Morgunblaðið - 26.06.1999, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 26. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Samkeppnisstofnun fínnur að auglýs-
ingum frá Bflabúð Benna
Yfirlýsingin
fékk ekki staðist
Tveir gagnabankar um
hross sameinaðir
Morgunblaðið/Arnaldur
JÓNAS Kristjánsson og Sigurgeir Þorgeirsson, framkvæmdastjóri
Bændasamtakanna, undirrita samstarfssamninginn.
SAMKEPPNISSTOFNUN hefur
beint þeim tilmælum til Bílabúðar
Benna að gæta þess í bifreiðaaug-
lýsingum að samræmi sé milli aug-
lýstra og skráðra hestafla og sýna
þurfi fram á að yfirlýsingar um auk-
ið vélarafl standist. Ástæðan var sú
að fyrirtækið auglýsti Musso Grand
Luxe, Turbo/Diesel, 2,9 lítra jeppa
og sagði að hann væri „nú 155 hest-
öfl“ en jeppinn var þegar hann var
fluttur inn skráður 120 hestöfl.
Jeppinn var sagður 129 hestöfl í
auglýsingabæklingi Bflabúðai’
Benna en 155 hestöfl í dagblaðsaug-
lýsingu. I niðurstöðu Samkeppnis-
stofnunar segir að hún hafi meðal
annars aflað upplýsinga frá Skrán-
ingarstofunni hf., sem hafi upplýst
að allir nýir bílar séu skráðir eftir
evrópskri gerðarskráningu og mið-
ist sú skráning við óbreyttan bfl frá
framleiðanda.
„Virðist sem umræddir Musso
dísiljeppar séu ekki skráðir 129 eða
155 hestöfl heldur um 120 hestöfl,"
segir í niðurstöðunni. „Þannig virð-
LEIKMYND, sem notuð var í
Myrkrahöfðingjanum, kvikmynd
Hrafns Gunnlaugssonar, hefur
staðið á Vatnsleysuströnd síðan
tökum á myndinni lauk fyrir um
tveimur árum. Að sögn Sigurð-
ar Valtýssonar, byggingarfull-
trúa Vatnsleysustrandarhrepps,
hefur landeiganda verið send
beiðni um að fjarlægja leik-
myndina, þar sem leyfið fyrir
henni var aðeins veitt til
tveggja ára og er að renna út.
Sigurður sagði að það væri á
ábyrgð landeiganda að fjar-
lægja leikmyndina, þar sem
ist sem jeppamir séu fluttir inn og
skráðir sem 120 hestöfl. Þeim sé síð-
an breytt með búnaði frá fyrirtæk-
inu Huber sem eykur afl vélarinnar.
Engar mælingar á afli vélarinnar
eru fyrirliggjandi frá óháðum aðil-
um. Þá hefur Bflabúð Benna ekki
lagt fram gögn frá framleiðanda
jeppanna sem sýna afl vélarinnar.“
Vitnað er til fundar auglýsinga-
nefndar, ráðgjafarnefndar sam-
keppnisráðs, þar sem komið hafi
fram að til að auglýsingar á afli bíl-
véla bijóti ekki gegn ákvæðum 21.
greinar samkeppnislaga verði að
miða við það afl sem skráningar-
vottorð bifreiða sýni. Öll frávik frá
skráðu afli og breytingar verði að
kynna sérstaklega og verði aug-
lýsandi að geta sýnt fram á með
hlutlausum hætti að mælingar á afli
standist. Þetta hafí Bílabúð Benna
ekki tekist að gera í þessu tilviki og
telji auglýsinganefndin því að aug-
lýsingamar séu villandi og ófull-
nægjandi og brjóti því gegn ákvæð-
um 21. greinar samkeppnislaga.
hann hefði sótt um leyfið fyrir
fslensku kvikmyndasam-
steypuna, og Heilbrigðiseftirlit
Suðurnesja hefði skrifað honum
bréf þess efnis. Hann sagði að
ekki hefði þótt ástæða til þess
að fjarlægja leikmyndina fyrr,
þar sem leyfið var til tveggja
ára og fresturinn því ekki runn-
inn út. Hann sagði að ef land-
eigandinn fjarlægði ekki Ieik-
myndina myndi það verða gert
á hans kostnað síðar.
Leikmyndin, sem í meginat-
riðum samanstendur af nokkr-
um torfhúsum, hefur vakið
HROSSARÆKTENDUR og
áhugamenn um hestamennsku eiga
þess nú kost að fá aðgang að tveim-
ur gagnabönkum um hross á Netinu
og borga aðeins fyrir annan þeirra.
Gagnabankamii- tveir sem um
ræðir em Veraldarfengur, sem er
staríræktur af Bændasamtökum Is-
lands, og Hestur, sem er hrossabanki
Jónasar Kristjánssonar, ritstjóra
DV. Bankamir hafa hafið markaðs-
og rekstrarsamstarf sem verður til
þess að áskrifendur gagnabankanna
fá aðgang að báðum bönkunum og
nýir áskrifendur borga bara sem
nemur áskriftargjaldi annars bank-
ans en tengjast hinum einnig.
