Lögberg - 16.05.1918, Blaðsíða 6

I
FURNACE
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 16. MAí 1918
W(Fi
Ordec Cuble Feet Dlam. MeMurementa Radlator Height Weigtn Weigbt
No. Heatiog CjipAclty Upper Caelng Pot CailM Caalng Casing
45NA219 8,000 38" 18*" 31" 63" 540 lbs 485 lbs
45NA121 12,000 42" 20" 36" 65" 745 lbs 690 lbs
S Oríer I No. Wiunlpeg Priee wlw Caalng aWinnlpeg Irlce wltbout Caslng öaskatoon Frlee wlth casing
45NA219 45NA121 52.50 68.50 41.00 56.00 55.50 73.00
Hankatoon
Prlce wlthout
Caaing
43.50
60.00
Byggingarlagið áAcme gerir það að
verkum, að það endist lengi er afar
auðvelt í meðferð og fullkomið í allri
nothæfni.
Lítið á hið lága verð.
peir sem þurfa að láta inn ný Furnace
eiga að kaupa Acme Fumace.
pessi tegund er óviðjafnanleg, og vér
seljum hana neðan við innkaupsverð.
ATHUGIí) TILKOf) VORT.
Ef þér sendi8 óss uppdrátt af húsi ySar, mun-
um vér geta. ySur fulla og nákvæma áætlun um
kostnaSinn viS að setja inn Acme Hot Air Heatlng
Plant. Uppdrátturinn þarf aS sýna allar hurSir og
BlugRa. og hvar skorsteinninn stendur, frá Vt þuml.
til fets. það þarf líka aS taka fram hvoru megin
viS skorsteininn Furnace á aS standa, og hvernig
það skal snúa, svo hægt sé aS haga reykpípunum
eftir því.
A l'NTIAN' «f)RIJ>I.
Acme Furnace vor, eru á undan öSrum hitun-
artækjum; eru sérlega sterk, falleg og þola hvaS
sem vera skal. Má óhætt segja. aS smíSi þeirra
sé hin fullkomnasta, sem enn hefir þekst. EldholiS
er stórt, tvlskift, og útbúnaSur allur óaSfinnanleg-
ur. Alt fellur svo vel hvaS saman við ar.nað, aS
Shugsandi er að nokkur óþægindi af völdum gas
eSa reykjar, geti átt sér stað.
BRENNIR HVEERJU SEM VERA VILI,.
'ITie Acme Fnrnace, brenna harðkolum, lin-
kolum eða viði. — Damparnir auSveldir og tempra
eldinn alveg eftir
vild. OpiS á eld-
hólfinu er nægi-
lega vltt fyrir
stúra viSar-
drumba, ef að
nauðsynlegt er aS
brenna viði;
hreinsunarhoi er
á bak viS “radia-
torinn’’. FerSin,
sem hitinn fer er
íöng, og veldur
slíkt ávalt jöfn-
um hita.
Draglð ekkl tíinann. Semlið upp-
drátt af húsinn nú strax.
pað tekur tvo daga að taka til
hitiinaráhalda pantunir.
^T. EATON C?
WINNIPEG CANADA
LIMITED
Radium
pað eru ekki liðin mörg ár síð-
an radíum fanst, svo enn má svo
telja, sem allar tilraunir með það
efni eéu á bernskuskeiði.
Menn gerðu sér strax miklar
vonir um ágæti þess og nothæfi
til*lækninga, 'því að þeir, sem við
radíum fengust, komust brátt að
raun um það, að hættulegt var
að bera það á sér, og það jafnvel
þótt radíum lægi í blýlhylkjum
og menn gengju með þau í vas-
anum, en létu það ekki koma við
bert hörund.
Ef menn gengu nógu lengi með
radíum í vasanum, þá komu fyr
eða síðar sár á hörundið undir og
þau sár voru oft erfið og sein að
gróa.
Reynzlan hafði kent læknum-
að sum æxli og mein voru miklu
viðkvæmari fyrir ýmsum utan-
aðkomandi áhrifum en heil-
brigðu vefimir í kring. Til dæm-
is má nefna að krabbamein hef-
ir stundum eyðst og horfið eftir
heimakomu, sem farið hefir yfir
meinið. petta hefir stöku sinn-
um verið notað sem tilraunir til
lækninga við krabbamein, lækn-
ar hafa sýkt sjúklinga með
heimakonugerlum og látið svo
sjá hvað setur.
