Morgunblaðið - 11.02.1999, Blaðsíða 50

^50 FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
AÐALHEIÐ UR B. RAFNAR
+ Aðalheiður B.
Rafnar fæddist í
Reykjavík 25. maí
1923. Hún lést á
Landspítalanum að
kvöldi sunnudags-
ins 31. janúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Bjarni
Jónsson, f. í Reykja-
vík 3. júní 1889, d.
31. desember 1974,
lengst af skipstjóri
á skipum Eimskipa-
félags Islands, og
kona hans Halldóra
Jóhanna Sveinsdótt-
ir, húsmóðir, f. í Reykjavík 28.
nóvember 1895, d. 26. janúar
1984. Systkini Aðalheiðar eru:
Olga, f. 20. jan 1915, d. 12. sept.
1983; Anna, f. 25. júlí 1916;
Sveinn Bergmann, f. 21. júní
1918; Guðrún, f. 3. apríl 1920, d.
3. nóv. 1977; Jóna, f. 11. des.
1921, d. 7. ágúst 1977; Dóra f.
12. maí 1925; Bjarni, f. 27. okt.
1928, og Guðný, f. 17. mars
1933, d. 22. des. 1979.
Aðalheiður lauk
prófi frá Kvennaskól-
anum í Reykjavík
1941 og prófi frá
Iljúkrunarskóla ís-
lands í ágúst 1945.
Hún var hjúkrunar-
kona við skurðstofu
Landspítalans um
skeið að námi loknu.
Hinn 10. ágúst
1946 giftist Aðalheið-
ur Jónasi G. Rafnar,
f. 26. ágúst 1920, d.
12. feb. 1995, síðar al-
þingismanni og
bankastjóra. Jónas
var sonur hjónanna Jónasar
Rafnar, yfirlæknis á Kristnes-
hæli, og Ingibjargar Bjarnadótt-
ur frá Steinnesi. Aðalheiður og
Jónas eignuðust íjórar dætur: 1)
Halldóru, f. 31. maí 1947, fram-
kvæmdastjóra, gifta Baldvini
Tryggvasyni, fyrrv. sparisjóðs-
sljóra. Halldóra á tvo syni frá
fyrra hjónabandi með Jóni Magn-
ússyni hrl., Jónas Fr. Jónsson
hdl., lögfræðing hjá Eftirlits-
stofnun EFTA, og Magnús Jóns-
son framhaldsskólanema. Jónas
er kvæntur Lilju Dóru Halldórs-
dóttur hdl. og eiga þau tvö börn:
Steinunni Dóru og Jónas Rafnar.
2) Ingibjörgu, f. 12. sept. 1948, d.
5. maí 1949. 3) Ingibjörgu Þór-
unni, hæstaréttarlögmann, f. 6.
júní 1950, gifta Þorsteini Pálssyni
ráðherra og eiga þau þrjú börn:
Aðalheiði Ingu háskólanema, Pál
Rafnar, háskólanema og Þórunni
nýstúdent. 4) Ásdísi, hdl., fram-
kvæmdastjóra hjá Læknafélagi
íslands, f. 24. apríl 1953, dætur
hennar og fyrrv. eiginmanns
hennar Péturs Guðmundarsonar
hrl. eru Sigríður Rafnar og Ingi-
björg Rafnar menntaskólanemar.
Aðalheiður var heimavinnandi
húsmóðir á Akureyri og síðar í
Reylqavík en sinnti einnig um
árabil störfum fyrir Barnadeild
Landspitala, Blóðbankann og
Kvennadeild Rauða kross ís-
lands.
Utför Aðalheiðar fer fram frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Örlögum sínum ræður enginn og
ævilok verða ekki umflúin. En þrátt
fyrir þessa vissu og þótt erfiðir
*■ 'íjúkdómar steðji að, kemur dauði
ástvinar þeim, sem eftir lifa, alltaf í
opna skjöldu. Það er ætíð sárt að
sjá á bak sínum nánustu, heyra ekki
oftar rödd þeirra og geta ekki leng-
ur notið umhyggjunnar og hlýjunn-
ar af samvistunum við þá.
