Morgunblaðið - 03.02.2000, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LISTIR
„Hreinsað upp44
eftir Amster-
dam-fundinn
Framkvæmdastjórn Evrópusam-
bandsins lagði í síðustu viku fram tillög-
ur sínar fyrir ríkjaráðstefnu um endur-
skoðun stofnanakerfís ESB sem hefst
um miðjan þennan mánuð. Auðunn Arn-
órsson rekur hér inntak tillagnanna.
MEÐ ríkjaráðstefnuna sem á að
hefjast um miðjan febrúar fyrir
augum hefur framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins (ESB) lagt
fram eigin tillögur að því hvernig
bezt verði tryggt að stofnanakerfi
sambandsins verði í stakk búið til
að taka allt að 13 ný ríki inn í sínar
raðir. Fjölgun meirihlutaákvarð-
ana og reglur um sveigjanlegan
samruna eiga að mati fram-
kvæmdastjórnarinnar að tryggja
að sambandið geti starfað áfram
með skilvirkum hætti eftir stækk-
un.
Framkvæmdastjórnin lýsti í
skjali sem birt var í síðustu viku
viðhorfum sínum til umbótadag-
skrár ríkjaráðstefnunnar sem
stendur fyrir dyrum. A ráðstefn-
unni stendur til að núverandi að-
ildarríkin 15 komi sér saman um
umbætur á stofnanakerfi sam-
bandsins áður en nýjum er veitt
innganga, en eins og kunnugt er
voru að því leytinu skildir eftir
þónokkrir lausir endar þegar síð-
ustu ríkjaráðstefnu lauk með leið-
togafundinum í Amsterdam í júní
1997.
Á leiðtogafundinum í Helsinki í
desember var samþykkt að 13
ríkjum byðist aðild og línur lagðar
íyrir þær stofnanalegu breytingar
sem gera þarf til að gera slíka
stækkun mögulega án þess að
lama starfsemi sambandsins.
Kvað leiðtogaráðið á um að þessar
breytingar skyldu í aðalatriðum
ná tO þriggja atriða; samsetningar
framkvæmdastjórnarinnar, at-
kvæðavægis í ráðherraráðinu og
endurskoðunar þeirra sviða ESB-
samstarfsins, þar sem ákvarðana-
taka fer fram með samhljóða sam-
þykki. Hvöttu leiðtogarnir til þess
á Helsinki-fundinum að aðildar-
ríkin drifu það af að ganga frá
þessum nauðsynlegu umbótum,
svo að sambandið geti staðið við
fyrirheit um að hleypa nýjum að-
ildarríkjum inn í ársbyrjun 2003.
Ríkjaráðstefnan megi ekki verða
hemill á stækkunarferlið.
Meirihlutaákvarðanir verði
grundvallarreglan
Forseti framkvæmdastjórnar-
innar, Romano Prodi, hafði strax
er hann tók við embættinu í haust
lýst því yfir að samhljóða sam-
þykki og neitunarvald gengi ekki
upp ef aðildarríkin yrðu 20 eða
fleiri. Framkvæmdastjómin gerir
í afstöðuskýrslunni frá í síðustu
viku þessi sjónarmið að sínum, og
hún æskir þess að í framtíðinni
verði meirihlutaákvarðanir að
grundvallarreglu en reglan um
samhljóða samþykki gildi aðeins í
fimm tilteknum undantekningar-
tilvikum, þar á meðal þegar taka á
ákvarðanir um breytingar á
stjómskipan sambandsins eða um
samræmingu skatta og almanna-
trygginga. Jafnframt leggur
framkvæmdastjómin til að nú-
gildandi kerfi atkvæðagreiðslna
með vegnum meirihluta í ráð-
herraráðinu verði einfaldað og
breyting á því yfir í atkvæða-
greiðslur með tvöföldum meiri-
hluta undirbúin. Með tvöföldum
meirihluta er átt við að atkvæða-
greiðslukerfið tryggi, að þegar
ákvörðun er tekin sé bæði meiri-
hluti aðildaníkja og meirihluti
íbúa sambandsins að baki henni.
(Þar sem öll tilvonandi ný aðildar-
ríki utan Póllands teljast smá em
auknar líkur á því, að óbreyttum
reglum, að eftir stækkunina geti
náðst meirihluti með atkvæðum
margra smárra ríkja í ráðherra-
ráðinu, þótt ekki sé helmingur
íbúa sambandsins á bak við hann.)
