Morgunblaðið - 23.05.2000, Qupperneq 32

Morgunblaðið - 23.05.2000, Qupperneq 32
32 ÞRIÐJUDAGUR 23. MAÍ 2000 MORGUNBLAÐIÐ LISTIR Listahátíð í Reykjavík sett í sextánda sinn LISTAHÁTÍÐ í Reykjavík var sett í sextánda sinn að viðstöddu fjöi- menni í Þjóðleikhúsinu síðastliðinn laugardag. Stendur hún til 8. júní. Við athöfnina voru meðal ann- ars veitt verðlaun í smásagna- keppni hátíðarinnar og flutt dag- skráin Hvert örstutt spor, með tónlist og söngvum úr ieikhúsinu. í frétt í blaðinu síðastliðinn sunnudag féllu niður nokkur orð í málsgrein úr setningarræðu Björns Bjarnasonar menntamála- ráðherra. Rétt er málsgreinin svona: „Á þessari listahátið eigum við ekki einungis stefnumót við tímann. Við eigum stefnumót við okkur sjálf, því að listahátíð er þroskatími, tækifæri til að opna hugann fyrir hinu nýja og fram- andi. Listahátíð er áfangastaður á okkar eigin vegferð í heimi, þar sem leiðirnar eru fieiri en nokkru sinni og tækifærin bíða þess eins að verða nýtt.“ Beðist er velvirðingar á þessu. Morgunblaðið/Jón Svavarsson Ólafur Kjartan Sigurðarson, Örn Árnason, Jóhann Sigurðarson og fleiri fluttu dagskrána Hvert örstutt spor. Úlfur Hjörvar (t.v) bar sigur úr býtum í smásagnakeppni Listahátíðai- en Egill Helgason varð annar. Björn Bjarnason menntamála- ráðherra setti hátíðina. Sveinn Einai'sson, formaður framkvæmdasijórnar Listahá- tíðar, flutti ávarp. Art.is og Glaxo Wellcome Lífæðar fékk viðurkenningu Morgunblaðið/Ámi Sæberg Hannes Sigurðsson listfræðingur og Iljörleifur Þórarinsson við verðlaunagripinn. Farandsýningin Líf- æðar fékk nýverið viðurkenningn Glaxo Wellcome-fyrir- tækjasamsteypunnar sem besta verkefni ársins 1999 sem ís- landsdeild Glaxo Wellcome stóð fyrir. Glaxo Wellcome- lyfjafyrirtækið starf- ar í 150 löndum og er í hópi 10 stærstu fyrirtækja heims. Þetta er í þriðja sinn sem aðalforstjóri Glaxo Wellcome, Sir Richard Sykes, veitir þessi verðlaun fyrir markverðasta framlag fyrirtækis- ins til mannlífs og menningar í við- komandi landi. Verkefnið Lífæðar, var farand- sýning mynd- og ljóðlistar 24 sam- tímalistamanna sem send var til 11 sjúkrahúsa á íslandi. Með sýning- unni fylgdi vönduð sýningarskrá sem gefin var sjúklingum og starfsfólki spítalanna. Það var ís- lenska menningarsamsteypan ART.IS sem hafði veg og vanda af framkvæmdinni en hugmyndina átti Hannes Sigurðsson listfræð- ingur. Hannes sagði í samtali við Morg- unblaðið að á undanförnum áratug hafa sprottið upp margvísleg sam- tök sem sérhæfa sig í verkefnum á sviði sjónlista. „Þetta er til marks um þær breyttu áherslur sem eru að eiga sér stað í myndlistinni. Hún gengur ekki lengur einvörð- ungu út á málverk og skúlptúra sem listamenn selja síðan heldur er um að ræða verkefni, oft mjög flókin og dýr, sem kalla á marga sérfræðinga og eru nánast leikræn í eðli sínu. A vondu máli mætti kalla þetta „viðburðasköpun". Listasöfn og gallerí hafa ekki farið varhluta af þessari þróun en kostn- aður við slíkar sýningar er miklu meiri en áður tíðkaðist, auk þess sem listamennirnir hafa í raun og veru ekkert að selja, ekkert sem getur prýtt stofuveggina. Á sama tíma hafa orðið til eins konar sam- steypur sem vinna með lista- mönnum og fyrirtækjum í einka- geira, gjarnan fyrir utan hinn hefðbundna sýningarvettvang eins og átti sér stað með Lífæðum. ART.IS er brautryðjandi á þessu sviði á Islandi en jafnframt því að starfa í nánu samstarfi við lista- menn, fyrirtæki og stofnanir sækist það eftir að brúa bilið milli ólíkra lista- og fræðigreina og miðla þeirri þekkingu út í samfé- lagið.