En þannig er gangur lífsins,
menn koma og fara og minningin
ein verður eftir.
Fundum okkar Aðalheiðar B.
Rafnar, tengdamóður minnar, bar
fyrst saman á Akureyri síðari hluta
m- sumars 1949. Ég vann þá á skrif-
stofu Sjálfstæðisflokksins sem að-
stoðarmaður eiginmanns hennar,
Jónasar G. Rafnar, en hann var þá
erindreki Sjálfstæðisflokksins á
Norður- og Austurlandi. Þetta sum-
ar háði hann sína fyrstu kosninga-
baráttu fyrir alþingiskosningamar í
október um haustið. Um sumarið
kom ég nokkrum sinnum á heimili
þeirra hjóna á Akureyri. Það er mér
enn ofarlega í minni hve borð voru
hlaðin gómsætum krásum hjá hús-
freyju, þegar þessi alls ókunni
skólapiltur kom þar í heimsókn.
Hún sá vel til þess að hann væri
ekki matþurfi a.m.k. næstu tímana
eftir komuna. Aðalheiður fylgdist
náið með, hvernig kosningabarátt-
unni miðaði, og stóð þétt við hlið
eiginmanns síns í þessari fyrstu
orrahríð hans á vettvangi stjórn-
+
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
VALGARÐUR KRISTJÁNSSON
fyrrv. borgardómari,
Stekkjarbergi 6,
verður jarðsunginn frá Hafnarfjarðarkirkju
föstudaginn 12. febrúar kl. 13.30.
Björg ívarsdóttir,
Sigrún Valgarðsdóttir, Maggi Guðjón Ingólfsson,
Arnaldur Valgarðsson,
ívar Valgarðsson,
Valgarður Valgarðsson,
Kristján F. Valgarðsson,
Arndís Jónasdóttir,
Ragnheiður Hrafnkelsdóttir,
Hildur Harðardóttir,
Sigríður E. Snorradóttir,
Berglind H. Hallgrímsdóttir, Gunnar Vagn Gunnarsson,
barnabörn og barnabarnabarn.
t
Faðir minn, tengdafaðir og afi,
GUNNLAUGUR EYJÓLFSSON,
Lindargötu 22a,
verður jarðsunginn frá Fossvogskapellu föstu-
daginn 12. febrúar kl. 13.30.
Ingibergur F. Gunnlaugsson, Ragnheiður Ólafsdóttir,
Gunnlaugur Ingibergsson,
Andrés Ingibergsson,
Iðunn Elva Ingibergsdóttir.
+
Fósturmóðir mín og föðursystir,
MARTA JÓNSDÓTTIR
frá Patreksfirði,
Dalbraut 27,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Áskirkju föstudaginn
12. febrúar kl. 15.00.
Þeir, sem vilja minnast hennar, láti kristni-
boðsstarf njóta þess.
Fyrir hönd ættingja,
Sigurður Trausti Sigurðsson.
málanna, eins og ávallt síðan á löng-
um starfsferli hans. Þingmannssæti
sitt vann Jónas með miklum glæsi-
brag í þessum haustkosningum. Sá
sigur gladdi Aðalheiði mjög, ekki
síður en alþingismanninn unga, og
okkur öll sem að kosningunum
unnu.
Svo liðu árin, en þótt leiðir okkar
skildi um sinn, slitnuðu aldrei þau
traustu og góðu vináttubönd, sem
bundin voru þetta sumar á Akur-
eyri 1949. En ekkert okkar óraði þá
fyrir því, hve þessi kynni okkar og
vinátta átti eftir að verða náin og
kær síðar á lífsleið okkar.
Einstæð gæfa mín leiddi saman
spor okkar Halldóru, elstu dóttur
þeirra hjóna, í byrjun árs 1992 og
seinna það ár gengum við í hjóna-
band. Eftir það var ég tíður gestur
á heimili Aðalheiðar og Jónasar,
fyrst á Háteigsveginum og seinna í
Miðleiti 7. Þar mætti mér ávallt
þessi fágæta umhyggja og hlýja,
sem framar öðru mótaði allt far og
framkomu tengdaforeldra minna.