Jónas Kristjánsson sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að stærsti
kosturinn í þessu samstarfi væri
umræddur spamaður fyrii' áskrif-
endur svo og aukið bolmagn gagna-
bankanna tveggja til framþróunar.
„Ég vil líkja þessu við knattspyrnu,
menn hætta að sækja inn á miðjuna
en færa sig út á kantana,“ sagði
Jónas. Gagnagrunnarnir tveir
sinntu nú ekki sömu málunum held-
ur hefðu sín sérsvið og þannig héld-
ist sérstaða bankanna þrátt fyrir
sameininguna.
þónokkra athygli meðal fólks
sem átt hefur leið þarna fram-
hjá, að sögn Sigurðar. Hann
sagði að húsin væru enn mjög
Jónas sagði einnig að áhugamenn
um íslenska hrossarækt væru
dreifðir víðsvegar um heiminn. „A
íslandi era núna um 100.000 hross
og einnig er álíka fjöldi íslenskra
hrossa í útlöndum," sagði Jónas.
Netið væri til þess fallið að sameina
heilleg, en bætti því við að ekki
væri um varanleg mannvirki að
ræða og því þyrfti að fjarlægja
þau áður en þau grotnuðu niður.
þessa hópa þrátt fyrir fjarlægðir og
mismunandi tungumál, en þess má
geta að Veraldarfengur er á þremur
tungumálum en Hestur á fjóram.
Jónas nefndi einnig að gagnagrann-
amir tveir væra um margt einstök
fyrirbæri og miklar upplýsingar
væri að finna á þeim báðum.
Mikill fjöldi hrossa í bankanum
Veraldarfengur er gagnagrunnur
þai- sem má finna upplýsingar um á
annað hundrað þúsund hross. Þar
má lesa um ættir, afkvæmi, kyn-
bótadóma og kynbótamat hross-
anna.
Hestur inniheldur upplýsingar
um 39.000 hross í 17 löndum. I
bankann komast aðeins hross sem
náð hafa lágmarksárangri á sýning;
um eða era af ætt slíkra hesta. I
sumar hafa niðurstöður allra kyn-
bótasýninga landsins verið færðar
inn jafnóðum, auk kynbótasýninga í
Danmörku, Svíþjóð og Hollandi.
Askriftarverð bankanna verður
um 5.500 krónur og skiptir ekki
máli hjá hvorum bankanum fólk
gerist áskrifendur, hinn bankinn
fylgir í kjölfarið. Jónas sagði að
sama lykilorðið gilti þá hjá báðum
gagnabönkunum en á næstu vikum
og mánuðum verði farið í að ein-
falda flakk áskrifenda á milli þeirra
tveggja. Að lokum má geta þess að
slóðir gagnabankanna eru, www.is-
landsfengur.is og hestur.is.
Leikmynd Myrkrahöfðingjans
á Vatnsleysuströnd
Landeiganda gert að
fjarlægja leikmyndina
Morgunblaðið/Þorkell
Fullbright-styrkir sem bandarísk stjórnvöld veita til háskólanáms í Bandarikjunum
Styrkþegar verða að
snúa til heimalandsins
FULLBRIGHT-styrkjum, sem
veittir era til háskólanáms í Banda-
ríkjunum, íylgir sú kvöð að styrk-
þegar verða að snúa aftur til síns
heimalands að námi loknu og dvelja
þar í tvö ár áður en þeir geta snúið
aftur til Bandaríkjanna og fengið þar
atvinnuleyfi. Nú er jafnframt mun
erfiðara en áður að fá undanþágu frá
þessu ákvæði og getur það gert þeim
lífið leitt sem stendur til boða starf í
Bandaríkjunum strax að námi loknu.
Sigurður Kristinsson heimspek-
ingur er einn þeirra sem lent hefur í
vandræðum vegna þessarar reglu.
Haustið 1990 hóf hann doktorsnám í
heimspeki við Comell-háskóla og
hlaut til þess styrk frá Fulbright-
stofnuninni, sem annast m.a. tengsl
milli Islands og Bandaríkjanna á
sviði menntamála. „Þegar maður
þiggur þennan styrk skuldbindur
maður sig til þess að koma aftur til
heimalandsins og vera þar í tvö ár
áður en maður getur fengið at-
vinnuleyfi í Bandaríkjunum. A þess-
um tíma, þ.e. í kringum 1990, var
hins vegar ákveðin undankomuleið
frá þessu ef menn skiptu um skoðun
og ætluðu sér að flengjast í Banda-
ríkjunum. Þá var hægt að fá eins
konar vottorð, sem kallað er „No
objection certificate" frá sendiráði
síns heimalands. í því fólst að ef rík-
isstjórnin í heimalandi námsmanns-
ins hafði ekkert á móti því að hann
væri áfram í Bandaríkjunum var
kvittað upp á það og undanþága
veitt, en reglan var upphaflega sett
til að vemda hagsmuni heimalands
hvers námsmanns," sagði Sigurður.