En sú lækningaraðferð er eins
og tvíeggjað sverð, og stundum
hefir sú eggin, sem vissi að sjúkl
ingnum. reynst hvassari en hin,
sem átti að vinna á meininu.
pað var því eðlilegt, að mönn-
um kæmi fljótlega til hugar að
reyna eyðileggjingarafl radíums
gagnvart illkynjuðum meinum,
sérstaklega þar sem hægt ar að
láta það verka á meinið, án þess
að það gerði alt of mikinn skaða
í nágrenninu.
pessar tilraunir eru nú þegar
orðnar margar og alt af lærist
iæknum betur og betur að beita
þessu nýja vopni gegn ýmsum
kvillum.
pað er ekkí sama hver á vopn-
inu heldur, því að til þess að það
komi að haldi, þarf sérstaka
lægni og kunnáttu, svo ekki
hljótist skaði af fyrir sjúkling-
inn.
Fyrir nokkrum árum reis upp
mótspyrna mót radíum og Rönt-
| gens-lækningum við krabba-
meinum og ýmsir mikilsmetnir
j læknar álitu þær lækninga-að-
ferðir gera ilt verra. peir sáu
í krábbamein vaxa eftir geisla
| lækningar hröðum skrefum og
j hefði sú athugun þeirra verið
rétt, hefði auðvitað verið sjálf-
1 sagt að hætta.
j Athugunin var rétt, en þessar
illu afleiðingar voru ekki radíum
eða Röntgensgeislunum að kenna
heldur því, hvernig geislarnir
voru notaðir.
pað er nú orðið kunnugt, að of
veik verkun, hvort heldur er af
Röntgensgeislum eða radíum.
ertir að eins meinið, en drepur
það ekki.
pað má hugsa sér meinið sem
sjálfstæða veru, sem kemst í
háska og vex við það megin og
færist í aukana, en sé áverkinn
nógu mikil'l. þá hverfa kraftarn-
ir fljótt.
petta hafa menn lært á sein-
ustu árunum og því verður á-
rangurinn af geislalækningunum
alt af betri og betri.
En það má heldur ekki nota
geislana um of, svo nauðsynleg-
um líffærum sé hætta búin, því
að, eins og fyr segir, verka geisl-
amir líka á heilbrigðan líkama,
þótt ekki sé það eins mikið og á
meinin.
pað er vandratað meðalhófið
hér eins og annarstaðar, og hér
ríður reynzla og dómgreind lækn
isins baggamuninn.
f vetur, sem leið, var eg svo
heppinn að geta hlustað á fyrir-
lestra um geislalækningar, sem
þeir héldu Gösta Forssell frá
Stokkhómi og tveir aðstoðalækn-
ar hans, Forssell er nú frægast-
ur geislalæknir á Norðurlöndum
og jafnvel þótt víðar væri leitað.
Hann hefir staðið fyrir Radium-
hemmet í Stokkhólmi frá því það
var stofnað 1. júlí 1910 og hafði
til ársloka 1915 haft 1015
krabbameinssjúklinga undir
hendi og skýrði í fyrirlestri síp-
um frá árangrinum af þeim lækn
ingum.
Sumir sjúklingamir höfðu ein-
göngu fengið radíumlækningar,
aðrir Röntgensgeisla og sumir
hvortveggja og lagði Forssell
mikla áherzlu á það, að ýms
mein, sem ekki gætu læknast af
radíum eða Röntgensgeislum
eingöngu. létu undan þegar hvor-
tveggj'a aðferðin væri notuð
samtímis.
Eg ætla mér ekki að telja hér
upp sjúklingana, né segja frá af-
drifum þeirra, sem voru mis-
munandi eftir því hvernig mein-
ið var og hvar í líkamanum. pó
get eg ekki stilt mig um að geta
einstakra.