í stóru sem smáu snerist líf og
hugur Aðalheiðar um að gæta að
hag og farsæld annarra og þá ekki
síst sinna nánustu. Ef eitthvað bját-
aði á hjá einhverjum, tók hún þegar
að huga að hvað hún gæti gert til að
hjálpa til. I því var hún enginn eftir-
bátur eiginmanns síns, sem var ein-
stakur fjölskyldufaðir og ættarhöfð-
ingi. En eftir að hann féll frá 12.
febrúar 1995 tók hún það hlutverk
einnig á sínar herðar. Jónas varð
bráðkvaddur og var skyndilegt and-
lát hans Aðalheiði afar erfitt og
sársaukafullt.
Heimilið og fjölskyldan var þeim
hjónum báðum það hlýja skjól og
athvarf, sem þau hlúðu að og vernd-
uðu af stakri tryggð og trúfestu til
hinstu stundar.
Aðalheiður var hjúkrunarkona að
mennt og vann um skeið á ýmsum
sjúkrahúsum, en húsmóðurstörfin
tóku brátt hug hennar allan og
tíma. En menntun hennai- og þekk-
ing, einmitt í þessum fræðum, höfðu
djúpstæð áhrif á hugsun hennar og
lífsviðhorf. Hún helgaði Rauða
krossinum verulegan hluta af
starfsorku sinni, utan heimilis, eink-
um hin síðari ár, meðan heilsa henn-
ar leyfði.
I september árið 1987 varð hún
fyrir alvarlegu hjartaáfalli og hlaut
að gangast undir erfiða skurðað-
gerð á Bromptonspítala í London.
Sú aðgerð tókst farsællega en alla
tíð síðan vissi hún af þeim vágesti
sem veila fyrir hjarta er. Seinna
bættust önnur veikindi við sem urðu
henni afar þungbær.
En hvað sem yfir hana dundi stóð
hún ávallt uppi sem hetja, æðrulaus
með allan hugann við að aðstoða
aðra. Aldrei heyrði maður hana
kvarta eða vorkenna sjálfri sér.
Slíkt hvarflaði án efa ekki að henni.
Hún minnti mig stundum á hetjur
íslendingasagnanna sem ekki létu
bugast þótt syrti í álinn. Þær sögur
las hún líka af áhuga og sótti nám-
skeið Jóns Böðvarssonar í Endur-
menntunarstofnun Háskóla Islands
af kostgæfni, þrátt fyrir fótarmein
og þverrandi líkamskrafta. Hún lét
sér heldur ekki vaxa í augum að
fara í ferð til Grænlands í júní 1997 í
ferðahópi með Jóni Böðvarssyni og
Ingva _ Þorsteinssyni til að skoða
slóðir Islendingasagna þar. Hún fór
allar götur sem við hin í hópnum
fórum og gekk við stafinn sinn og
skoðaði sig um af mögnuðum áhuga
og óbilandi viljafestu. Stóra stundin
í þeirri ferð finnst mér að hafi tví-
mælalaust verið, þegar hún fór
ásamt leiðsögumanni á fjórhjóli upp
í Vatnahverfið við Einarsfjörð í
Eystribyggð. Þegar hún kom til
baka til okkar samferðafólksins var
hún sigrihrósandi og ánægð sem
von var eftir að hafa lagt að baki þá
torfæru, sem við mörg hver töldum
henni ofraun. Þai’na sýndi hún okk-
ur hvað hægt er að gera ef dugur og
áræði er með í fór.
í dag verður Aðalheiður B. Rafn-
ar, þessi kraftmikla hjálpsama
tengdamóðir mín, borin til grafar.
Við sem vorum svo lánsöm að mega
njóta lengri eða skemmri návistar
hennar og hlýju umhyggju minn-
umst hennar með alúðar þökk og
virðingu. Við kveðjum hana með
djúpum söknuði, þessa fallegu og
skörulegu konu, sem í erfiðum veik-
indum sínum hélt fullri reisn sinni
og virðuleik allt til hinstu stundar.
