Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1954, Blaðsíða 9

13
25. Lóþrœll I (?). Uppi á rananum, sem gengur fram af
suðurmúla Reykholts, er aðflutt grjót við brekkuræturnar, dreift um
örfoka melhalla. Engin húsalögun er sýnileg. Raninn er úr móbergi,
en þar liggur allmikið af hraunsteinum, miklu hærra en yfirborð
hraunsins í kring.
1 Árb. ’84—5, nr. 13 getur Br. J. þess til, að þessi bær hafi heitið
Reykholt og hefur hann því oft verið nefndur því nafni síðan, en í
Árb. ’97 gerir sami höfundur grein fyrir því, að sennilega muni þetta
vera Lóþrceíí. (Sjá grein nr. 27 hér á eftir.)
26. L ó þ r cell II ( ? ) . Undir austurhlíð Reykholts, nál. 1 km
innar en nr. 25, eru nú miklar vikurgryfjur. Ofan og vestan við þær
er rúst neðst í brekkunni. Það sem sést af rústinni er blásið, en senni-
lega er nokkur hluti hennar undir grastó (efri hlutinn). Hér mótar
fyrir langvegg samhliða brekkunni. Norðausturendi hans nær fram
á lága gilbrún og e. t. v. hefur gilið brotið nokkurn hluta rústarinnar.
Mannvirki þetta er mjög óglöggt, en þó ekki svo, að um neitt sé að
villast.
Sennilega er það þessi rúst, sem Br. J. talar um í Árb. ’97 og telur
þá nýfundna, en ekki verður þó sagt um það með fullri vissu, þar
sem hann getur þess ekki, hvar í Reykholti rústin sé. (Sjá næstu
grein.)
27. R e y kh ol t ( ? ) . Á hólnum vestan við Rauðukambahverinn
er bæjarrúst, mjög ógreinileg. Nokkru hærra er önnur rúst, sem virð-
ist vera fjós (þar eru stórar hellur, sennilega fallnar báshellur). Á
bungunni austan við hverinn er grjótdreif, sem gæti verið leifar af
byggingu. Við hverinn sjálfan er aðflutt hellugrjót og hraunsteinar.
Niðri á sandinum, um 100 m suður frá bæjarrústinni er óglögg
smiðjurúst (þar eru tveir steðjasteinar með járnbrák, gjall og kola-
aska). Sandgræðslugirðingin, sem nú liggur um Þjórsárdal, er milli
smiðjunnar og hinna rústanna. (Lýsing ásamt uppdrætti Árb.
’84—5, nr. 15.)
I Jb. er Reykholt talið meðal bæja í Þjórsárdal, sömuleiðis eru þar
nefndir Lóþrœlar. I Fbrs. II, 865 er talað um Léþrœla í Reykjaholti,
en á hvorugum staðnum er getið um, hve margir þeir séu. Hafi bær
í Þjórsárdal verið kenndur við reyk, er varla að efa, að það sé bær
sá, er nú hefur verið frá sagt, þar sem hann stendur fast við hverinn,
sem er sá eini á þessu svæði. Að vísu stendur bærinn ekki undir fjalli
því, er nú ber þetta nafn, en þó svo nálægt, að ekkert er því til fyrir-
stöðu, að fjallið dragi nafn af bænum. Lóþrælar (Léþrælar) hafa