Skírnir - 01.08.1910, Side 43

Holdsveikissaga.
235
innar 23. ágúst 1848. Spítalajarðirnar skyldi selja eða
leigja og setja andvirðið í spítalasjóð.
Ákvæðin um spítalahlutina héldu áfram um hrið.
Þannig hurfu þessar gömlu stofnanir, sem staðið
höfðu yfir 200 ár, og var þeirra saknað af fáum.
Tala spitalasjúklinganna var tnlsvert mismun-
andi. Sunnlensku spítalarnir voru upphaflega ætlaðir 12
sjúklingum, hvor um sig. Aldrei komu svo margir í þá.
Það er helst í spítalareikningunum gömlu, að hægt
er að fá hugmynd um, hve margir holdsveiklingar voru
»einangraðir« eða nutu »ölmusu konungs« á ýmsum tim-
um. Frá 17. öldinni vantar reikninga hér á Landsskjala-
safninu, en af bréfum biskupa fá menn dálitla hugmynd
um það.
1658 voru 4 sjuklingar á Hallbjarnareyrarspítala.
Sama ár var síra Magnúsi Péturssyni bygður Hörgslands-
spitali »með 4 vanfœrum ómögurn«.
Það gekk mjög skrykkjótt með Klausturhólaspitala
framan af, eins og áður var getið, og varð að loka hon-
um um hríð. En 1678 segir Þórður biskup Þorláksson í
bréfl til Sigurðar Björnssonar lögmanns, að þar séu þá
»fim spítelsJcar skiepnur með eirne, sem ber sig sier og hin-
um að þióna«, og fjórum árum síðar segir biskup, að í
nokkur undanfarin ár hafi sjaldan færri sjúklingar verið
þar en 5. Árið 1683 voru þar 7 spiltir. 1675 fekk
Hrólfur sýslutnaður Sigurðsson Möðrufellsspítala íneð -»4
spítelskum ómögum«.
Eins og áður var getið, voru færri sjúklingar í spítöl-
unum á biskupsárum þeirra Jónanna, Vidalíns og Arna-
sonar, en fyr og siðar, 8—10 venjulega á ári, en stundum
færri. I biskupstíð þeira feðga Finns og Hannesar voru
vanalega 10—15 holdsveikir í spitölum.
Eftir 1800 var sjúklingafjöldinn oftast 8—10 á ári,
stundum 12.
Aðgönguskilyrðin. Spítalarnir voru uppeldis- og
einangrunarstofnanir fyrir holdsveika menn, einkum fátœkl-
inga, sem annars flökkuðu um sveitirnar og lifðu á ölm-