Aukin notkun meirihluta-
ákvarðana kallar á að Evrópu-
þingið komi með samákvörðunar-
ferlinu meira að ákvarðanatöku í
sambandinu. Þetta mun þýða auk-
in áhrif þingsins, einkum á sviði
landbúnaðar- og viðskiptamála.
Sameiginleg viðskiptastefna sam-
bandsins gagnvart þriðju ríkjum
á, að mati framkvæmdastjórnar-
innar, framvegis einnig að ná til
þjónustu, fjárfestinga og hug-
verkaeignarréttar. Og samkvæmt
tillögum framkvæmdastjórnar-
innar ætti hámarksfjöldi þing-
manna á Evrópuþinginu að vera
áfram 700, eins og samið var um í
Amsterdam-sáttmálanum.
Hvað varðar breytingar á
sjálfri sér mælir framkvæmda-
stjórnin mjög eindregið með því
að haldið verði í þá grundvallar-
reglu, að meðlimir hennar beri
sameiginlega ábyrgð á þeim
ákvörðunum sem hún tekur („kol-
legialprinsípp“). Hvað varðar
samsetninguna býður hún upp á
tvo möguleika; að hvert aðildar-
ríki hafi einn fulltrúa í fram-
kvæmdastjórninni, en í því skyni
að tryggja samheldni og skilvirkni
hennar ætti að styrkja völd for-
seta hennar. Hinn valkosturinn
hljóðar upp á að festa tölu með-
lima framkvæmdastjórnarinnar
við 20, en koma á ákveðnu út-
skiptikerfi sem tryggi jafnan rétt
allra aðildarrílqa.
Sveigjanlegur samruni
Umfram þann ramma sem gef-
inn var á Helsinki-fundinum legg-
ur framkvæmdastjórnin til að að-
ildarríkjunum verði, samhliða
stækkun sambandsins, gert kleift
að sameinast í minni hópum um að
ganga lengra en önnur í samvinnu
á ákveðnum sviðum. Fram-
kvæmdastjórnin vill að afnuminn
verði sá „neyðarhemill" gegn
slíku, sem gert er ráð fyrir í
stofnsáttmálanum og felst í því að
eitt einasta aðildarríki geti með
neitunarvaldi hindrað önnur í að
fara út í þess háttar „dýpri“ sam-
runa á afmörkuðu sviði. Almennt
vill framkvæmdastjórnin að sam-
hliða fjölgun aðildarríkjanna verði
séð til þess að sveigjanlegur sam-
runi af þessu tagi verði möguleg-
ur, að gefnu því skilyrði að ekki
megi útiloka neinn og hvert ríki
geti bætzt seinna í hóp hinna sem
ganga lengra.
Morgunblaðið/Ásdís
Daði Kolbeinsson í nýju hlutverki með Sinfoníuhljómsveit Islands - sem einleikari í Óbókonsert eftir Mozart.
Skotiimjsem
skaust til Islands
Sinfóníuhljómsveit íslands sækir ekki vatn-
ið yfir lækinn á tónleikum kvöldsins í Há-
skólabíói, einleikari verður einn af hennar
reyndustu sonum, Daði Kolbeinsson óbó-
leikari. Orri Páll Ormarsson kom að máli
við hinn skoskættaða Daða sem þreytir nú
frumraun sína í þessu hlutverki.
ÞAÐ VAR að kvöldi fimmtu-
dags í byrjun árs 1973 að
síminn hringdi hjá 22 ára
gömlum skoskum óbóleik-
ara í Lundúnum, Duncan Campbell
að nafni. Á línunni var starfsbróðir
hans, Andrew Cauthery, tengdason-
ur Ama heitins Bjömssonar tón-
skálds, með beiðni á vöram. „Hann
spurði hvort ég vildi skjótast til
Reykjavíkur og bjarga málum hjá
Sinfóníuhljómsveit íslands í nokkr-
ar vikur vegna veikinda. Eina skil-
yrðið var að ég varð að vera mættur
á æfingu á þriðjudegi," segist þeim
fyrrnefnda frá.