Undanþágur ekki lengur veittar
Þegar leið að því að Sigurður lyki
námi fýsti hann að vera áfram í
Bandaríkjunum og leita fyrir sér á
vinnumarkaðinum. Hafði hann því
samband við íslenska sendiráðið í
Washington sem skrifaði fúslega
upp á fyrmefnt vottorð fyrir hann.
„Þetta var árið 1995, en þá vora ný-
lega afstaðnar þingkosningar í
Bandaríkjunum. I kjölfar þeirra
varð Newt Gingrich forseti neðri
deildar þingsins og margt nýliða af
hægri væng stjómmálanna komst
þar inn. Þarna vora á ferð róttækir
hægrimenn sem ætluðu að breyta
ýmsu og vildu t.d. taka fyrír ýmsar
leiðir útlendinga inn í landið. A
sama tíma ætluðu þeir að minnka
rfldsbáknið og í því fólst m.a. að
þrengt skyldi að Upplýsingaþjón-
ustu Bandaríkjanna. I kjölfarið
urðu menn þar á bæ mun harðari á
öllum reglum í sambandi við inn-
flytjendur. Þessar hræringar virð-
ast hafa leitt til þess að hætt var að
veita undanþágur, án þess að ég
geti fullyrt nokkuð um það í smáat-
riðum hvert orsakasamhengið var.“
Sigurður segir að nú hafi verið úr
vöndu að ráða, enda hann kominn
með tvö atvinnutilboð. Fór þó svo að
hann fékk stöðu við Missouri-háskól-
ann í St. Louis og fékk hann hjálp
þaðan við að berjast fyrir því að fá
undanþágu. Skólinn kom honum m.a.
í samband við þingmenn ríldsins sem
töluðu máli hans fyrir yfirvöldum.
Allt kom þó fyrir ekki og voru rök yf-
irvalda m.a. þau að ef Sigurði yrði
veitt undanþága þyrfti að veita hana
fjöldamörgum öðrum, t.d. læknum
sem væru ómissandi í sínu heima-
landi. Voru þetta endanleg svör Upp-
lýsingaþjónustunnar og ákvað Sig-
urður að hætta rnálarekstrinum og
grípa tíl eins konar varaáætlunar. „I
henni felst að ég sætti mig við að
vera hér á Islandi í tvö ár, en þó ekki
samfellt. Til þess að geta það varð ég
að sækja um svo kallað „o-visa“, sem
ætlað er framúrskarandi fræðimönn-
um. Ég fékk þetta og get því verið
hér um skeið en snúið svo aftur til
Bandaríkjanna og unnið þar án þess
að árin tvö séu liðin.“
Veldur margvíslegum vanda
Sigurður segist hafa orðið fyrir
ýmiss konar óþægindum vegna
þessa máls. Hefur hann meðal ann-
ars þurft að leggja í allnokkum lög-
fræðikostnað, auk þess að hafa
þurft að ferðast oft milli íslands og
Bandaríkjanna síðustu misseri. Þá
sé afskaplega óþægilegt að geta
ekki ákveðið á eigin forsendum í
hvaða heimsálfu hann eigi að dvelja
og að erfitt sé að halda heimili á
tveimur stöðum. „Ég hef svona í
gamni kallað þetta afplánun, því
þótt mér lfld ágætlega að vera á ís-
landi þá vil ég vera hér þegar ég
kýs og á mínum eigin forsendum,"
segir Sigurður. Hann telur þá
ákvörðun Upplýsingaþjónustu
Bandaríkjanna að hætta að veita
undanþágur mjög ósanngjama
gagnvart þeim sem fengu styi'ki
meðan þær vora enn veittar, því
þótt undanþágumar hafi ekki verið
opinber undankomuleið hafi menn
engu síður gengið út frá því sem
vísu að hafa kost á því að fá þær.
Þarna hafi því forsendur styrkþega
breyst skyndilega án þess að fyrir
því liggi nokkur rökstuðningur.
Fer eftir stefnu Bandaríkja-
stjórnar hverju sinni
Hjá Fulbrightstofnuninni á íslandi
fengust þær upplýsingar að það færi
einfaldlega eftir stefnu Bandaríkja-
stjómar hverju sinni hvort ofan-
nefndar undanþágur væra veittar eð-
ur ei. Stundum sé auðvelt að fá und-
anþágu, en stundum sé eftirlit með
útlendingum hert og þá verði erfið-
ara um vik. Mun þetta ráðast af hin-
um pólitíska tíðaranda í Bandarík.j-
unum á hverjum tíma og skiptir þá
litlu að íslensk stjómvöld setja sig al-
mennt ekki upp á móti því að undan-
þágur séu veittar. Fulbrightstofnun-
in sjálf mun hins vegar hvergi koma
nærri undanþágunum.