“ Hjörleifur Þórarinsson, forstjóri Glaxo Wellcome á íslandi, segir að þeim hafi komið ánægjulega á óvart að fá þessa viðurkenningu frá höfuðstöðvunum. „Glaxo Wellcome á íslandi hefur 8 starfs- menn og umfang okkar er lítið miðað við Glaxo Wellcome í flest- um öðrum löndum. Þau verkefni sem fyrirtækin hafa staðið að eru margvísleg og sum mjög umfangs- mikil. Lífæðar þótti ná vel til al- mennings, sjúklinga og starfsfólks heilbrigðisstofnana og kynningar- efni og sýningarskrá var vandað og vel frá gengið. Verkefnið þótti falla vel að hugmyndum fyrirtækisins um þátttöku í mannlífi og menn- ingu landsins. Sýningin og hug- myndin að baki henni var einnig talin geta orðið öðrum fyrirmynd og þannig mætti hugsa sér að hug- myndin væri orðin útflutningsvara. Glaxo Wellcome starfar einungis á markaði með lyfseðilsskyld lyf og auglýsir því ekki vöru sína. Lífæð- ar er dæmi um leið til að vekja at- hygli á fyrirtækinu í samfélaginu og nálgast bæði almenning og við- skiptavini okkar með jákvæðum hætti,“ segir Hjörleifur og bætir því við að þar sem verkefnið Líf- æðar hafí tekist svo vel hafi verið ákveðið að efna til samstarfs við ART.IS um annað verkefni, Hlát- urgas - læknaskop frá vöggu til grafar, en sú sýning hefur verið á ferðinni um heilbrigðsstofnanir á þessu ári og stendur enn. Seiður þriggja heima TONLIST fslenska iíperan TÓNLEIKAR Söngkonan, tónskáidið og píanó- leikarinn Aziza Mustafa Zadeh frá Azerbaijan. Sunnudaginn 18. maí kl. 20. GATSLITIÐ fleygjrði Sesars um að koma, sjá og sigra öðlaðist nýtt líf á sunnudagskvöldið var þegar hin hálfþrítuga Aziza Mustafa Zadeh birtist fyrir fullu húsi í íslenzku óp- erunni á vegum Listahátíðar. Þar fór sannarlega tónlistarmaður með tímaskynið í lagi. Og ef slíkt er lyk- ilatriði í allri músík mætti sem hæg- ast líka yfirfæra það á stjórn Lista- hátíðar, er lánaðist að hremma stórtalent á réttu augnabliki áður en heimsfrægðin skellur á. Eftir á að hyggja væri hljómlistar- konan sennilega kjörið karpefni handa hörðustu femínistum þátíðar; sláandi dæmi um hvað konur þurfi að hafa til að bera umfram karla í tónl- ist áður en mark sé á þeim tekið. Að sjálfsögðu að æsku og yndisþokka slepptum. En vonandi fer tíminn að vera runninn frá slíkri viðmiðun. Fyrir undirrituðum var tónlist Za- dehs a.m.k. upplifun sem sat eftir og hefði sagt músíkölskum útvarps- hlustanda nærri því jafnmikið og áheyrendum í Gamla bíói. Hér fór aldrei þessu vant „cross-over“ eða íjölgreinatónlist sem mann langaði ósjálfrátt að höndla að bragði í næstu plötubúð. I stað prentaðrar tónleikaskrár voru hin 15 dagskráratriði kynnt munnlega af píanistanum sjálfum. Burtséð frá frjálslegri úttekt á þrem djassstandörðum í lokin, My Funny Valentine (Rodgers), It Ain’t Necessarily So (Gershwin) og Georgia On My mind, var allt frum- samið og ekki hlaupið að því að draga í dilka, því stílbrigðin voru vægast sagt fjölskrúðug. Heimstón- listarunnendur kunna betur að greina frá arfi heimaslóðanna, azerbaijönsku „Mugam“-tónlistinni, sem í mínum eyrum hljómaði í fljótu bragði sem arabískur flúrsöngui'. Sá þáttur virtist þó íremur mynda krydd eða aukalit en meginuppi- stöðu, sem virtist að mestu standa á vestrænum grunni, öðrum fæti á rómantísk-impressjónískri listmúsík (að vísu með útskotum allt aftur til Bachs), hinum á djassi. Víða brá fyr- ir sterkum blæ af spuna eða snar- stefjun, enda mörg lög að sögn ný af nálinni eða jafnvel frumflutt á staðn- um. Engu að síður var auðheyrt, að undirstaða tónsmíðanna og útfærsla þeirra, stundum niður í smæstu at- riði, áttu sér forsendur í bæði sígildri tónfræðimenntun og greinargóðri þekkingu á vestrænum píanóbók- menntum. Auk fyrrgetinna Bach- áhrifa var víða komið við, einkum í „impromptu"- eða prelúdíukenndum píanólögum fyrsta hlutans, þar sem nöfn eins og Chopin, Mendelssohn, Debussy, Satie og Bartók komu ann- að slagið upp í hugann. Einnig mátti greina áhrif frá tón- og hryntaki balkneskrar þjóðlagatónlistar, m.a. með hugvitssamlegri notkun á ósam- hverfum takttegundum, sérstaklega