,
þingmaður Sjálfstæðisflokks,
greiddi einn atkvæði gegn
frumvarpi til laga um stjórn
fiskveiða sem felur m.a. í sér
framsal veiðiheimilda smábáta,
í atkvæðagreiðslu á Alþingi í
gær.
Frumvarpiðvar samþykkt
með 31 atkvæði gegn einu, en
25 þingmenn sátu hjá, Þar á
meðal Guðjón Guðmundsson,
þingmaður Sjálfstæðisflokks,
Magnús Stefánsson þingmaður
Framsóknarflokks og Guðni
Ágústsson þingmaður Fram-
sóknarflokks.
Frumvarp um breytingar á
lögum um stjórn fiskveiða sem
felur m.a. í sér rýmkun reglna
um endurnýjun fiskiskipa og
frumvarp um breytingar á Þró-
unarsjóði sjávarútvegsins voru
einnig lögfest í gær.
Þá var lögfest frumvarp um
búnaðargjald, frumvarp um Al-
mannatryggingar og frumvarp
um fæðingarorlof. A fimmtudag
voru hins vegar lögfest frum-
varp um háskóla og frumvarp
um Kennaraháskóla íslands.
Dagskrá
Þingi frestað í dag
ÞINGFUNDUR Alþingis hefst
kl. 9.30 í dag. Fyrir hádegi
verða umræður um ýmis mál
eins og skyldutryggingu lífeyr-
isréttinda og tekju- og eignar-
skatt.
Kl. 13.30 verður atkvæða-
greiðsla um þau mál sem af-
greiða á fyrir jól, auk fjárlag-
anna. Búist er við því að at-
kvæðagreiðsla um fjárlög taki
tvo tíma.
Að sögn Olafs G. Einarssonar
forseta Alþingis er stefnt að því
að þingi verða frestað um kl.
16 í dag fram til 27. janúar
næstkomandi.