Morgunblaðið - 01.02.2000, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 1. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Clinton forseti flytur ávarp á efnahagsráðstefnuimi í Davos í skugga óeirða
Segir leiðtogana verða
að útskýra hnatt-
væðinguna betur
AP
Andstæðingar hnattvæðingar ráðast á McDonalds-skyndibitastað í
Davos í tilefni af efnahagsráðsstefnunni sem haldin er árlega í bænum.
Davos. AFP, AP, The Daily Telegraph.
GÖTUÓEIRÐIR vörpuðu skugga á
alþjóðlegu efnahagsráðstefnuna í
Davos í Sviss um helgina þegar Bill
Clinton Bandaríkjaforseti flutti þar
ávarp og lýsti viðhorfum sínum til
hnattvæðingarinnar. Clinton skoraði
á ráðstefnugestina að útskýra betur
fyrir almenningi hvað fælist í hnatt-
væðingunni og taka tillit til sjónar-
miða þeirra sem hafa lagst gegn
henni.
Clinton fór með flugvél yfir
Atlantshafið til að flytja ávarp á ráð-
stefnunni á laugardag og fjallaði eink-
um um þá lærdóma sem draga mætti
af götumótmælunum sem settu svip
sinn á fund Heimsviðskiptastofnunar-
innar (WTO) í Seattle í Bandaríkjun-
um í desember.
Um 30 forsetar og forsætisráðherr-
ar sitja ráðstefnuna í Davos auk rúm-
lega hundrað ráðherra og nær 2.000
fjármálamanna. Clinton sagði að mót-
mælin í Seattle sýndu að þeir yrðu að
taka meira tillit til viðhorfa þeirra
sem eru andvígir hnattvæðingunni.
„Mótmælendumir á götum Seattle
höfðu ólíka hagsmuni að leiðarljósi en
það sem þeir áttu sameiginlagt var að
þeim fannst þeir ekki hafa nein áhrif,“
sagði Clinton. „Þeim verður ekki
meinað að taka þátt í umræðunni.
Viðskipti geta ekki lengur verið
einkamál stjómmálamanna, hagfræð-
inga og viðskiptasérfræðinga."
Clinton hafnaði þó röksemdum
mótmælendanna í Seattle og sagði að
hnattvæðingin væri af hinu góða.
„Þeir sem vilja hrekja hnattvæðing-
aröflin til baka hafa rangt fyrir sér,“
sagði forsetinn en bætti við: „Þeir
sem telja að hnattvæðingin snúist að-
eins um markaðshagfræði hafa einnig
á röngu að standa.“
„Við getum ekki lengur afneitað því
sem gerðist [í Seattle],“ hélt forsetinn
áfram. „Við verðum að hjálpa fólki að
skilja það sem er að gerast og finna
leið til að veita andófsmönnunum
áhrif og heija uppbyggilegt samstarf
við þá.“
Mdtraælendur ganga
berserksgang
Fyrr um daginn höfðu hátt í 2.000
manns gengið berserksgang um göt-
ur Davos til að mótmæla hnattvæð-
ingunni og starfsemi Heimsviðskipta-
stofnunarinnar.
Lögreglumenn og svissneskir her-
menn komu í veg fyrir að mótmæl-
endumir gætu gengið að ráðstefnum-
iðstöðinni en þeir réðust þá á
skyndibitastaðinn McDonalds í mið-
bænum, skemmdu bíla og máluðu víg-
orð á veggi húsa.
Tveir lögreglumenn særðust í átök-
unum og lögreglan varð að skjóta
gúmmíkúlum og beita pipargasi til að
hafa hemil á mótmælendunum.
Svissneskur dómstóll hafði bannað
mótmæli í Davos á meðan ráðstefnan
er haldin og lögreglan var með meiri
öryggisviðbúnað á götum bæjarins en
nokkru sinni fyrr frá því fyrsta ráð-
stefnan var haldin fyrir 30 árum.
Bandaríkin gagnrýnd
„Heimsviðskiptastofnunin er and-
lýðræðisleg, menn eru ekki kjömir í
hana,“ sagði einn mótmælendanna.
„Enginn stjómar þeim en þeir
stjórna okkur og því hvemig við lif-
um.“
Mótmælin beindust einkum að
Bandaríkjunum og meint ofurvald
Bandaríkjanna í efnahags- og stjóm-
málum heimsins hefur oft borið á
góma á ráðstefnunni að þessu sinni.
Hubert Vedrine, utanríkisráðheiTa
Frakklands, hefur t.a.m. talað um
Bandaríkin sem „Ofurveldið“. Madel-
eine Albright, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sá ástæðu til að svara
þessari gagnrýni og varaði við því að
hún gæti orðið til þess að Bandaríkja-
menn tækju aftur upp einangrunar-
stefnuna sem hún sagði að hefði stuðl-
að að síðari heimsstyrjöldinni.
„Þetta er mjög skrýtið," sagði hún
þegar hún var spurð um þá gagnrýni
sem Bandaríkin hafa sætt á síðustu
ámm, ekki aðeins í löndum múslíma
heldur einnig í Kína, Rússlandi og
Evrópu. „Bandaríkin báðu ekki um að
verða eina stórveldið. En þegar við
höfðum okkur ekki í frammi, á þriðja
og fjórða áratugnum, olli það miklu
tómarúmi í heiminum og leiddi til
mikilla hörmunga.“
Albright bætti við að Bandaríkin
gengju nú í gegnum „mjög viðkvæmt
tímabil". „Margir Bandaríkjamenn
vilja frekar pakka niður og fara
heim.“
Rússar svara gagnrýni
Stjómvöld í Moskvu hafa einnig
sætt gagnrýni á ráðstefnunni vegna
efnahagsástandsins í Rússlandi og
bandaríski fjármálamaðurinn George
Soros hvatti Alþjóðagjaldeyrissjóðinn
(IMF) til að hætta að veita Rússum
aðstoð „þar sem þróunin í stjómmál-
um landsins hefur verið í ranga átt“.