Beztur var auðvitað árangur-
inn þar sem krabbameinið var i
sjálfri húðinni, og af 97 sjúkl-
ingum með krabbamein í and-
litshúðinni höfðu 87 (89,7%)
orðið alheilir. pessi árangur er
nokkuð líkur og eftir skurðlækn-
ingar, en munurinn er sá, að eft-
ir geisla læknigamar eru örin
mjög lítil og lítið áberandi- en
það er ekki alt af hægt að segja
um örin eftir skurðina. pau eru
oft til stór-lýta. par að auki má
geta þess, að geislalækningam-
ar valda .sjúklingunum engum
sársauka.
Tiltölulega góður var líka á-
rangurinn við krabbamein í leg-
inu, í samanburði við árangurinn
af öðmm lækningaaðferðum.
Auðitað vom mörg krabba-
meini í ýmsum líkamshlutum,
ekkert höfðu batnað, en taka
verður tillit til þess, eins og áður
er sagt, að geisla lækningamar
eru enn þá í bemzku og enn þá
er öruggasta aðferðin af flest-
um læknum talin sú, að skera
meinin burtu, þar sem því verð-
ur viðkomið. pessvegna eru
geislalækningarnar oft ekki not-
aðar fyr en meinið er orðið svo
magnað, að ótækt þykir að skera
það.
En þar hafa geislalækningam-
ar líka fengið mikið og veglegt
verkefni, því að þótt svo langt
sé komið, að ekki náist fyrir
meinið að fullu, þá gera geisla-
lækningamar mikið gagn með
því að lengja líf sjúklinganna
og sérstaklega með því að losa
sjúklingana við þjáningar, sár,
rensli og ólvkt, sem oft fylgja
meinunum.
Enn fremur eru geislalækn-
ingar notaðar mikið eftir krabba-
meins skurði, til þess að koma í
veg fyrir að meinið taki sig upp
aftur.
Geislalækningar eru líka not-
aðar við ýmsum öðrum kvillum
en illkynjuðum meinum, en eg
ætla ekki að fara út í þá sálma,
því að baráttan móti krabba-
meininu þykir mér mestu máli
skifta, og vegna þeirrar baráttu
er það, að radíum er nú komið í
hávegu til lækninga og þykir nú
jafn ómissandi og Röntgens-
geislar.
Er því ekki bráðum mál til
þess komið. að íslendingar eigi
kost á radíum lækingum heima
í sínu eigin landi?
Frederiksberg spítala, Khöfn.
Guðm. Thoroddsen.
—Lögrétta
Pistlar frá Hvanneyri
Eftir Halldór skólastj. Vilhjálmsson.
Jarðagróði og jarðabarlur
Jarðargróði varð 1917, hér á
Hvanneyri, í 100 kg.:
Taða 1,000 hestar.
Úthey 2,700 hestar.
Kartöflur 60 tunnur.
Gulrófur 90 tunnur.
Auk þess töluvert af matjurtum,
einkum grænkáli og gulrófum.
Jarðahætur 1917.—Túnasléttur:
Paksléttur 5,566 ferm.
Sáðsléttur 10,918 fenn.
Skurðir 523 ten. metrar.
Lokræsi 102 m.
Flóðgarðar 1,589 ten. m. ("51,000
ten fet). 1
Vegur 164 m.
Bygt hesthús og stækkað fjárhús.
Fullur helmingur af flóðgörðunum
er síðan í fyrra. Var þá vant leitt úr
Vatnshamravatni til áv'eitu á engjarn-
ar. Verður áframhald þess verlcs að
sitja á hakanum fyrir öðrum verkum
þýðingarmeiri, eins og flóðgörðum og
skurðum á sjálfum cngjunum.
Þar sem áveit.uvatn er gott og ú-
veituskilyrði sæmileg, er engin jarða-
bót ódýrari að framkvæma, enda gef-
ur áveitan Ixeði flj'ótan og mikinn arð
í tiltölu við kostnað sé skynsamlega
frá henni gengið.
Gætið þess að áveitan sé ekki of
djúp. Helzt hvergi meira vatn en
þúfna fyllir, 30—40 cm. Standi dýpra
vatn til lengdar “rotnar botninn”,
plöntúrnar kafna, drukna úr loftíeysi.
