Morgunblaðið - 30.11.1999, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Óvæntar
áherslur
Útfærð ljósmynd Önnu Hallin af hrúti með baksýnisspcgil
býr yfir þeirri gamansemi sem er helsti kostur hennar, segir m.a.
1 umfjölluninni.
MYNDLIST
\ýI j slasa I n i ii, Valns-
stíg 3b
BLANDAÐEFNI
ANNA HALLIN, DIDDA
HJARTARDÓTTIR LEAM-
AN, OLGABERGMANNog
ÞÓRUNN HJARTAR-
DÓTTIR
Til 12. desember. Opið þriðjudaga
til sunnudaga frá kl. 14-18.
FJÓRAR konur sýna í Nýlista-
safninu, hver í sínu herbergi. Þótt
sameiginleg einkenni liggi ekki í
augum uppi er skyldleiki með
þeim hvað varðar nálgun við við-
fangsefnið. Allar hverfa listakon-
urnar aftur til kunnuglegra mót-
unarhátta til að finna þar nýja
tjáningarmöguleika. Til dæmis
mála þær Didda og Þórunn Hjart-
ardætur hefðbundin málverk án
þess að útkoman sé bein endur-
tekning á málaralist fyiri tíðar.
Sama má segja um Önnu Hallin
- en verk hennar, ljósmyndir,
teikningar og smámunir, eru
merkilega sundurleit án þess að
það hái beinlínis framsögn hennar
- og Olgu Bergmann, sem notar
alla miðla eins og garðyrkjumaður,
hvar og hvenær sem það hentar
henni. Frómt frá sagt má líkja
konunum fjórum við fyrirrennara
sína á sjöunda áratugnum, sem
leyfðu sér að halda samsýningar í
SUM þar sem öllum miðlum, hefð-
bundnum og óhefðbundnum,
mögulegum og ómögulegum, ægði
saman í fyrirhyggjulítilli tilrauna-
gleði.
Þórunn Hjartardóttir ríður á
vaðið í forsalnum á jarðhæð með
málverkum sínum sem hún kallar
einu nafni „antíkabstrakt", líkt og
abstraktlistin væri orðin fornmun-
ir frá ákveðnu og afmörkuðu tíma-
skeiði, með sama hætti og barokk-
húsgögn eða Feneyjakristall.
Reyndar minna myndir Þórunnar
töluvert á „neo-geo“ níunda ára-
tugarins, einkum verk Mið-Evróp-
umálaranna Armleders, Rocken-
schaubs og Federles, en þeir voru
reyndar allir mjög meðvitaðir um
aðföng sín, og tengsl við tísku og
skreytilist.
Didda Hjartardóttir Leaman er
einnig málari, en málverk hennar
eru ekki nærri eins bundin við
ákveðin stíleinkenni, þótt lýrísk
abstraksjón hefði einhvern tíma
þótt viðeigandi réttnefni. Didda er
meiri náttúrumálari en Þórunn, og
þunn áferð hennar hefur óneitan-
lega mikið aðdráttarafl þótt stíll-
inn sé miklu losaralegri en geom-
etría Þórunnar. Þá er skipan
hennar í gryfjunni einstaklega létt
og leikandi. Böngsum og tusku-
brúðum er skeytt saman í mjúkan
„vegg“, sem samstundis keyrir
sýninguna á vit ævintýranna í
barnaherberginu.
Margir hafa spurt hvers vegna
listamenn samtímans séu svo
hændir að bernskunni sem raun
ber vitni. Franska listakonan Ann-
ette Messager og bandaríski lista-
maðurinn Mike Kelley eru til
dæmis löngu orðin heimsfræg fyrir
dæmalausa notkun sína á tusku-
dýrum. Er það „stikkfrí-staða“
listamannsins sem teymir hann inn
í barnaherbergið, eða er það freu-
dískt upplag hans - allar hinar
óuppgerðu kenndir frá bernskuár-
unum - sem heimtar hann í brúðu-
leikinn?
Eflaust eru ástæðurnar eins
margar og listamennirnir. Því má
ekki gleyma að þörfin fyrir að
varðveita í sér hluta af sakleysi
bernskunnar, hugmyndaflug henn-
ar, áræði og frumkraft er af mörg-
um talin forsenda hamingju á ful-
lorðinsárum. í verkum Olgu
Bergmann lýsir bernskan sér í ka-
bínetti fullu af undursamlegum
leikföngum, fundnum, heimasmíð-
uðum og settum saman úr hvoru
tveggja.
Með því að kalla sýningu sína í
bjarta- og svartasal Nýlistasafns-
ins „Wunderkammer", vísar Olga
meðvitað til hefðar endurreisnar-
tímans þegar heldri menn áttu sér
gluggalaust athvarf, eða leyniher-
bergi, hlaðið undursamlegum safn-
gripum, fágætum tækjum, stein-
um, jurtum og bókum. Samsafn
hennar á sér rætur í súrrealisman-
um, svo sem skápum Bandaríkja-
mannsins Josephs Cornells, en
kassalist hans eða „box art“, hefur
þróast eftir ýmsum leiðum fram á
okkar dag, með viðkomu hjá ekki
ómætari listamönnum en Þjóðverj-
anum Joseph Beuys og Rússanum
Ilya Kabakov.
Sýning Olgu er sú heilsteyptasta
og besta sem hún hefur haldið hér.
Tilvísun hennar í viktoríanskan
ævintýraheim - sem flestir kann-
ast við úr Fanný og Alexander
Ingmars Bergmans - á sér jafn-
framt spegilmynd í vangaveltum
um framtíðarveröld klóna og kvik-
sjárkenndrar náttúru þar sem
endalaust endurvarp umbreytir
öllum sérstæðum fyrirbærum í
endurteknar samhverfur. Barn-
vænni listaverk er vart hægt að
hugsa sér.
Ymislegt í smellinni framsögn
Olgu endurtekur sig í verkum
Önnu Hallin í SÚM-salnum, eink-
um í vel útfærðum teikningum
hennar og smáverkum úr leir.
Ljósmyndirnar úr Straumi og
Kapelluhrauni eru annar handleg-
gur, þótt frábærlega útfærð ljós-
mynd hennar af hrúti með baksýn-
isspegil búi yfir þeirri gamansemi
sem er helsti kostur hennar. Ef til
vill hefði Anna mátt tengja betur
verk sín, ljósmyndirnar á austur-
veggnum og teikningarnar og smá-
verkin á vesturveggnum. Samband
þessara tveggja þátta í list hennar
er ekki nægilega skýrt, þótt gesti
geti eflaust rennt grun í hugmynd-
irnar og tilfinningarnar sem liggja
að baki öllum verkunum.
Eins og títt er um Nýlistasafnið
býr sýning kvennanna fjögurra yf-
ir áhugaverðum og óvæntum
áherslum, sem ef til vill eru alltof
sjaldséðar í öðrum söfnum. Kalla
mætti það hið afslappaða and-
rúmsloft tilraunastarfseminnar.
Hins vegar vantar enn töluvert
upp á það upplýsingastreymi sem
nauðsynlegt er að fylgi jafnstóru
fyi'irtæki og þessum fernu einka-
sýningum.
Halldór Björn Runólfsson

Jóladagatal
Happaþrennunnar.
Vinningur á öðru hverju dagatali
þqcJ eru spennondi
moíYnor frormindcm!
VgJ

m.