„Hljómsveitin hafði upphaflega
leitað til Andrew en hann átti ekki
heimangengt. Ég var ennþá í námi á
þessum tíma en ákvað að drífa mig,
enda sá ég þarna fram á dýrmæta
reynslu. Áður en ég lagði í hann
þurfti ég þó að ljúka einum tónleik-
um í Lundúnum. Þeir voru á laugar-
dagskvöldi og strax á eftir ók ég
norður til Skotlands í blindhríð - á
sumardekkjunum, eins og tíðkast í
Bretlandi, og var sólarhring á leið-
inni. Á mánudeginum flaug ég til Is-
lands - mín fyrsta flugferð á ævinni
- og mætti á æfinguna á þriðjudeg-
inum. Þetta var fyrir 27 áram - og
ég er hérna enn.“
Duncan þessi Campbell heitir nú
Daði Kolbeinsson og starfar ennþá
innan vébanda Sinfóníuhljómsveitar
Islands. Og í kvöld færir hann sig
upp á skaftið - leikur einleik með
hljómsveitinni í fyrsta sinn í óbókon-
sert í C-dúr K-314 eftir Wolfgang
Amadeus Mozart.
„Mér var strax mjög vel tekið hér
á landi. Ætli það sé ekki nærtækasta
skýringin á því að ég ílentist. Það
var gæfuspor að koma til íslands,"
heldur Daði áfram að rifja upp. Svo
kynntist hann íslenskri konu, Ses-
selju Halldórsdóttur víóluleikara.
„Hún var lausráðin við hljómsveit-
ina þegar ég kom en hvarf fljótt utan
til náms. Það var ekki fyrr en hún
sneri aftur eftir dvöl í Þýskalandi að
við fórum að draga okkur saman. Ég
held að hún vilji því ekki axla neina
ábyrgð á því að ég settist að á Is-
landi,“ segir Daði og hlær dátt.
Á hestbak, hvernig sem viðrar
Meðal þeirra sem tóku vel á móti
Daða á sínum tíma var Láras
Sveinsson trompetleikari í Sinfón-
íunni sem lést með sviplegum hætti
á dögunum, 58 ára að aldri.
„Láras reyndist mér strax vel
enda var það ekki bara tónlistin sem
tengdi okkur, heldur líka útivistin.
Ég reið út með honum áram saman.
Láras kunni að meta að ég var til-
búinn að fara á hestbak hvernig sem
viðraði og hikaði ekki við að fara
geyst og langt - í stað þessa að
hanga undir húsvegg og ræða málin.
Við áttum góðar stundir saman.“
Daði hefur einnig átt samleið með
fjórmenningunum sem stofnuðu
með honum Blásarakvintett Reykja-
víkur árið 1981, Einari Jóhannes-
syni, Jósef Ognibene, Hafsteini
Guðmundssyni og Bernharði Wilk-
inson.
„Já, ég lenti í því ævintýri," segir
hann, rétt eins velgengni kvintetts-
ins hafi verið tilviljun. Því fer fjarri -
fimmmenningarnir hafa fengið frá-
bæra dóma fyrir leik sinn víða um
lönd og borið hróður íslenskrar tónl-
istar. „Það er ótrúlegt að við séum
búnir að spila svona lengi saman,
bráðum tuttugu ár. Það er ekki svo
algengt í þessu fagi.“
Daði segir að kvintettinn hafi æft
vikulega fyrstu árin, meðan hann
var að samhæfa sig og byggja upp
efnisskrá. Nú vinni þeir meira í
törnum. „Við höfum verið óvenju
virkir að undanförnu enda fengum
við góðan styrk til tveggja ára frá
Reykjavíkurborg. Hann kom í góðar
þarfir enda er þetta tímafrek og dýr
starfsemi. Við höfum fært miklar
fórnir í gegnum árin en fjölskyldur
okkar hafa verið afar skilningsríkar.
Þetta hefur því allt verið þess virði.“
En hvernig stendur á því að Daði
hefur ekki leikið einleik með Sinfón-
íunni áður?
„Ég hef ekki verið beðinn um
það,“ segir hann og hógværðin slær
blaðamann algerlega út af laginu.
Við horfúmst sem snöggvast í augu
og skellum svo báðir upp úr.
„Þetta er alveg satt,“ heldur Daði
áfram hlæjandi. „Reyndar tók ég
einu sinni þátt í flutningi konserts
íyrir fleiri einleikshljóðfæri með
Sinfóníunni en þetta er í fyrsta sinn
sem ég stend einn í eldlínunni."
Það var þá tími til kominn!
„Já, það má kannski segja það.
Enda ekki seinna vænna - ég verð
fimmtugur á þessu ári.“
Hallgrímskirkja gaf fyrir jólin út
geislaplötu þar sem Daði leikur