I>ar sem ekki er hægt að koma við
uppistöðum, sökum jarðhalla, getur
seitluveita, breiðrennandi vatn, gert
sama gagn.
í vor plægðum v'ið með mesta móti
þýfi á engjunum. Höfum við reynslu
fyrir því að eftir fjögur ár er sárið
eftir burtplasgðar þúfur algróið hér á
flæðuengjun.um, eða þar sem áveitu-
vatn rennur yfir og frjósöm jörð er.
Víða mætti plægja burt þýfi á
engjum og stækka og laga vélfæra
bletti. Til þess væri bezt að nota
reglulega þúfuplóga, en nota má einn-
ig venjulega stóra plóga til þess.
Þar sem ekki er því meira þýfi tel
eg víst að við förum alment að plægja
þýfið burtu og slétta þannig fyrir
lifsbjörgina, heyvinnuvélarnar. Ekki
er lengi plægð góð skák með góðum
plóg. Eg nefni nú ekki ósköoin, hefð-
um við til þess mótorplóg.
Meira verk er að koma þúfunum
burtu, sé um samfelt þýfi að ræða.
Þó gengur það furðu vel líka, með
góðuim f lutningstækj um. Stundum
má nota þýfið í flóðgarða rétt við.
Stundum er stutt að flytja það í
sprungur eða skorninga og sé það
mosaþýfi má hlaða því í hrauka,
þurka og brenna í miðstöðvarvél eða
móofnum að vetrinum.
—Tíminn.
\T/* •• | • \i» timbur, fjalviður af öllum
JNyjar vorubirgðir tegundum, geirettur og ai-
konar aðrir strikaðir tiglar, hurðir og flugnahurðir.
Komið og sjáið vörur vorar. Vér erum ætíð glaðir
að sýna þó ekkert sé keypt.
The Empire Sash & Door Co.
Limíted
HENRY AVE. EAST
WINNIPEG
,- i
Alþingið sett 10. Apríl.
Framhald 1. þingfundar var
mánudaginn 15. þ. rn. Voru þá
allir þingm. konmir nema Matt-
hías ólafsson, sem að eins var
ókominn. Gullfoss væntanlegur
á hverri stundu.
Forsætisráðherra setti fund-
inn og kvaddi aldursforseta, ól.
Br., til að gegna forsetastörfum
þangað til forseti væri kosinn.
Aldursforseti gekk þá til for-
setasætis, kvaddi sér hl.jóðs og
skýrði þingheimi frá, að síðan
þing ihefði síðast verið háð, hefði
einn þingm., Tryggvi Gunnars-
son, fallið frá. Fór svo nokkrum
orðum um starfsemi Tryggva,
dugnað hans í framkvæmdum og
staka ósérplægni. Að lokinni
ræðu settist forseti, en til virð-
ingar minningu hins látna þm.
stóðu þingmenn upp úr sætum
sínum.
Skýrði forsætisráðh. því næst
frá að hann :hefði fengið bréf frá
1. landskj. þingm., Hannesi Haf-
stein bankastjóra, ásamt læknis-
vottorði um, að þm. sakir van-
heilsu gæti ekki setið á þessu j
þingi. Las ráðherra upp bréfið.
Fer 1. landskj. fram á að vara-
þingm. verði veitt leyfi til að
sitja þingið 1 sinn stað. Kvaðst
forsætisráðh. hafa látið vara
þingm., Sigurjón Friðjónsson,
vita þessi tilmæli 1. landskj. og
væri nú varaþm. hingað kominn.
kvaðst forsætisráðh. leggja mál-
ið undir úrskurð þingsins. For-
seti ákvað að þingmenn skyldu
skiftast í þrjár deildir og lenti
rannsókn kjörbréfs varaþm. hjá
2. kjördeild. — Að stundarfjórð-
ungi liðnum hafði kjördeildin
lokið störfum sínum. Hafði hún
klofnað. Meiri hlutinn vildi ekki
leyfa varaþingm. þingsetú, enda
væri 1. landskj. hinn eini löglegi
þingm. og yrði því tala þingm.j
41 í stað 40, er stjórnarskráj
landsins ákvæði. Ef þingið sam-
þykti að Sigurjón tæki sæti á
þessu þingi, þá bryti það stjóm-
arskrána.
