Skírnir - 01.01.1898, Page 45

Súdan og Fasjðdamálið.
45
gofið Frökkum ótvíræða bendÍDg um að láta undan, enda auðvitað, að
Frakkar blutu að sjá, ef skynsominni var leyft að ráða, að þeim var eins-
kis annars úrkosta, eða missa ella allar nýlendur sínar um allan heim fyrir
ofurvaldi Breta. Tóku nú Frakkar og Bretar að semja friðsamlega um
sín mál, en Bretar héldu enn áfram vígbúnaði, að blöð þeirra sögðu, og
þóttust menn vita, að þeir ygðu sér einhverja mótgerðar von í annari átt
nokkurri, og vildu því vera við búnir. Um áramótin stóð í friðsamlegnm
samningum milli Breta og Frakka.
Hér má geta þess, að þá er til rætt varð um það, nakkru eftir að
ófriðarskýið var af liðið, hver feikn þessi vígbúnaður Breta allur hefði
hlotið að kosta þjóðina, þá varð einn af stjórnarherrunum til að skýra frá
því, að það hefði sárlitlu fé verið til vígbúnaðar varið, varla svo að hundr-
uðum þúsunda sterlingspunda skifti, og hefði sá kostnaður aðallega geng-
ið til að taka kol og vistir um borð í brezk herskip og kaupa kol. „Sá
er munurinn“, sögðu stjórnarsinnar, „að þegar frjálslyndi flokkurinn var
við völd undir fornstu Gladstones, þá varð að fá margar milíónir punda
veittar til útbúnaðar, er menn þurftu að búast til ófriðar, og urðu þó
aldrei vígbúnir; en vér þurftum lítið annað en að flytja kol og vistir um
borð, og vórum þá albúnir, því að vér höfum flotann ávalt vígbúinn;
það er munurinn á vorri flotastjórn og flotaBtjórn herra Gladstones“.
1 þessu er án efa mikið satt, en hitt hefir og sagt verið, og er að
líkindum einnig mikið í því hæft, að mestallar fregnir ensku blaðanna um
vígbúnað Breta hafi verið hrein og bein lygi, sögð til að skjóta Frökkum
skelk i bringu, en auðvitað í þeim lofsamlega tilgangi að varðveita frið-
inn. Er að því dáðst, hve samtaka öll blöð af öllum flokkum hafi í því
orðið að Ijúga, svo að ekkert blað í öllu landinu dró úr eða bar á móti.
Segja menn ekki slíks dæmi á vorri öld, að nokkurri þjóð hafi svo tekist
að draga allan umheim á tálar, nema þegar Bismarck keypti blöð Þýzka-
lands til að ljúga. En sá er munurinn, að hafi Breta-blöð logið hér, þá
hafa þau gert það af ást einni til friðar og fósturjarðar. En mörg hafa
auðvitað sjálf trúað því sem þau fóru með.
Krít. — Það munu lesendur Skirnis muna frá því i fyrra, að það var
Krítey, sem varð tilefnið til ófriðarins milli Grikkja og Tyrkja i fyrra.
Bretland, Frakkland og Rúsland gengu i ábyrgð fyrir Grikkjastjórn um
lán handa ríkissjóði Grikkja, £ 6,800,000 að upphæð (= 122 milíónir
króna), til að greiða Tyrkjum herkostnað eftir friðarskilmálum. Þurfa