Míkhaíl Kajanov, fjármálaráðherra
Rússlands, sagði að rússneska stjóm-
in gæti ekki verið ánægð með viðhorf
ráðamanna í nokkrum vestrænum
ríkjum til aðstoðarinnar við Rússa og
réð þeim frá því að minnka hana.
Hann sagði að þótt hagvöxturinn í
Rússlandi yrði að minnsta kosti 2% í
ár ef allt færi að óskum væra enn blik-
ur á lofti vegna fjárlagahallans og
mikilla skulda sem ríkið gæti ekki
greitt.
Einn af farþegum Airbus 310 farþegaþotunnar, sem hrapaði í sjóinn undan Fílabeinsströndinni, er hér borinn í land úr björgunarbáti.
Farþegaþota Kenya Airways hrapar í hafíð undan Fflabeinsströndinni
Tíu mönnum bjargað úr köld-
um sjónum og 86 lík fundin
Abidjan. AP, AFP.
AÐ MINNSTA kosti tiu manns
komust lífs af þegar farþegaþota af
gerðinni Airbus 310 hrapaði í
Atlantshafið undan Fílabeins-
ströndinni í fyrrakvöld. 179 manns
voru í þotunni, sem var í eigu flugfé-
lagsins Kenya Airways. Ekki var
vitað hvað olli slysinu.
86 lík höfðu verið flutt á land í
gær og björgunarbátar og þyrlur
héldu áfram leitinni. Sjórinn var
kaldur á þessum slóðum og talið var
ólíklegt að margir til viðbótar fynd-
ust á lífi.
Flugvélin lagði af stað laust eftir
klukkan níu í fyrrakvöld frá Abidj-
an á Fílabeinsströndinni. Hún var á
leiðinni til Lagos en hrapaði í sjóinn
aðeins mínútu eftir flugtak, að sögn
George Dapre Yao, yfirflugumferð-
arstjóra á Felix Houphouet-Boig-
ny-flugvelli í Abidjan.
Nígeríumaðurinn Samuel Og-
bada Adje, einn þeirra sem var
bjargað úr sjónum, sagði að vanda-
mál hefði komið upp í þotunni um
leið og hún tók á loft. „Hún hallaði
nokkuð og allt í einu vorum við í
sjónum," sagði hann.
Biðu í tvær klukkustundir
Ekki var vitað hvað fór úrskeiðis.
Nokkrir sjónarvottar, sem búa ná-
lægt slysstaðnum, sögðust hafa
heyrt tvo háa hvelli þegar þotan
skall í sjóinn.
Adje tókst að synda frá flaki þot-
unnar eftir að hafa lent í sjónum.
Hann og fleiri farþegar þotunnar
urðu að bíða í að minnsta kosti tvær
klukkustundir eftir björgunar-
mönnunum.
„Ef þeir hefðu komið fyrr hefði
verið hægt að bjarga mörgum okk-
ar,“ sagði hann reiður á svip áður en
honum var ekið á brott í sjúkrabíl.
Blaise Grah, undirofursti í sjóher
Fílabeinsstrandarinnar, varði
björgunarsveitirnar. „Við teljum
tvær klukkustundir eðlilegan tíma,
miðað við öll þau tæki sem við þurft-
um að safna saman, víðáttu hafsins
og þær ónákvæmu upplýsingar sem
við fengum,“ sagði hann.
Yfirflugumferðarstjórinn sagði
að 169 farþegar, þar af tvö börn,
hefðu verið í þotunni, auk tíu manna
áhafnar. Þotan fór frá Nairobi í
Kenýa á sunnudag og átti að lenda í
Lagos síðdegis en millilenti í Abidj-
an vegna slæms veðurs.
Talsmenn Kenya Airways sögðu
að ekkert væri vitað um orsakir
slyssins en Steve Clarke, yfirmaður
tæknideildar flugfélagsins, sagði að
„engin umtalsverð tæknileg vanda-
mál“ hefðu komið í ljós.
Flugfélagið sendi sérfræðinga til
Abidjan og Nígeríu til að rannsaka
orsakir slyssins ásamt verkfræð-
ingum Airims og þremur frönskum
rannsóknannönnum.
Flestir farþeganna
Nígeríuraenn
Flestir farþega þotunnar voru
Nígeríumenn en flugfélagið sagði
að farþegarnir væru frá að minnsta
kosti 23 löndum. A meðal þeirra
sem komust lífs af voru þrír Níger-
íumenn, Rúandabúi, Gambíumaður,
Kenýamaður, Frakki og Indverji.
Frakkinn var fluttur á sjúkrahús
í grennd við slysstaðinn. „Hann var
góður sundmaður. Þess vegna hélt
hann lífi,“ sagði læknir sem gerði að
sárum hans.
Fyrsta flugvél Kenya
Airways sem ferst
Þotan var þrettán ára gömul og
þetta er í fyrsta sinn sem flugvél i
eigu Kenya Aii’ways ferst. Flugfé-
lagið var stofnað árið 1977.
Steve Clarke sagði að flugfélagið
hefði ráðgert að endurnýja flugvél-
ar sínar á næstu tveimur árum og
kaupa nýjar þotur í stað Airbus 310-
þotna sinna. Hann lagði þó áherslu
á að það væri ekki vegna þess að
Airbus-þoturnar væru orðnar of
gamlar, heldur vegna þess að flug-
félagið vildi kaupa stærri þotur og
auka þægindi farþeganna.