Þjóðólfur - 24.01.1896, Blaðsíða 1

Árg. (60 arkir) kostar 4 kr.
Erlendis 5 kr.— Borgist
fyrir 15. jöll.
ÞJÖÐ.ÓLFUR
Dppsögn, bnndin viö ár&mót
Agild nema koml tUötgefanda
tyrir 1. október.
XIYIII. árg.
Keykjarík, föstndaglnn 24. jannar 1896.
Nr. 4.
Victor Rydberg.
(Kveðið við andlátsfregn hane).
Nú kveð eg annan
austur með Svíum
Hjálmar hníginn
hugumstóra,
og Ijós liðið
það er langa æfi
nam við námshimin,
Norðurlanda.
Eru slíkir menn
ódauðlegir
og hátt hafnir
yíir harm og ekka.
Skín guðs geisii
þó á gleri sjái,
og ljós er Ijós
þótt lampar brotni.
En hver mun nú
á Norðurlöndum
verður Victors
vopn að bera?
Hver svo fjölvitur?
hver svo fuiispakur?
hver svo hagvirkur
og hágöfugur?
Autt mun skarð
frá Eystrasalti.
norður lengst
und leiðarstjörnu
eptir öðling
þanns allir dá,
þeir er þjóðmærings
þekkja snilli.
Send þú vor Saga
Sviaskáldi
liðnu lauf
lofs og þakkar,
því að allkær var
ísienzk tunga
og vor vegur
Victor Rydberg.
Sigursæil,
sannur Victor,1
eig nú óðul
með Ynglingum!
*) Victor þýðir sigrari.
Göfgari þér
og Gústafi
vissi eg engan
á Agnafit.1
Matth. Jochumsson.
Um vatnsveitingar.
Eptir bónda.
Mörgum er það víst ljóst, að jurtirnar
nærast líkt og dýrin, þótt á lægra stigi
sé. Næringarefnin taka jurtirnar mest-
megnis með rótunum, en ekki er einhlítt
að nóg sé af þeim í jarðveginum; ef hæfi-
legan raka vantar, geta jurtirn&r ekki
notað sér þau. Þess vegna verður hver
góður bóndi að gera sér allt far um, að
að veita landi því, er hann yrkir, nægi-
legt vatn. En að þetta sé mjög vanrækt,
það sanna hinar tíðu kvartanir yfir því,
að túnin eða engin hafi brunnið, sem þá
er kennt um úrfellalitlu tíðarfari, eða snjó-
léttum vetri. Að vísu hafa slíkar kvart-
anir nokkuð til síns máis, en meðan land
þetta er ekki þéttbyggðara né mannfleira,
en það er, ætti grasbrestur ekki að verða
af þessum orsökum, því hversu víða er
ekki auðvelt að veita vatni um tún og
engi, þar sem það er ekki gert, og i annan
stað sé ekki hægt að veita vatni á túnin, þá
hagar víða landi svo, að við túnin liggja
fitjar með margfalt dýpri jarðvegi, og svo
lágt, að vatni yrði veitt á þær, þá þörf
gerðist.
Þar sem hér um bil 3/4 jurtanna er
vatn, og vatnið uppleysir efni í jarðvegin-
um, svo þau verða hæfileg til jurt.anær-
ingar, þá er auðskilið, hversu afar-nauð-
synlegt að vatnið er þeim. Með þessu er
þó ekki sagt, að vatninu megi veita ótak-
markað eða reglulaust, því eins og hin
góðu áhrif vatnsins eru ákaflega mikil,
eins geta undir vissum ski'yrðum hin
skaðlegu áhrif þess verið allmikil.
Hin bætandi áhrif vatnsins eru einkan-
lega þessi: ad vatnið gerir jarðveginn rak-
an, það er að segja, veitir jurtunum vatn
það, sem í þeim er, kemur í stað þess
vatns, er burt gufar og uppleysir næring-
arefnin í jarðveginum, að það flytur jurta-
nærandi efni, annarsvegar uppleyst og hins
*) o: Stokkhólmi.
vegar ónppleyst, gleypir í sig lopttegundir,
er sumpart flýta fyrir efnabreytingum og
gera loptið í jarðveginum heilnæmara fyrir
jurtirnar og að sumu leyti næra þær.
Hin skaðlegu áhrif vatnsins eru sér i
lagi þessi: að það sýrir hallalítil engi ó-
framræst, einkum þá mór er undir, að
það getur uppleyst allt um of jurtanær-
andi efni og flutt þau burtu, að það get-
ur gert jörðina of kalda, og grafið á óheppi-
legum stöðum.
Aðaliega eru vatnsveitingarnar tvenns-
konar, vætuvatnsveiting og áburðarvatns-
veiting.
Vætuvatnsveiting á frekast við á tún,
og aldrei skyldi öðruvísi á þau veita, því
annars er gefið, að vatnið flytur burt nær-
ingarefni. Þess vegna verður að varast,
að vatnið renni nokkurstaðar með straum
eða meira í einum stað en öðrum, heldur
sem allra jafnast. Má þá skemur renna
á í bili. Þar sem nóg vatn er, skal veita
á að kveldi, en hleypa af fyrir sólarrás,
svo vatnið sé sígið ofan í jörðina, þá sól
er á lopt komin, annars missist mikill hiti
við burtgufun vatnsins, sé því veitt á að
degi. Á það engi, sem að jafnaði er tölu-
vert deigt, en þornar í þurkatíð, væri á-
gætt að viðhafa vætuvatnsveiting — þótt
ekki sé kostur á meira vatni — þar gras-
spretta á því bregst fyrir þá sök, að jurt-
ir þær, er á því vaxa, hafa vanizt öðrum
lífsskilyrðum, þ. e. meiri raka. Yíða mætti
geyma vetrarvatn til áveitu, svo engi of-
þorni ekki.
Áburðarvatnsveiting sr einungis við-
höfð á engi; þá er aðalstarf vatnsins að
flytja næringarefni og uppleysa þau.
Það mun eiga nokkuð í land, að vér
veitum vatninu eins reglulega og gert er
erlendis. Ávallt ætti að kvísla vatnið sem
jafnast um, rista engið svo fram, að ekki
komi rot í það, og að það geti þornað
fljótlega. Yatnið er mismunandi að gæð-
um. Bezt er það vatn, er langt er að-
runnið, sér í iagi hafl það runnið um
grýttan farveg og þar sem sundurleystir
meiar liggja að.
(Niöurl. næst).