Minni hlutinn áleit að skilja
mætti stjómarskrána á þá leið,
að heimilt væri að taka beiðni 1.
landskj. til greina um að varaþm.
tæki sæti í hans stað á þessu
þingi.
Var svo borin upp tillaga á þá
leið- að þeir sem væm með beiðni
1. lansjcj- þingm. um, að vara-
þingm. tæki sæti í hans stað á
þessu þingi, segðu já, þeir sem á
móti væru segðu nei.
Já sögðu:
Bjöm Stefánsson, Eggert Páls-
son, Einar Arnórsson, Einar
Ámason, Einar Jónsson, Gísli
Sveinsson, Guðjón Guðlaugsson,
Guðmundur BjömsSon, Jóh. Jó-
hannesson, Jón frá Hvanná, Jón
Magnússon, M. Guðmundsson,
Magnús Kristjánsson, Magnús
Pétursson, Pétur Jónsson, Sig-
urður Sigurðsson, Sig Stefáns-
son, Stefán Stefánsson og pór-
arinn Jónsson.
Nei sögðu:
Ben. Sveinsson- Bjami frá Vogi,
Guðm. ólafsson, Hákon Kristó-
fersson, Hjörtur Snorrason, Jör-
undur Brynjólfsson, Karl Ein-
arsson, Kristinn Danielsson,
Magnús Torfason, Pétur Ottesen
Pétur pórðarson, Sig Eggerz,
Sveinn ólafsson, porl. Jónsson,
porsteinn Jónsson og ólafur
Briem.
peir sem ekki greiddu atkvæði
voru Bjöm Kristjánsson og Sig.
Jónsson ráðherra.
J7á var gengið til kosninga em-
bættismanna.
Forseti í sameinuðu þingi var
kosinn Jóh. Jóhannesson með 19
atkv., Kristinn Danielsson fékk
18 atkv., einn seðill var auður.
Varaforseti var kosinn Magn-
ús Torfason með 18 atkv., með
hlutkesti milli hans og Einars
Amórssonar, sem líka fékk 18
Flntt íi Gimli í Hamkvæml, sem haldið var þelm Pétrl Tompson,
og höfundlnum í tilcfni af helmkomu þeirra.
Sem farfugl úr heintahögum langt er leiC
um löðrandi höf og skýjum þrungna geima;
svto kvöddum vér alt sem kærast áttum heima
því kallaö var: hjálp! í frænda vorra deyS.
Og yfir oss Bani barst í dreka líki
en hölvun undir skipsins kili vóS;
þaðan, sem tundrin berast böls-úr-ríki
og brjóta griS, en ræna hlutlaust blóö.
En eg er flotinn heim um hafsins ólgu
úr hersins gný, og reiöistormsins-kólgu.
Sem Daníel í ljónagröf var leiddur
þó lífi hélt, og þaSan komst ómeiddur.
Og margt ér þaS í munnmælum og sögnum,
sem mér finst líkjast hlífS frá duldum rögnum.
En hálfan á eg huga minn aS baki
í hersins þr.umugný og vopnabraki
þar’s frændurnir í hópum ennþá hníga
til Heljar; en til drottins bænir stíga
í sárri neyS, þvi neyS er þaS aS HSa,
• viS nakinn dauSann þá menn verS’ aS striSa.
Ó heimur! þú, í dauSans feigSarfjötrum
hve feginn skildi eg gráta þig úr Helju
sem Bald. Ef gæti eg. — Leyst úr Lokatötrum.
Því neyS er þaS, aS náfrændurnir sækjast.
í náviginu horfast þeir í augu
og sitja þar á svikráSum í leynum.
Já, svona’ er okkar bræSralaig, — i meinum!
En þér og vér, sem heima sitjum hér
meS hjörtum full af ást, og samúS bundin
þér hafiS frændum sent þaS yfir s.undin,
$em sjálfan drottin harmatárum ver.
Þér vitiS ekki alt eins og þaS er
Já alt; sem þakkar hermanns-stóra-lundin
sem ykkur viS er ávalt tengd og bundin
og ykkur jafnt í svefni’ og v’öku sér.