Megi góður Guð styðja og styrkja
fjölskyldu hennar alla í söknuði
hennar og sorg.
Baldvin Tryggvason.
Það er mér enn í fersku minni
þegar fundum okkar Aðalheiðar B.
Rafnar bar fyrst saman fyrir meir
en aldarfjórðungi. Hún bauð mig
velkominn inn á heimili hennar og
Jónasar Rafnar á hispurslausan og
einfaldan hátt. Jafnvel við fyrstu
kynni gat ekki dulist að þar fór
sterk kona, en um leið hlý, einlæg
og umhyggjusöm.
Mér fínnst að hún hafí verið í fjöl-
skyldunni eins og eikin í umhverfi
sínu; þessi trausti og rótfasti stofn,
sem veitir laufskrúðinu næringu.
Nú er hún fallin frá, óvænt þrátt
fyrir heilsubrest um nokkurt skeið.
Söknuðurinn er sár og sjónar-
sviptirinn mikill. Nú er þar auður
reitur sem áður stóð falleg eik.
Rætur hennar lágu í sjómanns-
heimili í vesturbænum í Reykjavík,
þar sem skipstjórinn var langdvöl-
um fjarri heimilinu og móðirin hélt
um stóran systkinahóp. Þetta var
hinn venjulegi veruleiki þeirrar tíð-
ar; þróttmikið alþýðuheimili. Úr
þessum jarðvegi spratt hæversk
kona, skarpgreind, sjálfstæð og
með ákveðnar skoðanir. Kona sem
unni menningu og hafði listrænt
innsæi og gat verið öðrum fyrir-
mynd.
Þó að ég hafi ekki af eigin raun
þekkt til hjúkrunarstarfa Aðalheið-
ar, sem hún hafði menntað sig til,
hygg ég að þar hljóti gæska hennar
og ákveðni að hafa notið sín vel. En
öðru fremur var starfsvettvangur
hennar heimilið og fjölskyldan. Á
herðum hennar hvíldu líka miklar
skyldur samfara tveggja áratuga
þingmennsku Jónasar Rafnar og
löngum bankastjóraferli.
Þá ábyrgð öxluðu þau Jónas sam-
an á ungum aldri, bæði innan við
þrítugt, fyrst norður á Akureyri og
síðar einnig í Reykjavík. Þar naut
sín hógværð og glæsileiki Aðalheið-
ar, en líka það umburðarlyndi, sem
þeir vita, er til þekkja, að getur ver-
ið svo mikilvægt í nærveru við póli-
tíska forystu.
Aðalheiður hafði sterka siðferðis-
kennd. Hún gerði miklar kröfur til
annarra, en þó hvergi nærri eins og
til sjálfrar sín. Þannig gat hún vísað
öðrum veginn. Þess nutu dætur
þeirra Jónasar og síðar barnabörn-
in og bamabarnabörnin. Hjá henni
fundu menn skjól og fengu bæði
gagnrýni og uppörvun. Hún var trú-
uð kona og þjóðrækin. Þessir eigin-
leikar einkenndu skoðanir hennar
og á marga lund hygg ég að í þeim
hafi styrkur hennar verið fólginn.
Við sem tengst höfum Aðalheiði
B. Rafnar fjölskylduböndum vitum,
að hún bjó yfir „vilja og sál hins
sanna“ og „sjón og heyrn þess
góða“. Minningin þar um mun þeg-
ar frá líður lýsa upp skugga sorgar
og saknaðar.
Þorsteinn Pálsson.
Ástkær amma mín og nafna er
látin. Hún var sterk og glæsileg
kona, hlý og góð amma af þeirri
kynslóð sem helgaði sig heimilinu,
ættmóðir samhentrar og náinnar
fjölskyldu. Með ástúð vakti hún yfir
afkomendum sínum og studdi til
náms og þroska með ráðum og dáð.