fimmskiptum. Áhrif frá nýjum tangó Astors Piazzolla voru þó ekki síður áberandi; nærri því um of þegar tón- leikarnir nálguðust lokaþriðjunginn og notkun á 3-3-2-hryni argverska bandoneonistans tók að gerast ofur- lítið langdregin. Sem betur fór þó ekki án tilbreytingar, því að inni á milli komu skemmtileg frávik eins og nr. 8, sem sletti saman balk- önskulegum og nærri því íslenzkum kvæðamannataktskiptum við eld- frussandi djassfimi a la Tatum og Peterson í slunginni heildarsam- tvinnun. Þar mátti og heyra dæmi um laglínu í vinstri hendi, sem lista- konan hefði raunar að öðru jöfnu mátt beita mun oftar í melódísku skyni. Óskipta athygli vakti þegar Zadeh gaf slaghöi'punni hvíld, steig fram á svið með örlitla rammatrommu við mjöðm sér og flutti tvo „Shaman songs“, særingarlög, við eigin undir- slátt. Fór seiðandi túlkun hennar þar á kostum með einhverri smekkleg- ustu og áhrifamestu notkun á berg- málslykkju magnarans sem maður man eftir og gerði að verkum að oft heyrðust tvær eða þrjár raddir á lofti í senn. Lögin voru án efa nær því að vera frumsamin en upphafleg sær- ingarlög, enda greinilega formvisst uppbyggð, en tækni og útfærsla mögnuðu í staðinn upp andrúmsloft sem brúuðu á snilldarlegan hátt bilið milli efahyggju nútíma og andatrúar fortíðar. Samstilling raddar, ásláttar og raftækni okkar tíma var einfald- lega fullkomin. Píanóleikur Zadeh var furðu kraftmikill, allt að því karlmennsku- legur, og gat í fremur öflugri upp- mögnun (nema að smekk yngstu hlustenda) framan af verkað heldur höggvandi. En fljótt kom í ljós, að píanistinn átti einnig til blíðari strengi á hörpunni, auk þess sem leiftrandi hraðaflúr a.m.k. hægri handar virtist í næsta nágrenni við stórvirtúósa djassins. Söngur Zad- ehs var þó ekki síður athygliverður. Hann var fjölbreyttur í meira lagi, skartaði risavöxnu sviði, hvort held- ur í tónhæð eða styrk, og spannaði allan skalann frá munaðarfullum ást- argælum eða hrynskörpu slagvirku hvísli upp í ýmist miðausturlenzkan ættbálkavígamóð eða vesturheimskt „belt“ af gæðagráðu stórsöngvara Broadways, eins og t.d. kom fram í Georgia On My Mind hans Hoagys Carmichaels. Það lék lítill vafi á því, að söngkonan hefði leikandi getað haslað sér völl á sönggáfum sínum einum, en jafnsýnt þótti að fáir píanóleikarar hefðu getað fylgt henni betur en hún sjálf, þegar hún spretti úr spori í þvílíkri rytmískri samstillingu raddar og fingra að lýs- ingarorð falla nánast dauð og ómerk. Aziza Mustafa Zadeh er nafn sem forvitnilegt verður að fylgjast með á næstunni. Sem tónhöfundur hefur hún þegar úr merku að moða, enda þrenning austrænnar arfleifðar, vestræns djass og evrópskrar fagur- tóniistar harla fágæt samsetning. En ekki kæmi heldur á óvart, ef núver- andi kraumandi skeið tilrauna og spuna ætti síðar meir eftir að krist- allast í stærri og þroskaðri tónverk, svo eftir verði tekið. Ríkarður Ö. Pálsson Islensk og erlend mynd- bönd í LÍ VERK Marina Abramovic og Ulay, verða sýnd í Listasafni íslands í dag, þriðjudag, kl. 12 og kl. 15, í sal 2. Yfirskrift sýn- ingarinnar er Islensk og erlend myndbönd og er liður í sýning- unni Nýr heimur - stafrænar sýnir. Sýnd verða verkin Talking about Similarity, 1976, Relation in time, 1977, og Imponderabil- ia, 1977. Marina Abramovic fæddist í Belgrad, Júgóslavíu árið 1946, stundaði nám við Academy of Fine Arts, Belgrad. Ulay (F. Uwe Laysiepen) fæddist í Solingen, Þýskalandi 1943. Samvinna Abramovic og Ul- ay stóð frá 1976 til 1988. 1986 hlutu þau Polaroid Video Art- verðlaunin. Verk þeirra hafa verið sýnd víða um heim í söfn- um og á sýningum, m.a. í Stedelijk Museum, Amster- dam; á Feneyjatvíæringnum, Parísartvíæringnum og Docu- menta 6 og 7 í Kassel, Þýska- landi.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.