En, gleymum ekki góSverkunum enn
þvi guS mun þekkja alla sina menn.
Og hafi veriS þörf á þrautahlé
iþá þykir vist, aS enn sé meir’ aS ské.
En verum rökk til Nýársins hins næsta
i nafni konungsins ’ins mesta’ og hæsta.
Jón Jónatansson.
Brúðkaupsljóð
til unírfrú Valgcrðar Jónsdóttnr, Jónatansson.
(Mrs. E. S. Macdonald).
Væri’ eg skáld, þá skyldi’ eg, barniS mitt,
skreyta þig á brúSardegi þánum,
binda sigursveig um höfuS þitt
sumarliljur flétta úr huga mínum,
festa þær í barm þinn, bjóSa aS veSi,
barn var aldrei föSur meir’ aS geSi.
Skreyta þig eg segi, en sízt viS þarf,
sjálf J)ú átt þaS gull sem varSar mestu:
hjartaS góSa, af guSi þeginn arf
giaSa sál, og hæfileika beztu,
trygga lund, og trúföst á hiS sanna
tamdir þig aS siSum góSra manna.
Geymdu þessa gripi, dóttir mín,
gleymdu aldrei þeim aS hlú og sinna
J>vi þeir eru æskugullin þín,
ávextir og mannlund feSra þinna,
af þeim safnaS; sigurstöfum greiptir
sóttir langt, og dýru verSi keyptir.
Viti þeirra’ aS ströndum lukku-ilands
lofi þeirra af vör.um beztu manna
vængnr þeirra, og bæn í meS til hans
hjálpin þeirra á tímum mannraunanna
vörnin þeirra á lífsins hættu-ihyljum
höfnin þeirra’ í æfistormabyljum.
Reynist erfiS geymsla þeirra; þá
J>ú skalt muna hvaSan gjöf er fengin
og þeim búSu bústaS honum hjá
betra vígi kosiS getur enginn. —
Legg í hönd guSs heilagt hvað þú metur
hann á Vöxtu innstæSurnar setur.
Og meS sinni kærleiksmildu mund
margfaldaSa upphæS þér hann greiSir
Jægar hann sér hentugasta stund —
hann sem þekkir vorar æfiIeiSir.
Ver,um örugg, og í J)örf hans leitum.
Enginn breytir drottins fyrirheitum.
Hérna er þá heimanníundurinn
hann er ekki talinn fram i dölum
heimsins auSlegS aldrei faSir þinn
átti til; né hafSi nokkur völ um
vona þó, ef aS fer æfivetur
öllum fjársjóS J)essi reynist betur.
Ýkkur bæSi blessi drottinn hár
brúðhjón; jafnt, hvort lýsir eSa skyggir.
Og þiS gegnum æfibros og tár
ávalt reynist förunautar tryggir
fús hvort annars byrSi’ aS lyfta’ og létta.
Lúti'ð merki’ hins fagra, sanna og rétta.
Jón Jónatansson.
atkv. við aðra kosningu, en tveir
seðlar voru auðir.
Skrifarar í sameinuðu þingi
voru kosnir hlutfallskosningu
Sig. Stefánsson og porleifur
Jónsson.
Kjörbréfanefnd var kosin og
hlutu kosningu ól. Briem, Pétur
Jónsson, Magnús Torfason, Sig.
Stefánsson og Bjami Jónsson.
Embættismenn *í Nd.:
Forseti Ól. Briem, 19 atkv.
1. varaforseti Magnús Guð-
mundsson. 12 atkv.
2. varaforseti Bjami Jónsson.
Skrifarar: Gísli Sveinsson og
'porsteinn M. Jónsson.
Embættismenn í Ed.:
Forseti Guðm. Bjömsson, 7 at-
kv., 6 seðlar voru auðir.
1. varaforseti Guðm. ólafsson,
7 atkv., Guðjón Guðlaugsson
fékk 6 atkv.
2. varaforseti Karl Einarsson.
7 atkv., við endurtekna kosningu
Magnús Kristjánsson fékk 5 at-
kv., einn seðill var auður.
Skrifarar 'kosnir hlutfaltekosn-
ingu, Eggert Pálsson og Hjörtur
Snorrason.