Við amma vorum nánar og rædd-
um oft saman um heimsins gagn og
nauðsynjar. Ekki er því að neita að
viðhorf okkar voru gjarnan ólík,
kynslóðabilið sagði til sín, en seinni
árin hef ég áttað mig betur og betur
á því að amma hafði jafnan lög að
mæla. Hún brýndi fyrir mér að
sýna heiðarleika og ósérhlífni,
dugnað og samviskusemi, sjálfsvirð-
ingu og stolt. Hún innrætti mér ást
á því sem er fallegt og gott, glæddi
með mér skilning á því sem raun-
verulega skiptir máli í tilverunni.
Mér er sómi að því að bera nafnið
hennar.
Amma gaf mér ómetanlegt vega-
nesti út í lífið og ég veit að ég mæli
hér fyrir munn systkina minna og
barnabarnanna allra. Minning
hennar lifir björt og skær.
Aðalheiður Inga Þorsteinsdóttir.
Aðalheiður amma hefur kvatt
þennan heim.
Dæmalaus ástúð og umhyggja
ömmu fyrir öllu og öllum var ein-
stæð. Hún var ávallt boðin og búin
til skrafs og ráðagerða, áhugasöm
og ráðgjóð. Við barnabörnin komum
svo sannarlega ekki að tómum kof-
unum hjá henni.
Sjálf var hún í miðjum hópi níu
systkina sem voru alla tíð mjög ná-
in. Hún gekk í Kvennaskólann í
Reykjavík og lærði sfðan hjúkrun;
gekk raunar ein systkina sinna
menntaveginn enda sjálfstæð,
metnaðarfull og íróðleiksfús að eðl-
isfari. Að hjúkrunarnámi loknu réð
hún sig til starfa á Kristneshælið í
Eyjafirði. Hún giftist yfirlæknis-
syninum Jónasi G. Rafnar og fylgd-
ust þau að í tæp fimmtíu ár. Saman
áttu þau fjórar dætur. Amma var
heimavinnandi húsmóðir lengi vel.
Jónas afi var alþingismaður um
langt skeið og síðar bankastjóri og
stóð amma sem klettur við hlið
hans. Þegar bömin voru sprottin úr
grasi gegndi hún ýmsum störfum
tengdum hjúkrun og síðustu árin
tók hún virkan þátt í starfsemi
kvennadeildar Rauða krossins.
Amma Alla hafði yndi af tónlist
og lestri góðra bóka. Hún sótti nám-
skeið í fomsögunum af miklum
áhuga og miðlaði bamabömunum
ötullega af þeim fróðleik í hlýjunni á
fallegu heimili sínu. Amma hafði
áhuga á stjómmálum, mönnum og
málefnum, hún hafði yndi af sauma-
skap og lét sér aldrei leiðast. Hún
var falleg kona og skynsöm, sem
kynntist bæði gleði og sorgum í lífi
sínu. Missir ungi'ar dóttur var
þungbær ungri móður. Þótt heilsa
ömmu væri ekki góð síðustu árin
hélt hún ætíð reisn sinni og glæsi-
leika. Áföllin voru til að sigrast á
þeim. Amma bjó yfir mikilfengleg-
um innri styrk sem við barnabörnin
höfum vonandi erft hvert fyrir sig.
Styrkur hennar og reisn, hlýja og
lífsskoðanir munu aldrei gleymast
okkur.
Það er erfitt að hugsa sér lífíð án
heimsókna í Miðleitið og samræðna
yfir kaffibolla og ilmandi
ömmuköku í eldhúskróknum. En
þessi er lífsins gangur. Nú eru
amma og afi sameinuð á ný, blessuð
sé minning þeirra. Þökk fyrir allar
yndislegu stundirnar, amma mín, ég
veit að þið vakið yfir okkur.
Sigríður Rafnar Pétursddttir.
Að kvöldi sunnudagsins 31. janú-
ar bárust okkur þær fregnir að hún
elsku Alla systir og móðursystir
mín væri látin. Okkur setti
hljóða.Við vissum að hún hefði verð-
ið flutt á spítla og okkur óraðaði
ekki fyrir því að þetta yrði hennar